What do you think?
Rate this book
موسیقی شعر
679 pages, Paperback
First published January 1, 1979
22 people are currently reading
441 people want to read
About the author
محمدرضا شفیعی کدکنی
75books388followersدکتر محمدرضا شفیعی کدکنی، شاعر، پژوهشگر و استاد ادبیات، در سال ۱۳۱۸ در شهر کدکن چشم به جهان گشود. شفیعی کدکنی دوره‌ها� دبستان و دبیرستان را در مشهد گذراند، و چندی نیز به فراگیری زبان و ادبیات عرب، فقه، کلام و اصول سپری کرد. او مدرک کارشناسی خود را در رشتهٔ زبان و ادبیات پارسی از دانشگاه فردوسی و مدرک دکتری را نیز در همین رشته از دانشگاه تهران گرفت. او اکنون استاد ادبیات دانشگاه تهران است.
Mohammad Reza Shafii Kadkani, known as Sereshk, was born in 1939 in Kadkan near Neishapur, Iran. His poems, reflecting Iran's social conditions during the 1940s and 1950s, are replete with memorable images and ironies. He has authored eight collections of poetry, eight books of research and criticism, two book-length translations from Arabic, one on Islamic mysticism from English. He has also published three scholarly editions of classical Persian literature. He is a professor of Persian literature at Tehran University.
- from .
Mohammad Reza Shafii Kadkani, known as Sereshk, was born in 1939 in Kadkan near Neishapur, Iran. His poems, reflecting Iran's social conditions during the 1940s and 1950s, are replete with memorable images and ironies. He has authored eight collections of poetry, eight books of research and criticism, two book-length translations from Arabic, one on Islamic mysticism from English. He has also published three scholarly editions of classical Persian literature. He is a professor of Persian literature at Tehran University.
- from .
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 24 of 24 reviews
March 22, 2022
موسیقی شعر = Persian Poetry -- History and criticism, Mohammad-Reza Shafiei Kadkani
Mohammad-Reza Shafiei Kadkani is an Iranian writer, poet, literary critic, editor, and translator. He was born in Nishapur, Razavi Khorasan and known for his works on literary criticism and modern Persian poetry.
تاریخ نخستین خوانش: یکی از روزهای ماه آگوست سال1991میلادی
عنوان: موسیقی شعر؛ نویسنده: محمدرضا شفیعی کدکنی؛ تهران، توس، سال1358؛ در254ص؛ چاپ دیگر تهران، آگاه، سال1368، در چهارده و679ص؛ چاپ چهارم آگاه، سال1370، در چهل و یک و679ص؛ چاپ پنجم سال1376؛ چاپ ششم سال1379؛ چاپ یازدهم سال1388؛ شابک9789643290429؛ چاپ دوازدهم سال1389؛ چاپ چهاردهم سال1392؛ موضوع: تاریخ و نقد شعر فارسی از نویسندگان ایران - سده 20م
نقل از متن: (ممکن است فردا یا همین امروز عصر عقیده ی دیگری داشته باشم، ولی در این لحظه با اطمینان خاطر میتوان� بگویم: شعر حادثه ای است که در زبان روی می‌دهد� و در حقیقت سراینده ی شعر، با شعر خود عملی در زبان انجام می‌دهد� که خوانشگر میان زبان شعری او، و زبان روزمره و عادی، یا به گویش ساخت‌گرایا� «چک»: «زبان اتوماتیکی، تمایزی احساس می‌کند� این تمایز میتوان� بهانه های بسیاری داشته باشد، عللی شناخته شده، و عللی غیرقابل شناخت» اتفاقاً شعر حقیقی، شعر ادبی، همان شعری است که علت تمایز آن از زبان مبتذل و معمول، در تمام ساحات، قابل تعلیل و تحلیل نیست
نمونه اش شعر حافظ؛ شما نمی‌توانی� بگویید در
زهد من با تو چه سنجد که به یغمای دلم
مست و آشفته به خلوتگه راز آمده ای
تمایز این زبان از زبان مبتذل روزمره، در توازن دو مصرع و برابری آنها با وزن «فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلات» است، که مثلاً در زبان روزمره کسی به صورت موزون سخن نمی‌گوید� و نیز نمی‌توانی� بگویید هم آهنگی و تقارن قافیه های راز و ناز در طول غزل و ...؛ است و نیز نمی‌توانی� کاربرد تک تک کلمات را که متمایز از زبان روزمره است، دلیل شعریت آن بدانید، و می‌بینی� که هیچ استعاره و مجاز و کنایه و تشبیهی هم در آن نیست، هرچه هست در نفس کاربرد زبان است
...
یکی از صورت‌گرایا� «روسی»، شعر را «رستاخیز کلمه ها» خوانده است، او درست به قلب حقیقت دست یافته، زیرا در زبان روزمره، کلمات طوری به کار می‌رون� که اعتیادی و مرده اند، و به هیچ روی توجه را جلب نمی‌کنند� ولی در شعر، و ای بسا که با مختصر پس و پیش شدن، این مردگان زندگی می‌یابن� و یک کلمه که در مرکز مصراع قرار می‌گیرد� سبب زندگی تمام کلمات دیگر می‌شود� مثلاً همان تعبیر «چه سنجد» در بیت «حافظ»، مرکز این رستاخیز است؛ معلوم نیست چگونه در این بافت، این تعبیر، چنین تشخص و تمایزی یافته است؛ به طور مبهم می‌توا� آن را احساس کرد، اما علت و راز آن را نمی‌توا� بیان داشت؛ منظور کاربرد «با تو چه سنجد» در این مورد خاص است، نه این‌ک� تصور کنید چنین تعبیری اختراع «حافظ» است، ادبیات فارسی نظم و نثر پیش از «حافظ» پر است از این تعبیر؛ و شاید بی‌فاید� نباشد یادآوری این نکته، که یکی از شاعران بزرگ خودمان نیز، گویا شعر را «رستاخیز کلمات» تلقی می‌کرد� اند، و عقیده داشته است که این رستاخیز کلمات سبب «حشر معانی» می‌شود� و این تعبیر «حشر معانی» او، خود چشم انداز دیگری است از این مفهوم
بیدل! سخنم کارگه حشر معانی‌س�
چون غلغله ی صور قیامت کلماتم
اگر بپذیریم که مرز «شعر و نا‌شعر� همین رستاخیز کلمه هاست، یعنی تمایز و تشخص بخشیدن به واژه های زبان، آنگاه به این نتیجه خواهیم رسید، که چون «رستاخیز کلمه ها» یا صورت تشخص یافتن آنها در زبان، میتوان� هم علل و هم صور بسیاری داشته باشد، پس شعر هم میتوان� تعاریف متعدد، از چشم اندازهای متعدد، داشته باشد؛ کسی که در تعریف شعر، وزن و قافیه را اساس قرار می‌دهد� درک او از «قیامت کلمه ها» و تمایز زبان شعر، از زبان مبتذل و اتوماتیکی، در حد وجود وزن و قافیه و یا عدم آنهاست؛ آن‌ک� فراتر از این می‌رود� و شعر را در کاربرد مجازی زبان تعریف می‌کند� او نیز تمایز یا «قیامت کلمات» را، در جا به جا شدن کاربرد آنها می‌داند� و بدین گونه هر کسی از ظن خود «یار» این مفهوم می‌شو�)؛ پایان نقل از متن کتاب
تاریخ بهنگام رسانی 03/03/1400هجری خورشیدی؛ 01/01/1401هجری خورشیدی؛ ا. شربیانی
Mohammad-Reza Shafiei Kadkani is an Iranian writer, poet, literary critic, editor, and translator. He was born in Nishapur, Razavi Khorasan and known for his works on literary criticism and modern Persian poetry.
تاریخ نخستین خوانش: یکی از روزهای ماه آگوست سال1991میلادی
عنوان: موسیقی شعر؛ نویسنده: محمدرضا شفیعی کدکنی؛ تهران، توس، سال1358؛ در254ص؛ چاپ دیگر تهران، آگاه، سال1368، در چهارده و679ص؛ چاپ چهارم آگاه، سال1370، در چهل و یک و679ص؛ چاپ پنجم سال1376؛ چاپ ششم سال1379؛ چاپ یازدهم سال1388؛ شابک9789643290429؛ چاپ دوازدهم سال1389؛ چاپ چهاردهم سال1392؛ موضوع: تاریخ و نقد شعر فارسی از نویسندگان ایران - سده 20م
نقل از متن: (ممکن است فردا یا همین امروز عصر عقیده ی دیگری داشته باشم، ولی در این لحظه با اطمینان خاطر میتوان� بگویم: شعر حادثه ای است که در زبان روی می‌دهد� و در حقیقت سراینده ی شعر، با شعر خود عملی در زبان انجام می‌دهد� که خوانشگر میان زبان شعری او، و زبان روزمره و عادی، یا به گویش ساخت‌گرایا� «چک»: «زبان اتوماتیکی، تمایزی احساس می‌کند� این تمایز میتوان� بهانه های بسیاری داشته باشد، عللی شناخته شده، و عللی غیرقابل شناخت» اتفاقاً شعر حقیقی، شعر ادبی، همان شعری است که علت تمایز آن از زبان مبتذل و معمول، در تمام ساحات، قابل تعلیل و تحلیل نیست
نمونه اش شعر حافظ؛ شما نمی‌توانی� بگویید در
زهد من با تو چه سنجد که به یغمای دلم
مست و آشفته به خلوتگه راز آمده ای
تمایز این زبان از زبان مبتذل روزمره، در توازن دو مصرع و برابری آنها با وزن «فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلات» است، که مثلاً در زبان روزمره کسی به صورت موزون سخن نمی‌گوید� و نیز نمی‌توانی� بگویید هم آهنگی و تقارن قافیه های راز و ناز در طول غزل و ...؛ است و نیز نمی‌توانی� کاربرد تک تک کلمات را که متمایز از زبان روزمره است، دلیل شعریت آن بدانید، و می‌بینی� که هیچ استعاره و مجاز و کنایه و تشبیهی هم در آن نیست، هرچه هست در نفس کاربرد زبان است
...
یکی از صورت‌گرایا� «روسی»، شعر را «رستاخیز کلمه ها» خوانده است، او درست به قلب حقیقت دست یافته، زیرا در زبان روزمره، کلمات طوری به کار می‌رون� که اعتیادی و مرده اند، و به هیچ روی توجه را جلب نمی‌کنند� ولی در شعر، و ای بسا که با مختصر پس و پیش شدن، این مردگان زندگی می‌یابن� و یک کلمه که در مرکز مصراع قرار می‌گیرد� سبب زندگی تمام کلمات دیگر می‌شود� مثلاً همان تعبیر «چه سنجد» در بیت «حافظ»، مرکز این رستاخیز است؛ معلوم نیست چگونه در این بافت، این تعبیر، چنین تشخص و تمایزی یافته است؛ به طور مبهم می‌توا� آن را احساس کرد، اما علت و راز آن را نمی‌توا� بیان داشت؛ منظور کاربرد «با تو چه سنجد» در این مورد خاص است، نه این‌ک� تصور کنید چنین تعبیری اختراع «حافظ» است، ادبیات فارسی نظم و نثر پیش از «حافظ» پر است از این تعبیر؛ و شاید بی‌فاید� نباشد یادآوری این نکته، که یکی از شاعران بزرگ خودمان نیز، گویا شعر را «رستاخیز کلمات» تلقی می‌کرد� اند، و عقیده داشته است که این رستاخیز کلمات سبب «حشر معانی» می‌شود� و این تعبیر «حشر معانی» او، خود چشم انداز دیگری است از این مفهوم
بیدل! سخنم کارگه حشر معانی‌س�
چون غلغله ی صور قیامت کلماتم
اگر بپذیریم که مرز «شعر و نا‌شعر� همین رستاخیز کلمه هاست، یعنی تمایز و تشخص بخشیدن به واژه های زبان، آنگاه به این نتیجه خواهیم رسید، که چون «رستاخیز کلمه ها» یا صورت تشخص یافتن آنها در زبان، میتوان� هم علل و هم صور بسیاری داشته باشد، پس شعر هم میتوان� تعاریف متعدد، از چشم اندازهای متعدد، داشته باشد؛ کسی که در تعریف شعر، وزن و قافیه را اساس قرار می‌دهد� درک او از «قیامت کلمه ها» و تمایز زبان شعر، از زبان مبتذل و اتوماتیکی، در حد وجود وزن و قافیه و یا عدم آنهاست؛ آن‌ک� فراتر از این می‌رود� و شعر را در کاربرد مجازی زبان تعریف می‌کند� او نیز تمایز یا «قیامت کلمات» را، در جا به جا شدن کاربرد آنها می‌داند� و بدین گونه هر کسی از ظن خود «یار» این مفهوم می‌شو�)؛ پایان نقل از متن کتاب
تاریخ بهنگام رسانی 03/03/1400هجری خورشیدی؛ 01/01/1401هجری خورشیدی؛ ا. شربیانی
December 9, 2023
خوانشِ دوم
ماجرای آشنایی من و این کتاب به سال‌ه� پیش برمی‌گرد�.
از آنجایی که هر ایرانی در خیال خود یک شاعرِ بالقوه است، من هم سال‌ه� پیش-زمانی که تازه یک دانش‌آمو� دبیرستانی شده بودم- درگیر این شور و شوق شاعری شدم و خلاصه تبِ شعر گفتن و از عاشقی سرودن مرا هم گرفت!
مشکل اساسی این بود که در مدرسه� ما اصلاً ادبیات فارسی جدی گرفته نمی‌ش� و رشته� علوم انسانی وجود نداشت و ادبیات می‌خواندی� نه به قصد لذت بردن، بلکه به قصد تست‌ها� کنکور را جواب دادن.
مشکل اساسی‌ت� این بود که من فکر می‌کرد� می‌دان� شعر و شاعری چیست، ولی در واقع چیزی نمی‌دانست�. دانش من محدود به کتاب‌ها� ادبیات مدرسه و معلم‌ها� خوب ادبیاتی که داشتیم و گاهی یک کتاب شعر خارج از مدرسه می‌ش� و خانواده هم اهل شعر و شاعری نبودند وخلاصه اینطوری که نمی‌ش� شاعر شد!
من فکر می‌کرد� قسمت سختِ شاعر شدن یاد گرفتن وزن و قافیه است (احتمالا هنوز با مفهوم شعر سپید و موج نو آشنا نشده بودم!) و در خیال خام خود می‌پنداشت� با یادگرفتن قواعد «وزن عروضی» و «قافیه» و «سر سوزن ذوقی» می‌شو� از آدم یک نیمچه شاعر در بیاید.
پس شروع کردم به جستجو و خواندنِ کتاب‌های� درباره� قواعدِ وزن و قافیه. اما مطالعه� من در این مورد بسیار نامنظم و بی‌هد� بود چون کتاب‌ها� خوبِ زیادی راجع به آموزش وزن و قافیه نمی‌شناخت� و کسی هم نبود مرا راهنمایی کند.
باید پیدا کردن این کتاب و آشنا شدن با آثار دکتر شفیعی کدکنی را به حساب حُسنِ تصادف گذاشت، چون وقتی عنوان «موسیقی شعر» را در عنوان کتاب دیدم، خیال می‌کرد� کتابی است درباره� آموزش وزن و قافیه!
خب، واقعیت هم این است که اگرچه مطالب زیادی درباره� وزن و قافیه در این کتاب هست، ولی کتاب چیزی به عنوان آموزش پایه‌ای� قواعدِ عروض و قافیه به یک نوجوانِ صفر کیلومتر نداشت، اما مطالبِ بسیار مهمتر و مفیدتری درباره� اینکه اصلا شعر خوب چیست در کتاب بود که به من نشان داد شعر خوب بسیار فراتر از قواعدِ وزن و قافیه و آرایه‌ها� ادبی را دانستن و ذوق داشتن است.
خلاصه به هر ترتیبی که بود بعد از خواندن چند کتابِ دیگر قواعدِ پایه� وزن و قافیه را آموختم و بعد از تمرین کردن روی چندین هزار بیت از شعرهای شاعران دیگر، کم کم به قوانین وزن و قافیه� مسلط شدم و بعد هم گوشم به وزن‌ها� عروضی عادت کرد، اما تبدیل به نیمچه شاعر نشدم و شعرهایم را (که احتمالاً نشود اسمشان را شعر گذاشت) برای خودم نگه داشتم.
اما این کتابِ به خصوص، تبدیل به خاطره‌ا� از آن دوران برای من شده که چنین مباحثی را با ذوق و شوق، جرعه جرعه می‌نوشید� حتی اگر بعضی از مفاهیم کتاب را نمی‌فهمید�. این کتاب یکی از کتاب‌ها� مهمی بود که به من نشان داد چطور فردوسی و سعدی و حافظ شاعران بزرگی شدند، اما مثلا از صد شاعر دربار عصر صفوی، با وجود اینکه همگی وزن و قافیه و صنایع ادبی را به خوبی می‌شناختند� یک نفر هم معروف نشد.
آن زمان معتقد بودم اگر کسی قصد شعر گفتن دارد، این کتاب، یکی از کتاب‌های� است که واجب است بخواند و می‌شو� گفت حالا هم بعد از دوباره خواندنِ کتاب همین عقیده را دارم.
البته حالا که پس از چند سال دوباره به این کتاب برگشتم، بعضی مطالب به نظرم رنگ کهنگی به خود گرفته و کتاب، شاید از استانداردهای امروز کمی عقب باشد و بعضی از مطالب هم برای خواننده� غیرتخصصی خسته‌کنند� است. من ارزش کار دکتر شفیعی کدکنی را در زمان خود درک می‌کن� و در حد دانش کمی که در زمینه� ادبیات دارم گمان می‌کن� بسیاری از آثار او از جمله این کتاب، در زمان چاپ، آثاری سترگ و جریان‌سا� بوده‌اند� ولی احساس می‌کن� ما می‌بایس� از آن زمان تاکنون کتاب‌های� بسیار بهتر و باکیفیت‌تر� در حوزه� نقد ادبی چاپ می‌کرده‌ایم� ولی درجا زده‌ای�.
برای اینکه خوانندگان غیرتخصصی مثل من بدانند چنین کتابی را برای خواندن انتخاب کنند یا نه، چکیده‌ا� از محتویات هر فصل می‌آور� تا ببینید برایتان جالب هست یا نه.
فصل نخست
به همین خاطر دکتر شفیعی کدکنی شعر را «رستاخیز کلمات» می‌نامد� کلماتی که در استفاده� روزمره� مردم، برای ما عادی شده‌اند� در شعر، جان تازه‌ا� می‌گیرن� و به واسطه� ویژگی‌ها� موسیقیایی و زبان‌شناسی� غبارِ عادت را از چهره می‌شوین�.
در این فصل نویسنده توضیح می‌ده� که چطور شاعران توانسته‌ان� از کلمات و عبارات عادی فاصله بگیرند، رابطه� وزن و قافیه را با موسیقی شعر بیان می‌کن�. درباره� زیبایی‌های� که قافیه برای شعر ایجاد می‌کن� و همچنین محدودیت‌های� که برای شاعر و سخنِ او پدید می‌آور� و آسیب‌ها� «قافیه‌پردازی� و «قافیه‌اندیشی� توضیح می‌ده� و کمی هم به تاریخچه� استفاده از وزن و قافیه در شعر ایران و سایر کشورها می‌پرداز�.
فصل دوم
در فصل دوم نویسنده به تاریخچه و تعریف «شعر منثور» که میتوان امروزه آن را از بسیاری جهات «شعر سپید»هم نامید می‌پرداز�. برخلاف تصور شعر منثور پدیده� جدیدی در تاریخ ادبیات ایران نیست، ولی در گذشته کمتر به آن به عنوان یک قالب شعری توجه می‌شد� اما در دوران معاصر (یا دیگر نمی‌شو� گفت معاصر چون وارد قرن جدید شده‌ایم�) شاعرانِ پس از نیما بخت خود را در سرودن شعر منثور آزمودند و شاید شاملو بیش از بقیه توانست در این قالب شعری کارهای به یادماندنی بیافریند. دکتر شفیعی کدکنی نیز با موشکافی در شعر شاملو نشان می‌ده� از این قالب شعری چطور باید استفاده کرد و نقاط قوت و ضعف شعر شاملو کجاست و تکامل شعر شاملو در گذر زمان از لحاظ پیشرفت نظام موسیقیایی و بهبود انتخاب کلمات در اشعار شاملو را نشان می‌د��� که برای دوستداران شعر مدرن و علاقه‌مندا� به شعر شاملو میتوان� بسیار جالب باشد.
در ادامه درباره� صنایع بدیع در ادبیات بخشی آورده شده و سپس چند صفحه درباره� بار موسیقیایی کلمات صحبت نموده است.
فصل سوم
این فصل به نظرات فارابی، اخوان الصفا و ابن سینا درباره� موسیقی شعر می‌پرداز� که احتمالاً برای خوانندگان غیرتخصصی مثل من چندان جالب نیست.
فصل چهارم
در این فصل -که از نظر من از جذاب‌تری� فصل‌ها� کتاب هم هست- شفیعی کدکنی چند شاعر بزرگ فارسی را از دیدگاه مشخصی بررسی می‌کن�: فردوسی از لحاظ کیفیت قافیه‌ها� مولوی از نظر انتخاب وزن و نظام موسیقیایی اشعارش، و حافظ از نظر موسیقی درونی و ایجاد نظام تضاد و تناقض و ایجاد تصویر «اراده� معطوف به آزادی» در اشعارش:
فصل پنجم
در این فصل نویسنده مقاله‌ه� و یادداشت‌ها� مختلفی را که احساس کرده میتوان� با موضوع کتاب مرتبط باشد، آورده است. یادداشت‌ها� این فصل از نظر موضوع، بسیار پراکنده‌ان�.
پیش از این در بررسی کتاب «رستاخیز کلمات» در مورد دکتر شفیعی کدکنی و آثارش نوشته بودم.
میزان توفیق و ماندگاری هر شعر بستگی دارد به میزان بهره‌بندی� آن از موسیقی و «موسیقی» در چشم اندازِ این کتاب، گاه معنایی فزون‌ت� از عروض و قافیه و جناس دارد تا آنجا که گاه، به مرزهای ساخت و صورت یا جلوه‌های� از آن دو مفهوم گسترش می‌یاب�.
ماجرای آشنایی من و این کتاب به سال‌ه� پیش برمی‌گرد�.
از آنجایی که هر ایرانی در خیال خود یک شاعرِ بالقوه است، من هم سال‌ه� پیش-زمانی که تازه یک دانش‌آمو� دبیرستانی شده بودم- درگیر این شور و شوق شاعری شدم و خلاصه تبِ شعر گفتن و از عاشقی سرودن مرا هم گرفت!
مشکل اساسی این بود که در مدرسه� ما اصلاً ادبیات فارسی جدی گرفته نمی‌ش� و رشته� علوم انسانی وجود نداشت و ادبیات می‌خواندی� نه به قصد لذت بردن، بلکه به قصد تست‌ها� کنکور را جواب دادن.
مشکل اساسی‌ت� این بود که من فکر می‌کرد� می‌دان� شعر و شاعری چیست، ولی در واقع چیزی نمی‌دانست�. دانش من محدود به کتاب‌ها� ادبیات مدرسه و معلم‌ها� خوب ادبیاتی که داشتیم و گاهی یک کتاب شعر خارج از مدرسه می‌ش� و خانواده هم اهل شعر و شاعری نبودند وخلاصه اینطوری که نمی‌ش� شاعر شد!
من فکر می‌کرد� قسمت سختِ شاعر شدن یاد گرفتن وزن و قافیه است (احتمالا هنوز با مفهوم شعر سپید و موج نو آشنا نشده بودم!) و در خیال خام خود می‌پنداشت� با یادگرفتن قواعد «وزن عروضی» و «قافیه» و «سر سوزن ذوقی» می‌شو� از آدم یک نیمچه شاعر در بیاید.
پس شروع کردم به جستجو و خواندنِ کتاب‌های� درباره� قواعدِ وزن و قافیه. اما مطالعه� من در این مورد بسیار نامنظم و بی‌هد� بود چون کتاب‌ها� خوبِ زیادی راجع به آموزش وزن و قافیه نمی‌شناخت� و کسی هم نبود مرا راهنمایی کند.
باید پیدا کردن این کتاب و آشنا شدن با آثار دکتر شفیعی کدکنی را به حساب حُسنِ تصادف گذاشت، چون وقتی عنوان «موسیقی شعر» را در عنوان کتاب دیدم، خیال می‌کرد� کتابی است درباره� آموزش وزن و قافیه!
خب، واقعیت هم این است که اگرچه مطالب زیادی درباره� وزن و قافیه در این کتاب هست، ولی کتاب چیزی به عنوان آموزش پایه‌ای� قواعدِ عروض و قافیه به یک نوجوانِ صفر کیلومتر نداشت، اما مطالبِ بسیار مهمتر و مفیدتری درباره� اینکه اصلا شعر خوب چیست در کتاب بود که به من نشان داد شعر خوب بسیار فراتر از قواعدِ وزن و قافیه و آرایه‌ها� ادبی را دانستن و ذوق داشتن است.
خلاصه به هر ترتیبی که بود بعد از خواندن چند کتابِ دیگر قواعدِ پایه� وزن و قافیه را آموختم و بعد از تمرین کردن روی چندین هزار بیت از شعرهای شاعران دیگر، کم کم به قوانین وزن و قافیه� مسلط شدم و بعد هم گوشم به وزن‌ها� عروضی عادت کرد، اما تبدیل به نیمچه شاعر نشدم و شعرهایم را (که احتمالاً نشود اسمشان را شعر گذاشت) برای خودم نگه داشتم.
اما این کتابِ به خصوص، تبدیل به خاطره‌ا� از آن دوران برای من شده که چنین مباحثی را با ذوق و شوق، جرعه جرعه می‌نوشید� حتی اگر بعضی از مفاهیم کتاب را نمی‌فهمید�. این کتاب یکی از کتاب‌ها� مهمی بود که به من نشان داد چطور فردوسی و سعدی و حافظ شاعران بزرگی شدند، اما مثلا از صد شاعر دربار عصر صفوی، با وجود اینکه همگی وزن و قافیه و صنایع ادبی را به خوبی می‌شناختند� یک نفر هم معروف نشد.
آن زمان معتقد بودم اگر کسی قصد شعر گفتن دارد، این کتاب، یکی از کتاب‌های� است که واجب است بخواند و می‌شو� گفت حالا هم بعد از دوباره خواندنِ کتاب همین عقیده را دارم.
البته حالا که پس از چند سال دوباره به این کتاب برگشتم، بعضی مطالب به نظرم رنگ کهنگی به خود گرفته و کتاب، شاید از استانداردهای امروز کمی عقب باشد و بعضی از مطالب هم برای خواننده� غیرتخصصی خسته‌کنند� است. من ارزش کار دکتر شفیعی کدکنی را در زمان خود درک می‌کن� و در حد دانش کمی که در زمینه� ادبیات دارم گمان می‌کن� بسیاری از آثار او از جمله این کتاب، در زمان چاپ، آثاری سترگ و جریان‌سا� بوده‌اند� ولی احساس می‌کن� ما می‌بایس� از آن زمان تاکنون کتاب‌های� بسیار بهتر و باکیفیت‌تر� در حوزه� نقد ادبی چاپ می‌کرده‌ایم� ولی درجا زده‌ای�.
برای اینکه خوانندگان غیرتخصصی مثل من بدانند چنین کتابی را برای خواندن انتخاب کنند یا نه، چکیده‌ا� از محتویات هر فصل می‌آور� تا ببینید برایتان جالب هست یا نه.
فصل نخست
شعر حادثه‌ا� است که در زبان روی می‌ده� و در حقیقت، گوینده� شعر، با شعر خود، عملی در زبان انجام می‌دهدک� خواننده، میان زبان شعری او، و زبان روزمره و عادی، تمایزی احساس می‌کن�.
به همین خاطر دکتر شفیعی کدکنی شعر را «رستاخیز کلمات» می‌نامد� کلماتی که در استفاده� روزمره� مردم، برای ما عادی شده‌اند� در شعر، جان تازه‌ا� می‌گیرن� و به واسطه� ویژگی‌ها� موسیقیایی و زبان‌شناسی� غبارِ عادت را از چهره می‌شوین�.
در این فصل نویسنده توضیح می‌ده� که چطور شاعران توانسته‌ان� از کلمات و عبارات عادی فاصله بگیرند، رابطه� وزن و قافیه را با موسیقی شعر بیان می‌کن�. درباره� زیبایی‌های� که قافیه برای شعر ایجاد می‌کن� و همچنین محدودیت‌های� که برای شاعر و سخنِ او پدید می‌آور� و آسیب‌ها� «قافیه‌پردازی� و «قافیه‌اندیشی� توضیح می‌ده� و کمی هم به تاریخچه� استفاده از وزن و قافیه در شعر ایران و سایر کشورها می‌پرداز�.
فصل دوم
در فصل دوم نویسنده به تاریخچه و تعریف «شعر منثور» که میتوان امروزه آن را از بسیاری جهات «شعر سپید»هم نامید می‌پرداز�. برخلاف تصور شعر منثور پدیده� جدیدی در تاریخ ادبیات ایران نیست، ولی در گذشته کمتر به آن به عنوان یک قالب شعری توجه می‌شد� اما در دوران معاصر (یا دیگر نمی‌شو� گفت معاصر چون وارد قرن جدید شده‌ایم�) شاعرانِ پس از نیما بخت خود را در سرودن شعر منثور آزمودند و شاید شاملو بیش از بقیه توانست در این قالب شعری کارهای به یادماندنی بیافریند. دکتر شفیعی کدکنی نیز با موشکافی در شعر شاملو نشان می‌ده� از این قالب شعری چطور باید استفاده کرد و نقاط قوت و ضعف شعر شاملو کجاست و تکامل شعر شاملو در گذر زمان از لحاظ پیشرفت نظام موسیقیایی و بهبود انتخاب کلمات در اشعار شاملو را نشان می‌د��� که برای دوستداران شعر مدرن و علاقه‌مندا� به شعر شاملو میتوان� بسیار جالب باشد.
در ادامه درباره� صنایع بدیع در ادبیات بخشی آورده شده و سپس چند صفحه درباره� بار موسیقیایی کلمات صحبت نموده است.
فصل سوم
این فصل به نظرات فارابی، اخوان الصفا و ابن سینا درباره� موسیقی شعر می‌پرداز� که احتمالاً برای خوانندگان غیرتخصصی مثل من چندان جالب نیست.
فصل چهارم
در این فصل -که از نظر من از جذاب‌تری� فصل‌ها� کتاب هم هست- شفیعی کدکنی چند شاعر بزرگ فارسی را از دیدگاه مشخصی بررسی می‌کن�: فردوسی از لحاظ کیفیت قافیه‌ها� مولوی از نظر انتخاب وزن و نظام موسیقیایی اشعارش، و حافظ از نظر موسیقی درونی و ایجاد نظام تضاد و تناقض و ایجاد تصویر «اراده� معطوف به آزادی» در اشعارش:
این گره زدن جوانب متناقض وجود انسان و در کنار یکدیگر حفظ کردن آنها، بزرگترین عاملِ توفیقِ «حافظ» است و چنان می‌اندیش� که اگر یک نکته از سراسر دیوان حافظ بخواهیم برگزینیم که جوهر شعرِ او و خلاصه� جهان‌بینی� وی باشد جز تصویر میدانی از «اراده معطوف به آزادی» چیز دیگری نیست. هیچ چیز در حیات انسان گرانبهاتر از آزادی نیست و این آزادی هنگامی تحقق می‌یاب� که شما در دو سوی متناقضات رفت و آمد آزاد داشته باشید. اگر فقط جبری باشید یا فقط اختیاری، از یکی از این دو سوی اندیشه، آزادی شما سلب شده است.
فصل پنجم
در این فصل نویسنده مقاله‌ه� و یادداشت‌ها� مختلفی را که احساس کرده میتوان� با موضوع کتاب مرتبط باشد، آورده است. یادداشت‌ها� این فصل از نظر موضوع، بسیار پراکنده‌ان�.
پیش از این در بررسی کتاب «رستاخیز کلمات» در مورد دکتر شفیعی کدکنی و آثارش نوشته بودم.
July 15, 2017
خوب به نسبت کتاب خوب و جامع ی بود . مثلا یکی از خوبی هاش این بود که فقط به شعر کلاسیک نپرداخته بود . و مثال هایی از شعر نو هم آورده بود . و حتی به نظر شاعران فقط ایرانی هم بسنده نکرده بود و گفتارهای شاعران ملیت های دیگر هم گفته بود . حتی در مورد آوای هر کلمه هم حرف زده بود . در کل کتاب خوبی بود نه فقط برای شعر کلاسیک حتی برای شعر نو ....باید بگم ممنون از آقای شفیعی کدکنی .
August 27, 2012
شعر چيست؟
در اين كتاب دكتر كدكني مثل هميشه با بيان فني و علمي خود ما را به دنياي پر خيال شعر مي برد . براي من مهم ترين نكته اين كتاب آشنايي با تعاريف عميق تر شعر بود
سال ها بود كه نمي دانستم شعر يعني چه؟ آيا آهنگ و وزن و قافيه شعر مي سازد و يا چینش تا متعارف كلمات و تصویرسازی مفاهيم شعر مي سازد ؟
حال خيالم كمي آسوده تر است چون مي دانم شعر اتفاقي است كه در بستر زبان مي افتد و شايد به تعبيري "رستاخيز كلمات" باشد يعني زنده كردن واژه هاي زبان جاري با استفاده از فنون صورتگرايانه و برخي تكنيك هاي ديگر كه قابل تعريف و توصيف نيستند. ولي نتيجه آنها هر چه باشد رستاخيز كلمات و گاه حشر معاني است
نمونه هايي از شعرهاي كلاسيك حافظ و مولانا و بيدل در كنار گزيده اشعار مدرن اخوان و فروغ و شاملو همراه با تعريف هاي دقيق و موشكافانه كدكني درك دنيا شعر را برايم آسان تر از آنچه بود ، مي كند
در اين كتاب دكتر كدكني مثل هميشه با بيان فني و علمي خود ما را به دنياي پر خيال شعر مي برد . براي من مهم ترين نكته اين كتاب آشنايي با تعاريف عميق تر شعر بود
سال ها بود كه نمي دانستم شعر يعني چه؟ آيا آهنگ و وزن و قافيه شعر مي سازد و يا چینش تا متعارف كلمات و تصویرسازی مفاهيم شعر مي سازد ؟
حال خيالم كمي آسوده تر است چون مي دانم شعر اتفاقي است كه در بستر زبان مي افتد و شايد به تعبيري "رستاخيز كلمات" باشد يعني زنده كردن واژه هاي زبان جاري با استفاده از فنون صورتگرايانه و برخي تكنيك هاي ديگر كه قابل تعريف و توصيف نيستند. ولي نتيجه آنها هر چه باشد رستاخيز كلمات و گاه حشر معاني است
نمونه هايي از شعرهاي كلاسيك حافظ و مولانا و بيدل در كنار گزيده اشعار مدرن اخوان و فروغ و شاملو همراه با تعريف هاي دقيق و موشكافانه كدكني درك دنيا شعر را برايم آسان تر از آنچه بود ، مي كند
Shelved as 'نصفه-نیمه'
December 21, 2014بله! بله!
میخوهم برای وانت تو رید هم ریویوو بنویسم!
چراکه نمیتوانم پز ندهم خب! چه کنم؟
آخر مگر آدم چندبار در زندگی همچین چیزی کادو میگیره؟ :دی
ممنون از فاطمه و کیمیا :> :*
میخوهم برای وانت تو رید هم ریویوو بنویسم!
چراکه نمیتوانم پز ندهم خب! چه کنم؟
آخر مگر آدم چندبار در زندگی همچین چیزی کادو میگیره؟ :دی
ممنون از فاطمه و کیمیا :> :*
April 27, 2016
کتابی جامع به کتابت استاد شفیعی کدکنی در مورد موسیقی در ادوار و انواع مختلف شعر فارسی است که در کل از انسجام خوبی (نه عالی و کامل) برخوردار می باشد. کتاب در قالب مجموعه مقالات مختلفی است که شفیعی در طول چند دهه ارائه کرده است. نقدی از یکی از دوستان دیدم در باب کتاب که بر نگاه سراسر فرمالیست شفیعی ایراد گرفته بود. به نظر بنده نگاه غالب کتاب فرمالیست می باشد ولی فرمالیسم خیلی کم به عنوان اصل در نظر گرفته شده است و بیان ساختارگرایانه موجود مقتضی بحث مورد نظر، یعنی موسیقی شعر، می باشد. بعد از خواندن آن نقد به این نکته بسیار توجه کردم و به نظرم از نظریات سایر سبک های زیبایی شناسی رایج نیز مثال هایی آورده شده بود و به هیچ وجه وجهه فرمالیست مد نظر ایشان (ناقد محترم) بر متن غالب نیست. البته همانطور که گفته شد و قبلا نیز خیلی از دوستان اشاره داشتند می توان به چشم اولین رهیافت ها در نقادی ادبی کتاب را بسیار با ارزش خواند ولی در مجموع انسجام درونی فصول و شاخه پراکنی های موجود در فصل ها بر خلاف استدلال ها و اشارات ادبی در کمال نیستند.
و اما برگردیم به کتاب:
کتاب دارای 6 فصل است که جدا از فصل آخر که مربوط به واژه شناسی و ترجمه ابیات عربی موجود بود، 5 فصل دیگر شاکله اصلی کتاب را تشکیل می دهند.
1- فصل اول بیان مبانی موسیقی در شعر فارسی با تاکید بر نقش قافیه و موسیقی معنوی شعر، که نکات بسیار خوبی در رابطه با زیبایی شناسی شعر داراست، و از آنجایی که بحث بر روی موضوعی مانند قافیه ناگزیر به گونه ای ساختارگرایانه جلوه می کند، فضای حاکمه شاید مبتنی بر فرمالیسم روسی به نظر برسد. همچنین در بخش اول اشاره ای نسبتا شخصی در باب شعر خوب از دیدگاه استاد نیز شده است که از نظر من کاملا معتبر و درست می نماید.
2- فصل دوم به بررسی شعر منثور و ارکان موسیقی در این گونه شعر پرداخته است، که به منظور بیان جلوه معنوی موسیقی و جلوه ادایی موسیقی شعر بسیار فصل های خوب و پرباری هستند و به خوبی توانسته اند اهمیت موسیقی در انواع مختلف آن را در شعر نشان دهند.
3- در فصل سوم به بررسی آرا موسیقی دان ها و اندیشمندان بزرگی همچون فارابی در باب مویقی و بالاخص موسیقی شعر پرداخته شده استکه اگر چه از لحاظ بررسی زیبایی شناختی مسئله شعر از اهمیت بالایی برخوردار می باشند ولی بخش های ارائه شده از انسجام بالایی برخوردار نمی باشند.
4- فصل چهارم که به عبارتی اوج و شاهکار استاد شفیعی می باشد، بررسی شعر مولانا، حافظ و فردوسی می باشد که در این پژوهش موسیقی شعر بیشتر مد نظر بوده و فقط تنها تمجیدی و تعریفی که می توان کرد این است که شما را به خواندن آن دعوت کنم.
5- قصل پنجم به بررسی قالب های شعری دیگر مانند رباعی، بحر طویل، تجربه های جالب توجه شعر فارسی و بالاخص شعرهای هجایی (و پیشینه ی این نوع شعر در زبان فارسی) می باشد. این فصل، با وجود بحث های بسیا جالب و شیرین مطرح در فصل، اگرچه همچنان با رویکرد بررسی موسیقی شعر نگاشته شده ولیک از انسجام قابل قیاسی با فصول قبل برخوردار نمی باشد.
من حیث المجموع کتابی است که برای داشتن دید بهتر نسبت به زیبایی شناسی شعر فارسی ماننده گوهری قیمتی در ادبیات ایران می درخشد. و تنها دلیلی که به نظرم کتاب کاملی نیامد این است که قسمت هایی از آن در مقایسه با خیلی بخش های دیگر کتاب از انسجام و بحث پخته و قویی برخوردار نمی باشد ونیاز به ارائه نقد قوی تر در آن زمینه ها همچنان به شدت احساس می شود.
و اما برگردیم به کتاب:
کتاب دارای 6 فصل است که جدا از فصل آخر که مربوط به واژه شناسی و ترجمه ابیات عربی موجود بود، 5 فصل دیگر شاکله اصلی کتاب را تشکیل می دهند.
1- فصل اول بیان مبانی موسیقی در شعر فارسی با تاکید بر نقش قافیه و موسیقی معنوی شعر، که نکات بسیار خوبی در رابطه با زیبایی شناسی شعر داراست، و از آنجایی که بحث بر روی موضوعی مانند قافیه ناگزیر به گونه ای ساختارگرایانه جلوه می کند، فضای حاکمه شاید مبتنی بر فرمالیسم روسی به نظر برسد. همچنین در بخش اول اشاره ای نسبتا شخصی در باب شعر خوب از دیدگاه استاد نیز شده است که از نظر من کاملا معتبر و درست می نماید.
2- فصل دوم به بررسی شعر منثور و ارکان موسیقی در این گونه شعر پرداخته است، که به منظور بیان جلوه معنوی موسیقی و جلوه ادایی موسیقی شعر بسیار فصل های خوب و پرباری هستند و به خوبی توانسته اند اهمیت موسیقی در انواع مختلف آن را در شعر نشان دهند.
3- در فصل سوم به بررسی آرا موسیقی دان ها و اندیشمندان بزرگی همچون فارابی در باب مویقی و بالاخص موسیقی شعر پرداخته شده استکه اگر چه از لحاظ بررسی زیبایی شناختی مسئله شعر از اهمیت بالایی برخوردار می باشند ولی بخش های ارائه شده از انسجام بالایی برخوردار نمی باشند.
4- فصل چهارم که به عبارتی اوج و شاهکار استاد شفیعی می باشد، بررسی شعر مولانا، حافظ و فردوسی می باشد که در این پژوهش موسیقی شعر بیشتر مد نظر بوده و فقط تنها تمجیدی و تعریفی که می توان کرد این است که شما را به خواندن آن دعوت کنم.
5- قصل پنجم به بررسی قالب های شعری دیگر مانند رباعی، بحر طویل، تجربه های جالب توجه شعر فارسی و بالاخص شعرهای هجایی (و پیشینه ی این نوع شعر در زبان فارسی) می باشد. این فصل، با وجود بحث های بسیا جالب و شیرین مطرح در فصل، اگرچه همچنان با رویکرد بررسی موسیقی شعر نگاشته شده ولیک از انسجام قابل قیاسی با فصول قبل برخوردار نمی باشد.
من حیث المجموع کتابی است که برای داشتن دید بهتر نسبت به زیبایی شناسی شعر فارسی ماننده گوهری قیمتی در ادبیات ایران می درخشد. و تنها دلیلی که به نظرم کتاب کاملی نیامد این است که قسمت هایی از آن در مقایسه با خیلی بخش های دیگر کتاب از انسجام و بحث پخته و قویی برخوردار نمی باشد ونیاز به ارائه نقد قوی تر در آن زمینه ها همچنان به شدت احساس می شود.
November 7, 2018
خوندنش حوصله می خواد. من دو-سه سال پیش خوندمش ولی هنوزم میتونم هیجانی که خوندنش در من ایجاد می کرد به یاد بیارم. با اینکه بعضی از حرفاش رو در مورد اوزان شعر نمی فهمیدم ولی نود درصد کتاب حتی برای منِ دور از ادبیات هم قابل درک بود. چیزی که حتی با وجود معلمای نسبتا خوش ذوق توی مدرسه از ادبیات درک کرده بود یه مجموعه از آرایه ها و معانی اسلامیزه شده بود که باید خیلی ماشین وار حفظش می کردیم و اصلا به موسیقی و یا خیال در شعر که شاید از از اون دو مورد قبلی اهمیت بیشتری داشت پرداخته نمیشد. این کتاب نقطه شروعی بود برای من که بتونم به شعر نگاه جدیدی داشته باشم
May 17, 2008
بیایید با خواندن این کتاب شعر و موسیقی رو بهتر در کنار هم درک کنیم
May 30, 2014
هنگامي كه سخن از نقد ادبي به معني مدرن كلمه است و نه تذكره نويسي ،فاصله ي هراسناكي داريم با دانش انتقادي روز
كناب موسيقي شعر كوشش هاي ابتدايي در زبان پارسي ست و بدين معنا كتابي ست هنوز ناپخته و بدوي
اما آغازي ست مناسب براي آشنايي با جهان شگفت و ژرف نقادي ادبي مدرن علمي بر ساخته از فلسفه زبان ،زبان شناسي،هرمنوتيك،اپيستمولوژي..
متاسفانه درين كتاب به ادبيات تنها از منظر فرماليسم روسي پرداخته شده است و از شناساندن و اهتمام در ساير تئوري ها كوتاهي شده است
كناب موسيقي شعر كوشش هاي ابتدايي در زبان پارسي ست و بدين معنا كتابي ست هنوز ناپخته و بدوي
اما آغازي ست مناسب براي آشنايي با جهان شگفت و ژرف نقادي ادبي مدرن علمي بر ساخته از فلسفه زبان ،زبان شناسي،هرمنوتيك،اپيستمولوژي..
متاسفانه درين كتاب به ادبيات تنها از منظر فرماليسم روسي پرداخته شده است و از شناساندن و اهتمام در ساير تئوري ها كوتاهي شده است
December 19, 2017
داند از جان مرد موسیقی شناس
لحن موسیقی خلقت را سپاس
لحن موسیقی خلقت را سپاس
June 19, 2019
براي منِ علاقه مند ولي دور از اين فضا كلاس درسي بود واقعاً.
April 4, 2022
" ممکن است فردا، یا همین امروز عصر، عقیدهٔ دیگری داشته باشم ولی در این لحظه با اطمینان خاطر می توانم بگویم: شعر حادثه ای است که در زبان روی می دهد و در حقیقت، گویندهٔ شعر، با شعر خود، عملی در زبان، انجام می دهد که خواننده، میان زبان شعری او، و زبان روزمرّه و عادی یا به قول ساختگرایان چک: زبان اتوماتیکی تمایزی احساس می کند. این تمایز می تواند علل بسیاری داشته باشد، عللی شناخته شده و عللی غیرقابل شناخت. اتفاقا شعر حقیقی، شعر ادبی، همان شعری است که علت تمایز آن از زبان مبتذل و معمول، در تمام ساحات، قابل تعلیل و تحلیل نیست."
April 17, 2020
این کتاب عالی هست . و با متن سلیس و روانش آدم می خواد هر لحظه یک چیز جدید یاد بگیره و تمام نکاتش رو به خاطر بسپرد .
March 10, 2025
کتابی بشدت مهم و ارزشمند برای مطالعه در زمینه ادبیات. آقای کدکنی با بیان زیبا و ادبیانه خودشان گویی ما رو در‌کلا� ادبیات دانشگاه تهران جمع کرده اند و هر جلسه به یک موضوعی پرداخته اند. ما هم که شاگردی در کلاس استاد بزرگ تک تک نکات را متوجه شده و یاد می‌گیری�.
بخش هایی که ماهیت قافیه و ردیف همراه با بخش های فردوسی رودکی، مولوی و حافظ بود بصورت کاملا علمی بررسی شده بود. هرچند من درباره حافظ استعلامی را بیشتر نزدیک و خودمانی تر حس می‌کرد�.
رگه های بیش از حد ناسیونالیستی هم در گوشه هایی از کتاب را هم می‌ش� دید.هرچند این‌کا� چیزی از گرانبار بودن کتاب موسیقی شعر کم نمی‌کن�.
بیشتر دوست داشتم که بعضی از مقالات را در این کتاب نمی‌دید�. بسیار پیچیده و دور از ذهن نیز بودند.
دو نکته (ناسیونالیسم زیادی و زیاد بودن بعضی از مقالات) بنظر من آمدند.
در پایان این کتاب را برای تعمق بیشتر به دوستان خود معرفی خواهم کرد.
بخش هایی که ماهیت قافیه و ردیف همراه با بخش های فردوسی رودکی، مولوی و حافظ بود بصورت کاملا علمی بررسی شده بود. هرچند من درباره حافظ استعلامی را بیشتر نزدیک و خودمانی تر حس می‌کرد�.
رگه های بیش از حد ناسیونالیستی هم در گوشه هایی از کتاب را هم می‌ش� دید.هرچند این‌کا� چیزی از گرانبار بودن کتاب موسیقی شعر کم نمی‌کن�.
بیشتر دوست داشتم که بعضی از مقالات را در این کتاب نمی‌دید�. بسیار پیچیده و دور از ذهن نیز بودند.
دو نکته (ناسیونالیسم زیادی و زیاد بودن بعضی از مقالات) بنظر من آمدند.
در پایان این کتاب را برای تعمق بیشتر به دوستان خود معرفی خواهم کرد.
April 21, 2021
در کوی محبت به وفایی نرسیدیم
رفتیم ازین راه و به جایی نرسیدیم
هر چند که در اوج طلب هستی ما سوخت
چون شعله به معراج فنایی نرسیدیم
با آن همه
آشفتگی و حسرت پرواز
چون گرد پریشان به هوایی نرسیدیم
گشتیم تهی از خود و در سیر مقامات
چون نای درین ره به نوایی نرسیدیم
بی مهری او بود که چون غنچه ی پاییز
هرگز به دم عقده گشایی نرسیدیم
ای خضر جنون ! رهبر ما شو که در این راه
رفتیم و سرانجام
به جایی نرسیدیم
___________________
بی قرارت چو شدم رفتی و یارم نشدی
شادی خاطر اندوه گزارم نشدی
تا ز دامان شبم صبح قیامت ندمید
با که گویم که چراغ شب تارم نشدی
صدف خالی افتاده به ساحل بودم
چون گهر زینت آغوش و کنارم نشدی
بوته ی خار کویرم همه تن دست نیاز
برق سوزان شو اگر ابر بهارم نشدی
از جنون بایدم امروز گشایش طلبید
که تو ای عقل به جز مشکل کارم نشدی
رفتیم ازین راه و به جایی نرسیدیم
هر چند که در اوج طلب هستی ما سوخت
چون شعله به معراج فنایی نرسیدیم
با آن همه
آشفتگی و حسرت پرواز
چون گرد پریشان به هوایی نرسیدیم
گشتیم تهی از خود و در سیر مقامات
چون نای درین ره به نوایی نرسیدیم
بی مهری او بود که چون غنچه ی پاییز
هرگز به دم عقده گشایی نرسیدیم
ای خضر جنون ! رهبر ما شو که در این راه
رفتیم و سرانجام
به جایی نرسیدیم
___________________
بی قرارت چو شدم رفتی و یارم نشدی
شادی خاطر اندوه گزارم نشدی
تا ز دامان شبم صبح قیامت ندمید
با که گویم که چراغ شب تارم نشدی
صدف خالی افتاده به ساحل بودم
چون گهر زینت آغوش و کنارم نشدی
بوته ی خار کویرم همه تن دست نیاز
برق سوزان شو اگر ابر بهارم نشدی
از جنون بایدم امروز گشایش طلبید
که تو ای عقل به جز مشکل کارم نشدی
Read
November 27, 2020چنانچه کسی این کتاب را نخواده باشد و کباده ی شعر و شاعری بکشید، مانند کسی است که بدون مواد اولیه - از هر نوع - ادعا کند که غذایی درست کرده رافع گرسنگی.
همین قدر واجب
همین قدر ضروری
خدایش حفظ کنا علامه ی کدکنی را
همین قدر واجب
همین قدر ضروری
خدایش حفظ کنا علامه ی کدکنی را
Read
October 2, 2019درود ممنون میشم در گروه تلگرامی اسمان شعر داخل تلگرام عضو بشین لینک گروه شعر با حضور شاعران مطرح کشوری
@asemone_poem
@asemone_poem
Read
October 20, 2019"شعر حادثه‌ا� است که در زبان روی می‌ده�."
محمد رضا شفیعی کدکنی
موسیقی شعر
�
این کتاب یکی از شیرین‌تری� کتب تخصصی‌ا� بود که در عمرم خوانده بودم. خواندنش قطعن به درک بهتر موسیقی و شعر کمک می‌کن�. برای فهم بهتر هر مبحث، ارجاعات متعدد و به‌جای� به شعر‌ها� کلاسیک، معاصر و جهان شده که در نوع خود بی‌نظی� است. حالا بعد پایان کتاب، یک لیست از کتب شعری دارم که باید تهیه کنم و بخوانم. ای کاش در دبیرستان‌ه� شعر را با بخش‌های� از این کتاب به ما می‌فهماندند� چون «موسیقیِ شعر» کمک می‌کن� از شعر بیشتر لذت ببریم.
�
برای مثال، به نظرم بعد خواندن این کتاب می‌توا� از غزل بیشتر لذت برد. من هیچ‌وق� به نقش ردیف در زیبایی غزل دقت نکرده بودم. اینکه غالبن غزل ردیف‌دا� چقدر دلنشین‌ت� از غزل بی‌ردیف� است. این شاید برای یک شاعر یا کسی که ادبیات خوانده مسلم باشد اما برای منِ مخاطب عام، جدید بود. یا مثلن دانستن در مورد وزن‌ها� جویباری( آرام و ملایم)، خیزابی(پرطنین و پرتحرک)، شفاف و کدر که از تعابیر بسیار دقیق و هوشمندانه� آقای کدکنی‌س�.
�
این کتاب طولانی‌س�. اگر وقت خواندن تمام آن را ندارید، حتی خواندن بخش‌های� از آن هم خالی از لطف نیست. به‌خصو� فصل چهارم که به بررسی شعر حافظ، فردوسی و مولانا� پرداخته یا فصل اول که در مورد زیبایی‌شناس� شعر است.
September 7, 2013
موسیقی به معنی عام یعنی تناسب و نظم اجزا یا وحدت متنوع‌ه� و موسیقی شعر یعنی هر تجربه‌ا� برای تبدیل کلام به شعر از تناسب معنوی گرفته تا موسیقی ظاهری و کناری و درونی و از عروض سنتی و نیمایی و هجایی گرفته تا شعر منثور و...
Read
September 27, 2007a very suitable and helpful book . you can learn too much about poem by this book .
October 10, 2011
ز حرف و صوت بباید شدن به منطق جان
-مولوی
از کتاب، صفحه ۳۱۵
-مولوی
از کتاب، صفحه ۳۱۵
November 28, 2019
هرچند باری که این کتاب را بخوانید، باز هم کم است.
November 2, 2013
می تونست بهتر باشه. زمانی موفق تره که اشراف شخص به موسیقی بیشتر باشه.
Read
July 15, 2018نظریات بدیع مولف پیرامون موسیقی:
مهم ترین عنصر تشکیل دهنده شعر
مهم ترین عنصر تشکیل دهنده شعر
Displaying 1 - 24 of 24 reviews
Can't find what you're looking for?
Get help and learn more about the design.