Aziz Nesin was a Turkish humorist and author of more than 100 books. Nesin was born in 1915 on Heybeliada, one of the Princes' Islands of Istanbul, in the days of the Ottoman Empire. After serving as a career officer for several years, he became the editor of a series of satirical periodicals with a socialist slant. He was jailed several times and placed under surveillance by the National Security Service (MAH in Turkish) for his political views. Among the incriminating pieces of evidence they found against him during his military service was his theft and sale for 35 Lira of two goats intended for his company鈥攁 violation of clause 131/2 of the Military Penal Code. One 98-year-old former MAH officer named Ne艧et G眉ri艧 alleged that Nesin was in fact a MAH member, but this has been disputed
Nesin provided a strong indictment of the oppression and brutalization of the common man. He satirized bureaucracy and exposed economic inequities in stories that effectively combine local color and universal truths. Aziz Nesin has been presented with numerous awards in Turkey, Italy, Bulgaria and the former Soviet Union. His works have been translated into over thirty languages. During latter parts of his life he was said to be the only Turkish author who made a living only out of his earnings from his books.
On 6 June 1956, he married a coworker from the Akbaba magazine, Meral 脟elen.
In 1972, he founded the Nesin Foundation. The purpose of the Nesin Foundation is to take, each year, four poor and destitute children into the Foundation's home and provide every necessity - shelter, education and training, starting from elementary school - until they complete high school, a trade school, or until they acquire a vocation. Aziz Nesin has donated, gratis, to the Nesin Foundation his copyrights in their entirety for all his works in Turkey or other countries, including all of his published books, all plays to be staged, all copyrights for films, and all his works performed or used in radio or television.
Aziz Nesin was a political activist. After the 1980 military coup led by Kenan Evren, the intelligentsia was oppressed. Aziz Nesin led a number of intellectuals to take a stand against the military government, by issuing the Petition of Intellectuals (Turkish: Ayd谋nlar Dilek莽esi).
He championed free speech, especially the right to criticize Islam without compromise. In early 1990s he started a translation of Salman Rushdie's controversial novel, The Satanic Verses. This made him a target for radical Islamist organizations, who were gaining popularity throughout Turkey. On July 2, 1993 while attending a mostly Alevi cultural festival in the central Anatolian city of Sivas a mob organized by radical Islamists gathered around the Madimak Hotel, where the festival attendants were accommodated, calling for Sharia and death to infidels. After hours of siege, the mob set the hotel on fire. After flames engulfed several lower floors of the hotel, firetrucks managed to get close, and Aziz Nesin and many guests of the hotel escaped. However, 37 people were killed. This event, also known as the Sivas massacre, was seen as a major assault on free speech and human rights in Turkey, and it deepened the rift between religious- and secular-minded people.
He devoted his last years to fighting ignorance and religious fundamentalism.
Aziz Nesin died on July 6 1995 due to a heart attack, after a book signing event in 脟e艧me, 陌zmir. After his death, his body was buried in an unknown location in the land of Nesin Foundation without any ceremony, as suggested by his will.
M眉thi艧 bir dalga ge莽me. M眉thi艧 bir ti'ye alma. M眉thi艧 bir zeka. Aziz Nesin t眉m o me艧hur siyasi karakteriyle d枚nemin T眉rkiye'sini yerden yere vuruyor. Adeta eziyor. Devlet denen 艧i艧ko ya臒 tulumunu adeta a艧a臒谋l谋yor. Hayran olmamak elde de臒il. 脰nce 枚zet... Bir Ya艧ar var. K枚yl眉 莽ocu臒u. Babas谋 yeni a莽谋lan devlet oluluna yazd谋rmak istiyor o臒lunu. Ancak kay谋tta n眉fus ka臒谋d谋 soruyorlar ama zavall谋 Ya艧ar'谋n n眉fus ka臒谋d谋 yok. (Tan谋d谋n谋z dimi, hani 艧u me艧hur hikaye)
N眉fus m眉d眉rl眉臒眉ne gidiyorlar. N眉fus ka臒谋d谋 alacaklar. Bir 枚臒reniyorlar ki Ya艧ar y谋llar 枚nce 枚lm眉艧. En az谋ndan kay谋tlarda 枚yle g枚r眉n眉yor. 陌艧te b枚yle ba艧l谋yor "Siz devletten daha m谋 iyi bileceksiniz. 脰ld眉 diyorsak 枚lm眉艧t眉r." hikayesi.
Ya艧ar y谋llar y谋llarca u臒ra艧谋yor o n眉fus ka臒谋d谋 i莽in ama yok. Alam谋yor bir t眉rl眉. Bu arada askere al谋yorlar, t谋marhaneye t谋k谋yorlar, babas谋n谋n vergi bor莽lar谋n谋 da bir g眉zel 枚detiyorlar ama bir t眉rl眉 o n眉fus ka臒谋d谋n谋 vermiyorlar.
艦imdi ak谋lda kalanlar... Bir sahnede ( ne de olsa tiyatro oyunu) Ya艧ar 枚lmek ister. Her yolu denet ama 枚lemez. Gaz谋 a莽ar gaz yok, zehir yutar zehir bozuk, can谋na tak eder gider son paras谋yla bir g眉zel karn谋n谋 doyurur 枚l眉nlerden d枚ner. Yemek bozuk:)
Biri polis 莽a臒谋racak olur. Bas bas ba臒谋r谋r polis polis diye. Kimse gelmez. Kendisi bulur tek tek polisleri. O der m谋nt谋kam de臒il 枚b眉r眉 der b枚l眉m眉m de臒il di臒eri der izindeyim. Derken hi莽 polis bulamaz. Tabi biri ak谋l verir " d眉zene devlete s枚v de bak" gibilerinden. Adam 莽谋kar bank谋n 眉st眉ne, basar k眉f眉r眉. Daha k眉f眉r眉 tamamlayamadan onlarca polis toplan谋r al谋rlar adam谋 g枚t眉r眉rler.
Yahu kafay谋 yiyecektim, bu nas谋l bir kitap b枚yle? Kitab谋 s枚ylenerek okudum ve haydaaa diyerek 莽evirdim sayfalar谋.
Ya艧ar Ya艧amaz karakterinin ya艧ad谋klar谋n谋n yan谋 s谋ra, g眉zel bir toplumsal mesaj verilmi艧ti ve kitapta yazar谋n yapt谋臒谋 ele艧tirileri de hakl谋 buldum. Baz谋 insanlar ger莽ekten de kitapta bahsedildi臒i kadar k枚t眉 ve sinir bozucu. Okurken bana hi莽 kurguymu艧 gibi gelmedi, aksine ger莽ek hikayelerin derlendi臒i g眉zel bir kitapt谋.
Ya艧ar Ne Ya艧ar Ne Ya艧amaz 枚zellikle 80 d枚nemi do臒an 莽ocuklar谋n ailelerinin dilinden d眉艧mezdi. E臒er aileler a莽谋klamad谋ysa 枚zel olarak ne oldu臒u bilinmezdi ama her zaman vard谋.
Roman olmadan 枚nce tiyatro ekseninden ge莽ti臒i 莽ok belli. Konular sahne sahne. Haydaaa'lar谋 aynen tiyatrodaym谋艧谋m gibi duydum resmen. 脟ok ba艧ar谋l谋 bir T眉rkiye portresi. Beni en 莽ok 眉zense teknolojik geli艧meler bir yana 眉lkenin kafa yap谋s谋n谋n hi莽 de臒i艧memi艧 ve geli艧memi艧 olmas谋.
Sadece anafikri anlad谋ktan sonra kitap fazla uzat谋lm谋艧 geldi. Mesela 艧apkan谋n devlet dairesinde izini s眉rme meselesi, mesela 枚lmek 眉zereyken polislerin bir t眉rl眉 oral谋 olmamas谋, mesela B眉y眉khan谋mefendinin askerlik maceras谋.
Yine de sonunda Ya艧ar Ya艧amaz'谋n hapse nas谋l d眉艧t眉臒眉n眉 yazd谋臒谋na sevindim. Bir nevi de ba艧a d枚nd眉k asl谋nda. Ya艧ar Ya艧amaz'谋n ya艧ay谋p ya艧amad谋臒谋n谋 okuduk da Hayati Ya艧amaz'谋n acaba nas谋l bir hayat谋 oldu acaba?
Siz hi莽 umumi bir alanda, kendi ba艧谋n谋za, g枚z眉n眉zden ya艧 gelene kadar k谋k谋r k谋k谋r g眉ld眉n眉z m眉? Utan谋r谋m m谋 diyorsunuz? O halde Ya艧ar Ne Ya艧ar Ne Ya艧amaz鈥櫮� benim yapt谋臒谋m gibi trende falan okumay谋n. Toplum taraf谋ndan deli zannedilip d谋艧lanabilirsiniz. *** Ama de臒er. Zira bu kitap, bug眉ne kadar okudu臒um en e臒lenceli b眉rokrasi hicvi. N眉fus kay谋t defterinin ger莽ekli臒i ile hayattaki apa莽谋k fiziksel ger莽eklerin uyu艧mamas谋 durumunda, defterin hakikat kabul edildi臒i ve sizin kanl谋 canl谋 hakikatinizin devlet kar艧谋s谋nda bir h眉km眉n眉n olmad谋臒谋 d眉zenin muazzam bir ele艧tirisi. N眉fus k芒臒谋d谋 莽谋karmaya gelen ufak bir 莽ocu臒un, asl谋nda bilmem ka莽 y谋l 枚nce bilmem hangi sava艧ta 艧ehit d眉艧en bir asker oldu臒unu s枚yl眉yorsa n眉fus kay谋tlar谋 misal, o 莽ocu臒un y谋llar 枚nce cephede 枚ld眉臒眉ne inanmam谋z gerekecektir. Defterde hata olmaz efendim. Olsa olsa 莽ocuk hatal谋d谋r. *** Dokuz sene bir devlet 眉niversitesinde Ara艧t谋rma G枚revlisi olarak 莽al谋艧t谋m. Tamam, 眉niversiteler di臒er devlet kurumlar谋ndan bir par莽a farkl谋, fakat memuriyetse memuriyet, hem de neredeyse 10 y谋ll谋k. Bu deneyimin 枚zellikle kurum i莽i parodilerle daha kuvvetli bir ba臒 kurmama ve daha kuvvetli kahkahalar atmama yarad谋臒谋n谋 d眉艧眉n眉yorum. Mesela ismen bir memura ula艧mak gerekti臒inde ya艧ananlar谋 艧枚yle bir g枚z眉m眉zde canland谋ral谋m: Bir kuruma gittiniz, o kurumda bilmem ne kalemindeki Ayfer Han谋m鈥櫮� bulman谋z laz谋mm谋艧. Sizin i艧inize Ayfer Han谋m bak谋yormu艧. Ba艧lad谋n谋z kurum i莽inde sorup soru艧turmaya. Odas谋n谋 枚臒renmek en kolay谋. Ama i艧 orada bitmiyor; ne bitmesi, ba艧lam谋yor bile. Ayfer han谋m, mesela, Cemal beyin yan谋na gitmi艧 oluyor. Cemal Bey nerede diyorsunuz, ayniyatta i艧i varm谋艧 diyorlar, Remzi Bey鈥檌 bulursan谋z Cemal Bey鈥檌n yerini 枚臒renirsiniz, Remzi Bey ayniyattan geliyordu. Remzi鈥檡i nas谋l bulurum diye soruyorsunuz. F眉sun Han谋m鈥檒a 莽ay almaya gitti臒ini g枚rm眉艧ler en son. F眉sun鈥檜 bulsan谋z i艧iniz kolayla艧acak ama F眉sun Han谋m鈥櫮� da demin m眉d眉r yard谋mc谋s谋 莽a臒谋rm谋艧. M眉d眉r Yard谋mc谋s谋鈥檔谋n odas谋n谋 bir bulsan谋z tamam. Odac谋lar bilir hangi kata gidece臒inizi, odac谋y谋 nerede bulurum? Doktor randevusu varm谋艧, r枚ntgen 莽ektirmeye gitmi艧, 枚臒le tatilinden sonra gelirmi艧. Peki, dersiniz, 枚臒leden sonra geleyim o zaman. Fakat sahi, odac谋ya kimi soracakt谋n谋z siz? *** Yer yer 鈥淥lacak O Kadar鈥� havas谋n谋n oldu臒unu itiraf etmekte fayda var. Yani 莽ok k枚r g枚ze parmak gibi hissediyorsunuz zaman zaman. Ama bu his bile beni hi莽 bozmad谋. Zira Ya艧ar Ya艧amaz鈥櫮眓 hikayesini, t谋pk谋 hapishane ko臒u艧undaki mahk没m arkada艧lar谋 gibi a臒z谋 a莽谋k ayran budalas谋 gibi dinledim. Bir bu kadar daha olsa, bir bu kadar daha dinlerdim. Hatta birka莽 y谋l ge莽sin de yine dinleyeyim. Ya艧ar Ya艧amaz鈥櫮� hayat谋ma defaatle davet edeyim. *** G枚n眉lden 枚nerimdir. Sevgiler efendim!
Kitab谋n yapt谋臒谋 g枚ndermeler, ele ald谋臒谋 konular bir y眉zy谋l daha g眉ncelli臒ini korur san谋yorum. Kitab谋n tek kusuru fazla uzun olmas谋. Bu uzunlu臒u kald谋racak genel bir 枚yk眉 tasla臒谋 yok. Hikayeler aras谋ndaki ba臒lay谋c谋 unsurlar 莽ok tekrarl谋 oldu臒u i莽in takibi zorla艧t谋r谋yor. Gene de T眉rk edebiyat谋ndaki nadide eserlerden biri olarak okunmay谋 hak ediyor.
kitap harika ba艧lamisti kahkahadan geberecektim 3. bolume kadar.
bi艧ey oldugundan degil ama arkadaslar farkinda misiniz biz bu kitaptaki ulkede yasiyoruz
bunu farkedince beni bi s谋k谋nt谋 bast谋. ya艧ar yasamazin basina gelenler valla bizim basimiza da gelebilir. olabilir bu.
bu stresle beraber beni afakanlar basti dinlerken. olaylar cok guzel akiyor ama ayni zamanda ama siradan bir vatanda艧 olarak bu ulkede yasamak zaten stresliyken Ya艧ar'in basina gelenlere de streslendim. Ne belaymis bu kimliksizlik dedim ya.
guzeldi, keyifliyfi ama bi sure sonra bunaltiyor. bilginiz olsun. kitabin ba艧谋 ile sonu birle艧erek bir "loop" olusturulmus
kara kapl谋 niyaziler kimlerdir malesef tam olarak anlayamadim malesef biraz saf谋m. fikrim var ama net dusuncem yok.
Aziz Nesin romanlar谋n谋 ya da 枚yk眉lerini okudu臒umda bende has谋l olan d眉艧眉nce genellikle T.C. s枚z konusu oldu臒unda herhangi bir geli艧meden bahsedilemeyece臒i gibi her 莽a臒da ya艧anan sa莽mal谋klar谋n s眉rekli tekrarlanmas谋d谋r. Ya艧ar Ya艧amaz'谋n ba艧谋ndan ge莽enleri ve bu romana konu olan 艧eyleri de 艧u 艧ekilde 枚zetleyebiliriz: B眉rokratik engeller, vasat memurlar谋n sultas谋, halk谋n ikiy眉zl眉l眉臒眉 ve ye k眉rk眉m yecilik... Romanda bunlarla nas谋l m眉cadele edilir mu臒lak tabii ama 艧枚yle de bir re莽ete sunulmu艧:
"Dayanamay谋p s枚vmek istedin de, s枚vece臒in yere s枚vmek su莽 olacaksa, o zaman fele臒e s枚veceksin... 陌艧ini bilen halk谋m谋z b枚yle yapar. 脟眉nk眉 fele臒e s枚vmenin ceza kanununda maddesi yoktur. Fele臒e s枚v眉nce hem senin i莽in serinler, hem de duyanlar kime s枚vd眉臒眉n眉 anlarlar."