What do you think?
Rate this book
زازی در مترو
دخترکی به نام زازی به پاریس پیش عمویش گابریل می‌آی� و تنها چیزی که می‌خواه� ببیند مترو است
از متن کتاب:
گابریل با ابهت ادامه داد: زازی، اگه واقعا دوست داری می برمت انْولید آرامگاه واقعی ناپلئون رو ببینی.
ــ ناپلئون کدوم خریه. اصلا برام جذاب نیست، مرتیکه ی کودن با اون کلاه احمقانه ش.
ــ خب پس چی برات جذابه؟
زازی جواب نداد. شارل با مهربانی غیرمنتظره ای جواب داد: آره خب، چی برات جالبه؟
ــ مترو.
گابریل گفت: وای شارل، دیگه هیچی نگو. بعد دوباره گفت: آه! زازی که باز عصبانی شده بود، گفت: این اعتصاب کی تموم می شه پس؟
ــ من هم نمی دونم. از سیاست سر در نمی آرم.
شارل گفت: سیاست کجا بود! این ها برای نونه.
از متن کتاب:
گابریل با ابهت ادامه داد: زازی، اگه واقعا دوست داری می برمت انْولید آرامگاه واقعی ناپلئون رو ببینی.
ــ ناپلئون کدوم خریه. اصلا برام جذاب نیست، مرتیکه ی کودن با اون کلاه احمقانه ش.
ــ خب پس چی برات جذابه؟
زازی جواب نداد. شارل با مهربانی غیرمنتظره ای جواب داد: آره خب، چی برات جالبه؟
ــ مترو.
گابریل گفت: وای شارل، دیگه هیچی نگو. بعد دوباره گفت: آه! زازی که باز عصبانی شده بود، گفت: این اعتصاب کی تموم می شه پس؟
ــ من هم نمی دونم. از سیاست سر در نمی آرم.
شارل گفت: سیاست کجا بود! این ها برای نونه.
185 pages, Paperback
First published January 23, 1959
237 people are currently reading
8,834 people want to read
About the author
Raymond Queneau
205books565followersNovelist, poet, and critic Raymond Queneau, was born in Le Havre in 1903, and went to Paris when he was 17. For some time he joined André Breton's Surrealist group, but after only a brief stint he dissociated himself. Now, seeing Queneau's work in retrospect, it seems inevitable. The Surrealists tried to achieve a sort of pure expression from the unconscious, without mediation of the author's self-aware "persona." Queneau's texts, on the contrary, are quite deliberate products of the author's conscious mind, of his memory, and his intentionality.
Although Queneau's novels give an impression of enormous spontaneity, they were in fact painstakingly conceived in every small detail. He even once remarked that he simply could not leave to hazard the task of determining the number of chapters of a book. Talking about his first novel, Le Chiendent (usually translated as The Bark Tree), he pointed out that it had 91 sections, because 91 was the sum of the first 13 numbers, and also the product of two numbers he was particularly fond of: 7 and 13.
Although Queneau's novels give an impression of enormous spontaneity, they were in fact painstakingly conceived in every small detail. He even once remarked that he simply could not leave to hazard the task of determining the number of chapters of a book. Talking about his first novel, Le Chiendent (usually translated as The Bark Tree), he pointed out that it had 91 sections, because 91 was the sum of the first 13 numbers, and also the product of two numbers he was particularly fond of: 7 and 13.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 716 reviews
March 26, 2024
Zazie’s going downtown and Zazie’s going uptown and Zazie’s going all around� Zazie has put the entire Paris upside down and turned it inside out in no time�
Zazie is extremely curious, she wants to be everywhere and she wishes to know everything� There’s hearsay that her uncle isn’t like other men and that he is queer� She calls him ‘a hormosessual� having no slightest idea what it might mean�
Time passes and the day is full of crazy events and extravagant happenings� But the eternal question of existence asked by Hamlet still remains the same�
The child’s mind breaks reality like a prism breaks the sunlight.
‘What are all those people doing?� she asked.
‘They’re going to the flea market,� said the chap, ‘or rather it’s the flea market that’s going to them, because it starts there.�
‘Ah flea market,� said Zazie, looking, like people do when they’re determined not to be impressed, ‘that’s where you discover rembrants going cheap, then afterwards you sell them to a Yank and you haven’t wasted your time.�
‘There’s not only rembrants,� said the chap, ‘there’s cork soles too, and lavender, and nails, and even jackets…�
Zazie is extremely curious, she wants to be everywhere and she wishes to know everything� There’s hearsay that her uncle isn’t like other men and that he is queer� She calls him ‘a hormosessual� having no slightest idea what it might mean�
‘Gzactly,� replied Gabriel.
‘And he’s my uncle and he’s queer,� added Zazie who thought this was a fairly new joke for which she was ikscused in view of her youth.
Time passes and the day is full of crazy events and extravagant happenings� But the eternal question of existence asked by Hamlet still remains the same�
Being or nothingness, that is the question. Ascending, descending, coming, going, a man does so much that in the end he disappears. A taxi bears him off, a metro carries him away, the Tower doesn’t care, nor the Panthéon. Paris is but a dream, Gabriel is but a reverie (a charming one), Zazie the dream of a reverie (or of a nightmare) and all this story the dream of a dream, the reverie of a reverie, scarcely more than the typewritten delirium of an idiotic novelist.
The child’s mind breaks reality like a prism breaks the sunlight.
August 13, 2023
“Being or nothing, that is the question. Ascending, descending, coming, going, a man does so much that in the end he disappears.�
� Raymond Queneau, Zazie in the Metro
A Raymond Queneau funny-bone tickler, a witty zazissle through Paris with Uncle Gabriel hosting visiting Zazie, the ever oh so very loveable little wisecracker who oh so very much wishes to ride the city’s Metro. And I was ever on the qt for how many of RQ’s 99 exercises in style turn up displaying their linguistic proboscis in this whimsical 150 page chocolate croissant. Oodles and oodles as per this snatch of dialogue in the opening pages:
Not displeased with his turn of phrase, the little chap wasn’t. Only the great hulk didn’t let up, it leant over him and uttered this monophasic pentasyllable:
‘WdzٳٳܲܲٲԴǷ.�
The little chap began to get apprehensive. Now was his time, now was the moment to forge some sort of verbal buckler. The first that came into his head was an alexandrine:
‘And anyway who said that you could call me tu?�
‘Yellow-belly,� retorted Gabriel with simplicity.�
That's alexandrine (like many readers, I have to look up such words), as in a line of poetic meter comprising 12 syllables. Anyway, this little book, is sooo much fun. That’s so much fun as in novel as literary polyphony, one melodic line being the light, lyrical, oh-so-very-much-like a French film storyline of Zazie’s romp; the second melodic line as in the ever present fun and games with all phases of language: spelling, slang, colloquialisms, malapropisms, grammar, syntax, run-ons and run-overs and many of those 99 fanciful exercises in style. One more for instance to service up a la fin:
She dares not articulate the disyllabic and anglo-saxon word which would mean what she means. It’s the chap who pronounces it.
‘You wouldn’t by any chance have a pair of blewgenes for the little girl? He asks the middleman. ‘That is what you’d like?�
‘Oh yess,� yespers Zazie.
Tally-ho with Raymond Queneau!
Some of the letters that make their appearance in this Raymond Queneau novel novel
Read
November 14, 2020I’m going to hazard a crazy guess as to what this book is really about—besides the immediately recognizable themes which others have analyzed and canonized, themes such as the bizzareries Zazie encounters in the metropolis and the dazzling use of slang in the narrative.
But before I hazard my crazy guess, you’ll have to be patient with me while I do a little hypothesizing, while I attempt to puzzle it all out. Because I really am trying to get to the bottom of Queneau’s intention here. I’m attempting to look behind the pizzazz of the wordplay, to fully fathom the fundaments of this underground story (and the subversion of language and narrative which characterizes the book, of course).
Tu causes, tu causes, c’est tout ce que tu sais faire!
Chatter, chatter, it's all you know how to do!
You might, at this point, be getting impatient, and inclined to repeat Laverdure's words (Laverdure is a parrot who parrots a perfect parody of both himself and his owner at every turn of the narrative). But I’m not like them, I’m not such a quiz. I really do have something to say if I could only cough it up, spew it out, as it were (ok, sorry for being such a scuzz). But my crazy thesis about this book is buried deep, it really is, deeper than the maze of underground passages through which softly spoken Marceline zigzags in the last pages (and little wonder Marceline speaks softly with a name like that! (and little wonder Marceline is who Marceline is in the first place! (and please excuse all this overzealous parenthesizing))).
Tu causes, tu causes, c’est tout ce que tu sais faire!
Chatter, chatter, it's all you know how to do!
I hear your frustration. Yess, yess, yess (more soft sounds just to say I’m no gongoozler. No, I’m very busy tunnelling down to reach my crazy theory, and the last pages are not irrelevant: ‘Last�, that whizz of a word, is actually very pertinent to my crazy thesis, viz, the phrase ‘the last will be first�).
Tu causes, tu causes, c’est tout ce que tu sais faire!
Chatter, chatter, it's all you know how to do!
Ok, I realise I’m in danger of touching hyperboliquement le cercle vicieux de la parabole* so don’t get frazzled, I’m going to get straight to the point, no more zig-zagging, no more buzzing about like a zesty scherzo, no more spritzing myself into a dizzy tizzy: Queneau’s subversion of the language of narrative, his use of slang, all those run-on words and phonetic spellings, par egzemple: egzagèrer, vouzêtes, etc is his attempt to undermine the established order, to turn everything on its head, to put what comes normally at the bottom on the top.
You knew that all along?
You knew that the clue was in the title?
You knew that it was really about celebrating the last letter of the alphabet?
The letter Z?
Mon cul!**
.......................................................................
*a marvelous Queneau phrase that mixes rhetoric and maths and more or less accuses me, and some of the characters, of talking rubbish in a way that is both shallow and deep at the same time - not an easy task, I swear!
**Mon cul is Zazie’s favourite swear word. It translates as ‘My arse!� if you're Irish, ‘My ass!� if you’re American, and if you're English...'My bottom'.
But before I hazard my crazy guess, you’ll have to be patient with me while I do a little hypothesizing, while I attempt to puzzle it all out. Because I really am trying to get to the bottom of Queneau’s intention here. I’m attempting to look behind the pizzazz of the wordplay, to fully fathom the fundaments of this underground story (and the subversion of language and narrative which characterizes the book, of course).
Tu causes, tu causes, c’est tout ce que tu sais faire!
Chatter, chatter, it's all you know how to do!
You might, at this point, be getting impatient, and inclined to repeat Laverdure's words (Laverdure is a parrot who parrots a perfect parody of both himself and his owner at every turn of the narrative). But I’m not like them, I’m not such a quiz. I really do have something to say if I could only cough it up, spew it out, as it were (ok, sorry for being such a scuzz). But my crazy thesis about this book is buried deep, it really is, deeper than the maze of underground passages through which softly spoken Marceline zigzags in the last pages (and little wonder Marceline speaks softly with a name like that! (and little wonder Marceline is who Marceline is in the first place! (and please excuse all this overzealous parenthesizing))).
Tu causes, tu causes, c’est tout ce que tu sais faire!
Chatter, chatter, it's all you know how to do!
I hear your frustration. Yess, yess, yess (more soft sounds just to say I’m no gongoozler. No, I’m very busy tunnelling down to reach my crazy theory, and the last pages are not irrelevant: ‘Last�, that whizz of a word, is actually very pertinent to my crazy thesis, viz, the phrase ‘the last will be first�).
Tu causes, tu causes, c’est tout ce que tu sais faire!
Chatter, chatter, it's all you know how to do!
Ok, I realise I’m in danger of touching hyperboliquement le cercle vicieux de la parabole* so don’t get frazzled, I’m going to get straight to the point, no more zig-zagging, no more buzzing about like a zesty scherzo, no more spritzing myself into a dizzy tizzy: Queneau’s subversion of the language of narrative, his use of slang, all those run-on words and phonetic spellings, par egzemple: egzagèrer, vouzêtes, etc is his attempt to undermine the established order, to turn everything on its head, to put what comes normally at the bottom on the top.
You knew that all along?
You knew that the clue was in the title?
You knew that it was really about celebrating the last letter of the alphabet?
The letter Z?
Mon cul!**
.......................................................................
*a marvelous Queneau phrase that mixes rhetoric and maths and more or less accuses me, and some of the characters, of talking rubbish in a way that is both shallow and deep at the same time - not an easy task, I swear!
**Mon cul is Zazie’s favourite swear word. It translates as ‘My arse!� if you're Irish, ‘My ass!� if you’re American, and if you're English...'My bottom'.
November 15, 2017
Another one which I read because of a book group selection, this time in the Forgotten Classics... group. It is a book that is impossible to distance completely from the film it inspired, a wild playful comic adventure set in a Paris netherworld that clearly owes much to Joyce.
The language is full of invention, with hybrid words and all manner of allusions and wordplay - this must have made the translator's job very difficult and although Barbara Wright handled this task admirably and creatively, I was left wishing my French was good enough to read the original. It is much easier to read than Joyce and the tone is much lighter - one senses Queneau, like his heroine Zazie, saw life as a game in which nothing matters very much.
I did enjoy it but overall felt it lacked substance.
The language is full of invention, with hybrid words and all manner of allusions and wordplay - this must have made the translator's job very difficult and although Barbara Wright handled this task admirably and creatively, I was left wishing my French was good enough to read the original. It is much easier to read than Joyce and the tone is much lighter - one senses Queneau, like his heroine Zazie, saw life as a game in which nothing matters very much.
I did enjoy it but overall felt it lacked substance.
July 11, 2023
Zazie dans le métro is an absurdist, comedic and ultimately surrealistic novel that has striken me as almost nothing I was expecting it to be --even though its equally classic film counterpart nurtured my privileged childhood (of course).
Ever-quirky, but with a subtly increasing ominous streak about it, Queneau's book is a subversive fiction, a rarefied and peculiar, parodic coming-of-age story depicting a Paris of homeless people, deceiving appearances, hopeless aspirations and "sex fiends" out to get our little protagonist, a 11-year-old or fully pubescent girl --a circumstance that is left intentionally vague for the reader to ponder on and that makes the tendency of the male adults around to think of her as a Lolita or a streetwalker somehow more disturbing-- with a sharp tongue underlain by a shocking maturity that speaks of some very dark corruption, one that goes even beyond the child's startling backstory of sexual abuse and domestic murder. The novel is a self-conscious play and its heroine a paradoxical symbol of human cynicism: "[Insert any given word here] my ass" is her motto. Irresistibly funny yet profoundly sad at once.
In the end, Zazie dans le métro kind of takes off its mask of intellectual caricature by revealing the melancholy of growing up in a spiritually confused society. Like Salinger, Queneau too seems to hold adulthood as the moral abyss of existence, and Zazie emerges from the light design of this dubious milieu, if not unscathed, wiser and most probably more foul-mouthed than she ever was.
"Grownups my ass."
Ever-quirky, but with a subtly increasing ominous streak about it, Queneau's book is a subversive fiction, a rarefied and peculiar, parodic coming-of-age story depicting a Paris of homeless people, deceiving appearances, hopeless aspirations and "sex fiends" out to get our little protagonist, a 11-year-old or fully pubescent girl --a circumstance that is left intentionally vague for the reader to ponder on and that makes the tendency of the male adults around to think of her as a Lolita or a streetwalker somehow more disturbing-- with a sharp tongue underlain by a shocking maturity that speaks of some very dark corruption, one that goes even beyond the child's startling backstory of sexual abuse and domestic murder. The novel is a self-conscious play and its heroine a paradoxical symbol of human cynicism: "[Insert any given word here] my ass" is her motto. Irresistibly funny yet profoundly sad at once.
In the end, Zazie dans le métro kind of takes off its mask of intellectual caricature by revealing the melancholy of growing up in a spiritually confused society. Like Salinger, Queneau too seems to hold adulthood as the moral abyss of existence, and Zazie emerges from the light design of this dubious milieu, if not unscathed, wiser and most probably more foul-mouthed than she ever was.
"Grownups my ass."
March 2, 2014
Look, it's quite simple really - if you don't love this book then there is something fundamentally wrong with you. My suggestion would either be medical help or, should you wish to save yourself and the world some time and effort, throwing yourself under the nearest Metro.
April 11, 2021
„Gadasz i gadasz, to wszystko, co potrafisz� � co jakiś czas � zawsze we właściwym momencie � mówi papuga Zielenina. I owszem, Queneau gadać potrafi.
Niewielka, przezabawna opowiastka, z dominacją dialogów bądź krótkich wypowiedzi, która Queneau przyniosła rozgłos.
Bohaterem tak naprawdę jest tu język - dynamiczny, plastyczny, momentami wulgarny, żonglujący formami i kontekstami. Podobno aby właściwie odebrać książkę trzeba znać francuski, a jak twierdzi autor posłowia � nawet klasykę literatury z tego kraju.
Choć wielkim marzeniem Zazi była przejażdżka metrem, ostatecznie nie spełniła go ( z powodu strajku). Metrem jest tu po prostu język.
PS. Nie wiem, czy to nieprzetłumaczalność tekstu czy średnie tłumaczenie pozbawiło Zazi jednej gwiazdki
Niewielka, przezabawna opowiastka, z dominacją dialogów bądź krótkich wypowiedzi, która Queneau przyniosła rozgłos.
Bohaterem tak naprawdę jest tu język - dynamiczny, plastyczny, momentami wulgarny, żonglujący formami i kontekstami. Podobno aby właściwie odebrać książkę trzeba znać francuski, a jak twierdzi autor posłowia � nawet klasykę literatury z tego kraju.
Choć wielkim marzeniem Zazi była przejażdżka metrem, ostatecznie nie spełniła go ( z powodu strajku). Metrem jest tu po prostu język.
PS. Nie wiem, czy to nieprzetłumaczalność tekstu czy średnie tłumaczenie pozbawiło Zazi jednej gwiazdki
February 16, 2025
This book is so funny!!! A perfect antidote to the Hamsun I read immediately before. Though I must say that it seriously tested the limits of my colloquial French... I thought I wasn't too bad at French slang, but this book put me firmly in my place. My edition appeared to be intended for French high school students, and there were many useful footnotes explaining the less obvious pieces of argot, obscure references, and neologisms (Queneau loves making up words). He also has an endearing way of spelling things phonetically for comic effect... you have to read everything aloud to yourself to figure it out.
Given that I'm pretty sure I missed a lot of the humor, it is impressive that I still found myself laughing out loud every three or four pages. A native French speaker would probably have needed oxygen at a few points. The running joke with the parrot for some reason just gets better as the book progresses. 80% of Laverdure's lines are repetitions of "Tu cause, tu cause, c'est tout ce que tu sais faire", but after a while I cracked up every time he said it. I searched the phrase just now on Google, and some clever person has figured out that there are 19 chapters, and the parrot says it 19 times. I'm sure I could read this book once a year for the rest of my life, and still find at least a couple of new Easter eggs on each re-reading.
Here was the passage I enjoyed most. (By the way, apropos comments on French slang above, it's usually much more challenging than this). Nice M. Turandot has foolishly tried to stop Zazie from going out on her own:
Zazie n'hésite pas. Elle se mit à hurler
- Au secours! Au secours!
Ce cri ne manque pas d'attirer l'attention de ménagères et de citoyens présents. Ils abondonnent leurs occupations ou inoccupations personnelles pour s'intéresser à l'incident.
Après ce premier résultat assez satisfaisant, Zazie en remet:
- Je veux pas aller avec le meussieu, je le connais pas le meussieu, je veux aller pas avec le meussieu.
éé.
Turandot, sûr de la noblesse de sa cause, fait fi de ces proférations. Il s'aperçoit bien vite qu'il a eu tort en constatant qu'il se trouve au centre d'un cercle de moralistes sévères.
Devant ce publie de choix, Zazie passe de considérations générales aux accusations particulières, précises et circonstanciées.
- Ce meussieu, qu'elle dit comme ça, il m'a dit des choses sales.
- Qu'est-ce qu'il t'a dit? demande une dame alléchée.
- Madame! s'écrie Turandot, cette petite fille s'est sauvée de chez elle. Je la ramenais à ses parents.
Le cercle ricane avec un scepticisme déjà solidement encré.
La dame insiste; elle se penche vers Zazie.
- Allons, ma petite, n'aie pas peur, dis-le-moi ce qu'il t'a dit le villain meussieu?
- C'est trop sale, murmure Zazie.
- Il t'a demandé de lui faire des choses?
- C'est ça, mdame.
Zazie glisse à voix basse quelques détails dans l'oreille de la bonne femme. Celle-ci se redresse et crache à la figure de Turandot.
- Dégueulasse, qu'elle lui jette en plus en prime.
Et elle lui recrache une second fois de nouveau dessus, en plein poire.
Un type s'enquiert:
- Qu'est-ce qu'il lui a demandé de lui faire?
La bonne femme glisse les détails zazique dans l'oreille du type:
- Oh! qu'il fait le type, jamais j'avais pensé à ça.
Il refait comme ça, plûtot pensivement:
- Non, jamais.
Il se tourne vers un autre citoyen:
- Non mais, écoutez-moi ça... (détails). C'est pas croyab.
- Ya vraiment des salauds complets, dit l'autre citoyen.
Cependant, les details se propagent dans la foule. Une femme dit:
- Comprends pas.
Un homme lui explique. Il sort un bout de papier de sa poche et lui faire un dessin avec un stylo à bille.
- Eh bien, dit la femme rêveusement.
Elle ajoute:
- Et c'est pratique?
Elle parle du stylo à bille.
Given that I'm pretty sure I missed a lot of the humor, it is impressive that I still found myself laughing out loud every three or four pages. A native French speaker would probably have needed oxygen at a few points. The running joke with the parrot for some reason just gets better as the book progresses. 80% of Laverdure's lines are repetitions of "Tu cause, tu cause, c'est tout ce que tu sais faire", but after a while I cracked up every time he said it. I searched the phrase just now on Google, and some clever person has figured out that there are 19 chapters, and the parrot says it 19 times. I'm sure I could read this book once a year for the rest of my life, and still find at least a couple of new Easter eggs on each re-reading.
Here was the passage I enjoyed most. (By the way, apropos comments on French slang above, it's usually much more challenging than this). Nice M. Turandot has foolishly tried to stop Zazie from going out on her own:
Zazie n'hésite pas. Elle se mit à hurler
- Au secours! Au secours!
Ce cri ne manque pas d'attirer l'attention de ménagères et de citoyens présents. Ils abondonnent leurs occupations ou inoccupations personnelles pour s'intéresser à l'incident.
Après ce premier résultat assez satisfaisant, Zazie en remet:
- Je veux pas aller avec le meussieu, je le connais pas le meussieu, je veux aller pas avec le meussieu.
éé.
Turandot, sûr de la noblesse de sa cause, fait fi de ces proférations. Il s'aperçoit bien vite qu'il a eu tort en constatant qu'il se trouve au centre d'un cercle de moralistes sévères.
Devant ce publie de choix, Zazie passe de considérations générales aux accusations particulières, précises et circonstanciées.
- Ce meussieu, qu'elle dit comme ça, il m'a dit des choses sales.
- Qu'est-ce qu'il t'a dit? demande une dame alléchée.
- Madame! s'écrie Turandot, cette petite fille s'est sauvée de chez elle. Je la ramenais à ses parents.
Le cercle ricane avec un scepticisme déjà solidement encré.
La dame insiste; elle se penche vers Zazie.
- Allons, ma petite, n'aie pas peur, dis-le-moi ce qu'il t'a dit le villain meussieu?
- C'est trop sale, murmure Zazie.
- Il t'a demandé de lui faire des choses?
- C'est ça, mdame.
Zazie glisse à voix basse quelques détails dans l'oreille de la bonne femme. Celle-ci se redresse et crache à la figure de Turandot.
- Dégueulasse, qu'elle lui jette en plus en prime.
Et elle lui recrache une second fois de nouveau dessus, en plein poire.
Un type s'enquiert:
- Qu'est-ce qu'il lui a demandé de lui faire?
La bonne femme glisse les détails zazique dans l'oreille du type:
- Oh! qu'il fait le type, jamais j'avais pensé à ça.
Il refait comme ça, plûtot pensivement:
- Non, jamais.
Il se tourne vers un autre citoyen:
- Non mais, écoutez-moi ça... (détails). C'est pas croyab.
- Ya vraiment des salauds complets, dit l'autre citoyen.
Cependant, les details se propagent dans la foule. Une femme dit:
- Comprends pas.
Un homme lui explique. Il sort un bout de papier de sa poche et lui faire un dessin avec un stylo à bille.
- Eh bien, dit la femme rêveusement.
Elle ajoute:
- Et c'est pratique?
Elle parle du stylo à bille.
June 29, 2017
"Zazie" was written by French writer Raymond Queneau (1903-1976) and published in 1959. It's well known for it's use of language. A sort of slang known as colloquial or Neo-French. For example, the words "who is it" are written "whozit". The book is loaded with this type of language, later referred to in France as "Zazie Speak". But to the average reader it's a farce. The escapades of a pre-teen girl (Zazie) while visiting her uncle (unkoo) Gabriel in Paris for the weekend. Her "unkoo" is a female impersonator and this lends itself to many of the comic situations found in the book.
The title is a little misleading because it gives the impression that Zazie spends all her time on the Metro, which is what she really wanted to see in Paris. But the Metro was on strike and Zazie never set foot on it that I remember. If you are looking for a change of pace, some comic relief, then I recommend getting acquainted with Zazie. It's laugh out loud funny in spots. 4.5 stars
The title is a little misleading because it gives the impression that Zazie spends all her time on the Metro, which is what she really wanted to see in Paris. But the Metro was on strike and Zazie never set foot on it that I remember. If you are looking for a change of pace, some comic relief, then I recommend getting acquainted with Zazie. It's laugh out loud funny in spots. 4.5 stars
December 15, 2021
A delightful and fun read for the most part, which, through Zazie's inquisitive eyes, and through the interesting people she meets on her Parisian escapades, gives off a vibrancy and pleasant feeling that certainly warmed my heart. But don't be fooled by that 'ah, isn't that cute' smile on the cover. Zazie has a mouth on her alright, and some of her actions are indeed suspect, but, after an hour or so of letting my thoughts settle in, I kind of miss her already.
December 26, 2010
I finally got around to finishing this, and it was a whole lot of fun.
1. For its linguistic ingenuity
a) With respect to its highly accurate (I assume) transcription of Parisian slang
- That brought back memories and a serious case of itchy feet
b) With respect to the wonderful wordplay in which he engaged
- I'm sure I missed most of this because my French isn't good enough
2. For its characters; they are, as it were, pretty great.
a) With respect to the main players, who were all beautifully portrayed, highly colourful and very funny
- Tonton Gabriel and Zazie and Marceline and Turandot (tu causes, tu causes...) and Madeleine and Trouscaillon and la Veuve Mouaque = JE VOUS AIME
b) With respect to the generally hilarious minor cameos
- The rather wonderful tourists
3. For its plot
a) With respect primarily to the fact that most of the characters end up discussing how to correctly conjugate a French verb, such as, for example, a woman with a man who has just stated his intention to rape her
- Though not mentioned in this text (missed opportunity, Mr Queneau) the verb 'tapisser' (to cover, sprinkle with thickly, carpet, etc. etc.; presumably related to 'tapir' [rug:]?) is an annoying one - if you encounter it conjugated in the plural (i.e. nous, vous, ils/elles) it looks as if it is a regular -ir verb 'tapir', when in fact it is a regular -er verb. This I call a mean trick.
- This is why French kids are still learning grammar in year 12
- Because Australian kids never really learn grammar is why most of us suck at it
b) With respect secondarily to the fact that although it's very funny, it's also serious and people die (**SPOILER**: Sirius Black, in book 5) and it's actually rather sad
- *tear*
3. Clearly this is enough to recommend this book
a) Though I suspect it must be read in French
- However I have read highly positive reviews from people who clearly read it in English (geste) so maybe a good translation exists for the francophonically-challenged
- Incidentally, watching Futurama with French (or, I suppose, any other language) subtitles is hilarious because they translate all the jokes in the most literal way possible. Probably not recommended if you speak [insert LOTE here:] but not English. Though I would try this if it were possible.
1. For its linguistic ingenuity
a) With respect to its highly accurate (I assume) transcription of Parisian slang
- That brought back memories and a serious case of itchy feet
b) With respect to the wonderful wordplay in which he engaged
- I'm sure I missed most of this because my French isn't good enough
2. For its characters; they are, as it were, pretty great.
a) With respect to the main players, who were all beautifully portrayed, highly colourful and very funny
- Tonton Gabriel and Zazie and Marceline and Turandot (tu causes, tu causes...) and Madeleine and Trouscaillon and la Veuve Mouaque = JE VOUS AIME
b) With respect to the generally hilarious minor cameos
- The rather wonderful tourists
3. For its plot
a) With respect primarily to the fact that most of the characters end up discussing how to correctly conjugate a French verb, such as, for example, a woman with a man who has just stated his intention to rape her
- Though not mentioned in this text (missed opportunity, Mr Queneau) the verb 'tapisser' (to cover, sprinkle with thickly, carpet, etc. etc.; presumably related to 'tapir' [rug:]?) is an annoying one - if you encounter it conjugated in the plural (i.e. nous, vous, ils/elles) it looks as if it is a regular -ir verb 'tapir', when in fact it is a regular -er verb. This I call a mean trick.
- This is why French kids are still learning grammar in year 12
- Because Australian kids never really learn grammar is why most of us suck at it
b) With respect secondarily to the fact that although it's very funny, it's also serious and people die (**SPOILER**: Sirius Black, in book 5) and it's actually rather sad
- *tear*
3. Clearly this is enough to recommend this book
a) Though I suspect it must be read in French
- However I have read highly positive reviews from people who clearly read it in English (geste) so maybe a good translation exists for the francophonically-challenged
- Incidentally, watching Futurama with French (or, I suppose, any other language) subtitles is hilarious because they translate all the jokes in the most literal way possible. Probably not recommended if you speak [insert LOTE here:] but not English. Though I would try this if it were possible.
April 3, 2025
زازی در مترو یه روایت بامزه و بسیار ساده و روانه؛ اگرچه من توقع روایت کمتر کمدی، جذاب‌ت� و بسیار دیوانه‌وارتر� داشتم. شهرت این کتاب هم نه به خاطر روایت و پیرنگ اون، بلکه به خاطر ساختار زبانی نویسنده زبان‌زد�. روایت رمان هم راجع به یه دختر بچه خیلی آتش‌پاره‌ا� که وبال گردن دایی‌ا� شده و دوست داره مترو پاریس رو ببینه و از قبالش، کلی داستان کمدی و سرسام‌آو� بیرون میزنه.
همونطور که دوستان هم اشاره کردند، این کتاب مُثله شده، اما از چه نظر؟
میتونم بگم بیشتر از هرچیزی، از نظر زبانی تا سانسور محتوایی. اگرچه، خود روایت رمان و گفتگوهای زازی، بسیار جنسی و فحاشانه‌ا�. با این وجود، بخش‌ها� زیادی از روایت حذف نشده و زبان فحاشانه زازی و حرفای جنسی کاراکترها هم، البته گاها با تعدیل فراوان، تو ترجمه حفظ شده.
متاسفانه در ترجمه فارسی، عملا هیچ بازتابی از سبک زبانی نویسنده نمیبینیم. علارغم اشاره خود مترجم به ساخت‌ها� زبانی منحصربه‌فر� نویسنده و نگارش متفاوت کلمات در نسخه اصلی رمان، من که تقریبا هیچ نشانه‌ا� از این موارد تو ترجمه فارسی ندیدم. و باید اشاره کنم که رمان رو با ترجمه انگلیسی تطبیق دادم و در حد چند جمله و اصطلاح و صفحه، با متن فرانسوی هم چک کردم. حتی در مواردی خطاهای فاحشی توی ترجمه دیدم. به عنوان مثال، این بخش که یک فروشنده در جواب زازی و همراهش که دنبال شلوار جین میگردن اینجوریه:
متن انگلیسی بخش:
‘I should think I have indeed. I’ve even got some which are positively impossible to wear out.�
ترجمه فارسی:
شلوار جین داریم یا نه. دوست دارم داشته باشیم. چیزهای به دردنخور دیگه‌ا� هم داریم.
متن اصلی فرانسه:
—Si j’en ai, des bloudjinnzes, dit le pucier, je veux que j’en ai. J’en ai même des qui sont positivement inusables.
نمیدونم چطور اینجور عجیب ترجمه شده واقعا. البته از این جور خطاها تو متن زیاد نبود، ولی همیناشم خیلی عجیبه.
در کل، ترجمه چنین اثری به نظرم بسیار سخته و مترجم هم حقیقتا روان ترجمه کرده، اما وقتی ارزش زبانِ نگارشِ کتاب، یکی از مهم ترین وجوه اثره، چقدر این سادگی و روانی به درد می‌خوره�
همونطور که دوستان هم اشاره کردند، این کتاب مُثله شده، اما از چه نظر؟
میتونم بگم بیشتر از هرچیزی، از نظر زبانی تا سانسور محتوایی. اگرچه، خود روایت رمان و گفتگوهای زازی، بسیار جنسی و فحاشانه‌ا�. با این وجود، بخش‌ها� زیادی از روایت حذف نشده و زبان فحاشانه زازی و حرفای جنسی کاراکترها هم، البته گاها با تعدیل فراوان، تو ترجمه حفظ شده.
متاسفانه در ترجمه فارسی، عملا هیچ بازتابی از سبک زبانی نویسنده نمیبینیم. علارغم اشاره خود مترجم به ساخت‌ها� زبانی منحصربه‌فر� نویسنده و نگارش متفاوت کلمات در نسخه اصلی رمان، من که تقریبا هیچ نشانه‌ا� از این موارد تو ترجمه فارسی ندیدم. و باید اشاره کنم که رمان رو با ترجمه انگلیسی تطبیق دادم و در حد چند جمله و اصطلاح و صفحه، با متن فرانسوی هم چک کردم. حتی در مواردی خطاهای فاحشی توی ترجمه دیدم. به عنوان مثال، این بخش که یک فروشنده در جواب زازی و همراهش که دنبال شلوار جین میگردن اینجوریه:
متن انگلیسی بخش:
‘I should think I have indeed. I’ve even got some which are positively impossible to wear out.�
ترجمه فارسی:
شلوار جین داریم یا نه. دوست دارم داشته باشیم. چیزهای به دردنخور دیگه‌ا� هم داریم.
متن اصلی فرانسه:
—Si j’en ai, des bloudjinnzes, dit le pucier, je veux que j’en ai. J’en ai même des qui sont positivement inusables.
نمیدونم چطور اینجور عجیب ترجمه شده واقعا. البته از این جور خطاها تو متن زیاد نبود، ولی همیناشم خیلی عجیبه.
در کل، ترجمه چنین اثری به نظرم بسیار سخته و مترجم هم حقیقتا روان ترجمه کرده، اما وقتی ارزش زبانِ نگارشِ کتاب، یکی از مهم ترین وجوه اثره، چقدر این سادگی و روانی به درد می‌خوره�
October 25, 2024
زازی، این "دختر بچه‌ا� که زبانی تلخ دارد و خویی تند و سری پر سودا و دلی بی‌با� که سعی می‌کن� خودش را آدم‌بزر� و پوست‌کلف� نشان دهد. مادرش او را برای دو روز به دایی‌ا� در پاریس می‌سپار� تا دلگرم از امن بودن جای دخترش کمی خوش بگذراند. زازی دخترکی است چنان ساده که فقط شوق سوار شدن به مترو دارد و در عین حال آن قدر تخس که در پاریس آشوب به پا می‌کن� و ماجراهایی فراتر از تصور را با آدم‌های� که به عمرش ندیده به وجود می‌آور�."(مهسا خیراللهی، یادداشت مترجم)
اما چه پاریسی؟
پاریسی درست شبیه پاریسِ به‌تصویرکشیده‌شد� در فیلمِ درخشانِ "Midnight in Paris" اثرِ وودیِ آلن؟
همان پاریسی که همه از آن حرف می‌زنن� و در ستایش‌ا� متن‌ه� می‌نویسند�
ابدا.
پاریسِ روایت‌شد� توسط کنو توفیر دارد. کثیف است. بی‌نظ� و شلخته است. پر از شیادی است.
"گابریل با خودش کلنجار رفت که این بوی بد از کجا می‌آی�. باورنکردنی است، انگار هیچ‌وق� دوش نمی‌گیرن�. در روزنامه نوشته بودند که یازده درصد آپارتمان‌ها� پاریس حمام ندارند. از این خبر تعجب نکردم، چون بدون حمام هم می‌شو� خودت را بشوری. همه� این‌های� که اینجا اطرافم ایستاده‌اند� قرار نیست برای این‌ک� تمیز باشند کار شاقی بکنند."
بوی نامطبوع و کثیفی به‌اندازه‌ا� است که وقتی آدمی مثل گابریل به خودش می‌رس� و عطر می‌زند� با استقبالِ خوبی از سمتِ مردم روبرو نمی‌شو�!
"گابریل دستمال ابریشمی بنفشی از آستینش درآورد و با آن دماغش را تمیز کرد. زن مسنی با صدای بلند گفت: این چه بوییه؟ زن از خودراضی نبود و نمی‌خواس� با این حرف خودی نشان بدهد، فقط می‌خواس� به بوی گابریل اشاره کند. گابریل با حاضرجوابی گفت: مادر من، این عطر بار بوزه، مارک از فیور.
زن نق‌نق� ادامه داد: نباید بذارن ملت اینجور� فضا رو بدبو کنن."(!)
و جای‌جا� داستان، آدمها� خو کرده با بوی عرقِ تن، در مواجهه با گابریل اذعان می‌کنن� که بوی خوبی نمی‌ده�!
از این که بگذریم، می‌رسی� به جایی که زازی تحویلِ گابریل داده می‌شود� گابریلی که درحقیقت داییِ دخترکِ غیرپاریسی است.
از همین ابتدای رمان، چیزی با مشت توی صورتِ زازی که سودای متروسواری در سر دارد کوفته می‌شود�. آنجا که مترو را تعطیل‌شد� زیر چنگالِ اعتصاب می‌بین�.
زازی دخترکی است مخالفِ مبادی آداب بودن؛ با شعارِ "گُه تو ادب" و در این رمان، ما به تماشای مواجهه� این دخترکِ به اصطلاح شهرستانی و درواقع فلسفه� نابالغانه� او در برابر این شهرِ بزرگ می‌نشینی�. دخترکی که لابلای دیگر شخصیت‌ه� مانند یک تافته� جدابافته است.
نکته� جالبِ توجهِ دیگر، خودِ گابریل است. مردی تنومند و قلدر که اما به‌طرز� پارادوکسیکال، کارش پوشیدن لباس باله و رقصیدن است. او خود را می‌آراید� ناخن‌های� را مانیکور می‌کن� و لباس زنانه می‌پوش�. و به همین سبب، انگشتِ اتهامی به سمت‌ا� دراز است: اتهامِ " از اون‌ه� بودن"
بیش� شخصیت‌ه� و اتفاقاتِ این داستان تا مدت‌ه� در ذهن‌تا� ماندگار خواهد ماند.
در رابطه با ترجمه هم، باید پذیرفت که ترجمه� کتاب‌ها� رمون کنو با آن زبانِ نوآورانه و متفاوت‌ا� جسارت می‌خواه�. مترجمِ محترمِ این کتاب تا حدودی قابل‌قبو� عمل کرده اما همچنان برای من لااقل، جاهایی گُنگ بود و احساس کردم متوجه کاری که کنوی عزیز قصدش را داشته نشده‌ا�.
اما اگر به خود رمون کنو بپردازیم، با نویسنده و شاعری مواجه می‌شوی� که جریانی را در ادبیات قرن بیستم به راه می‌اندازد� جریانی به نام ادبیاتِ اولی‌پ�(Oulipo).
معنی لغوی:
این کلمه خلاصه شده سه لغت فرانسوی است:
ou = ouvrvoir
Li = Littérature
Po = Potentielle
Ouvroir de Littérature Potentielle
ترجمه تحت اللفظی این کلمات به قرار زیر است: "کارگاه ادبیات بالقوه"
جریان کارگاه ادبیات ��القوه درواقع جریانی است ادبی بر مبنای ریاضیات مدرن که یگانه مکتب ادبی و هنری و زیباشناختی قرن بیستم، سوررالیسم یا مکتب فراواقع گرایی را رد می‌کن� و با هر گونه جوشش آنی و نوشتار خودکار و ناخودآگاه مخالفت می‌ورز� و خواهان کاربرد اصول و قواعد مستحکم در آفرینش ادبی و هنری است.
کنو نقش مهمی در دو جریان فلسفی و ادبی و هنری قرن بیستم، مکتب اصالت وجود یا اگزیستانسیالیسم و سوررآلیسم یا مکتب فراواقع‌گرای� ایفا نمود. ولی نهایتاً این ارتباط و همکاری قطع می‌گرد�. او، آندره بروتن و سوررآلیسم را محکوم می‌کن� که شعر را به خطر انداخته‌ان�. کنو معتقد است که ادبیات باید از هرگونه جوشش آنی و ناخودآگاه حذر کند. در واقع هنرمندی که به نگارش رؤیاهایش می‌پردازد� الهامات و یا ضمیر ناخودآگاهش او را پیش می‌بر� و از هنرمندانی که اصول ادبی را با جدیت و کوشش رعایت می‌کنند� آزادی کمتری دارد.
کنو خود بر این مطلب اذعان داشته که کارکرد ادبی در واقع نوعی کارکرد دستی است و بسان صنعتگری که اثری را می‌سازد� ادبیات نیز باید سازنده و آفریننده یک اثر باشد و یک اثر بالقوه اثری است که در ظاهر اثر محدود و محبوس نباشد و شامل رازهای غنی است و امکان کشف و شهود را فراهم سازد.
رمون کنو در گفتگویی با دوراس، در پاسخ به این سوال که آیا یک نجار، یا چه می‌دانم� بند باز می‌توان� نویسنده موفقی باشد؟ پاسخ می‌ده�: ببینید، خیلی از آدمها نجارند، یا بندباز. ممکن است کارشان درخشان نباشد، ولی حرفه‌شا� را می‌شناسند� نمی‌رون� تخته‌پار� سرهم کنند و بعد هم خیال کنند که نجارند. ولی نویسنده غیر حرفه‌ا� این کار را میکند� کلمات را سرهم بندی میکند� حال آنکه نویسنده حرفه‌ا� به خوبی می‌دان� که نه برای دلش می‌نویس� و نه محض تفنن.
کارگاه ادبیات بالقوه ( اولیپو ) را رمون كنو و ریاضی‌دان� به نام فرانسوال ليون در سال ۱۹۶۰(که می‌شو� پس از انتشار این رمان، اما� به هر حال از خیلی پیش‌ت� توجه رمون کنو به ریاضیات و همسویی آن با ادبیات معطوف بوده است) بنا نهادند. هدف اولیه کارگاه به کارگیری روشهای جدید در خلاقیت و آفرینش متون ادبی است. قسمت اعظم این روشها بر نظامهایی استوارند که منابع ریاضی را در آفرینش و خلاقیت متون ادبی دخالت می‌دهن�. بازنویسی متن بر مبنای قوانین مشخص و با استفاده از متون ادبی موجود، تکرار یک متن توأم با تغییرات و استعمال حروف یا اعداد کلیدی همگی گویای نظامهای پیچیده ای هستند که با تلفیق اعداد و الگوهای هندسی، الزامها و قیودی را برای اعضای اولیپو تحمیل می‌کنن�. این الزامها و قیود چارچوب فعالیتهای آنها را شکل می‌دهن�.
کنو می‌گوی� که هدف اولیپو؛ تحقیق در مورد امکانات ادبی (ادبیات بالقوه) غیر از ادبیات موجود (ادبیات بالفعل) است. هر ادبیاتی از قوانینی تبعیت میکند؛ هر ادبیاتی دارای الزاماتی است، مثلاً شعر الکساندرین(Alexandrin) دوازده سیلاب دارد؛ شعر Sonnet از چهارده بیت تشکیل شده است؛ تراژدی کلاسیک از وحدتهای سه گانه تبعیت می‌کن� و دانشمندان علم معانی و بیان همواره الزامات را بیشتر می‌کنن� و بالاخره همۀ الزامات امری قراردادی هستند. با توجه به مطالب بالا، پروژه و اهداف اولیپو کشف ساختارهای جدید یا به عبارت دیگر الزامات جدید است. زیرا از طرفی، جستجوی ساختارهای جدید به ما امکان می‌ده� تا بتوانیم ادبیاتی بالقوه با تکیه بر موادی که در دسترس داریم مهیا سازیم؛ یعنی با تحمیل یک ساختار جدید به یک اثر قدیمی می‌توا� به یک محصول جدیدی دست یافت. این محصول جدید به نوبه خود حایز ارزش ادبی مستقلی خواهد بود. از طرف دیگر، این ساختار جدید می‌توان� در خلق آثار كاملاً جدید کمک کند. در این جاست که ادبیات با تکیه بر قوانین، الزامات و ساختارها می‌توان� پتانسیل دوگانه فوق را داشته باشد.
هر نویسنده� اولیپو بدون شک دلایلی دارد و از قیودی تبعیت می‌کن� که خاص آن نویسنده است. همچنین همین قیود و الزامات به نوعی بازدارنده ارادی نوشتار هستند؛ زیرا سرعت حرکت قلم و یا تایپ کامپیوتری متن را کند و محدود می‌سازن�. پس نویسندگان اولیپو، قیود و الزامات را به عنوان اهرم توانایی برای تخیل می‌دانند� اهرمی توانا برای آفرینش شعر و متن.
ساختارها و تکنیکهای نوشتاری مربوط به اولیپو: نویسندگان اولیپو، در قالب قیود و الزامات، متون مختلفی را آفریده‌ان� که در اینجا به ذکر چند نمونه از این لزوم اکتفا خواهیم نمود.
الف) لیپوگرام ( Lipogramme ) : نویسنده در متنی که می‌آفرین� از استعمال یک یا چند حرف خودداری می‌کن�. برای مثال در یک متن از حرف E استفاده نمی‌شو�.
ب) ایزوگرام ( lsogramme ) : و آن عبارت از نوشتن دو متنی است که در آنها از حروف یکسان استفاده است؛ یعنی در هر دو متن حروف به طور یکسان تکرار شده‌اند� اما این دو متن هم از نظر معنی کاملاً با همدیگر متفاوت هستند و هم از نظر کلمات با هم تفاوت دارند. در متن پایین ملاحظه می‌کنی� که هر دو جمله به ترتیب همان حروف را تکرار می‌کنن� ولی هر دو جمله ترکیب کلماتشان یکی نیست و بالطبع معنی یکی نخواهد بود.
Aujourd'hui la gégène rationne l'agit - prop , osant éventer les vers unanimes apeures...Pagnol !
Au jour d'huilage générationnel , agit , proposant d'éventer les vers , un anime(sapeur espagnol).
ج) C اس + ۷ یا ( Substantif + 7 ) ( S + 7 ): الزام دیگری که بیشتر ژرژ پرک از آن استفاده میکند� عبارت از نوشتن یک متن بر مبنای متنی دیگر است. در این نوع الزام، با توجه به متن اصلی، هر اسمی که در متن اصلی استفاده شده است به وسیله یک اسم دیگری جایگزین می‌شو� اما شیوه انتخاب اسم دیگر به جای اسم واقع شده در متن اصلی بدین ترتیب است که فرهنگ لغت مورد دلخواه خود را باز می‌کنی� و اسمی را که در متن اصلی وجود دارد پیدا می‌کنی� و آن را به وسیلۀ هفتمین لغت ( اسم ) بعدی که در فرهنگ لغت آمده است جایگزین می‌کنی�. این نوع الزام زیاد مشکل به نظر نمی‌آی� ولی در اغلب اوقات نتایج مضحکی به جای می‌گذار�.
د) مونوو کالیسم ( Monovocalisme ): آن آفرینش متنی است که در آن فقط از یک حرف صدادار استفاده شده باشد. این الزام، با توجه به حرف صداداری که انتخاب می‌کنی� می‌توان� هم ساده و هم مشکل به نظر آید. برای مثال در یک متن فقط از حرف صدادار U استفاده بشود.
هـ) كروبول ( Acroboule ) : این الزام از تلفیق یک (Acrostiche) و یک (Une boule de neige) حاصل می‌شو�. آکروسیتش نوعی شعر است که در آن اگر اولین حرف هر بیت را کنار هم بگذاریم، اسمی یا کلمه کلیدی از آن به وجود می‌آی�. بنابراین قبل از تحریر آکروبول باید آکروستیش مشخص بشود تا بتوان بر مبنای آن شعر را به وجود آورد.
توجه ویژه کنو به عامل زبان حیرت انگیز است و آن را از رسالت‌ها� ادبیات می‌دان�. او از همان آثار اولیه‌ا� سبک گفتاری را بنا می‌نه� که خاص خود اوست و آن را نوعی الزام می‌دان� و نام نئو - فرانسه بر آن می‌نه�. سبکی متفاوت با سبک سلین که آن هم خاص خود اوست و یا سبک کوچه (که نه یک سبک نیست بلکه آمیزه‌ا� از سبک‌ها� متعدد است)
سبک کنو برگرفته از سبک نحوی و واژگانی از فرانسه عامیانه نیست بلکه زاییده شیوه بسیار دقیق و یک‌دست� است که او از زبان نوشتاری وارد همان فرانسه عامیانه می‌کن�. این نوع بازی های زبانی که همه تابع قواعد مقدماتی و ریاضیات و تناسب است.
کنو با تفاوت فرانسه نوشتاری و فرانسه گفتاری در قرن بیست آشنا است. او خواستار ارج نهادن به زبان گفتاری است. در تمامی زبان‌ها� شرقی نیز، ارجحیت با زبان گفتاری است که البته آن را با زبان کوچه و بازار و عامیانه نباید خلط نمود. کنو با زبان نوشتاری در عرصه ادبیات مخالف است و آن را چون فسیلی می‌دان� و خواهان راه‌یاب� زبان گفتاری زنده‌ا� به عرصه ادبیات است و به همین دلیل املای روانی را مطرح می‌کن� که این خود اصل اساسی اولی پو است. باید واژگان جدیدی آفرید. آفرینش این شکل از املای جدید، از یک سو، کاربرد نحوی جدیدی را نیز می‌طلب� که با ساختار نحوی زبان نوشتاری بسیار متفاوت است و از سوی دیگر نظام‌ها� معنایی جدیدی را مطرح می‌ساز� که توانایی‌ها� مضاعفی به زبان می‌ده� که تا حال نیز متداول نبوده است. این کاربرد ویژه� زبان، لحن فکاهی و طنزآلودی را در رمان‌ها� اولی پو ایجاد می‌کن� و این امکان را می‌ده� که خواننده نیز در این بازی‌ها� زبانی با نویسنده هم‌دس� شود.
نتیجه: آیا اولیپو واقعاً ادبیات می‌آفریند� آیا کار نویسندگان اولیپو در قالب هنر جای می‌گیرد� سؤالی است که قابل بحث است. ما قبول داریم که ادبیات با غایت و هدفمندی زیبایی شناختی خود تعریف می‌شو� و زیبایی شناسی به واسطه رابطه‌ا� که با امر زیبا دارد، تعریف می‌شو�. اما هدف اولیپو چیست؟ اولیپو نمی‌خواه� ادبیات بیافریند بلکه می‌خواه� قیود و الزاماتی به وجود آورد که از آن ادبیات آفریده می‌شو�. پس ادبیات اولیپو وقتی تحقق پیدا می‌کن� که الزامات و قیود به کار گرفته شوند و امر زیبا در ادبیات اولیپو در پای‌بند� به این الزامات و قیود تعریف می‌شو�.
(مقالاتِ مورد استفاده: آشنایی با ادبیات اولیپو، دکتر محمدحسین جواری
ادبیات اولیپو� نسترن یثربی‌نژا�)
اما چه پاریسی؟
پاریسی درست شبیه پاریسِ به‌تصویرکشیده‌شد� در فیلمِ درخشانِ "Midnight in Paris" اثرِ وودیِ آلن؟
همان پاریسی که همه از آن حرف می‌زنن� و در ستایش‌ا� متن‌ه� می‌نویسند�
ابدا.
پاریسِ روایت‌شد� توسط کنو توفیر دارد. کثیف است. بی‌نظ� و شلخته است. پر از شیادی است.
"گابریل با خودش کلنجار رفت که این بوی بد از کجا می‌آی�. باورنکردنی است، انگار هیچ‌وق� دوش نمی‌گیرن�. در روزنامه نوشته بودند که یازده درصد آپارتمان‌ها� پاریس حمام ندارند. از این خبر تعجب نکردم، چون بدون حمام هم می‌شو� خودت را بشوری. همه� این‌های� که اینجا اطرافم ایستاده‌اند� قرار نیست برای این‌ک� تمیز باشند کار شاقی بکنند."
بوی نامطبوع و کثیفی به‌اندازه‌ا� است که وقتی آدمی مثل گابریل به خودش می‌رس� و عطر می‌زند� با استقبالِ خوبی از سمتِ مردم روبرو نمی‌شو�!
"گابریل دستمال ابریشمی بنفشی از آستینش درآورد و با آن دماغش را تمیز کرد. زن مسنی با صدای بلند گفت: این چه بوییه؟ زن از خودراضی نبود و نمی‌خواس� با این حرف خودی نشان بدهد، فقط می‌خواس� به بوی گابریل اشاره کند. گابریل با حاضرجوابی گفت: مادر من، این عطر بار بوزه، مارک از فیور.
زن نق‌نق� ادامه داد: نباید بذارن ملت اینجور� فضا رو بدبو کنن."(!)
و جای‌جا� داستان، آدمها� خو کرده با بوی عرقِ تن، در مواجهه با گابریل اذعان می‌کنن� که بوی خوبی نمی‌ده�!
از این که بگذریم، می‌رسی� به جایی که زازی تحویلِ گابریل داده می‌شود� گابریلی که درحقیقت داییِ دخترکِ غیرپاریسی است.
از همین ابتدای رمان، چیزی با مشت توی صورتِ زازی که سودای متروسواری در سر دارد کوفته می‌شود�. آنجا که مترو را تعطیل‌شد� زیر چنگالِ اعتصاب می‌بین�.
زازی دخترکی است مخالفِ مبادی آداب بودن؛ با شعارِ "گُه تو ادب" و در این رمان، ما به تماشای مواجهه� این دخترکِ به اصطلاح شهرستانی و درواقع فلسفه� نابالغانه� او در برابر این شهرِ بزرگ می‌نشینی�. دخترکی که لابلای دیگر شخصیت‌ه� مانند یک تافته� جدابافته است.
نکته� جالبِ توجهِ دیگر، خودِ گابریل است. مردی تنومند و قلدر که اما به‌طرز� پارادوکسیکال، کارش پوشیدن لباس باله و رقصیدن است. او خود را می‌آراید� ناخن‌های� را مانیکور می‌کن� و لباس زنانه می‌پوش�. و به همین سبب، انگشتِ اتهامی به سمت‌ا� دراز است: اتهامِ " از اون‌ه� بودن"
بیش� شخصیت‌ه� و اتفاقاتِ این داستان تا مدت‌ه� در ذهن‌تا� ماندگار خواهد ماند.
در رابطه با ترجمه هم، باید پذیرفت که ترجمه� کتاب‌ها� رمون کنو با آن زبانِ نوآورانه و متفاوت‌ا� جسارت می‌خواه�. مترجمِ محترمِ این کتاب تا حدودی قابل‌قبو� عمل کرده اما همچنان برای من لااقل، جاهایی گُنگ بود و احساس کردم متوجه کاری که کنوی عزیز قصدش را داشته نشده‌ا�.
اما اگر به خود رمون کنو بپردازیم، با نویسنده و شاعری مواجه می‌شوی� که جریانی را در ادبیات قرن بیستم به راه می‌اندازد� جریانی به نام ادبیاتِ اولی‌پ�(Oulipo).
معنی لغوی:
این کلمه خلاصه شده سه لغت فرانسوی است:
ou = ouvrvoir
Li = Littérature
Po = Potentielle
Ouvroir de Littérature Potentielle
ترجمه تحت اللفظی این کلمات به قرار زیر است: "کارگاه ادبیات بالقوه"
جریان کارگاه ادبیات ��القوه درواقع جریانی است ادبی بر مبنای ریاضیات مدرن که یگانه مکتب ادبی و هنری و زیباشناختی قرن بیستم، سوررالیسم یا مکتب فراواقع گرایی را رد می‌کن� و با هر گونه جوشش آنی و نوشتار خودکار و ناخودآگاه مخالفت می‌ورز� و خواهان کاربرد اصول و قواعد مستحکم در آفرینش ادبی و هنری است.
کنو نقش مهمی در دو جریان فلسفی و ادبی و هنری قرن بیستم، مکتب اصالت وجود یا اگزیستانسیالیسم و سوررآلیسم یا مکتب فراواقع‌گرای� ایفا نمود. ولی نهایتاً این ارتباط و همکاری قطع می‌گرد�. او، آندره بروتن و سوررآلیسم را محکوم می‌کن� که شعر را به خطر انداخته‌ان�. کنو معتقد است که ادبیات باید از هرگونه جوشش آنی و ناخودآگاه حذر کند. در واقع هنرمندی که به نگارش رؤیاهایش می‌پردازد� الهامات و یا ضمیر ناخودآگاهش او را پیش می‌بر� و از هنرمندانی که اصول ادبی را با جدیت و کوشش رعایت می‌کنند� آزادی کمتری دارد.
کنو خود بر این مطلب اذعان داشته که کارکرد ادبی در واقع نوعی کارکرد دستی است و بسان صنعتگری که اثری را می‌سازد� ادبیات نیز باید سازنده و آفریننده یک اثر باشد و یک اثر بالقوه اثری است که در ظاهر اثر محدود و محبوس نباشد و شامل رازهای غنی است و امکان کشف و شهود را فراهم سازد.
رمون کنو در گفتگویی با دوراس، در پاسخ به این سوال که آیا یک نجار، یا چه می‌دانم� بند باز می‌توان� نویسنده موفقی باشد؟ پاسخ می‌ده�: ببینید، خیلی از آدمها نجارند، یا بندباز. ممکن است کارشان درخشان نباشد، ولی حرفه‌شا� را می‌شناسند� نمی‌رون� تخته‌پار� سرهم کنند و بعد هم خیال کنند که نجارند. ولی نویسنده غیر حرفه‌ا� این کار را میکند� کلمات را سرهم بندی میکند� حال آنکه نویسنده حرفه‌ا� به خوبی می‌دان� که نه برای دلش می‌نویس� و نه محض تفنن.
کارگاه ادبیات بالقوه ( اولیپو ) را رمون كنو و ریاضی‌دان� به نام فرانسوال ليون در سال ۱۹۶۰(که می‌شو� پس از انتشار این رمان، اما� به هر حال از خیلی پیش‌ت� توجه رمون کنو به ریاضیات و همسویی آن با ادبیات معطوف بوده است) بنا نهادند. هدف اولیه کارگاه به کارگیری روشهای جدید در خلاقیت و آفرینش متون ادبی است. قسمت اعظم این روشها بر نظامهایی استوارند که منابع ریاضی را در آفرینش و خلاقیت متون ادبی دخالت می‌دهن�. بازنویسی متن بر مبنای قوانین مشخص و با استفاده از متون ادبی موجود، تکرار یک متن توأم با تغییرات و استعمال حروف یا اعداد کلیدی همگی گویای نظامهای پیچیده ای هستند که با تلفیق اعداد و الگوهای هندسی، الزامها و قیودی را برای اعضای اولیپو تحمیل می‌کنن�. این الزامها و قیود چارچوب فعالیتهای آنها را شکل می‌دهن�.
کنو می‌گوی� که هدف اولیپو؛ تحقیق در مورد امکانات ادبی (ادبیات بالقوه) غیر از ادبیات موجود (ادبیات بالفعل) است. هر ادبیاتی از قوانینی تبعیت میکند؛ هر ادبیاتی دارای الزاماتی است، مثلاً شعر الکساندرین(Alexandrin) دوازده سیلاب دارد؛ شعر Sonnet از چهارده بیت تشکیل شده است؛ تراژدی کلاسیک از وحدتهای سه گانه تبعیت می‌کن� و دانشمندان علم معانی و بیان همواره الزامات را بیشتر می‌کنن� و بالاخره همۀ الزامات امری قراردادی هستند. با توجه به مطالب بالا، پروژه و اهداف اولیپو کشف ساختارهای جدید یا به عبارت دیگر الزامات جدید است. زیرا از طرفی، جستجوی ساختارهای جدید به ما امکان می‌ده� تا بتوانیم ادبیاتی بالقوه با تکیه بر موادی که در دسترس داریم مهیا سازیم؛ یعنی با تحمیل یک ساختار جدید به یک اثر قدیمی می‌توا� به یک محصول جدیدی دست یافت. این محصول جدید به نوبه خود حایز ارزش ادبی مستقلی خواهد بود. از طرف دیگر، این ساختار جدید می‌توان� در خلق آثار كاملاً جدید کمک کند. در این جاست که ادبیات با تکیه بر قوانین، الزامات و ساختارها می‌توان� پتانسیل دوگانه فوق را داشته باشد.
هر نویسنده� اولیپو بدون شک دلایلی دارد و از قیودی تبعیت می‌کن� که خاص آن نویسنده است. همچنین همین قیود و الزامات به نوعی بازدارنده ارادی نوشتار هستند؛ زیرا سرعت حرکت قلم و یا تایپ کامپیوتری متن را کند و محدود می‌سازن�. پس نویسندگان اولیپو، قیود و الزامات را به عنوان اهرم توانایی برای تخیل می‌دانند� اهرمی توانا برای آفرینش شعر و متن.
ساختارها و تکنیکهای نوشتاری مربوط به اولیپو: نویسندگان اولیپو، در قالب قیود و الزامات، متون مختلفی را آفریده‌ان� که در اینجا به ذکر چند نمونه از این لزوم اکتفا خواهیم نمود.
الف) لیپوگرام ( Lipogramme ) : نویسنده در متنی که می‌آفرین� از استعمال یک یا چند حرف خودداری می‌کن�. برای مثال در یک متن از حرف E استفاده نمی‌شو�.
ب) ایزوگرام ( lsogramme ) : و آن عبارت از نوشتن دو متنی است که در آنها از حروف یکسان استفاده است؛ یعنی در هر دو متن حروف به طور یکسان تکرار شده‌اند� اما این دو متن هم از نظر معنی کاملاً با همدیگر متفاوت هستند و هم از نظر کلمات با هم تفاوت دارند. در متن پایین ملاحظه می‌کنی� که هر دو جمله به ترتیب همان حروف را تکرار می‌کنن� ولی هر دو جمله ترکیب کلماتشان یکی نیست و بالطبع معنی یکی نخواهد بود.
Aujourd'hui la gégène rationne l'agit - prop , osant éventer les vers unanimes apeures...Pagnol !
Au jour d'huilage générationnel , agit , proposant d'éventer les vers , un anime(sapeur espagnol).
ج) C اس + ۷ یا ( Substantif + 7 ) ( S + 7 ): الزام دیگری که بیشتر ژرژ پرک از آن استفاده میکند� عبارت از نوشتن یک متن بر مبنای متنی دیگر است. در این نوع الزام، با توجه به متن اصلی، هر اسمی که در متن اصلی استفاده شده است به وسیله یک اسم دیگری جایگزین می‌شو� اما شیوه انتخاب اسم دیگر به جای اسم واقع شده در متن اصلی بدین ترتیب است که فرهنگ لغت مورد دلخواه خود را باز می‌کنی� و اسمی را که در متن اصلی وجود دارد پیدا می‌کنی� و آن را به وسیلۀ هفتمین لغت ( اسم ) بعدی که در فرهنگ لغت آمده است جایگزین می‌کنی�. این نوع الزام زیاد مشکل به نظر نمی‌آی� ولی در اغلب اوقات نتایج مضحکی به جای می‌گذار�.
د) مونوو کالیسم ( Monovocalisme ): آن آفرینش متنی است که در آن فقط از یک حرف صدادار استفاده شده باشد. این الزام، با توجه به حرف صداداری که انتخاب می‌کنی� می‌توان� هم ساده و هم مشکل به نظر آید. برای مثال در یک متن فقط از حرف صدادار U استفاده بشود.
هـ) كروبول ( Acroboule ) : این الزام از تلفیق یک (Acrostiche) و یک (Une boule de neige) حاصل می‌شو�. آکروسیتش نوعی شعر است که در آن اگر اولین حرف هر بیت را کنار هم بگذاریم، اسمی یا کلمه کلیدی از آن به وجود می‌آی�. بنابراین قبل از تحریر آکروبول باید آکروستیش مشخص بشود تا بتوان بر مبنای آن شعر را به وجود آورد.
توجه ویژه کنو به عامل زبان حیرت انگیز است و آن را از رسالت‌ها� ادبیات می‌دان�. او از همان آثار اولیه‌ا� سبک گفتاری را بنا می‌نه� که خاص خود اوست و آن را نوعی الزام می‌دان� و نام نئو - فرانسه بر آن می‌نه�. سبکی متفاوت با سبک سلین که آن هم خاص خود اوست و یا سبک کوچه (که نه یک سبک نیست بلکه آمیزه‌ا� از سبک‌ها� متعدد است)
سبک کنو برگرفته از سبک نحوی و واژگانی از فرانسه عامیانه نیست بلکه زاییده شیوه بسیار دقیق و یک‌دست� است که او از زبان نوشتاری وارد همان فرانسه عامیانه می‌کن�. این نوع بازی های زبانی که همه تابع قواعد مقدماتی و ریاضیات و تناسب است.
کنو با تفاوت فرانسه نوشتاری و فرانسه گفتاری در قرن بیست آشنا است. او خواستار ارج نهادن به زبان گفتاری است. در تمامی زبان‌ها� شرقی نیز، ارجحیت با زبان گفتاری است که البته آن را با زبان کوچه و بازار و عامیانه نباید خلط نمود. کنو با زبان نوشتاری در عرصه ادبیات مخالف است و آن را چون فسیلی می‌دان� و خواهان راه‌یاب� زبان گفتاری زنده‌ا� به عرصه ادبیات است و به همین دلیل املای روانی را مطرح می‌کن� که این خود اصل اساسی اولی پو است. باید واژگان جدیدی آفرید. آفرینش این شکل از املای جدید، از یک سو، کاربرد نحوی جدیدی را نیز می‌طلب� که با ساختار نحوی زبان نوشتاری بسیار متفاوت است و از سوی دیگر نظام‌ها� معنایی جدیدی را مطرح می‌ساز� که توانایی‌ها� مضاعفی به زبان می‌ده� که تا حال نیز متداول نبوده است. این کاربرد ویژه� زبان، لحن فکاهی و طنزآلودی را در رمان‌ها� اولی پو ایجاد می‌کن� و این امکان را می‌ده� که خواننده نیز در این بازی‌ها� زبانی با نویسنده هم‌دس� شود.
نتیجه: آیا اولیپو واقعاً ادبیات می‌آفریند� آیا کار نویسندگان اولیپو در قالب هنر جای می‌گیرد� سؤالی است که قابل بحث است. ما قبول داریم که ادبیات با غایت و هدفمندی زیبایی شناختی خود تعریف می‌شو� و زیبایی شناسی به واسطه رابطه‌ا� که با امر زیبا دارد، تعریف می‌شو�. اما هدف اولیپو چیست؟ اولیپو نمی‌خواه� ادبیات بیافریند بلکه می‌خواه� قیود و الزاماتی به وجود آورد که از آن ادبیات آفریده می‌شو�. پس ادبیات اولیپو وقتی تحقق پیدا می‌کن� که الزامات و قیود به کار گرفته شوند و امر زیبا در ادبیات اولیپو در پای‌بند� به این الزامات و قیود تعریف می‌شو�.
(مقالاتِ مورد استفاده: آشنایی با ادبیات اولیپو، دکتر محمدحسین جواری
ادبیات اولیپو� نسترن یثربی‌نژا�)
March 28, 2012
Q. Besides a lifespan that encompassed the first years of the 20th century through the late 1970’s, first-hand knowledge of the consequences of both world wars, a lifelong devotion to both wife and literature, a large body of work that spanned many genres, with a love of wordplay, humor, high diction, multilinguistic prose, a great attention to structure and experiments in form, and late recognition as one of the most important and influential writers in their respective language(s), what did Raymond Queneau and Vladimir Vladimirovich Nabokov have in common?
A. They both wrote popular novels about nymphish, foul-mouthed, just-pubescent girls that were made into successful films by respected directors, and which made their names and fortunes, and which consequently overshadowed other equally or superiorly deserving work in their oeuvre, to the point that when each passed away (one in �76, the other in �77), a large number of obituaries placed the names of their fictional creations, their girl-child counterparts, adjacent their own names in large-font headlines reporting said deaths.
I really don’t need to write a review of Zazie, do I? It’s a certified classic for chrissakes! Penguin says so. It’s everything Queneau does amplified, refined, distilled, and... crystallized?! Crystallized my arse.
A. They both wrote popular novels about nymphish, foul-mouthed, just-pubescent girls that were made into successful films by respected directors, and which made their names and fortunes, and which consequently overshadowed other equally or superiorly deserving work in their oeuvre, to the point that when each passed away (one in �76, the other in �77), a large number of obituaries placed the names of their fictional creations, their girl-child counterparts, adjacent their own names in large-font headlines reporting said deaths.
I really don’t need to write a review of Zazie, do I? It’s a certified classic for chrissakes! Penguin says so. It’s everything Queneau does amplified, refined, distilled, and... crystallized?! Crystallized my arse.
July 20, 2024
In Raymond Quenau's 1959 novel Zazie dans le métro (which I have read and adored both in the French original and also in this here 2019 German language translation by Frank Heibert titled Zazie in der Metro) precocious, impish, know-it-all and often rather majorly foul mouthed ten year old country girl Zazie is sent to Paris for a two day visit with her uncle Gabriel so that her, so that Zazie's single mother Madame Grossetittes can basically have some alone and sex time with her new lover (ha, ha, ha, and yes, I just love love love all of the off colour and totally irreverent topics of discussion, word plays, vernacular slang and insults continuously encountered in Zazie dans le métro and thankfully also and equally also generally encountered in Heibert's translation, that there has been no annoying and infuriating removals and changes in Zazie in der Metro).
And while Zazie at first is quite looking forward to seeing, to encountering Paris (and in particular finally being able to ride the Paris subway system, the métro of the book title for the first time), well, the city proves to be rather a major disappointment, since the subway is unavailable due to a public transportation workers strike, and that the sight seeing excursions via taxi Uncle Gabriel has arranged for Zazie and himself as a replacement are not only not at all a suitable substitute for Zazie (since in Zazie dans le métro, as in Zazie in der Metro, it is made pretty clear by Raymond Queneau/Frank Heibert that taking the Paris subway is one of the main things Zazie is wanting and expecting from her visit) and that Gabriel (even though he lives in Paris) is actually also a pretty lousy and unreliable tour guide, is in fact not even all that familiar with main Paris landmarks and keeps making embarrassing and annoying mistakes.
Thus (but for me personally totally relatable and understandable), a frustrated and annoyed Zazie soon takes off, runs away and decides to explore Paris on her own (and with most of the novel, with the majority of Zazie dans le métro irreverently and hilariously, although also sometimes also a wee bit scarily and weirdly describing young Zazie's many Paris escapades and how she uses her mouth and her often rather or at least potentially nasty, rude and off colour words, idiomatic expressions, and word plays delightfully and pointedly to her advantage, an absolutely fun and entertainingly delightful romp that I totally enjoyed and especially so comparatively, with me reading both Raymond Queneau's French original and Frank Heibert's German translation at the same time, as basically dual language, although no, even though the main protagonist of Zazie dans let métro is a ten year old girl, this is absolutely not a children's book, this is a book for teenagers and for adults and with definite warnings and caveats regarding off colour topics and language, but for me, most definitely and solidly five stars and a wonderful and also often hilariously satirical depiction of late 1950s Paris).
And finally, I did also briefly skim over Barbara Wright's English language translation of Zazie dans le métro. But while Wright's text is enjoyable enough and decently entertaining, sorry, but Frank Heiberg's 2019 German language translation is in my humble opinion both vastly superior to the English language translation and also teeming with much more humour and stylistic oomph, and totally capturing, wonderfully reflecting, mirroring Raymond Quenaeau's French language puns, metaphors and other word plays. Therefore and for me personally, Zazie in der Metro and Frank Heibert's presented translation, they are most definitely and certainly a much better and a much more fun and authentic feeling rendition of Zazie dans le métro and of Raymond Queneau's brilliant social satire than Barbara Wright's Zazie in the Metro, than her translation can and will ever be (at least for me and to me).
And while Zazie at first is quite looking forward to seeing, to encountering Paris (and in particular finally being able to ride the Paris subway system, the métro of the book title for the first time), well, the city proves to be rather a major disappointment, since the subway is unavailable due to a public transportation workers strike, and that the sight seeing excursions via taxi Uncle Gabriel has arranged for Zazie and himself as a replacement are not only not at all a suitable substitute for Zazie (since in Zazie dans le métro, as in Zazie in der Metro, it is made pretty clear by Raymond Queneau/Frank Heibert that taking the Paris subway is one of the main things Zazie is wanting and expecting from her visit) and that Gabriel (even though he lives in Paris) is actually also a pretty lousy and unreliable tour guide, is in fact not even all that familiar with main Paris landmarks and keeps making embarrassing and annoying mistakes.
Thus (but for me personally totally relatable and understandable), a frustrated and annoyed Zazie soon takes off, runs away and decides to explore Paris on her own (and with most of the novel, with the majority of Zazie dans le métro irreverently and hilariously, although also sometimes also a wee bit scarily and weirdly describing young Zazie's many Paris escapades and how she uses her mouth and her often rather or at least potentially nasty, rude and off colour words, idiomatic expressions, and word plays delightfully and pointedly to her advantage, an absolutely fun and entertainingly delightful romp that I totally enjoyed and especially so comparatively, with me reading both Raymond Queneau's French original and Frank Heibert's German translation at the same time, as basically dual language, although no, even though the main protagonist of Zazie dans let métro is a ten year old girl, this is absolutely not a children's book, this is a book for teenagers and for adults and with definite warnings and caveats regarding off colour topics and language, but for me, most definitely and solidly five stars and a wonderful and also often hilariously satirical depiction of late 1950s Paris).
And finally, I did also briefly skim over Barbara Wright's English language translation of Zazie dans le métro. But while Wright's text is enjoyable enough and decently entertaining, sorry, but Frank Heiberg's 2019 German language translation is in my humble opinion both vastly superior to the English language translation and also teeming with much more humour and stylistic oomph, and totally capturing, wonderfully reflecting, mirroring Raymond Quenaeau's French language puns, metaphors and other word plays. Therefore and for me personally, Zazie in der Metro and Frank Heibert's presented translation, they are most definitely and certainly a much better and a much more fun and authentic feeling rendition of Zazie dans le métro and of Raymond Queneau's brilliant social satire than Barbara Wright's Zazie in the Metro, than her translation can and will ever be (at least for me and to me).
May 26, 2024
ENGLISH () / ITALIANO
"Howcanaystinksotho, wondered Gabriel, exasperated. Incredible, they never clean themselves. It says in the paper that not eleven percent of the flats in Paris have bathrooms, doesn't surprise me, but you can wash without."
Zazie is a ten-year-old girl that arrives on a visit to Paris, to his uncle, with a single mission: to see the Metro! Unfortunately for her there is a general strike of the metro, and she has to finding something else to do.
This book, classified by Le Monde newspaper as one of the hundred best books published in the last century, is a succession of comedic business and funny facts that involve a series of grotesque characters. The style of writing is perfectly fitting to the novel, with linguistic expedients functional to the tragicomic bent that emerges at the end.
Rarely I laugh readingsomething. This time I have even snickered. Hilarious
Vote: 8
"Macchiffastapuzza, si chiese Gabriel, arcistufo. Impossibile, mai che si puliscano. Sul giornale c’� scritto che a Parigi non c’� nemmeno l’undici per cento di appartamenti col bagno, non c’� da meravigliarsi, ma ci si può lavare anche senza."
Zazie è una ragazzina di dieci anni che arriva in visita a Parigi, dallo zio, con un'unicamissione: vedere la metropolitana! Purtroppo per lei però è in corso uno sciopero della metropolitana, ed alla giovane turista non resta che arrangiarsi e trovare altro da fare.
Tra i migliori 100 libri del secolo secondo il quotidiano Le Monde, l'opera è un susseguirsi di trovate comiche e fatti divertenti che coinvolgono una serie di personaggi a dir poco pittoreschi. Lo stile di scrittura è perfettamente calzante al romanzo, con espedienti linguistici funzionali alla vena tragicomica che emerge nel finale.
Raramente mi viene da ridere leggendo qualcosa. Stavolta sghignazzavoproprio. Esilarante.
Voto: 8
November 17, 2009
This short whimsical novel from the Parisian polymath (and co-founder of the Oulipo) isn’t representative of his phenomenal talent, but is a tittersome romp through a cinematic Paris of the 1950s with the acid-tongued Zazie the charming misfit at its core.
The humour was, for its time, subversive, with its foul-mouthed heroine, the consistent references to ‘homossesuality� and the playfully childish words spelled phonetically throughout the text. There is no plot as such, minus Zazie’s persistent dissatisfaction at being unable to ride the metro, but Queneau uses witty dialogue and crackling comic prose to keep us entertained.
This novel rightfully takes its place in the canon of classic comic works with the efforts of Wodehouse, Kingsley Amis and Douggie Adams, and has been adapted into a cult French film and a comic strip. So there.
The humour was, for its time, subversive, with its foul-mouthed heroine, the consistent references to ‘homossesuality� and the playfully childish words spelled phonetically throughout the text. There is no plot as such, minus Zazie’s persistent dissatisfaction at being unable to ride the metro, but Queneau uses witty dialogue and crackling comic prose to keep us entertained.
This novel rightfully takes its place in the canon of classic comic works with the efforts of Wodehouse, Kingsley Amis and Douggie Adams, and has been adapted into a cult French film and a comic strip. So there.
August 20, 2015
Ponovno čitanje posle sto godina; i dalje se smejem naglas. Divna knjiga i divan prevod. Ne upropašćavaju je čak ni očajne korice i bedan povez (ovo je možda i najružnija, najjadnije koričena jugoslovenska edicija, ali izbor knjiga im je bio sjajan) ni sramežljivo pominjanje "vukovskih izraza kojima knjiga obiluje" u blurbu.
(stvarno, zašto ŷ nema neku opciju za ponovljena čitanja?)
(stvarno, zašto ŷ nema neku opciju za ponovljena čitanja?)
December 8, 2022
Nek idu 4⭐️, jer je ovo jedno strašno zamešateljstvo (što bi rekao moj profesor patologije) i svaka čast gospodinu Kenou na svim ovim suludim idejama, da ne kažem ponekad i sumanutim koje je ubacio u ovih 250 strana! Ili što bi Caca rekla- sumanutim, moje dupe 😂!
January 2, 2022
A thoroughly enjoyable little novel, full of humorous wordplay. The translator must have had her work cut out to attempt to replicate the puns from the original.
October 13, 2023
مدتها بود که میخواستم این کتاب رو بخونم.
رمان کوتاه و عجیبی بود.
یه مقدار زیادی از مهم بودنش به خاطر نوآوری ها و بازی های زبانیش بود که خب در فارسی کم و بیش خوب در اومده، اما فکر میکنم خیلی بهتر میشه درک کرد این جنبه رو اگه به زبان فرانسه خونده بشه، که خب از من برنمیاد فعلاً.
این جنبه ارتباط پیدا میکنه با رمون کنو که کلاً نویسندۀ متخیل و نوآوری بود در تمام کارهاش و اینجا هم همینطور.
پس با یه رمان معمولی سر و کار نداریم. قصۀ معمولی ای نمیگه. اشخاص رمان معمولی نیستن. همه چیز عجیبه. همه چیز حال و هوای عجیب و تخیل عجیب فرانسوی رو داره. منطق رئال در رمان موجود نیست.
ولی خب طنز خوبی داره.
و یه تجربۀ جدید میتونه باشه در رمان خوانی.
رمان کوتاه و عجیبی بود.
یه مقدار زیادی از مهم بودنش به خاطر نوآوری ها و بازی های زبانیش بود که خب در فارسی کم و بیش خوب در اومده، اما فکر میکنم خیلی بهتر میشه درک کرد این جنبه رو اگه به زبان فرانسه خونده بشه، که خب از من برنمیاد فعلاً.
این جنبه ارتباط پیدا میکنه با رمون کنو که کلاً نویسندۀ متخیل و نوآوری بود در تمام کارهاش و اینجا هم همینطور.
پس با یه رمان معمولی سر و کار نداریم. قصۀ معمولی ای نمیگه. اشخاص رمان معمولی نیستن. همه چیز عجیبه. همه چیز حال و هوای عجیب و تخیل عجیب فرانسوی رو داره. منطق رئال در رمان موجود نیست.
ولی خب طنز خوبی داره.
و یه تجربۀ جدید میتونه باشه در رمان خوانی.
January 3, 2020
U posljednjih nekoliko mjeseci sam čitao Hašekovog Švejka, Bakmanovog Uvea, Boru Ćosića i još neke na različit način duhovite i šaljive romane i svi su mi bili simpatični i na svaki sam se osmjehnuo po koji put, al na ovu eksploziju slobode i neočekivanosti i gluposti, crkavao sam od smjeha. Kad bih nekome pokušao prepričati šta je bilo smješno, ne da ne bih uspio, već bi bilo poražavajuće loše. Evo, na primjer - papagaj se trgne iz sna iz razloga nepoznatih kako njemu tako i drugima. Ili, vozač koji se okreće prema ljudima na zadnjem sjedištu da vidi kako reaguju na neku njegovu opasku, a onda se zabije u auto ispred. Da, najblaže rečeno, zvuči pomalo bezveze. Ali, valjda je čar dobro napisane knjige da i ovakve stvari zvuče urnebesno smješno dok ih čitamo.
Da ne dužim, vidim da su i drugi ostavljali pozitivne recenzije i govorili maltene isto ono što bih i ja rekao, pa ću dodati samo ovo. Kiš je često govorio o tome da je markiza izašla u pet sati, a upravo je Keno nastojao da raštima satove i razmarkizi markize i oslobodi tekst i pokrene riječi i ohrabri pisce da pišu slobodnije. Čini mi se da je to najvažniji utisak nakon čitanja.
Da ne dužim, vidim da su i drugi ostavljali pozitivne recenzije i govorili maltene isto ono što bih i ja rekao, pa ću dodati samo ovo. Kiš je često govorio o tome da je markiza izašla u pet sati, a upravo je Keno nastojao da raštima satove i razmarkizi markize i oslobodi tekst i pokrene riječi i ohrabri pisce da pišu slobodnije. Čini mi se da je to najvažniji utisak nakon čitanja.
February 22, 2020
When I was trying to explore French literature a few years back, one of my friends recommended Raymond Queneau's 'Zazie in the Metro'. I couldn't read it at that time, but finally got to read it today.
Zazie arrives at Paris from the countryside where she lives. Her mother hands her over to her uncle for the next two days. Zazie has one dream that she wants to realize during her time in Paris. She wants to travel by the metro. But the metro is not operational that day because the metro employees are on strike. Zazie is not interested in anything else and is bored at her uncle's home. Then she decides to step out of her uncle's home and wander the streets and meets a stranger and one thing leads to another, and before she knows she is involved in one adventure after another. I thought the book would be about Zazie's adventures, but at some point the cast of characters in the book expands, the action explodes, things get crazy, there are surprises revealed, and before long the story resembles a screwball comedy.
Raymond Queneau's prose has a lot of wordplay and it is very enjoyable to read. For example, this sentence :
"'Coming!' she replied, just loudly enough to enable her words to cleave the air with the desired speed and intensity."
And this one :
"...analysing this strange behaviour, some according to deductive reasoning, others according to inductive..."
And this one :
"...whose nascent passion had not entirely obnubilated her native cartesianism"
And this one :
"At the hour when one is wont to drink soft drinks of strong colour and strong drinks of pale colour..."
And this one, which made me smile :)
"Zazie has joined Laverdure in somnia."
Wordplay is very difficult to translate from one language to another, especially between two languages which have very different grammatical structures like French and English. The English translation of the wordplay is enjoyable, but one can't help wondering whether it is an accurate translation (and whether such a thing is possible) or an acceptable anglicized one, and how much more beautiful the French version must be. Zazie and many other characters also seem to speak in a regional dialect of French and that contributes a lot to the atmosphere, the style, the mood and the humour in the story. The translator has attempted the impossible task of rendering this in English, and one can't stop admiring her heroic effort, but it is also hard to avoid the sneaky feeling of despair that this is a fool's errand.
A few times, Queneau sneaks in some philosophical passages, without revealing his intentions � we are not sure whether we should contemplate seriously on them or whether we should laugh aloud because of the underlying, understated humour :) One of my favourites of these philosophical passages was this one :
"Being or nothingness, that is the question. Ascending, descending, coming, going, a man does so much that in the end he disappears. A taxi bears him off, a metro carries him away, the Tower doesn't care, nor the Panthéon. Paris is but a dream, Gabriel is but a reverie (a charming one), Zazie the dream of a reverie (or of a nightmare) and all this story the dream of a dream, the reverie of a reverie, scarcely more than the typewritten delirium of an idiotic novelist."
'Zazie in the Metro' is a rip-roaring, irreverent comedy from the beginning to the end with wonderful wordplay. Zazie, with her sharp wit and repartee, wisdom beyond her age, and the ability to annoy grown-ups effortlessly with her intelligent retorts and quick wordplay, is one of the cool, stylish characters in fiction. 'Zazie in the Metro' is probably very different from other Raymond Queneau books, because the Raymond Queneau who wrote this book was not the nerd Queneau, the 'intellectual and polymath of the highest order' who founded the Oulipo group. The Raymond Queneau who wrote this book was a person who loved fun, who loved humour, who loved wordplay, and who revealed his boyish, fun side to us through this book. I enjoyed very much seeing this side of Raymond Queneau. This book was adapted into a film too, and it was well-received when it first came out. I want to watch that sometime.
Have you read 'Zazie in the Metro'? What do you think about it?
Zazie arrives at Paris from the countryside where she lives. Her mother hands her over to her uncle for the next two days. Zazie has one dream that she wants to realize during her time in Paris. She wants to travel by the metro. But the metro is not operational that day because the metro employees are on strike. Zazie is not interested in anything else and is bored at her uncle's home. Then she decides to step out of her uncle's home and wander the streets and meets a stranger and one thing leads to another, and before she knows she is involved in one adventure after another. I thought the book would be about Zazie's adventures, but at some point the cast of characters in the book expands, the action explodes, things get crazy, there are surprises revealed, and before long the story resembles a screwball comedy.
Raymond Queneau's prose has a lot of wordplay and it is very enjoyable to read. For example, this sentence :
"'Coming!' she replied, just loudly enough to enable her words to cleave the air with the desired speed and intensity."
And this one :
"...analysing this strange behaviour, some according to deductive reasoning, others according to inductive..."
And this one :
"...whose nascent passion had not entirely obnubilated her native cartesianism"
And this one :
"At the hour when one is wont to drink soft drinks of strong colour and strong drinks of pale colour..."
And this one, which made me smile :)
"Zazie has joined Laverdure in somnia."
Wordplay is very difficult to translate from one language to another, especially between two languages which have very different grammatical structures like French and English. The English translation of the wordplay is enjoyable, but one can't help wondering whether it is an accurate translation (and whether such a thing is possible) or an acceptable anglicized one, and how much more beautiful the French version must be. Zazie and many other characters also seem to speak in a regional dialect of French and that contributes a lot to the atmosphere, the style, the mood and the humour in the story. The translator has attempted the impossible task of rendering this in English, and one can't stop admiring her heroic effort, but it is also hard to avoid the sneaky feeling of despair that this is a fool's errand.
A few times, Queneau sneaks in some philosophical passages, without revealing his intentions � we are not sure whether we should contemplate seriously on them or whether we should laugh aloud because of the underlying, understated humour :) One of my favourites of these philosophical passages was this one :
"Being or nothingness, that is the question. Ascending, descending, coming, going, a man does so much that in the end he disappears. A taxi bears him off, a metro carries him away, the Tower doesn't care, nor the Panthéon. Paris is but a dream, Gabriel is but a reverie (a charming one), Zazie the dream of a reverie (or of a nightmare) and all this story the dream of a dream, the reverie of a reverie, scarcely more than the typewritten delirium of an idiotic novelist."
'Zazie in the Metro' is a rip-roaring, irreverent comedy from the beginning to the end with wonderful wordplay. Zazie, with her sharp wit and repartee, wisdom beyond her age, and the ability to annoy grown-ups effortlessly with her intelligent retorts and quick wordplay, is one of the cool, stylish characters in fiction. 'Zazie in the Metro' is probably very different from other Raymond Queneau books, because the Raymond Queneau who wrote this book was not the nerd Queneau, the 'intellectual and polymath of the highest order' who founded the Oulipo group. The Raymond Queneau who wrote this book was a person who loved fun, who loved humour, who loved wordplay, and who revealed his boyish, fun side to us through this book. I enjoyed very much seeing this side of Raymond Queneau. This book was adapted into a film too, and it was well-received when it first came out. I want to watch that sometime.
Have you read 'Zazie in the Metro'? What do you think about it?
May 3, 2012
Caca u metrou je bez premca jedan od mojih omiljenih romana i inspiracija ( uporedo sa bilo kojim Harmsovim delom) kojoj se vraćam svaki put kada nakon dugih sušnih perioda uzmem da nešto napišem.
Ovo malo, vrcavo , lucidno delo je sloboda izražavanja u svakom smislu te reči. Igralište banalnosti, vulgarizama, poleta i žargona ,roman atmosfere i jezičkih začkoljica.
� Jedino na šta pretendujem, to je da pišem onako kako se meni sviđa, po svom malom ćefu� � Remon Keno.
Caca u metrou je jedno od tri Kenoova dela koja su doživela prevod na srpski � Toplo preporučujem i Stilske vežbe ( za oba romana prevod je uradio Danilo Kiš). Čula sam dosta prigovora na Kišove prevode no kako je moje znanje francuskog svedeno na 10 ak rečenica iz srednje škole sa kojima verovatno ne bih uspela ni hleb da naručim u pariškoj pekari � ne mogu reći da mi je mnogo stalo do toga.
Čitajte i uživajte.
Ovo malo, vrcavo , lucidno delo je sloboda izražavanja u svakom smislu te reči. Igralište banalnosti, vulgarizama, poleta i žargona ,roman atmosfere i jezičkih začkoljica.
� Jedino na šta pretendujem, to je da pišem onako kako se meni sviđa, po svom malom ćefu� � Remon Keno.
Caca u metrou je jedno od tri Kenoova dela koja su doživela prevod na srpski � Toplo preporučujem i Stilske vežbe ( za oba romana prevod je uradio Danilo Kiš). Čula sam dosta prigovora na Kišove prevode no kako je moje znanje francuskog svedeno na 10 ak rečenica iz srednje škole sa kojima verovatno ne bih uspela ni hleb da naručim u pariškoj pekari � ne mogu reći da mi je mnogo stalo do toga.
Čitajte i uživajte.
May 8, 2007
Ooooh this book is so good. It's fun, funny, and clever; and it's a super-quick read that's worth every second spent. Apparently in France this book is to as is to , i.e. a seemingly simple, widely accessible, and wildly popular novel by an otherwise very intellectual, somewhat unapproachable genius. For whatever that's worth. In any case, this book is phenomenally good. A perfect Sunday-afternoon read.
December 23, 2020
Read in French. Burlesque voyage through Paris, with the precocious girl Zazie and her unlikely company. Continuous surprising turns and twists that break all conventions. Just a marvellous read and at the same time a most endearing human document.
November 28, 2018
Videorecensione:
April 20, 2022
A funny, intelligent, amusing, fast-paced novella about Zazie, a smart young girl with a sassy attitude and a propensity to utter tongue-in-cheek remarks who wreaks havoc among a community of Parisian misfits.
---
Zazie no Metro, de Raymond Queneau, é um livro divertido e repleto de situações caricatas que se lê num ápice. Neste romance curto não faltam as questões, sempre apresentadas com subtileza, de índole mais filosófica já habituais em Queneau, mormente as que concernem à dimensão semântica da linguagem, tema que o autor aborda com jogos de palavras inteligentes e uma narrativa quase pícara, que tem como protagonista a pré-púbere Zazie.
Apesar da dificuldade em transpor os trocadilhos e jogos de palavras do francês para outras línguas, a tradução desta edição portuguesa, publicada em 1965 e da autoria de Alexandre Rodrigues, é bastante competente.
---
Zazie no Metro, de Raymond Queneau, é um livro divertido e repleto de situações caricatas que se lê num ápice. Neste romance curto não faltam as questões, sempre apresentadas com subtileza, de índole mais filosófica já habituais em Queneau, mormente as que concernem à dimensão semântica da linguagem, tema que o autor aborda com jogos de palavras inteligentes e uma narrativa quase pícara, que tem como protagonista a pré-púbere Zazie.
Apesar da dificuldade em transpor os trocadilhos e jogos de palavras do francês para outras línguas, a tradução desta edição portuguesa, publicada em 1965 e da autoria de Alexandre Rodrigues, é bastante competente.
January 11, 2013
La saggezza del pappagallo
“Chiacchieri, chiacchieri, non sai fare altro� dice il pappagallo Laverdure.
In effetti nel libro chiacchierano tutti, di continuo senza smettere un attimo. Le parole corrono, si rincorrono, giocose come uno sciame di bambini ai giardinetti, urlano, ridono, si acchiappano, scappano, si nascondono, si afferrano, rotolano, sull’onda della fantasia infantile che non conosce logica adulta.
I personaggi stessi nascono e sono forgiati dalle parole, che li costruiscono come i Lego con cui giocavamo da bambini, basta cambiare un pezzo perché un uomo divenga donna, una donna divenga uomo, quello non sia più un poliziotto ma divenga un cameriere, o è un cameriere che è diventato poliziotto?
Si gioca, si ride, si piange, ci si immalinconisce, ci si innamora, ci si fidanza, ci si arrabbia pure con le parole. Come dice Zazie la peste, si invecchia.
Che ci posso fare se a me piacciono di più altri tipi di letture, quelle in cui le parole sono meno birichine e, pur inseguendosi, si uniscono tra loro secondo un senso logico, magari in un giocondo girotondo?
“Chiacchieri, chiacchieri, non sai fare altro� dice il pappagallo Laverdure.
In effetti nel libro chiacchierano tutti, di continuo senza smettere un attimo. Le parole corrono, si rincorrono, giocose come uno sciame di bambini ai giardinetti, urlano, ridono, si acchiappano, scappano, si nascondono, si afferrano, rotolano, sull’onda della fantasia infantile che non conosce logica adulta.
I personaggi stessi nascono e sono forgiati dalle parole, che li costruiscono come i Lego con cui giocavamo da bambini, basta cambiare un pezzo perché un uomo divenga donna, una donna divenga uomo, quello non sia più un poliziotto ma divenga un cameriere, o è un cameriere che è diventato poliziotto?
Si gioca, si ride, si piange, ci si immalinconisce, ci si innamora, ci si fidanza, ci si arrabbia pure con le parole. Come dice Zazie la peste, si invecchia.
Che ci posso fare se a me piacciono di più altri tipi di letture, quelle in cui le parole sono meno birichine e, pur inseguendosi, si uniscono tra loro secondo un senso logico, magari in un giocondo girotondo?
Read
March 29, 2021Penoso, realmente un libro como digo muchas veces para quemar, que vocabulario mas soez, "sátira" pone en etiquetas, creo que algunos no saben lo que significa eso, este libro es un falta de respecto continuamente, rebosa en el, la mala educación, que tiempo perdido, desde luego que me produjo mucha indignación, para nada me hizo reír, pésima y horrorosa lectura. Por cierto le abandone a la mitad porque no podía soportar seguir leyendo algo tan sumamente desagradable.
Puntuación -10
Puntuación -10
Displaying 1 - 30 of 716 reviews
Can't find what you're looking for?
Get help and learn more about the design.