What do you think?
Rate this book
فابیان
این چیزی که امروز دنیای عزیز ما رو رنج می‌ده� اگه سرِ یه آدم بیاد، به زبون خیلی ساده می‌گ� طرف فلج شده. همه‌تون� حتماً می‌دونی� که این وضعیتِ خیلی ناگوار، و مصیبت‌های� که داره، فقط با درمانی قابل علاجه که ممکنه طرف رو تا پای مرگَم ببره. حالا ما با دنیامون چی‌کا� می‌کنیم� بهش جوشوندهٔ بابونه می‌دی�. همه می‌دونی� که این جوشونده نه عوارض خاصی داره و نه فایده‌ا�. عوضش درد نداره. با خودمون می‌گی� یه جوشونده بهش می‌دی� و صبر می‌کنیم�
فابیان در سال ۱۹۳۱ منتشر شد، دو سال پیش از به‌قدرت‌رسید� هیتلر. لحنِ کنایی و هجوآلودِ کِستنر و موقعیت خاص قهرمانش، یاکوب فابیان، به او این امکان را می‌ده� که با روایتِ سال‌ها� احتضار جمهوری وایمار، در بحبوحهٔ رکود اقتصادی و بیکاریِ فراگیر، فشارهای روحیِ ناشی از بحران‌ها� اجتماعی و کشمکشِ خصمانهٔ احزاب سیاسی، تصویری بی‌واسط� و پیشگویانه از آلمان ملتهب آن سال‌ه� ارائه کند که گام‌به‌گا� به‌سو� افروختن جنگ بزرگِ بعدی پیش می‌رو�.
من یکی از شیفتگان فابیانم و آن را تابه‌حا� دو با� خوانده‌ا�. (گراهام گرین)
فابیان در سال ۱۹۳۱ منتشر شد، دو سال پیش از به‌قدرت‌رسید� هیتلر. لحنِ کنایی و هجوآلودِ کِستنر و موقعیت خاص قهرمانش، یاکوب فابیان، به او این امکان را می‌ده� که با روایتِ سال‌ها� احتضار جمهوری وایمار، در بحبوحهٔ رکود اقتصادی و بیکاریِ فراگیر، فشارهای روحیِ ناشی از بحران‌ها� اجتماعی و کشمکشِ خصمانهٔ احزاب سیاسی، تصویری بی‌واسط� و پیشگویانه از آلمان ملتهب آن سال‌ه� ارائه کند که گام‌به‌گا� به‌سو� افروختن جنگ بزرگِ بعدی پیش می‌رو�.
من یکی از شیفتگان فابیانم و آن را تابه‌حا� دو با� خوانده‌ا�. (گراهام گرین)
329 pages, Paperback
First published January 1, 1931
404 people are currently reading
7,295 people want to read
About the author
Erich Kästner
339books589followersErich Kästner (1899�1974) was a German author, poet, screenwriter and satirist, known for his humorous, socially astute poetry and children's literature.
A stout pacifist and democrat, he was expelled from the national writers' guild during the Nazi era, with many of his books being burned in public. Today, he is widely regarded as one of Germany's most prolific and beloved children's book authors.
AKA:
Έριχ Καίστνερ (Greek)
A stout pacifist and democrat, he was expelled from the national writers' guild during the Nazi era, with many of his books being burned in public. Today, he is widely regarded as one of Germany's most prolific and beloved children's book authors.
AKA:
Έριχ Καίστνερ (Greek)
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 483 reviews
December 28, 2018
Για να είμαι ειλικρινής αγόρασα το βιβλίο όταν διάβασα όλες τις περιπέτειες που πέρασε με τις περικοπές και την λογοκρισία. Περίμενα μάλιστα να είναι και το τελευταίο βιβλίο για το 2018. Ωστόσο μέσα σε 3 μερες το τελειώσα και πλεον το κατατάσσω χαλαρά στην λίστα με τα καλύτερα βιβλία του έτους.
Δεν θα μπω σε πολλές λεπτομέρειες, γιατί το επίμετρο που ακολουθεί την ιστορία και τα υπόλοιπα παράρτηματα τα καλύπτουν ολα στην εντέλεια.
Θελω μόνο να σταθώ στο εκπληκτικό ταλεντο του Kastner ο οποίος σε λίγες σχετικά σελίδες αποτυπώνει το κλίμα της εποχής του Μεσοπολέμου και όλου του χάους που επικρατούσε στις ζωές και το μυαλό των ανθρώπων. Η σάτιρα που χρησιμοποιεί κατα διάστηματα και η ειρωνεία κάποιων γεγονότων κάνει ακόμα πιο τραγικες τις οποίες εξελίξεις.
Δεν εχει σημασία αν συμφωνείτε ή οχι με τον Φαμπιαν, δεν έχει σημασία αν το μυθιστόρημα δεν έχει κάποια σημαντική πλοκή όπως είπαν κάποιοι παλαιότεροι επικριτές του. Σημασία έχει οτι ο συγγραφέας αποτύπωνει μια εποχή φωτιζοντας τις πιο σκοτεινες και αντιφατικες της πλευρές και καλώντας τελικά τον αναγνώστη να δει πιο πέρα απο την σεμνοτυφία του και να δράσει. Τον Φαμπιαν θα μπορούσες να του καταλογισεις διάφορα , όχι όμως ότι δεν προσπάθησε να σε σκουντησει μπας και ξυπνήσεις.
Δεν θα μπω σε πολλές λεπτομέρειες, γιατί το επίμετρο που ακολουθεί την ιστορία και τα υπόλοιπα παράρτηματα τα καλύπτουν ολα στην εντέλεια.
Θελω μόνο να σταθώ στο εκπληκτικό ταλεντο του Kastner ο οποίος σε λίγες σχετικά σελίδες αποτυπώνει το κλίμα της εποχής του Μεσοπολέμου και όλου του χάους που επικρατούσε στις ζωές και το μυαλό των ανθρώπων. Η σάτιρα που χρησιμοποιεί κατα διάστηματα και η ειρωνεία κάποιων γεγονότων κάνει ακόμα πιο τραγικες τις οποίες εξελίξεις.
Δεν εχει σημασία αν συμφωνείτε ή οχι με τον Φαμπιαν, δεν έχει σημασία αν το μυθιστόρημα δεν έχει κάποια σημαντική πλοκή όπως είπαν κάποιοι παλαιότεροι επικριτές του. Σημασία έχει οτι ο συγγραφέας αποτύπωνει μια εποχή φωτιζοντας τις πιο σκοτεινες και αντιφατικες της πλευρές και καλώντας τελικά τον αναγνώστη να δει πιο πέρα απο την σεμνοτυφία του και να δράσει. Τον Φαμπιαν θα μπορούσες να του καταλογισεις διάφορα , όχι όμως ότι δεν προσπάθησε να σε σκουντησει μπας και ξυπνήσεις.
December 18, 2015
Es gibt nichts Gutes, außer man tut es
[actions speak louder than words]
I know this book now for more than half of my life. At that time, 1980, when the film came out, our German teacher first let us read the book and then went with us to the movies. A smart move. Incidentally this was the same teacher who also let us read The Catcher in the Rye . Kästner's Fabian as well as Salinger's Caulfield have become two fictional characters that I probably never will forget.
Now I have learned that there is an uncut and uncensored edition of Fabian available: The 2013 edition from Atrium. More specifically this is the original version that was submitted by Erich Kästner to his publisher. Even the title has been changed according to Kästner's idea: Going to the Dogs. Although the first edition is already very good, I must say that this "naked" version is still a lot sharper. Sharper with regard to the mention of sexual practices and sharper in the political statement.
The book was written and the story is set in Berlin around 1930. Jakob Fabian is a graduate in German studies, and earns his living as an adman in a cigarette factory (called a "propagandist" in the book). He lives for rent in a single furnished room–money is available but scarce. For certain reasons Fabian loses his job and has to join the vast ranks of the unemployed. Fabian's best and only friend is Stephan Labude, who, after five years, finally submitted his habilitation dissertation about Lessing. Fabian and Labude are doing pub tours, crack jokes, visit music halls. In an artist's studio Fabian meets a young woman, Cornelia Battenberg, and gets to know and finally love her.
The nice thing about the text is that the author added two postscripts, which say exactly what I would like to say, only much better [translated by me]:
It is frequently assumed that the author wanted to warn first and above all about the dangers of Nazism and its terrible consequences. While it is true that Nazis repeatedly appear in the book–a magnificent scene includes, for example, the nightly "duel" between a SA-man and a communist activist�, but I think even Kästner didn't have so much of a prophetic gift. I see more of an imminent danger of a civil war and the related total dissolution of civilization. Also the Berlin of the Weimar period, which is alternatively referred to in the book as a madhouse, Sodom and Gomorrah, den of iniquity, or men's brothel reminds me of the decadent Rome shortly before its demise.
Stylistically, this book is a farce, a caricature. You see the figures often only in a distorting mirror. The dialogs tend to be witty and humorous, but of the dry, sometimes salacious variety. So is the prose. This kind of expression I have never seen elsewhere. You can tell the author has also been a gifted poet. Here are some examples [poorly translated by me]:
(A man complains that he can no longer meet the needs of his wife)
Mir wuchs der Unterleib meiner Frau sozusagen über den Kopf.
[The underbelly of my wife grew over my head, so to speak]
(Another man bemoans his fate)
Das einzige, was ich noch nicht erlebt habe, ist der Selbstmord.
[The only thing I haven't lived through is suicide.]
(Fabian about the current situation)
Europa hatte große Pause. Die Lehrer waren fort. Der Stundenplan war verschwunden. Der alte Kontinent würde das Ziel der Klasse nicht erreichen.
[Europe had long break. The teachers were gone. The timetable was lost. The old continent will not achieve the goal of the class.]
(Fabian about himself)
Machthunger und Geldgier sind Geschwister, aber mit mir sind sie nicht verwandt.
[Lust for power and greed are siblings, but to me they are not related.]
(A woman who sees herself forced into prostitution)
Na ja, nun bin ich hier und lebe vom Bauch in den Mund.
[Well, now I'm here and I live from belly to the mouth.]
(Fabian's mother to her son)
[...] du darfst das Leben nicht so schwer nehmen, mein Junge. Es wird dadurch nicht leichter.
[[...] you must not take life so hard, my boy. It won't become easier through that.]
(Irene Moll, a recurring character, to Fabian)
Verhungern ist Geschmacksache.
[Starving is a matter of taste.]
(Fabian)
Daß man lebt, ist Zufall; daß man stirbt, ist gewiß.
[That you live is by chance; that you die, is certain.
[There are many more examples like these throughout the text]
When I wrote above about witty and humorous scenes, this is only partly true. There are some–not many–scenes of considerable brutality in this book, and I don't like to talk about those here. In addition this book (in the damned eighteenth chapter) contains a scene which brings me to tears. A tremendously unnecessary injustice! And for the character who caused it I feel an almost physically manifested hatred. I mention this only because I usually do not suffer particularly with the characters of a novel. I am more like a cautious observer, much like Fabian himself in his own way. But chapter eighteen and then later chapter twenty bring me down, they really do.
In the end I would like to touch on the ending. I realize the ending chosen by Kästner for his novel is certainly not for everyone. I admit it took my a little while to get used to it. Now I think, however, it is perhaps–no definitely–the best ending of a book that I have ever read. In two short sentences (with seven words) Erich Kästner succeeds in summarizing the whole character of his protagonist, and even adds a time-critical foresight for good measure.
Well done!
This work is licensed under a .
[actions speak louder than words]
I know this book now for more than half of my life. At that time, 1980, when the film came out, our German teacher first let us read the book and then went with us to the movies. A smart move. Incidentally this was the same teacher who also let us read The Catcher in the Rye . Kästner's Fabian as well as Salinger's Caulfield have become two fictional characters that I probably never will forget.
Now I have learned that there is an uncut and uncensored edition of Fabian available: The 2013 edition from Atrium. More specifically this is the original version that was submitted by Erich Kästner to his publisher. Even the title has been changed according to Kästner's idea: Going to the Dogs. Although the first edition is already very good, I must say that this "naked" version is still a lot sharper. Sharper with regard to the mention of sexual practices and sharper in the political statement.
The book was written and the story is set in Berlin around 1930. Jakob Fabian is a graduate in German studies, and earns his living as an adman in a cigarette factory (called a "propagandist" in the book). He lives for rent in a single furnished room–money is available but scarce. For certain reasons Fabian loses his job and has to join the vast ranks of the unemployed. Fabian's best and only friend is Stephan Labude, who, after five years, finally submitted his habilitation dissertation about Lessing. Fabian and Labude are doing pub tours, crack jokes, visit music halls. In an artist's studio Fabian meets a young woman, Cornelia Battenberg, and gets to know and finally love her.
The nice thing about the text is that the author added two postscripts, which say exactly what I would like to say, only much better [translated by me]:
An die Sittenrichter
Dieses Buch ist nichts für Konfirmanden, ganz gleich, wie alt sie sind. Der Autor weist wiederholt auf die anatomische Verschiedenheit der Geschlechter hin. Er läßt in verschiedenen Kapiteln völlig unbekleidete Damen und andere Frauen herumlaufen. Er deutet wiederholt jenen Vorgang an, den man, temperamentloserweise, Beischlaf nennt. Er trägt nicht einmal Bedenken abnorme Spielarten des Geschlechtslebens zu erwähnen. Er unterläßt nichts, was die Sittenrichter zu der Bemerkung veranlassen könnte: Dieser Mensch ist ein Schweinigel.
Der Autor erwidert hierauf: Ich bin ein Moralist!
[To the censors
This book is not for confirmees, no matter how old they are. The author repeatedly points out the anatomical difference between the sexes. He lets completely naked ladies and other women walk around in different chapters. He insinuates, repeatedly, the process spiritlessly called coitus. He does not even hesitate to mention abnormal varieties of sexual life. He refrains from anything that could cause the censors to remark: This man is a dirty pig.
To this the author replies: I am a moralist!]
And die Kunstrichter
Die Sittenrichter meinen den Autor, die Kunstrichter meinen das Buch.
Dieses Buch nun hat keine Handlung. Außer einer, mit zweihundertsiebzig Mark im Monat dotierten Anstellung geht nichts verloren. Keine Brieftasche, kein Perlenkollier, kein Gedächtnis, oder was sonst im Anfang von Geschichten verloren geht und im letzten Kapitel, zur allgemeinen Befriedigung, wiedergefunden wird. Es wird nichts wiedergefunden. Der Autor hält den Roman keineswegs für eine amorphe Kunstgattung, und trotzdem hat er hier und dieses Mal, die Steine nicht zum Bauen verwandt.
Man könnte beinahe vermuten, es handle sich um eine Absicht.
[To the critics
The censors mean the author, the critics mean the book.
Now this book has no plot. Except for one, an employment endowed with two hundred and seventy marks a month, nothing gets lost. No wallet, no pearl necklace, no memory, or whatever else gets lost in the beginning of stories and is found again, to the general satisfaction, in the last chapter. Nothing is found. The author considers the novel by no means an amorphous genre, and yet he has not used, here and this time, the bricks for building.
One might almost suspect that this was done on purpose.]
It is frequently assumed that the author wanted to warn first and above all about the dangers of Nazism and its terrible consequences. While it is true that Nazis repeatedly appear in the book–a magnificent scene includes, for example, the nightly "duel" between a SA-man and a communist activist�, but I think even Kästner didn't have so much of a prophetic gift. I see more of an imminent danger of a civil war and the related total dissolution of civilization. Also the Berlin of the Weimar period, which is alternatively referred to in the book as a madhouse, Sodom and Gomorrah, den of iniquity, or men's brothel reminds me of the decadent Rome shortly before its demise.
Stylistically, this book is a farce, a caricature. You see the figures often only in a distorting mirror. The dialogs tend to be witty and humorous, but of the dry, sometimes salacious variety. So is the prose. This kind of expression I have never seen elsewhere. You can tell the author has also been a gifted poet. Here are some examples [poorly translated by me]:
(A man complains that he can no longer meet the needs of his wife)
Mir wuchs der Unterleib meiner Frau sozusagen über den Kopf.
[The underbelly of my wife grew over my head, so to speak]
(Another man bemoans his fate)
Das einzige, was ich noch nicht erlebt habe, ist der Selbstmord.
[The only thing I haven't lived through is suicide.]
(Fabian about the current situation)
Europa hatte große Pause. Die Lehrer waren fort. Der Stundenplan war verschwunden. Der alte Kontinent würde das Ziel der Klasse nicht erreichen.
[Europe had long break. The teachers were gone. The timetable was lost. The old continent will not achieve the goal of the class.]
(Fabian about himself)
Machthunger und Geldgier sind Geschwister, aber mit mir sind sie nicht verwandt.
[Lust for power and greed are siblings, but to me they are not related.]
(A woman who sees herself forced into prostitution)
Na ja, nun bin ich hier und lebe vom Bauch in den Mund.
[Well, now I'm here and I live from belly to the mouth.]
(Fabian's mother to her son)
[...] du darfst das Leben nicht so schwer nehmen, mein Junge. Es wird dadurch nicht leichter.
[[...] you must not take life so hard, my boy. It won't become easier through that.]
(Irene Moll, a recurring character, to Fabian)
Verhungern ist Geschmacksache.
[Starving is a matter of taste.]
(Fabian)
Daß man lebt, ist Zufall; daß man stirbt, ist gewiß.
[That you live is by chance; that you die, is certain.
[There are many more examples like these throughout the text]
When I wrote above about witty and humorous scenes, this is only partly true. There are some–not many–scenes of considerable brutality in this book, and I don't like to talk about those here. In addition this book (in the damned eighteenth chapter) contains a scene which brings me to tears. A tremendously unnecessary injustice! And for the character who caused it I feel an almost physically manifested hatred. I mention this only because I usually do not suffer particularly with the characters of a novel. I am more like a cautious observer, much like Fabian himself in his own way. But chapter eighteen and then later chapter twenty bring me down, they really do.
In the end I would like to touch on the ending. I realize the ending chosen by Kästner for his novel is certainly not for everyone. I admit it took my a little while to get used to it. Now I think, however, it is perhaps–no definitely–the best ending of a book that I have ever read. In two short sentences (with seven words) Erich Kästner succeeds in summarizing the whole character of his protagonist, and even adds a time-critical foresight for good measure.
Well done!
This work is licensed under a .
November 25, 2019
Βιβλίο έκπληξη. Σαν κάποιους ανθρώπους που γνωρίζεις και μέσα σε 10 λεπτά νιώθεις απίστευτη οικειότητα κατά ένα περίεργο τρόπο.
Υ.Γ. Φαίνεται καθαρά γιατί λογοκρίθηκε από τους ναζί
Υ.Γ. Φαίνεται καθαρά γιατί λογοκρίθηκε από τους ναζί
March 13, 2023
Ich habe vor einigen Jahren mit großer Begeisterung Kästners "Fabian" gelesen. Die unzensierte Fabian-Urfassung "Der Gang vor die Hunde" hat mir sogar noch etwas besser gefallen.
Der zweiunddreißig Jahre alte Jakob Fabian mäandert mit seinem Freund Stephan Labude durch die unmoralische Berliner Nacht der Zwischenkriegszeit. Er besucht Kneipen, Bordelle, Klublokale und andere Orte Berlins. Schülerinnen verkaufen sich, um das Taschengeld aufzubessern. Nationalsozialisten und Kommunisten kämpfen gegeneinander. Arbeitslosigkeit greift um sich. Auch Fabian verliert seinen Job als Werbetexter, ausgerechnet als er sich verliebt.
Der rohe „Fabian� ist drastischer und politischer. Es gibt zwei neue Abschnitte und einige fragmentarische Änderungen. Das ist nicht viel, macht aber ein sehr gutes Buch noch besser.
In der Sprache findet man den warmherzigen Ton, der für Erich Kästner typisch ist, wieder. Die Welt, die beschrieben wird, ist aber dunkel und verkommen. Dennoch bleibt Fabian menschlich in einer unmenschlichen Welt. Gerade das verstärkt die Hoffnungslosigkeit.
Für mich gehört "Der Gang vor die Hunde" zu den großen Großstadtromanen.
Der zweiunddreißig Jahre alte Jakob Fabian mäandert mit seinem Freund Stephan Labude durch die unmoralische Berliner Nacht der Zwischenkriegszeit. Er besucht Kneipen, Bordelle, Klublokale und andere Orte Berlins. Schülerinnen verkaufen sich, um das Taschengeld aufzubessern. Nationalsozialisten und Kommunisten kämpfen gegeneinander. Arbeitslosigkeit greift um sich. Auch Fabian verliert seinen Job als Werbetexter, ausgerechnet als er sich verliebt.
Der rohe „Fabian� ist drastischer und politischer. Es gibt zwei neue Abschnitte und einige fragmentarische Änderungen. Das ist nicht viel, macht aber ein sehr gutes Buch noch besser.
In der Sprache findet man den warmherzigen Ton, der für Erich Kästner typisch ist, wieder. Die Welt, die beschrieben wird, ist aber dunkel und verkommen. Dennoch bleibt Fabian menschlich in einer unmenschlichen Welt. Gerade das verstärkt die Hoffnungslosigkeit.
Für mich gehört "Der Gang vor die Hunde" zu den großen Großstadtromanen.
Read
January 31, 2021Ein sehr schwer zu bewertendes Buch.
Kästners Sprache, sein surreales Narrativ, die spitze Ironie, das sind alles 5 Sterne. Ich kann ihm nicht mal vorwerfen, dass alles so unglaublich nihilistisch und hoffnungslos ist, weil nun ja. Die 30er waren halt eine grässliche Zeit in Deutschland und man sieht den Abgrund auf den man zurast nur allzu deutlich.
Ein bisschen genervt war ich davon, dass er tatsächlich ein ganzes Kapitel eingebaut hat, um darüber zu schreiben, dass "Lesben nur deswegen was mit Frauen anfangen, weil sie keinen Mann abgekriegt haben" (ernsthaft, Erich? Ernsthaft?) und dass Fabian so ätzend zu Cornelia Battenberg ist. Ich meine, er geht die ganze Zeit in Clubs und schläft sich quer durch die Gegend, aber als sie auf der Besetzungscouch eines Filmstudios landet (und das sicher nicht freiwillig!) ist er sauer und beleidigt und trennt sich. Doppelmoral much?
Fabian leidet auch ein bisschen unter dem "Alle Frauen stehen auf ihn, auch wenn er sie Scheiße behandelt"-Hauptcharakter-Syndrom.
Sehr berührend wiederum fand ich seine Freundschaft mit Stephan Labude und die beiden haben mit die schönsten und traurigsten Szenen zusammen.
Die freizügige Darstellung des Berliner Nachtlebens und der sexuellen Eskapaden der 20ern/30ern war einfach eine Wonne und die haben mir wieder unglaublich viel Spaß gemacht.
Also kurz ich bin unentschieden und weiß nicht, wie viele Sterne ich geben soll. Aus historischer Sicht war es aber wirklich ein einmaliger Einblick in einen Zug, der auf den Abgrund zurast und noch im freien Fall wird gefeiert und getrunken was das Zeug hält.
Kästners Sprache, sein surreales Narrativ, die spitze Ironie, das sind alles 5 Sterne. Ich kann ihm nicht mal vorwerfen, dass alles so unglaublich nihilistisch und hoffnungslos ist, weil nun ja. Die 30er waren halt eine grässliche Zeit in Deutschland und man sieht den Abgrund auf den man zurast nur allzu deutlich.
Ein bisschen genervt war ich davon, dass er tatsächlich ein ganzes Kapitel eingebaut hat, um darüber zu schreiben, dass "Lesben nur deswegen was mit Frauen anfangen, weil sie keinen Mann abgekriegt haben" (ernsthaft, Erich? Ernsthaft?) und dass Fabian so ätzend zu Cornelia Battenberg ist. Ich meine, er geht die ganze Zeit in Clubs und schläft sich quer durch die Gegend, aber als sie auf der Besetzungscouch eines Filmstudios landet (und das sicher nicht freiwillig!) ist er sauer und beleidigt und trennt sich. Doppelmoral much?
Fabian leidet auch ein bisschen unter dem "Alle Frauen stehen auf ihn, auch wenn er sie Scheiße behandelt"-Hauptcharakter-Syndrom.
Sehr berührend wiederum fand ich seine Freundschaft mit Stephan Labude und die beiden haben mit die schönsten und traurigsten Szenen zusammen.
Die freizügige Darstellung des Berliner Nachtlebens und der sexuellen Eskapaden der 20ern/30ern war einfach eine Wonne und die haben mir wieder unglaublich viel Spaß gemacht.
Also kurz ich bin unentschieden und weiß nicht, wie viele Sterne ich geben soll. Aus historischer Sicht war es aber wirklich ein einmaliger Einblick in einen Zug, der auf den Abgrund zurast und noch im freien Fall wird gefeiert und getrunken was das Zeug hält.
October 5, 2024
Втора книга за възрастни от Кестнер прочетена от мен и отново много добра.
Преди години съм чел и цензурираното българско издание, озаглавено "Фабиан".
Не знам, какво точно е било нужно да се прикрие, ма кой да ти каже, какво се е въртяло в чугунените соц глави на цензурите и техните господари?
Самата книга е важна, била е особено важна по време на излизането си, в една обезверена и смазана Германия, на ръба на нова, още по-ужасна катастрофа.
Героите - Лабуде и Фабиан външно функционират, но вътрешно са духовно осакатени и пречупени от Голямата война и последвалата икономическа рецесия. Нямат самочувствие и се лутат из един живот, който с нищо не отговаря на търсещите им натури. Падението на нравите и пирът по време на чума съвсем не им помагат...
Краят на повествованието е закономерен и симптоматичен. Предупрежденията са изречени и за пореден път остават нечути.
Освен че е майстор на детската книга, Ерих Кестнер за пореден път доказва, че пред гениите ограничения не стоят!
Цитат:
"Искам да помогна да направим хората почтени и разумни. На първо време съм зает да ги наблюдавам, за да установя дали са годни за това."
Преди години съм чел и цензурираното българско издание, озаглавено "Фабиан".
Не знам, какво точно е било нужно да се прикрие, ма кой да ти каже, какво се е въртяло в чугунените соц глави на цензурите и техните господари?
Самата книга е важна, била е особено важна по време на излизането си, в една обезверена и смазана Германия, на ръба на нова, още по-ужасна катастрофа.
Героите - Лабуде и Фабиан външно функционират, но вътрешно са духовно осакатени и пречупени от Голямата война и последвалата икономическа рецесия. Нямат самочувствие и се лутат из един живот, който с нищо не отговаря на търсещите им натури. Падението на нравите и пирът по време на чума съвсем не им помагат...
Краят на повествованието е закономерен и симптоматичен. Предупрежденията са изречени и за пореден път остават нечути.
Освен че е майстор на детската книга, Ерих Кестнер за пореден път доказва, че пред гениите ограничения не стоят!
Цитат:
"Искам да помогна да направим хората почтени и разумни. На първо време съм зает да ги наблюдавам, за да установя дали са годни за това."
January 20, 2019
4+
Σας έχει τύχει φαντάζομαι πρώτα να συναντήσετε μια ιμιτασιόν που σας έχει εκνευρίσει κι αργότερα να συναντήσετε το αυθεντικό και να αντιληφθείτε την ουσία του, που κάνει το ίδιο γεμάτο στις διαστάσεις του και εξηγεί τις ακολουθίες που στο ιμιτασιόν μοιάζαν ατέντωτες και αστήρικτες. Αυτό έπαθα ξεκινώντας το Φάμπιαν. Στο ύφος, στο βάθος, στην ταχύτητα, στην υφή οι ομοιότητες με την Επέκταση του πεδίου της πάλης, είναι εμφανείς. Αυτό που αλλάζει είναι το φινίρισμα και η αιτιολόγηση. Πριν εκνευριστείς μαζί μου εσύ που ήδη έχεις δει τις πεντάστερες βαθμολογίες, ή που έχεις βάλει μία απ� αυτές, ναι μεν βλέπω μια ομοιότητα με τον Ουελμπέκ τον οποίο δεν αποδέχομαι, αλλά βλέπω επίσης κοινές ή ανταλλάξιμες συγγένειες, με το Μπελ και κάτι στη δομή ή στο κομμάτιασμα θυμίζουν έντονα το Μπροχ ( κυρίως τα άρθρα και τις συνέχειες ιστοριών των εφημερίδων που συναποτελούν τους Αθώους και λιγότερο την Τσέρλινε ).
Και η περίπτωση του Καίστνερ και η περίπτωση άλλων Γερμανών και γερμανόφωνων συγγραφέων της εποχής είναι η καλύτερη απάντηση, στους αποκαλούμενους αρνητές ( ή αυτοαποκαλούμενους αναθεωρητές ) του Ολοκαυτώματος. Όχι το βιβλίο δεν αναφέρεται στο Ολοκαύτωμα, πως θα μπορούσε άλλωστε να αποτυπώσει κάτι που ακόμη δεν είχε συμβεί. Το βιβλίο προέβλεψε την άνοδο του ψυχοπαθή, μόνο στο Μπροχ βρίσκουμε εκείνη την ποιότητα του βάθους που ερμήνευσε προκαταβολικά τα Ολοκαυτώματα. Εδώ όμως, στο Φάμπιαν βρίσκουμε την αποτύπωση μιας χώρας που υποφέρει. Βρίσκουμε το παράπονο μιας χώρας που έπρεπε να στραγγαλιστεί για να πληρώσει τις αποζημιώσεις του ΑΠΠ και αντανακλάται η περίεργη στάση των Γάλλων ( που μόνο ένας Τρεχλής βρέθηκε να εντοπίσει στο έξοχο New York ).
Απ� τα παραπάνω, έχεις ήδη καταλάβει ότι ανήκω στη μερίδα εκείνη, που ο εκδότης φροντίζει να επισημάνει μέσω του άρθρου του κριτικού Ρανίτσκι και που δεν εκτιμά ότι ο Καίστνερ κολυμπάει, αλλά όχι στα άπατα. Κολυμπάει στρωτά, ακουμπάει το πόδι για να επιβεβαιώνει ότι ακόμη πατώνει. Δεν κάνει βουτιές, δεν ξαναβγαίνει στην επιφάνεια χωρίς ανάσα, τρομαγμένος απ� τα σκουρόχρωμα νερά, ή τα φύκια. Το πάει ως εκεί που βλέπει. Εντοπίζει την έκπτωση, την καταγγέλλει, αλλά δεν την ανατέμνει. Το χιούμορ του θυμίζει την Καρέζη σε κάποιες υστερικές ταινίες που γελάει μόνη με πίκρα, που τρομοκρατεί. Ο Καίστνερ ήταν εδώ για να προειδοποιήσει. Είναι όμως ιδανικός και το ανάγνωσμα ιδανικό, για όλους εκείνους που αρνούνται πως η Γερμανία υπέφερε, πως της στερήσανε τα πάντα εσωτερικά και εξωτερικά και πως υπάρχουν άνθρωποι ( παρακαλώ αναγνωρίστε τον εαυτό σας λίγο σε αυτό, που δε θέλουν να επιλέξουν το φευγιό ). Έχει χιούμορ, έχει ελαφράδα, έχει ταχύτητα σαν χάδι ερωμένης που της ζήτησες μασάζ αλλά την κουράζει και βαριέται και γι� αυτό σου προσφέρει χάδι και φιλιά.
<< - Όποιος κερδίζει χρήματα και δεν του αρέσουν, μπορεί να τ� ανταλλάξει με εξουσία. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις την εξουσία σου για να βοηθήσεις τους άλλους.
- Ποιος το κάνει αυτό; Όλοι τη χρησιμοποιούν για δικό τους όφελος, ή για να βοηθήσουν την οικογένεια τους. Ο ένας για να πληρώνει η τάξη του λιγότερους φόρους, ο άλλος για να υποστηρίξει όσους έχουν ξανθά μαλλιά ή έχουν ύψος πάνω από δύο μέτρα, κι ο τρίτος για να δοκιμάσει έναν μαθηματικό τύπο πάνω στην ανθρωπότητα >>
<< - Το χειρότερο είναι πως δεν έχεις καμιά φιλοδοξία.
- Και πολύ καλά κάνω. Φαντάσου οι πέντε εκατομμύρια άνεργοι να μην αρκούνταν στο επίδομα που παίρνουν. Φαντάσου να είχαν φιλοδοξίες! >>
Το πιο ανατριχιαστικό στοιχείο είναι πόσα σπουδαία μυαλά προέβλεψαν το ΒΠΠ και παρόλ� αυτά η λογοτεχνία υπήρξε πιο αδύναμη από ποτέ και δεν απέτρεψε το ψυχωτικό γουρούνι ν� αγγίξει την καρέκλα και να στρογγυλοκαθίσει. Η Γερμανία δεν πρόκειται να ξαναεμπλακεί σε πόλεμο, τουλάχιστον όχι ανοιχτά, όχι με σφαίρες, όχι για τον εναρκτήριο λόγο. Άλλοι κινδυνεύουν, άλλοι κινδυνεύουμε. Και γι� αυτό με λυπεί η αποδυνάμωση που ολοένα ισχυροποιούμε στη λογοτεχνία.
<< Τριγυρνάω στην πόλη και περιμένω, όπως τότε στον πόλεμο, που ξέραμε ότι από στιγμή σε στιγμή θα μας στρατολογούσαν. Θυμάσαι; Γράφαμε τις εκθέσεις μας και την ορθογραφία μας, κάναμε πως μελετάμε, αλλά δεν είχε απολύτως καμιά σημασία αν στ� αλήθεια μαθαίναμε κάτι ή απλώς χαζολογούσαμε. Γιατί θα πηγαίναμε στον πόλεμο. Ήταν σαν να καθόμασταν μέσα σε μια γυάλα στον πάτο της θάλασσα και κάποιος να μας αφαιρούσε αργά αλλά σταθερά τον αέρα. Κινούμασταν σπασμωδικά, όχι από επιπολαιότητα, αλλά επειδή λιγόστευε ο αέρας; Θυμάσαι; Δεν θέλαμε να χάσουμε τίποτα και είχαμε μια επικίνδυνη δίψα για ζωή, γιατί πιστεύαμε ότι ο δήμιος μας είχε χαρίσει μια τελευταία επιθυμία >>. ( Αυτό το απόσπασμα, ας μας θυμίσει τον εξ� ίσου ‘’αβαθή’� Ξενόπουλο, με τα έξοχα ‘’Πόλεμος’�, ‘’Μεγάλ� Περιπέτεια’� και ‘’Νύχτ� του εκφυλισμού’� )
Το μεγαλύτερο επίτευγμα του Καίστνερ είναι πως προαναγγέλει αυτό: όταν η πραγματικότητα εξισώνεται με το σουρρεαλισμό, η ηθική έχει πεθάνει και κάτι άλλο προσπαθεί να γεννηθεί και να αναδυθεί. Είναι η εποχή που τα όνειρα έχουν χάσει τη μη συνοχή που τους προσφέρει το ασυνείδητο και αποκτούν τη σταθερότητα, ματαιωμένων πραγματικοτήτων.
<< Τι φρίκη, οι τρελοί στη σκηνή, οι σαδιστές στα τραπέζια >>
Υπάρχουν δυο περιστατικά μέσα στο βιβλίο που μου σηκώθηκε η τρίχα κάγκελο, γιατί τα έχω ζήσει. Στο πρώτο ο ένας από δυο φίλους ρωτούν την ώρα κάποιες κοπέλες κι όταν αναρωτιούνται κι οι ίδιες γιατί καμιά τους δε φοράει ρολόϊ, ο άλλος απαντάει. Στο δεύτερο, οι δυο φίλοι κινούνται με το λεωφορείο που διασχίζει την πόλη κι ο ένας κάνει πως δεν ακούει, ρωτώντας τον άλλο για τα διάφορα μνημεία, ή κτίρια κι ο άλλος τον ξεναγεί, αλλάζοντας τους τις ιδιότητες και κλέβοντας τη φαινομενική αξία τους. Εμείς στα 16 το κάναμε για μαγκιά, ο Φάμπιαν κι ο Λαμπούτε το κάνουν για να μην κοιμηθούν, για να δείξουν στους άλλους, τι θα πει � ρινόκερος!
<< - Παρακαλώ μήπως έχετε ώρα;
- Δώδεκα και δέκα.
- Ευχαριστώ. Πρέπει να βιαστώ.
έσκυψε και έδεσε πολύ σχολαστικά τα κορδόνια του. Ύστερα σηκώθηκε και χαμογελώντας αμήχανα, ρώτησε: - Μήπως κατά τύχη σας περισσεύει μισό μάρκο;
- Κατά τύχη, ναι
και του έδωσε ένα νόμισμα των δυο μάρκων.
- Αχ τι ωραία. Σας ευχαριστώ, καλέ μου κύριε. Τώρα δεν χρειάζεται να περάσω τη νύχτα στο Στρατό της Σωτηρίας.
απομακρύνθηκε βιαστικά.
- Καλλιεργημένος άνθρωπος
- Ναι ρώτησε τι ώρα είναι, πριν ζητιανέψει >>
<< κατέληξαν ότι η διαφωνία τους ήταν καθαρά ακαδημαϊκού χαρακτήρα, αφού και τα δυο αποτελέσματα � η νίκη ή η ήττα της ιδεαλιστικής διαφώτισης � απαιτούσαν πάρα πολλά χρήματα και, δυστυχώς, κανείς δεν έδινε λεφτά για ιδανικά >>
Τι σχέση θα μπορούσε άραγε να έχει η πνευματική και ηθική έκπτωση, με τη δωρεάν παροχή του οτιδήποτε; Ένα θέμα που έχει σπαρθεί παντού μέσα στο βιβλίο. Θυμάμαι πολλά χρόνια πριν μάθω για τους byb και τα puppy mills και τις συζεύξεις ύστερα από εξετάσεις και πως τα σκυλιά δε χρειάζεται ‘’ν� γίνουν μανούλα γιατί θέλω δικό της απόγονο’�, είχα ζευγαρώσει το Χάσκι μου, με ένα άλλο Χάσκι. Δεν είχα σκοπό να βγάλω λεφτά, δεν είμαι έμπορος ζώων, όμως τελικά ήταν τέτοια η αγάπη μου, για τη ‘’μανούλα’� που δεν ήθελα τα ‘’παιδιά της’� να κακοπέσουν και μέσω ενός pet shop, τα πούλησα, για να εκτιμηθούν. Να πονέσει η τσέπη, μήπως και επιζήσουν καλά κι αγαπημένα. Τα ιδανικά είναι δωρεάν, οπότε� Ίσως ο συλλογισμός φαντάζει παράτολμος, αλλά όταν τίποτα δεν είναι δωρεάν κι όλα έχουν ανταλλάξιμη αξία, η η πνευματική παρακμή βρίσκεται κοντύτερα απ� όσο πιστεύουμε. Κι όταν απ� την άλλη εν έτει 2000 άρχισαν ν� ‘’ανοίγουν’� όλα σαν μια � υπεραιχμή και να προσφέρονται ολοένα και περισσότερες παροχές δωρεάν, η ηθική παρακμή ήταν κοντύτερα απ� όσο πιστεύαμε.
<< μόνο τα παιδιά είναι αρκετά ώριμα για να δεχτούν τα υψηλά ιδανικά >>
Και ίσως γι� αυτό έχει τόσο μεγάλη αξία, να μην πυροβολούμε τα παιδιά, ειδικά τα παιδιά που θέλουν να πάρουν δώρο ένα τασάκι για το μπαμπά τους, αλλά λεφτά δεν υπάρχουν.
Μια ιστορία αποτελούμενη από αντικρουόμενα θραύσματα, για το Βερολίνο, πριν την ανάληψη της εξουσίας απ� τον παρανοειδή ψυχοπαθή. Θυμίζει η εποχή πολύ, την άλλη μεγάλη διάψευση, με τον Κορσικανό στη�� Αγία Ελένη και τους αποκατεστημένους Βουρβόνους.
<< Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών πρότεινε στην Ευρώπη χρεοστάσιο ενός έτους για τις γερμανικές αποζημιώσεις. Η Αμερική είχε ανακαλύψει ότι δεν μπορείς να κάνεις δουλειές με έναν λαό, όταν του στρίβεις το λαρύγγι. Η Αμερική ήταν διατεθειμένη να χαλαρώσει λίγο τη θηλιά. Η Γερμανία έπρεπε να πάρει μια ανάσα, πριν συνεχίσουν να τη στραγγαλίζουν. Μόνο η Γαλλία αντιτασσόταν στο σχέδιο. Φοβόταν ότι θα της απαγόρευαν να κυλιστεί στο χρυσάφι. Μήπως η ηθική επιταγή ήταν ανεφάρμοστη, επειδή ακριβώς ήταν μάταιη; Μήπως το ζήτημα της παγκόσμιας τάξης ήταν ζήτημα απλώς και μόνο της οικονομίας και της αγοράς; >>
Πριν εξοργιστείς αγαπητέ φίλε συναναγνώστη με τη σκέψη του συγγραφέα, σκέψου μήπως ο συγγραφέας δε σου λέει αυτό που νομίζεις, σκέψου μήπως πρέπει να αγοράσεις και να διαβάσεις το βιβλίο και να καταλάβεις τελικά γιατί δεν πρέπει να φοβάσαι να πεις τη γνώμη σου, ακόμα κι αν κάνεις λάθος και να μένεις αθέατος στα άρθρα και στα σχόλια, από φόβο μη σε ταράξει η συμμετοχή σου, μην κάνει τη σκέψη σου σε αντίθεση με οτιδήποτε επιφανειακό, να αναδυθεί. Δες λίγο πως κινούνται πάντα τα νήματα, τη φορά. Ίσως τελικά καταλάβεις ότι τα μικρά καχεκτικά καρότα που ακολουθούν τον ξεσφιγμένο βρόγχο, είναι δικλείδες ασφαλείας κι εξαέρωσης από ανώτερες δυνάμεις κι όχι από ανόητους νεαρούς που κάθονται σε καρέκλες που θα συνεχίσουν να κάθονται.
Κάπου γίνεται και μια αναφορά σε ένα πολυκατάστημα της εποχής. Από περιέργεια, το γκούγκλαρα. Υπάρχει ακόμα. Σα σκέψη, πως μιλάμε συχνά για την γνωστή εταιρία ηλεκτρικών συσκευών, που στον πόλεμο έφτιαχνε πυρομαχικά, το οποίο δε δικαιολογώ παρότι έγινε εμφανώς. Πιο πολύ με απασχολούν επιχειρήσεις � όποια κι αν είναι η εθνικότητα τους � που συνέχισαν, που ανέκαμψαν, που ευημέρησαν.
Και η αλήθεια είναι πως το βιβλίο, πήγαινε για πολύ χαμηλή βαθμολογία, αλλά τον τελευταίο καιρό βίωσα μια προσωπική διάψευση, κατά την οποία ενώ εξακολουθώ να έχω την υποστήριξη, αισθάνομαι πως η κρίση μου ενίσταται, σε όσα πρεσβεύουν, εκείνοι που με υποστηρίζουν. Σε τέτοιες κρίσεις για ‘μεν� το φάρμακο μου, είναι, ο πνευματικός μου πατέρας, αυτός που για τους περισσότερους είναι ένας ξεπερασμένος, πεσιμιστής, σοφός. Κι έπειτα, άνοιξαν τα μάτια μου και μπορεί το βιβλίο να στερείται του βάθους που διαπερνά την παρατήρηση, αλλά σε ανθρώπινο επίπεδο, είναι ο παραλληλισμός που γέννησε η αντίληψη, ενός ‘’συνομηλίκου’�, για έναν άλλο ανάποδο κόσμο, σε βαθειά έκπτωση.
<< - είμαστε έτοιμοι να δώσουμε αυτή την τελευταία απεγνωσμένη μάχη.
- Δε θα προλάβετε. Μόλις αρχίσετε, θα κυριαρχήσει η απόγνωση.
- Μπορεί και να ‘χει� δίκιο. Ε τότε θα πεθάνουμε όλοι πολεμώντας, που να πάρει ο διάολος!
- Δεν ξέρω αν θέλει το ίδιο ο λαός. Από πού αντλείται αυτό το θράσος, να απαιτείτε από 60.000.000 ανθρώπους να πέσουν στο γκρεμό, μόνο και μόνο επειδή οι ίδιοι είστε σα διάνοι που τους έθιξαν την τιμή και σας αρέσει να παίζετε ξύλο;
- Αν μελετήσεις την παγκόσμια ιστορία, θα δεις ότι πάντα έτσι γινόταν.
- Ναι έτσι είναι όλη η παγκόσμια ιστορία, απ� την αρχή ως το τέλος! Ντρέπεται κανείς να τα διαβάζει και ακόμα μεγαλύτερη ντροπή είναι το ότι γεμίζουμε τα κεφάλια των παιδιών με τέτοιες αηδίες. Για ποιο λόγο η ιστορία πρέπει να επαναλαμβάνεται; Αν οι άνθρωποι τα επαναλάμβαναν όλα με συνέπεια, τώρα θα ζούσαμε ακόμη πάνω στα δέντρα.
- Δεν είσαι πατριώτης.
- Κι εσύ είσαι βλάκας με περικεφαλαία. Κι αυτό είναι πολύ πιο λυπηρό.
Ύστερα ήπιαν άλλη μια μπίρα και καλού κακού, άλλαξαν θέμα συζήτησης >>
Σας έχει τύχει φαντάζομαι πρώτα να συναντήσετε μια ιμιτασιόν που σας έχει εκνευρίσει κι αργότερα να συναντήσετε το αυθεντικό και να αντιληφθείτε την ουσία του, που κάνει το ίδιο γεμάτο στις διαστάσεις του και εξηγεί τις ακολουθίες που στο ιμιτασιόν μοιάζαν ατέντωτες και αστήρικτες. Αυτό έπαθα ξεκινώντας το Φάμπιαν. Στο ύφος, στο βάθος, στην ταχύτητα, στην υφή οι ομοιότητες με την Επέκταση του πεδίου της πάλης, είναι εμφανείς. Αυτό που αλλάζει είναι το φινίρισμα και η αιτιολόγηση. Πριν εκνευριστείς μαζί μου εσύ που ήδη έχεις δει τις πεντάστερες βαθμολογίες, ή που έχεις βάλει μία απ� αυτές, ναι μεν βλέπω μια ομοιότητα με τον Ουελμπέκ τον οποίο δεν αποδέχομαι, αλλά βλέπω επίσης κοινές ή ανταλλάξιμες συγγένειες, με το Μπελ και κάτι στη δομή ή στο κομμάτιασμα θυμίζουν έντονα το Μπροχ ( κυρίως τα άρθρα και τις συνέχειες ιστοριών των εφημερίδων που συναποτελούν τους Αθώους και λιγότερο την Τσέρλινε ).
Και η περίπτωση του Καίστνερ και η περίπτωση άλλων Γερμανών και γερμανόφωνων συγγραφέων της εποχής είναι η καλύτερη απάντηση, στους αποκαλούμενους αρνητές ( ή αυτοαποκαλούμενους αναθεωρητές ) του Ολοκαυτώματος. Όχι το βιβλίο δεν αναφέρεται στο Ολοκαύτωμα, πως θα μπορούσε άλλωστε να αποτυπώσει κάτι που ακόμη δεν είχε συμβεί. Το βιβλίο προέβλεψε την άνοδο του ψυχοπαθή, μόνο στο Μπροχ βρίσκουμε εκείνη την ποιότητα του βάθους που ερμήνευσε προκαταβολικά τα Ολοκαυτώματα. Εδώ όμως, στο Φάμπιαν βρίσκουμε την αποτύπωση μιας χώρας που υποφέρει. Βρίσκουμε το παράπονο μιας χώρας που έπρεπε να στραγγαλιστεί για να πληρώσει τις αποζημιώσεις του ΑΠΠ και αντανακλάται η περίεργη στάση των Γάλλων ( που μόνο ένας Τρεχλής βρέθηκε να εντοπίσει στο έξοχο New York ).
Απ� τα παραπάνω, έχεις ήδη καταλάβει ότι ανήκω στη μερίδα εκείνη, που ο εκδότης φροντίζει να επισημάνει μέσω του άρθρου του κριτικού Ρανίτσκι και που δεν εκτιμά ότι ο Καίστνερ κολυμπάει, αλλά όχι στα άπατα. Κολυμπάει στρωτά, ακουμπάει το πόδι για να επιβεβαιώνει ότι ακόμη πατώνει. Δεν κάνει βουτιές, δεν ξαναβγαίνει στην επιφάνεια χωρίς ανάσα, τρομαγμένος απ� τα σκουρόχρωμα νερά, ή τα φύκια. Το πάει ως εκεί που βλέπει. Εντοπίζει την έκπτωση, την καταγγέλλει, αλλά δεν την ανατέμνει. Το χιούμορ του θυμίζει την Καρέζη σε κάποιες υστερικές ταινίες που γελάει μόνη με πίκρα, που τρομοκρατεί. Ο Καίστνερ ήταν εδώ για να προειδοποιήσει. Είναι όμως ιδανικός και το ανάγνωσμα ιδανικό, για όλους εκείνους που αρνούνται πως η Γερμανία υπέφερε, πως της στερήσανε τα πάντα εσωτερικά και εξωτερικά και πως υπάρχουν άνθρωποι ( παρακαλώ αναγνωρίστε τον εαυτό σας λίγο σε αυτό, που δε θέλουν να επιλέξουν το φευγιό ). Έχει χιούμορ, έχει ελαφράδα, έχει ταχύτητα σαν χάδι ερωμένης που της ζήτησες μασάζ αλλά την κουράζει και βαριέται και γι� αυτό σου προσφέρει χάδι και φιλιά.
<< - Όποιος κερδίζει χρήματα και δεν του αρέσουν, μπορεί να τ� ανταλλάξει με εξουσία. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις την εξουσία σου για να βοηθήσεις τους άλλους.
- Ποιος το κάνει αυτό; Όλοι τη χρησιμοποιούν για δικό τους όφελος, ή για να βοηθήσουν την οικογένεια τους. Ο ένας για να πληρώνει η τάξη του λιγότερους φόρους, ο άλλος για να υποστηρίξει όσους έχουν ξανθά μαλλιά ή έχουν ύψος πάνω από δύο μέτρα, κι ο τρίτος για να δοκιμάσει έναν μαθηματικό τύπο πάνω στην ανθρωπότητα >>
<< - Το χειρότερο είναι πως δεν έχεις καμιά φιλοδοξία.
- Και πολύ καλά κάνω. Φαντάσου οι πέντε εκατομμύρια άνεργοι να μην αρκούνταν στο επίδομα που παίρνουν. Φαντάσου να είχαν φιλοδοξίες! >>
Το πιο ανατριχιαστικό στοιχείο είναι πόσα σπουδαία μυαλά προέβλεψαν το ΒΠΠ και παρόλ� αυτά η λογοτεχνία υπήρξε πιο αδύναμη από ποτέ και δεν απέτρεψε το ψυχωτικό γουρούνι ν� αγγίξει την καρέκλα και να στρογγυλοκαθίσει. Η Γερμανία δεν πρόκειται να ξαναεμπλακεί σε πόλεμο, τουλάχιστον όχι ανοιχτά, όχι με σφαίρες, όχι για τον εναρκτήριο λόγο. Άλλοι κινδυνεύουν, άλλοι κινδυνεύουμε. Και γι� αυτό με λυπεί η αποδυνάμωση που ολοένα ισχυροποιούμε στη λογοτεχνία.
<< Τριγυρνάω στην πόλη και περιμένω, όπως τότε στον πόλεμο, που ξέραμε ότι από στιγμή σε στιγμή θα μας στρατολογούσαν. Θυμάσαι; Γράφαμε τις εκθέσεις μας και την ορθογραφία μας, κάναμε πως μελετάμε, αλλά δεν είχε απολύτως καμιά σημασία αν στ� αλήθεια μαθαίναμε κάτι ή απλώς χαζολογούσαμε. Γιατί θα πηγαίναμε στον πόλεμο. Ήταν σαν να καθόμασταν μέσα σε μια γυάλα στον πάτο της θάλασσα και κάποιος να μας αφαιρούσε αργά αλλά σταθερά τον αέρα. Κινούμασταν σπασμωδικά, όχι από επιπολαιότητα, αλλά επειδή λιγόστευε ο αέρας; Θυμάσαι; Δεν θέλαμε να χάσουμε τίποτα και είχαμε μια επικίνδυνη δίψα για ζωή, γιατί πιστεύαμε ότι ο δήμιος μας είχε χαρίσει μια τελευταία επιθυμία >>. ( Αυτό το απόσπασμα, ας μας θυμίσει τον εξ� ίσου ‘’αβαθή’� Ξενόπουλο, με τα έξοχα ‘’Πόλεμος’�, ‘’Μεγάλ� Περιπέτεια’� και ‘’Νύχτ� του εκφυλισμού’� )
Το μεγαλύτερο επίτευγμα του Καίστνερ είναι πως προαναγγέλει αυτό: όταν η πραγματικότητα εξισώνεται με το σουρρεαλισμό, η ηθική έχει πεθάνει και κάτι άλλο προσπαθεί να γεννηθεί και να αναδυθεί. Είναι η εποχή που τα όνειρα έχουν χάσει τη μη συνοχή που τους προσφέρει το ασυνείδητο και αποκτούν τη σταθερότητα, ματαιωμένων πραγματικοτήτων.
<< Τι φρίκη, οι τρελοί στη σκηνή, οι σαδιστές στα τραπέζια >>
Υπάρχουν δυο περιστατικά μέσα στο βιβλίο που μου σηκώθηκε η τρίχα κάγκελο, γιατί τα έχω ζήσει. Στο πρώτο ο ένας από δυο φίλους ρωτούν την ώρα κάποιες κοπέλες κι όταν αναρωτιούνται κι οι ίδιες γιατί καμιά τους δε φοράει ρολόϊ, ο άλλος απαντάει. Στο δεύτερο, οι δυο φίλοι κινούνται με το λεωφορείο που διασχίζει την πόλη κι ο ένας κάνει πως δεν ακούει, ρωτώντας τον άλλο για τα διάφορα μνημεία, ή κτίρια κι ο άλλος τον ξεναγεί, αλλάζοντας τους τις ιδιότητες και κλέβοντας τη φαινομενική αξία τους. Εμείς στα 16 το κάναμε για μαγκιά, ο Φάμπιαν κι ο Λαμπούτε το κάνουν για να μην κοιμηθούν, για να δείξουν στους άλλους, τι θα πει � ρινόκερος!
<< - Παρακαλώ μήπως έχετε ώρα;
- Δώδεκα και δέκα.
- Ευχαριστώ. Πρέπει να βιαστώ.
έσκυψε και έδεσε πολύ σχολαστικά τα κορδόνια του. Ύστερα σηκώθηκε και χαμογελώντας αμήχανα, ρώτησε: - Μήπως κατά τύχη σας περισσεύει μισό μάρκο;
- Κατά τύχη, ναι
και του έδωσε ένα νόμισμα των δυο μάρκων.
- Αχ τι ωραία. Σας ευχαριστώ, καλέ μου κύριε. Τώρα δεν χρειάζεται να περάσω τη νύχτα στο Στρατό της Σωτηρίας.
απομακρύνθηκε βιαστικά.
- Καλλιεργημένος άνθρωπος
- Ναι ρώτησε τι ώρα είναι, πριν ζητιανέψει >>
<< κατέληξαν ότι η διαφωνία τους ήταν καθαρά ακαδημαϊκού χαρακτήρα, αφού και τα δυο αποτελέσματα � η νίκη ή η ήττα της ιδεαλιστικής διαφώτισης � απαιτούσαν πάρα πολλά χρήματα και, δυστυχώς, κανείς δεν έδινε λεφτά για ιδανικά >>
Τι σχέση θα μπορούσε άραγε να έχει η πνευματική και ηθική έκπτωση, με τη δωρεάν παροχή του οτιδήποτε; Ένα θέμα που έχει σπαρθεί παντού μέσα στο βιβλίο. Θυμάμαι πολλά χρόνια πριν μάθω για τους byb και τα puppy mills και τις συζεύξεις ύστερα από εξετάσεις και πως τα σκυλιά δε χρειάζεται ‘’ν� γίνουν μανούλα γιατί θέλω δικό της απόγονο’�, είχα ζευγαρώσει το Χάσκι μου, με ένα άλλο Χάσκι. Δεν είχα σκοπό να βγάλω λεφτά, δεν είμαι έμπορος ζώων, όμως τελικά ήταν τέτοια η αγάπη μου, για τη ‘’μανούλα’� που δεν ήθελα τα ‘’παιδιά της’� να κακοπέσουν και μέσω ενός pet shop, τα πούλησα, για να εκτιμηθούν. Να πονέσει η τσέπη, μήπως και επιζήσουν καλά κι αγαπημένα. Τα ιδανικά είναι δωρεάν, οπότε� Ίσως ο συλλογισμός φαντάζει παράτολμος, αλλά όταν τίποτα δεν είναι δωρεάν κι όλα έχουν ανταλλάξιμη αξία, η η πνευματική παρακμή βρίσκεται κοντύτερα απ� όσο πιστεύουμε. Κι όταν απ� την άλλη εν έτει 2000 άρχισαν ν� ‘’ανοίγουν’� όλα σαν μια � υπεραιχμή και να προσφέρονται ολοένα και περισσότερες παροχές δωρεάν, η ηθική παρακμή ήταν κοντύτερα απ� όσο πιστεύαμε.
<< μόνο τα παιδιά είναι αρκετά ώριμα για να δεχτούν τα υψηλά ιδανικά >>
Και ίσως γι� αυτό έχει τόσο μεγάλη αξία, να μην πυροβολούμε τα παιδιά, ειδικά τα παιδιά που θέλουν να πάρουν δώρο ένα τασάκι για το μπαμπά τους, αλλά λεφτά δεν υπάρχουν.
Μια ιστορία αποτελούμενη από αντικρουόμενα θραύσματα, για το Βερολίνο, πριν την ανάληψη της εξουσίας απ� τον παρανοειδή ψυχοπαθή. Θυμίζει η εποχή πολύ, την άλλη μεγάλη διάψευση, με τον Κορσικανό στη�� Αγία Ελένη και τους αποκατεστημένους Βουρβόνους.
<< Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών πρότεινε στην Ευρώπη χρεοστάσιο ενός έτους για τις γερμανικές αποζημιώσεις. Η Αμερική είχε ανακαλύψει ότι δεν μπορείς να κάνεις δουλειές με έναν λαό, όταν του στρίβεις το λαρύγγι. Η Αμερική ήταν διατεθειμένη να χαλαρώσει λίγο τη θηλιά. Η Γερμανία έπρεπε να πάρει μια ανάσα, πριν συνεχίσουν να τη στραγγαλίζουν. Μόνο η Γαλλία αντιτασσόταν στο σχέδιο. Φοβόταν ότι θα της απαγόρευαν να κυλιστεί στο χρυσάφι. Μήπως η ηθική επιταγή ήταν ανεφάρμοστη, επειδή ακριβώς ήταν μάταιη; Μήπως το ζήτημα της παγκόσμιας τάξης ήταν ζήτημα απλώς και μόνο της οικονομίας και της αγοράς; >>
Πριν εξοργιστείς αγαπητέ φίλε συναναγνώστη με τη σκέψη του συγγραφέα, σκέψου μήπως ο συγγραφέας δε σου λέει αυτό που νομίζεις, σκέψου μήπως πρέπει να αγοράσεις και να διαβάσεις το βιβλίο και να καταλάβεις τελικά γιατί δεν πρέπει να φοβάσαι να πεις τη γνώμη σου, ακόμα κι αν κάνεις λάθος και να μένεις αθέατος στα άρθρα και στα σχόλια, από φόβο μη σε ταράξει η συμμετοχή σου, μην κάνει τη σκέψη σου σε αντίθεση με οτιδήποτε επιφανειακό, να αναδυθεί. Δες λίγο πως κινούνται πάντα τα νήματα, τη φορά. Ίσως τελικά καταλάβεις ότι τα μικρά καχεκτικά καρότα που ακολουθούν τον ξεσφιγμένο βρόγχο, είναι δικλείδες ασφαλείας κι εξαέρωσης από ανώτερες δυνάμεις κι όχι από ανόητους νεαρούς που κάθονται σε καρέκλες που θα συνεχίσουν να κάθονται.
Κάπου γίνεται και μια αναφορά σε ένα πολυκατάστημα της εποχής. Από περιέργεια, το γκούγκλαρα. Υπάρχει ακόμα. Σα σκέψη, πως μιλάμε συχνά για την γνωστή εταιρία ηλεκτρικών συσκευών, που στον πόλεμο έφτιαχνε πυρομαχικά, το οποίο δε δικαιολογώ παρότι έγινε εμφανώς. Πιο πολύ με απασχολούν επιχειρήσεις � όποια κι αν είναι η εθνικότητα τους � που συνέχισαν, που ανέκαμψαν, που ευημέρησαν.
Και η αλήθεια είναι πως το βιβλίο, πήγαινε για πολύ χαμηλή βαθμολογία, αλλά τον τελευταίο καιρό βίωσα μια προσωπική διάψευση, κατά την οποία ενώ εξακολουθώ να έχω την υποστήριξη, αισθάνομαι πως η κρίση μου ενίσταται, σε όσα πρεσβεύουν, εκείνοι που με υποστηρίζουν. Σε τέτοιες κρίσεις για ‘μεν� το φάρμακο μου, είναι, ο πνευματικός μου πατέρας, αυτός που για τους περισσότερους είναι ένας ξεπερασμένος, πεσιμιστής, σοφός. Κι έπειτα, άνοιξαν τα μάτια μου και μπορεί το βιβλίο να στερείται του βάθους που διαπερνά την παρατήρηση, αλλά σε ανθρώπινο επίπεδο, είναι ο παραλληλισμός που γέννησε η αντίληψη, ενός ‘’συνομηλίκου’�, για έναν άλλο ανάποδο κόσμο, σε βαθειά έκπτωση.
<< - είμαστε έτοιμοι να δώσουμε αυτή την τελευταία απεγνωσμένη μάχη.
- Δε θα προλάβετε. Μόλις αρχίσετε, θα κυριαρχήσει η απόγνωση.
- Μπορεί και να ‘χει� δίκιο. Ε τότε θα πεθάνουμε όλοι πολεμώντας, που να πάρει ο διάολος!
- Δεν ξέρω αν θέλει το ίδιο ο λαός. Από πού αντλείται αυτό το θράσος, να απαιτείτε από 60.000.000 ανθρώπους να πέσουν στο γκρεμό, μόνο και μόνο επειδή οι ίδιοι είστε σα διάνοι που τους έθιξαν την τιμή και σας αρέσει να παίζετε ξύλο;
- Αν μελετήσεις την παγκόσμια ιστορία, θα δεις ότι πάντα έτσι γινόταν.
- Ναι έτσι είναι όλη η παγκόσμια ιστορία, απ� την αρχή ως το τέλος! Ντρέπεται κανείς να τα διαβάζει και ακόμα μεγαλύτερη ντροπή είναι το ότι γεμίζουμε τα κεφάλια των παιδιών με τέτοιες αηδίες. Για ποιο λόγο η ιστορία πρέπει να επαναλαμβάνεται; Αν οι άνθρωποι τα επαναλάμβαναν όλα με συνέπεια, τώρα θα ζούσαμε ακόμη πάνω στα δέντρα.
- Δεν είσαι πατριώτης.
- Κι εσύ είσαι βλάκας με περικεφαλαία. Κι αυτό είναι πολύ πιο λυπηρό.
Ύστερα ήπιαν άλλη μια μπίρα και καλού κακού, άλλαξαν θέμα συζήτησης >>
November 29, 2020
Ένα εξαιρετικό βιβλίο! Μπήκε στη λίστα των αγαπημένων μου! Το πνεύμα του συγγραφέα και του Φάμπιαν του είναι μοναδικό. Ο Κέστνερ πετυχαίνει μέσα από τις καρικατούρες του - όπως ο ίδιος τις αποκαλεί - να μας παρουσιάσει με τρόπο κωμικοτραγικό την κατάσταση του μεσοπολέμου στη Γερμανία, το έδαφος που κέρδιζε ο ναζισμός και τις επιπτώσεις στις ζωές των ανθρώπων.
Δεν μου φαίνεται καθόλου περίεργο το γεγονός ότι το βιβλίο αποσύρθηκε καθώς κυκλοφόρησε σε μια Γερμανία του Τρίτου Ράιχ με πρόεδρο τον Χίντενμπουργκ.
Το γεγονός πως ο συγγραφέας επέμεινε στην έκδοση του βιβλίου κάνοντας μετατροπές και αφαιρώντας ολόκληρα κεφαλαία, μας αποδεικνύει περίτρανα και την άποψη (σύνθημα) του: Παρ� όλα αυτά, ας το παλέψουμε!
Τέλος συγχαρητήρια στις εκδόσεις Πόλις, στην Άντζη Σαλταμπάση για την εκπληκτική δουλειά της μετάφρασης και στην επιμελήτρια Άννα Μαραγκάκη για την τόσο άρτια δουλειά της� μετά από καιρό διάβασα ένα βιβλίο το οποίο δεν είχε ούτε ένα λάθος.
Δεν μου φαίνεται καθόλου περίεργο το γεγονός ότι το βιβλίο αποσύρθηκε καθώς κυκλοφόρησε σε μια Γερμανία του Τρίτου Ράιχ με πρόεδρο τον Χίντενμπουργκ.
Το γεγονός πως ο συγγραφέας επέμεινε στην έκδοση του βιβλίου κάνοντας μετατροπές και αφαιρώντας ολόκληρα κεφαλαία, μας αποδεικνύει περίτρανα και την άποψη (σύνθημα) του: Παρ� όλα αυτά, ας το παλέψουμε!
Τέλος συγχαρητήρια στις εκδόσεις Πόλις, στην Άντζη Σαλταμπάση για την εκπληκτική δουλειά της μετάφρασης και στην επιμελήτρια Άννα Μαραγκάκη για την τόσο άρτια δουλειά της� μετά από καιρό διάβασα ένα βιβλίο το οποίο δεν είχε ούτε ένα λάθος.
November 17, 2019
Ο πόνος του είχε καεί σαν σπίρτο και είχε σβήσει.Θυμήθηκε ότι πάθαινε το ίδιο όταν ήταν παιδί:αν έκλαιγε πολλή ώρα για κάποιο πρόβλημα που του φαινόταν τεράστιο κι αξεπέραστο το ρεζερβουάρ που τον εφοδίαζε με πόνο άδειαζε.Τα συναισθήματα ψυχορραγούσαν,όπως όταν παθαίνει κανείς καρδιακή προσβολή και νιώθει να γλυστράει η ζωή μέσα απ΄τα χέρια του.Η θλίψη του ήταν αναίσθητη,ο πόνος του κρύος.
Read
May 4, 2020This novel had its moments. Like this moment of well-phrased self-reflection:
My taste is for blondes, but my experience is against them. I have a preference for tall women. But the attraction is not mutual.
And this defense to a broken house rule:
It is a well-known fact, madam, that at a certain age desires stir in the human heart that are at variance with the morals of landladies.
There was actual fake news when a printer went to his editor to explain there was a blank of five lines on the prepared page. 'If you need a paragraph and haven't got one, invent one. Watch me!' He quickly dashed off a few lines: 'Street fighting between Mohammedans and Hindus has broken out in Calcutta. Although the police soon had the situation in hand the casualties were fourteen dead and twenty-two injured. Order has now been fully restored.' The printer looked up from his reading, 'But there's been no fighting in Calcutta. . . . Fourteen dead!' To which the editor responds: 'No fighting in Calcutta? . . . Will you kindly prove that? There's always fighting in Calcutta. Are we to report that a sea-serpent has been sighted in the Pacific?'
And this was a pretty good suicide note:
'I thought of telephoning you, but I was too ashamed. I have no talent for receiving sympathy - even at that I'm no good. . . . You would have shown me that my misfortune was microscopically small. I should have appeared to agree with you, and we should each have been deceiving the other. . . .Well, good-bye, Jacob. I had almost written, in all seriousness, I shall often think of you. . . .'
And yet I was never really fully engaged, which has become an annoying trend (cue the obligatory phrase) in these uncertain times.
My taste is for blondes, but my experience is against them. I have a preference for tall women. But the attraction is not mutual.
And this defense to a broken house rule:
It is a well-known fact, madam, that at a certain age desires stir in the human heart that are at variance with the morals of landladies.
There was actual fake news when a printer went to his editor to explain there was a blank of five lines on the prepared page. 'If you need a paragraph and haven't got one, invent one. Watch me!' He quickly dashed off a few lines: 'Street fighting between Mohammedans and Hindus has broken out in Calcutta. Although the police soon had the situation in hand the casualties were fourteen dead and twenty-two injured. Order has now been fully restored.' The printer looked up from his reading, 'But there's been no fighting in Calcutta. . . . Fourteen dead!' To which the editor responds: 'No fighting in Calcutta? . . . Will you kindly prove that? There's always fighting in Calcutta. Are we to report that a sea-serpent has been sighted in the Pacific?'
And this was a pretty good suicide note:
'I thought of telephoning you, but I was too ashamed. I have no talent for receiving sympathy - even at that I'm no good. . . . You would have shown me that my misfortune was microscopically small. I should have appeared to agree with you, and we should each have been deceiving the other. . . .Well, good-bye, Jacob. I had almost written, in all seriousness, I shall often think of you. . . .'
And yet I was never really fully engaged, which has become an annoying trend (cue the obligatory phrase) in these uncertain times.
March 14, 2020
Απροσμενα εξαιρετικό!
Αυτό το βιβλίο βρισκόταν μέρες στη βιβλιοθήκη μου χωρίς να με τραβάει να το ανοίξω. Μόλις όμως το έπιασα δεν μπορούσα να το κλεισω. Τα δύο στοιχεία του που λάτρεψα: το αιχμηρο χιούμορ και η ελαφριά μελαγχολικη γεύση που σου άφηνε καθολη τη διάρκεια της ανάγνωσης.
Αυτό το βιβλίο βρισκόταν μέρες στη βιβλιοθήκη μου χωρίς να με τραβάει να το ανοίξω. Μόλις όμως το έπιασα δεν μπορούσα να το κλεισω. Τα δύο στοιχεία του που λάτρεψα: το αιχμηρο χιούμορ και η ελαφριά μελαγχολικη γεύση που σου άφηνε καθολη τη διάρκεια της ανάγνωσης.
April 10, 2018
Βαθμολογία: 9/10
Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που φαινομενικά φαίνεται αστείο και συνάμα προκλητικό, όμως ουσιαστικά είναι αρκετά στενάχωρο, μελαγχολικό και, τελικά, όχι και τόσο αισιόδοξο. Σαν βιβλίο αποτελεί μάρτυρας της ανόδου του Ναζισμού στη Γερμανία, ενώ με κυνικό και καυστικό τρόπο αναδεικνύει όλες τις παθογένειες της Γερμανικής κοινωνίας εκείνων των δύσκολων και περίεργων χρόνων. Ο Φάμπιαν είναι ένας νέος που δεν ξέρει τι να κάνει στη ζωή του, ένας παρατηρητής της κοινωνίας της οποίας αποτελεί μέλος, ένας ηθικολόγος που βλέπει όλα τα κακά και τα άσχημα, αλλά δεν έχει τις δυνατότητες ή την όρεξη ή το κουράγιο να κάνει τα αδύνατα δυνατά για να αλλάξει την κατάσταση. Το αποτέλεσμα είναι ο ίδιος να ναυαγήσει στη ζωή του, να μετατραπεί από κακοπληρωμένος εργαζόμενος σε άνεργο, αυτός, ένας άντρας γεμάτος ερωτικές απογοητεύσεις και χωρίς μέλλον της προκοπής, σε μια Γερμανία όπου ο πολιτικός φανατισμός και η ανεργία -μεταξύ άλλων δεινών- βαράνε κόκκινο. Η γραφή είναι πραγματικά εξαίσια, καυστική και ειρωνική, με εξαιρετικές περιγραφές. Υπάρχουν διάφορες υπερβολικές καταστάσεις, που εκ πρώτης όψεως μοιάζουν αστείες και ίσως φέρνουν γέλιο, αλλά κατά βάθος δείχνουν έντονη μελαγχολία καθώς και τη σαπίλα της κοινωνίας.
Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που φαινομενικά φαίνεται αστείο και συνάμα προκλητικό, όμως ουσιαστικά είναι αρκετά στενάχωρο, μελαγχολικό και, τελικά, όχι και τόσο αισιόδοξο. Σαν βιβλίο αποτελεί μάρτυρας της ανόδου του Ναζισμού στη Γερμανία, ενώ με κυνικό και καυστικό τρόπο αναδεικνύει όλες τις παθογένειες της Γερμανικής κοινωνίας εκείνων των δύσκολων και περίεργων χρόνων. Ο Φάμπιαν είναι ένας νέος που δεν ξέρει τι να κάνει στη ζωή του, ένας παρατηρητής της κοινωνίας της οποίας αποτελεί μέλος, ένας ηθικολόγος που βλέπει όλα τα κακά και τα άσχημα, αλλά δεν έχει τις δυνατότητες ή την όρεξη ή το κουράγιο να κάνει τα αδύνατα δυνατά για να αλλάξει την κατάσταση. Το αποτέλεσμα είναι ο ίδιος να ναυαγήσει στη ζωή του, να μετατραπεί από κακοπληρωμένος εργαζόμενος σε άνεργο, αυτός, ένας άντρας γεμάτος ερωτικές απογοητεύσεις και χωρίς μέλλον της προκοπής, σε μια Γερμανία όπου ο πολιτικός φανατισμός και η ανεργία -μεταξύ άλλων δεινών- βαράνε κόκκινο. Η γραφή είναι πραγματικά εξαίσια, καυστική και ειρωνική, με εξαιρετικές περιγραφές. Υπάρχουν διάφορες υπερβολικές καταστάσεις, που εκ πρώτης όψεως μοιάζουν αστείες και ίσως φέρνουν γέλιο, αλλά κατά βάθος δείχνουν έντονη μελαγχολία καθώς και τη σαπίλα της κοινωνίας.
August 24, 2022
A Moralist In Weimar Berlin
The German author Erich Kastner (1899 -- 1974) is primarily known for children's books and for poetry; but he deserves to be remembered as well for this short novel, "Going to the Dogs: The Story of a Moralist" (1931), set primarily in Berlin during the Depression before the coming to power of the Nazis.
The novel tells the story of Jacob Fabian, 32, and with a weak heart, a college graduate from a poor family unhappily employed at an advertising agency promoting the sale of cigarettes. He is a loner, single, and lives in a cheap rooming house. After work, he wanders the streets of Weimar Berlin with his only friend, Labude, who has spent five years writing a dissertation on Lessing. The friends visit nightclubs, brothels, and questionable artsy establishments while exchanging their opinions on many things. Labude argues that economic improvement will better the condition of humanity, particularly with the poverty he sees around him, while Fabian argues that improvement will come only when individuals learn to think for themselves and to improve themselves morally. As the story progresses, Fabian is discharged from his job while Labude discovers that his long term lady friend has been unfaithful.
The novel offers a highly atmospheric portrayal of a troubled city losing itself in the quest for pleasure and sex. Berlin and its streets and haunts are surrealistically portrayed with, as the author admits, satirical exaggeration and yet are convincing. The book has a thick texture as many characters come and go. The philosophers Descartes and Schopenhauer get discussed by the characters as does Lessing. Overall, the feeling of the book is of sadness and loneliness as Fabian walks the streets, a flaneur, seeing the degeneration around him while realizing he lacks the ability to change the situation beyond expressing the hope for rationality. Fabian describes himself as a spectator.
Upon its initial publication, the book was criticized for its many depictions of what Kastner termed "the anatomical differences between the sexes". The early versions of the book were bowlderized but the offending passages were restored in later editions and in this translation. The book offers much room for thought and interpretation. It is tempting to see the book politically as a tale of the conflict between communism and fascism in Weimar Germany resulting in the rise of Hitler. The broader and more accurate reading, I think, sees the book as showing how individuals tend to run away from themselves and from trying to live reasonably. There is a tendency to deny sexuality and "the anatomical differences" and yet to pursue sexuality blindly. A sense of purposelessness and loneliness pervades the book much more than the sense of a political tract. I think the book takes a more traditional view of gender and gender roles than the view which is held by many contemporary readers.
This book is a provocative, troubling masterwork. The New York Review of Books Classics series did a service by republishing the work in 2012. Kastner's 1950 Preface to the German edition and his original Epilogue to the novel are included. They are both eloquently written and helped me to think about this novel.
Robin Friedman
The German author Erich Kastner (1899 -- 1974) is primarily known for children's books and for poetry; but he deserves to be remembered as well for this short novel, "Going to the Dogs: The Story of a Moralist" (1931), set primarily in Berlin during the Depression before the coming to power of the Nazis.
The novel tells the story of Jacob Fabian, 32, and with a weak heart, a college graduate from a poor family unhappily employed at an advertising agency promoting the sale of cigarettes. He is a loner, single, and lives in a cheap rooming house. After work, he wanders the streets of Weimar Berlin with his only friend, Labude, who has spent five years writing a dissertation on Lessing. The friends visit nightclubs, brothels, and questionable artsy establishments while exchanging their opinions on many things. Labude argues that economic improvement will better the condition of humanity, particularly with the poverty he sees around him, while Fabian argues that improvement will come only when individuals learn to think for themselves and to improve themselves morally. As the story progresses, Fabian is discharged from his job while Labude discovers that his long term lady friend has been unfaithful.
The novel offers a highly atmospheric portrayal of a troubled city losing itself in the quest for pleasure and sex. Berlin and its streets and haunts are surrealistically portrayed with, as the author admits, satirical exaggeration and yet are convincing. The book has a thick texture as many characters come and go. The philosophers Descartes and Schopenhauer get discussed by the characters as does Lessing. Overall, the feeling of the book is of sadness and loneliness as Fabian walks the streets, a flaneur, seeing the degeneration around him while realizing he lacks the ability to change the situation beyond expressing the hope for rationality. Fabian describes himself as a spectator.
Upon its initial publication, the book was criticized for its many depictions of what Kastner termed "the anatomical differences between the sexes". The early versions of the book were bowlderized but the offending passages were restored in later editions and in this translation. The book offers much room for thought and interpretation. It is tempting to see the book politically as a tale of the conflict between communism and fascism in Weimar Germany resulting in the rise of Hitler. The broader and more accurate reading, I think, sees the book as showing how individuals tend to run away from themselves and from trying to live reasonably. There is a tendency to deny sexuality and "the anatomical differences" and yet to pursue sexuality blindly. A sense of purposelessness and loneliness pervades the book much more than the sense of a political tract. I think the book takes a more traditional view of gender and gender roles than the view which is held by many contemporary readers.
This book is a provocative, troubling masterwork. The New York Review of Books Classics series did a service by republishing the work in 2012. Kastner's 1950 Preface to the German edition and his original Epilogue to the novel are included. They are both eloquently written and helped me to think about this novel.
Robin Friedman
December 5, 2020
Αριστούργημα 1000%
March 3, 2025
چرا خواندن رمان فابیان اثر اریش کستنر ضروری است؟
زیرا این رمان یکی از دقیق‌تری� و تأثیرگذارترین توصیف‌ه� از شرایط آلمان پس از جنگ جهانی اول را ارائه می‌ده�. فابیان نه‌تنه� تصویری روشن از بحران‌ها� اجتماعی، اقتصادی و اخلاقی آن دوران ارائه می‌کند� بلکه با نگاهی تیزبینانه، آینده‌ا� را که در انتظار این جامعه است پیش‌بین� می‌کن�.
چرا این کتاب مهم است؟
1. تحلیل موشکافانهٔ جامعه پساجنگ: کستنر با دقتی کم‌نظیر� فروپاشی ارزش‌ها� اخلاقی، فقر، فساد، و بی‌ثبات� سیاسی را ترسیم می‌کند—عوامل� که زمینه‌سا� ظهور فاشیسم شدند.
2. پیش‌بین� آینده: او با نثری روان و نگاه بدبینانه اما واقع‌گرایانه� نشان می‌ده� که چگونه بی‌توجه� به این بحران‌ها� کشور را به سمت فاجعه سوق می‌ده�.
3. نقش روشنفکران و هنرمندان: کستنر تصویری از روشنفکرانی ارائه می‌ده� که وظیفه‌شا� نقد صادقانهٔ جامعه و آگاه‌ساز� مردم است، نه وابستگی به قدرت‌ه� یا بهره‌گیر� از رانت. این همان نقشی است که باعث پیشرفت یک جامعه می‌شو�.
4. سبک نگارش منحصر‌به‌فر�: زبان کستنر ترکیبی از طنز تلخ و واقع‌گرای� بی‌رحمان� است. او با بیانی ساده اما عمیق، تلخی روزگار را در کنار لحظات کم‌رن� امیدواری به تصویر می‌کش�.
این کتاب نشان می‌ده� که یک جامعه تنها زمانی پیشرفت می‌کن� که روشنفکرانش با شهامت، حقیقت را بگویند و راه آینده را ترسیم کنند، نه آنکه در پی منافع شخصی یا خدمت به قدرت‌ها� داخلی و خارجی باشند.
زیرا این رمان یکی از دقیق‌تری� و تأثیرگذارترین توصیف‌ه� از شرایط آلمان پس از جنگ جهانی اول را ارائه می‌ده�. فابیان نه‌تنه� تصویری روشن از بحران‌ها� اجتماعی، اقتصادی و اخلاقی آن دوران ارائه می‌کند� بلکه با نگاهی تیزبینانه، آینده‌ا� را که در انتظار این جامعه است پیش‌بین� می‌کن�.
چرا این کتاب مهم است؟
1. تحلیل موشکافانهٔ جامعه پساجنگ: کستنر با دقتی کم‌نظیر� فروپاشی ارزش‌ها� اخلاقی، فقر، فساد، و بی‌ثبات� سیاسی را ترسیم می‌کند—عوامل� که زمینه‌سا� ظهور فاشیسم شدند.
2. پیش‌بین� آینده: او با نثری روان و نگاه بدبینانه اما واقع‌گرایانه� نشان می‌ده� که چگونه بی‌توجه� به این بحران‌ها� کشور را به سمت فاجعه سوق می‌ده�.
3. نقش روشنفکران و هنرمندان: کستنر تصویری از روشنفکرانی ارائه می‌ده� که وظیفه‌شا� نقد صادقانهٔ جامعه و آگاه‌ساز� مردم است، نه وابستگی به قدرت‌ه� یا بهره‌گیر� از رانت. این همان نقشی است که باعث پیشرفت یک جامعه می‌شو�.
4. سبک نگارش منحصر‌به‌فر�: زبان کستنر ترکیبی از طنز تلخ و واقع‌گرای� بی‌رحمان� است. او با بیانی ساده اما عمیق، تلخی روزگار را در کنار لحظات کم‌رن� امیدواری به تصویر می‌کش�.
این کتاب نشان می‌ده� که یک جامعه تنها زمانی پیشرفت می‌کن� که روشنفکرانش با شهامت، حقیقت را بگویند و راه آینده را ترسیم کنند، نه آنکه در پی منافع شخصی یا خدمت به قدرت‌ها� داخلی و خارجی باشند.
March 27, 2019
Τούτο το βιβλίο, που περιγράφει τη ζωή στη μεγαλούπολη εκείνης της εποχής, δεν είναι φωτογραφικό λεύκωμα� είναι σάτιρα. Δεν καταγράφει τα γεγονότα� υπερβάλλει. Ο ηθικός άνθρωπος αντικρίζει την εποχή του κρατώντας παραμορφωτικό καθρέφτη. Η καρικατούρα, δόκιμο μέσο στην τέχνη, είναι ό,τι πιο ακραίο μπορεί να χρησιμοποιήσει.
Ο ίδιος ο Κέστνερ δίνει το στίγμα του βιβλίου του, στον πρόλογο. Το «Στο χείλος της αβύσσου», που για πολλά χρόνια κυκλοφορούσε με τον τίτλο «Φάμπιαν. Η ιστορία ενός ηθικολόγου», είναι ένα βιβλίο ευφυές, με ακραίες χιουμοριστικές � αλλά και σεξουαλικές- σκηνές. Είναι επίσης ένα βιβλίο βαθιά πολιτικό, μια τοιχογραφία του Μεσοπολέμου. Και προφητικό, γιατί προμηνύει τον Πόλεμο που ακολούθησε.
Ο Φάμπιαν είναι διδάκτωρ Φιλοσοφίας, ένας έξυπνος και ταλαντούχος νεαρός, που δουλεύει υποαμειβόμενος σε μια διαφημιστική εταιρεία. Ζει σε μια άθλια παγωμένη κάμαρα. Ο κολλητός του φίλος, ο Λαμπούντε, προέρχεται από εύπορη οικογένεια, τον απασχολεί η πολιτική, είναι μέλος μιας φράξιας, και είναι κι αυτός λαμπρός φιλόλογος. Μαζί ξενυχτούν, φιλοσοφούν, συχνάζουν σε καταγώγια, μπλέκουν σε περιπέτειες. Ο Φαμπιάν γνωρίζει την Κορνέλια στο ατελιέ μιας γλύπτριας, όπου γίνονται ένα σωρό όργια. Και μόλις συνειδητοποιεί πως με αυτή την κοπέλα θέλει να συνεχίσει, χάνει τη δουλειά του, και χάνει και την κοπέλα, που αποφασίζει να τον αφήσει για κάποιον πλούσιο.
Οι δικαστές των ηθών κρίνουν τον συγγραφέα, οι δικαστές της τέχνης κρίνουν το βιβλίο.
Τούτο το βιβλίο δεν έχει πλοκή. Εκτός από την εξής μία: όταν κάνεις μια δουλειά που αμείβεται με διακόσια εβδομήντα μάρκα τον μήνα, δεν έχεις τίποτα να χάσεις. Δεν υπάρχει ούτε πορτοφόλι, ούτε μαργαριταρένιο κολιέ, ούτε ανάμνηση, ούτε κάτι άλλο από αυτά που συνήθως χάνονται στην αρχή μιας ιστορίας και εμφανίζονται πάλι, προς γενική ικανοποίηση, στο τελευταίο κεφάλαιο. Σε τούτο το βιβλίο δεν ξαναβρίσκουμε τίποτα. Κι όμως, παρόλο που ο συγγραφέας δεν χρησιμοποίησε πέτρες για να χτίσει το οικοδόμημά του, δεν πιστεύει σε καμία περίπτωση ότι το μυθιστόρημα είναι ένα καλλιτεχνικό είδος που δεν διαθέτει μορφή.
Ο Φάμπιαν είναι ένας νέος με πολλά προσόντα. Παραμένει ηθικός, ενώ γύρω του τα πάντα μοιάζουν να βουλιάζουν στη σήψη, είναι σαν φάρσα ή κακόγουστο αστείο. Η ηθική του δεν περιλαμβάνει την υποκριτική ηθική των άλλων, δεν αποστρέφεται τις διασκεδάσεις, ή το σεξ, αποστρέφεται την υποκρισία και την παρακμή, τον πόλεμο που έρχεται και την εκμετάλλευση του ανθρώπου από τον άνθρωπο.Το μυθιστόρημα είναι απολαυστικό, σε βυθίζει αργά στον κόσμο του, από τον οποίο δεν θέλεις να βγεις. Και τελειώνει απότομα, σχεδόν ανάρμοστα, γελοία. Γιατί η τυχαιότητα και η γελοιότητα ορίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη.
Ο Φάμπιαν υπήρξε μπεστ σέλερ, αν και το κυνήγησαν ανελέητα, κυρίως λόγω των σεξουαλικών σκηνών- που περιλαμβάνουν ακόμα και λεσβιακές σκηνές (τι σκάνδαλο για την εποχή!). Ο Κέστνερ επέλεξε να παραμείνει στη Γερμανία κατά τη διάρκεια του Β� Παγκοσμίου Πολέμου, τα βιβλία του απαγορεύτηκαν και πετάχτηκαν στην πυρά, ενώ ο ίδιος περιορίστηκε να γράφει ανώδυνα θεατρικά με ψευδώνυμο. Το ίδιο το μυθιστόρημα κυκλοφορούσε για πολλά χρόνια, και μέχρι το θάνατο του, αρκετά πετσοκομμένο, έλειπε ένα ολόκληρο κεφάλαιο, το πιο σεξουαλικό. Τώρα πια κυκλοφορεί παντού στην αρχική εκδοχή του, και με τον αρχικό του τίτλο.
Ο Κέστνερ δεν έγραψε άλλο μυθιστόρημα αυτής της πνοής, αν και ήταν πολυγραφότατος, ένας λαϊκός συγγραφέας, που τον λάτρευαν για τα παιδικά του βιβλία και για την απλή του γλώσσα. Αυτή στάθηκε πολλές φορές εμπόδιο στο να τον κατατάξουν εκεί που αξίζει. Πάντως όποιος διαβάσει αυτό το βιβλίο δεν νομίζω πως θα έχει αμφιβολία πως ανήκει στο Πάνθεον της λογοτεχνίας.
October 15, 2023
Beim 2. Mal nun die Originalausgabe des Romans gelesen. Er spielt in Berlin am Ende der 1920er Jahre mit der schlechten wirtschaftlichen Lage, Arbeitslosigkeit und dem Absturz ins Dritte Reich. Man feiert in entsprechenden Etablissements. Herrliche Szenen zwischen Jakob Fabian und Stephan Labude. Als dieser die Untreue seiner Freundin bemerkt und wegen einer Bemerkung, die als Scherz gedacht war, sich erschießt kippt die Handlung. Perspektivlos ist nun auch Fabian, er kommt aus Versehen zu Tode. Ich mag diesen Roman auch nach dem 2. Lesen.
February 17, 2022
Generally, I don't do well with so-called „satires�, but there are exceptions: Catch-22, Slaughterhouse Five, Animal Farm � and Kästner's „Going to the Dogs: The Story of a Moralist� (1931). What the exceptions get right is how they use humour to make real life horrors, mostly of political or war-related nature, more palpable by exaggerating them a little until their grotesqueness is revealed.
The novel is set in fast-paced Berlin at the end of the Weimar Republic. It's scary just how contemporary it reads, with the wind of (negative) change and threat in the air. The style and flow felt very modern too, vivid and almost cinematic. At times I thought some of the characters and relationships were a little underdeveloped, yet the speed of the narrative really helps giving the novel its frantic feeling. There is a suicide note that I found deeply moving and a lot of thoughts rang very true. From a story-telling point of view, this is a very effective and straight forward novel.
Before reading this novel, I knew Kästner as an author of excellent children's books (notably also the novel that lead to the many „The Parent Trap� film adaptations) whose books were burned by the Nazis but who never went into exile. It's a shame that this is his only serious novel aimed at grown-ups because I'd have liked to read on. At the same time, I found this pretty depressing and I'm not sure how much more fuel I need for my pessimistic nihilistic outlook on the state of the world.
The novel is set in fast-paced Berlin at the end of the Weimar Republic. It's scary just how contemporary it reads, with the wind of (negative) change and threat in the air. The style and flow felt very modern too, vivid and almost cinematic. At times I thought some of the characters and relationships were a little underdeveloped, yet the speed of the narrative really helps giving the novel its frantic feeling. There is a suicide note that I found deeply moving and a lot of thoughts rang very true. From a story-telling point of view, this is a very effective and straight forward novel.
Before reading this novel, I knew Kästner as an author of excellent children's books (notably also the novel that lead to the many „The Parent Trap� film adaptations) whose books were burned by the Nazis but who never went into exile. It's a shame that this is his only serious novel aimed at grown-ups because I'd have liked to read on. At the same time, I found this pretty depressing and I'm not sure how much more fuel I need for my pessimistic nihilistic outlook on the state of the world.
March 17, 2017
Es werden regelmäßig Erhebungen durchgeführt, welche Bücher eher Frauen, welche eher Männer ansprechen. Regelmäßig findet sich da immer noch Max Frischs STILLER unter jenen Werken, die Männer bevorzugen, aber immer noch wird auch Erich Kästners FABIAN. DIE GESCHICHTE EINES MORALISTEN genannt. Ein Buch, das Ende der 1920er Jahre geschrieben und erschienen, gerade die Haltung junger Männer, die den Krieg - also den heute Ersten Weltkrieg genannten - erlebt und vor allem überlebt hatten, widerspiegelt. Wie SCHLUMP, Hans Herbert Grimms nahezu apathische Beschreibung des Krieges, wie Remarques bittere Anklage IM WESTEN NICHTS NEUES, berichtet auch Kästners Buch von der inneren, der seelischen Zerstörung derer, die die Lotterie der Schützengräben „gewonnen� hatten. Anders als in den genannten Romanen, dezidierten Werken über den Krieg, spielt diese Erfahrung im FABIAN allerdings eine zurückgestellte Rolle, ist allerdings wesentlich für das Verständnis der Hauptfigur.
Dieser Jakob Fabian erlebt die Jahre der Weimarer Republik, gerade die Jahre unter Brüning, die heute in der Wissenschaft längst als Quasi-Diktatur betrachtet und als solche auch im Roman benannt werden, als den Beginn eines Höllensturzes. Er � wie sein bester Freund Labude, ein sich habilitierender Sozialist aus besserem Hause � sieht in einem offenen und sich einigenden Europa die einzige Möglichkeit, die Fehler der jüngsten Vergangenheit nicht zu wiederholen. Der Aufstieg der Nationalsozialisten, zugleich die Angriffe der Kommunisten auf die Republik, das Zehren der Fliehkräfte, die innere Zersetzung � deutlich sieht Fabian das Heraufdämmern einer neuen, einer schlimmen, gefährlichen und potentiell tödlichen Zeit. Diese Erkenntnis und das Echo des ersten Krieges lassen ihn zu einem Moralisten werden, der seine Umgebung gnadenlos, ohne Rücksicht auf Etikette, überdeutlich und immer ehrlich wissen läßt, was er von den Irrungen und Wirrungen hält, derer er gewärtig wird. Dekadenz, fast gesellschaftlicher Defätismus, die Aufgabe jeglicher Loyalitäten, Treue, Freundschaft und allen Anstands lassen ihn einen Standpunkt einnehmen, dessen moralische Fallhöhe so enorm ist, daß auch er sie schlicht nicht halten kann. Fabian mäandert durch die Berliner Tage und Nächte, zunächst noch als „Propagandist� � also Werbefachmann � einer Zigarettenfabrik angestellt, später, auch aufgrund seines losen Mundwerks, arbeitslos und ohne viel Ehrgeiz, überhaupt wieder in Lohn und Brot zu kommen; läßt sich auf allerhand erotische Händel ein, lernt eine Frau kenne, die ihn wirklich interessiert, sich aber für eine mögliche Karriere beim Film zu prostituieren bereit ist und verliert durch den Selbstmord seines Freundes Labude schließlich jedweden Sinn am Leben.
Daß Kästner seinen Helden � eigentlich eher schon einen Antihelden � im allerletzten Satz des Romans mit einer Lakonie sterben läßt, die wenig Vergleichbares in der Literatur kennt, ist folgerichtig und markiert genau die Verzweiflung, die dem Werk selbst wohl zugrunde lag, auf jeden Fall aber innewohnt. Vom Lektorat erheblich gekürzt und auch etlichen Veränderungen am Text selbst unterworfen, erschien der Roman 1931 unter dem bekannten Titel. Seit 2013 liegt der Text in seiner Urfassung in einer Ausgabe des Schweizer Atrium-Verlags vor, neu redigiert und mit einem umfassenden Apparat, inklusive der unterschiedlichen Vorworte des Verfassers zu den einzelnen Ausgaben und einer umfassenden Darstellung der Veröffentlichungsgeschichte. Gewählt wurde der von Kästner ursprünglich und unbedingt gewollte Originaltitel DER GANG VOR DIE HUNDE. Man begreift, wenn man sich ein wenig mit den Schrecken jener Tage auskennt, ein wenig die Literatur und Geschichte des Ersten Weltkrieges, warum dieser so verzweifelt um Würde und Integrität kämpfende und so unbedingt ein humanes Ansehen auch ohne gesellschaftliche oder berufliche Stellung bestehende Jakob Fabian so vielen Männern seiner Zeit � aber auch darüber hinaus, denn Kästner fängt etwas durchaus Universelles ein � als Vorbild gelten konnte, warum dieser Roman und mit ihm seine Hauptfigur, so beliebt gewesen ist. Selten wurde ein so treffendes Portrait eines gebildeten, sensiblen, verletzlichen und äußerst verletzten jungen Mannes geboten, eine Darstellung, der es gelingt, dieses spezifisch männliche Aufbruchsgefühl, die Welt erobern zu wollen, zugleich von Unsicherheit, Selbstzweifeln und natürlich adoleszenten Weltschmerzes durchflutet und getrieben. Das gilt � auch ohne Fabians spezifische Vorgeschichte eines ehemaligen, sehr jungen Frontkämpfers. Und dazu passt auch Kästners Umgang mit Erotik und Sexualität, die für einen jungen Mann natürlich ebenfalls ununterbrochen interessant und faszinierend sind.
Kästner nutzt das erotische Moment allerdings auch allegorisch, indem er - ohne Scheu, offen, sachlich fast, dadurch allerdings nie pornographisch oder auch nur effektheischend - Erotik und erotisches Abenteuer zwar dezidiert, manchmal fast explizit, zugleich aber - durch die jeweilige Situation und die Auflösung derselben - als Symbol und Katalysator einer Gesellschaft darstellt, die sich ihrer selbst nicht mehr sicher ist, in der der einzelne - mehr noch: DIE einzelne - nicht nur körperlich, sondern in vielerlei Hinsicht gezwungen ist, sich zu prostituieren. Der äußere Druck � wirtschaftlicher, aber auch politischer Natur � steigt beständig und fordert Tribute. In den Salons, den Kaschemmen und Bordellen, in denen auch Fabian mit erstaunlicher Abgeklärtheit ein und aus geht, die ihm aber nichts bieten, ist es doch sein rigider Moralismus, der zwar den Trieb vom Fühlen zu trennen vermag, ihn aber auch schaudern lässt ob der vermeintlichen Verkommenheit, in diesen Etablissements und dem dortigen Personal kommt eben die Selbstvergessenheit und Dekadenz der Epoche, einer sich selbst zugrunde richtenden Ära, zu voller Blüte, zu ihrem adäquaten Ausdruck. Zumindest stellt es sich Fabian, durch ihn auch Kästner, so dar.
Und Kästner stellt es so dar. Es ist fast eine Binsenweisheit, aber die wieder und wieder gestellte Frage danach, ob und wenn ja, was man habe wissen können von dem was da aufzog, beantwortet ein Text wie dieser übergenau mit einem Ja und einem „recht viel�. Nein, keine Vernichtungslager vielleicht, aber einen Krieg? Doch, ja. Man kann es einem Text wie diesem, der die Gefahr schon im Titel wittert und sie allegorisch im letzten Satz verdichtet, entnehmen, wie sehr in der Luft lag, was zehn Jahre später kommen sollte. Und natürlich ist auch die Repression, die grundlegende bevorstehende Veränderung der Gesellschaft hier spürbar, mehr noch, sie wird an verschiedenen Stellen explizit thematisiert. Denn auch dies unterliegt dem Moralismus dieses Jakob Fabian: Er stellt die entscheidenden Fragen und er läßt seine Umwelt nicht vom Haken, wenn es drauf ankommt. Sie müssen sich verhalten. Und er wird enttäuscht werden. Immer wieder, gnadenlos. Denn die, die er zur Rede stellt, scheinen sich lange schon abgefunden zu haben mit egal was da kommt.
Es ist Labudes Selbstmord, der auf der Handlungsebene den dramatischen Wendepunkt, auf der allegorischen Ebene aber anzeigt, was sich da im Geheimen abspielt. Kästners Welt ist nicht die des Proletariats. Er schildert weder die Welt der Hinterhöfe, noch die Halbwelt, in der Alfred Döblins Franz Biberkopf zuhause ist. Auch nicht die Kleinbürger, denen Hans Fallada so prägnante Portraits widmete oder ausgewiesene Künstlerkreise. Kästners Figuren entstammen dem Bürgertum, die Not der Armut, des Hungers, der Arbeitslosigkeit ist in seinen Kreisen entweder noch nicht angekommen, oder wird zumindest entweder durch das Milieu, in dem man sich bewegt, oder aber durch das Elternhaus, sprich: die soziale Klasse/Schicht, der man entstammt, aufgefangen. Labudes Freitod wird hervorgerufen durch sein vermeintliches Versagen mit seiner Habilitation, deren Verriß sich als grausamer Scherz eines Neiders herausstellt � doch ist es nicht das Bildungsbürgertum, welches freiwillig, sehenden Auges, vielleicht getäuscht, aber definitiv in vorauseilendem Gehorsam, in den Abgrund der Diktatur gelaufen ist? Kästner zeigt dieses Bürgertum als schwaches, als eine gesellschaftliche Kategorie, auf die kein Verlass mehr ist.
Auch Fabians Wortgewandtheit, sein Sprachvermögen, seine Rhetorik, die wie eine moralische Waffe anmuten, sind Ergebnis seiner Herkunft und seines Bildungsweges. Das Internat und von dort in den Krieg, erlebt er die Weimarer Jahre als einen Strudel aus politischem Wahn, Zersetzung, Dekadenz. Seine Reaktion darauf ist das � sprachliche � Beharren auf Genauigkeit, auf die Macht des Wortes, des Geistes und daß das Ökonomische niemals vor dem Humanen, vielleicht dem Humanistischen, kommen könne. Bevor er bereit ist, sich auf Karriere, Ehe, darauf einzulassen, den Regeln bürgerlicher Existenz zu folgen, will er grundlegende Fragen beantwortet haben, wohl wissend, daß die Antworten, die er bekommt oder findet, nie befriedigend sein werden. Ein Teufelskreis, ein selbstgewählter. Oder Weltverachtung. Oder Weltverweigerung? Ganz leise, ganz fern ist da ein Echo von Melvilles Bartleby zu vernehmen, jenen großen Verneiner und Verweigerer der Weltliteratur. Doch ist Fabians Verweigerung weniger eine existenzialistische, oder, wenn man denn so will, ist es eine Metaexistenzialistische, denn die Erfahrungen des Krieges haben ihm und den Überlebenden seiner Generation ja überdeutlich gezeigt, wie zufällig alles Leben ist � oder eben nicht ist. So ist dies kein Leiden am reinen Sein, es ist ein Leiden an einer Existenz, die geprägt ist durch eine vom Menschen gemachte Welt, durch seine, des Menschen, Bedingungen, seine Systeme, in deren Mühlen man gnadenlos zermalmt werden kann, ist man zur falschen Zeit am falschen Ort, oder auch nur in die falsche Zeit hineingeboren.
Diesem Fabian gerinnt aber doch das Gute, das ihm begegnet, das ihn glauben lassen könnte, ihn, den humanistisch Gebildeten, ihn, der sich die Welt durchaus ästhetisch anzueignen versteht, zu etwas Verdorbenem. Da kennt der Autor wenig Skrupel seiner Figur gegenüber. Es ist gekonnt, wie es Kästner gelingt, Fabians Zuneigung zu Cornelia - immerhin eine von Battenberg - kaum spürbar in den Text einfließen zu lassen und dem Scheitern dieser Hoffnung schließlich umso größeres Gewicht verleiht. Wenn Jakob Fabian, wie gemeinhin angenommen, durchaus Züge eines Selbstportraits trägt, so wird hier zwar die berechtigte Empörung eines Vertreters jener Generation veranschaulicht, die sich zurecht um ihre Jugend betrogen fühlen durfte, zugleich aber durchaus (selbst)kritisch das Bild eines Menschen, eines Mannes, gezeichnet, der an seinen eigenen Ansprüchen zu scheitern droht. Ein Mann, dem sein moralischer Rigorismus andere Perspektiven auf die Realität verstellt. Es gibt Angebote genug, freundliche und weniger freundliche, doch Fabian schlägt sie so oder so aus.
Es ist unfair, Literatur vergangener Epochen gegenwärtiger entgegen zu stellen, doch ist bei Re- wie Neulektüre eines Werkes wie Kästners eine Dringlichkeit zu spüren, die die Notwendigkeit, letztlich die Relevanz dieser Literatur verdeutlicht, gleichsam bezeugt. Es mag die Dringlichkeit den Zeitläuften geschuldet sein, DER GANG VOR DIE HUNDE bleibt ein intensives Stück deutsche Literatur, die ihre Qualität ganz gewiß auch und vor allem der sprachlichen Meisterschaft ihres Verfassers zu verdanken hat. Kein Wunder, daß der Roman so lange unter den beliebtesten der deutschen Literatur des 20. Jahrhunderts zu finden war.
Dieser Jakob Fabian erlebt die Jahre der Weimarer Republik, gerade die Jahre unter Brüning, die heute in der Wissenschaft längst als Quasi-Diktatur betrachtet und als solche auch im Roman benannt werden, als den Beginn eines Höllensturzes. Er � wie sein bester Freund Labude, ein sich habilitierender Sozialist aus besserem Hause � sieht in einem offenen und sich einigenden Europa die einzige Möglichkeit, die Fehler der jüngsten Vergangenheit nicht zu wiederholen. Der Aufstieg der Nationalsozialisten, zugleich die Angriffe der Kommunisten auf die Republik, das Zehren der Fliehkräfte, die innere Zersetzung � deutlich sieht Fabian das Heraufdämmern einer neuen, einer schlimmen, gefährlichen und potentiell tödlichen Zeit. Diese Erkenntnis und das Echo des ersten Krieges lassen ihn zu einem Moralisten werden, der seine Umgebung gnadenlos, ohne Rücksicht auf Etikette, überdeutlich und immer ehrlich wissen läßt, was er von den Irrungen und Wirrungen hält, derer er gewärtig wird. Dekadenz, fast gesellschaftlicher Defätismus, die Aufgabe jeglicher Loyalitäten, Treue, Freundschaft und allen Anstands lassen ihn einen Standpunkt einnehmen, dessen moralische Fallhöhe so enorm ist, daß auch er sie schlicht nicht halten kann. Fabian mäandert durch die Berliner Tage und Nächte, zunächst noch als „Propagandist� � also Werbefachmann � einer Zigarettenfabrik angestellt, später, auch aufgrund seines losen Mundwerks, arbeitslos und ohne viel Ehrgeiz, überhaupt wieder in Lohn und Brot zu kommen; läßt sich auf allerhand erotische Händel ein, lernt eine Frau kenne, die ihn wirklich interessiert, sich aber für eine mögliche Karriere beim Film zu prostituieren bereit ist und verliert durch den Selbstmord seines Freundes Labude schließlich jedweden Sinn am Leben.
Daß Kästner seinen Helden � eigentlich eher schon einen Antihelden � im allerletzten Satz des Romans mit einer Lakonie sterben läßt, die wenig Vergleichbares in der Literatur kennt, ist folgerichtig und markiert genau die Verzweiflung, die dem Werk selbst wohl zugrunde lag, auf jeden Fall aber innewohnt. Vom Lektorat erheblich gekürzt und auch etlichen Veränderungen am Text selbst unterworfen, erschien der Roman 1931 unter dem bekannten Titel. Seit 2013 liegt der Text in seiner Urfassung in einer Ausgabe des Schweizer Atrium-Verlags vor, neu redigiert und mit einem umfassenden Apparat, inklusive der unterschiedlichen Vorworte des Verfassers zu den einzelnen Ausgaben und einer umfassenden Darstellung der Veröffentlichungsgeschichte. Gewählt wurde der von Kästner ursprünglich und unbedingt gewollte Originaltitel DER GANG VOR DIE HUNDE. Man begreift, wenn man sich ein wenig mit den Schrecken jener Tage auskennt, ein wenig die Literatur und Geschichte des Ersten Weltkrieges, warum dieser so verzweifelt um Würde und Integrität kämpfende und so unbedingt ein humanes Ansehen auch ohne gesellschaftliche oder berufliche Stellung bestehende Jakob Fabian so vielen Männern seiner Zeit � aber auch darüber hinaus, denn Kästner fängt etwas durchaus Universelles ein � als Vorbild gelten konnte, warum dieser Roman und mit ihm seine Hauptfigur, so beliebt gewesen ist. Selten wurde ein so treffendes Portrait eines gebildeten, sensiblen, verletzlichen und äußerst verletzten jungen Mannes geboten, eine Darstellung, der es gelingt, dieses spezifisch männliche Aufbruchsgefühl, die Welt erobern zu wollen, zugleich von Unsicherheit, Selbstzweifeln und natürlich adoleszenten Weltschmerzes durchflutet und getrieben. Das gilt � auch ohne Fabians spezifische Vorgeschichte eines ehemaligen, sehr jungen Frontkämpfers. Und dazu passt auch Kästners Umgang mit Erotik und Sexualität, die für einen jungen Mann natürlich ebenfalls ununterbrochen interessant und faszinierend sind.
Kästner nutzt das erotische Moment allerdings auch allegorisch, indem er - ohne Scheu, offen, sachlich fast, dadurch allerdings nie pornographisch oder auch nur effektheischend - Erotik und erotisches Abenteuer zwar dezidiert, manchmal fast explizit, zugleich aber - durch die jeweilige Situation und die Auflösung derselben - als Symbol und Katalysator einer Gesellschaft darstellt, die sich ihrer selbst nicht mehr sicher ist, in der der einzelne - mehr noch: DIE einzelne - nicht nur körperlich, sondern in vielerlei Hinsicht gezwungen ist, sich zu prostituieren. Der äußere Druck � wirtschaftlicher, aber auch politischer Natur � steigt beständig und fordert Tribute. In den Salons, den Kaschemmen und Bordellen, in denen auch Fabian mit erstaunlicher Abgeklärtheit ein und aus geht, die ihm aber nichts bieten, ist es doch sein rigider Moralismus, der zwar den Trieb vom Fühlen zu trennen vermag, ihn aber auch schaudern lässt ob der vermeintlichen Verkommenheit, in diesen Etablissements und dem dortigen Personal kommt eben die Selbstvergessenheit und Dekadenz der Epoche, einer sich selbst zugrunde richtenden Ära, zu voller Blüte, zu ihrem adäquaten Ausdruck. Zumindest stellt es sich Fabian, durch ihn auch Kästner, so dar.
Und Kästner stellt es so dar. Es ist fast eine Binsenweisheit, aber die wieder und wieder gestellte Frage danach, ob und wenn ja, was man habe wissen können von dem was da aufzog, beantwortet ein Text wie dieser übergenau mit einem Ja und einem „recht viel�. Nein, keine Vernichtungslager vielleicht, aber einen Krieg? Doch, ja. Man kann es einem Text wie diesem, der die Gefahr schon im Titel wittert und sie allegorisch im letzten Satz verdichtet, entnehmen, wie sehr in der Luft lag, was zehn Jahre später kommen sollte. Und natürlich ist auch die Repression, die grundlegende bevorstehende Veränderung der Gesellschaft hier spürbar, mehr noch, sie wird an verschiedenen Stellen explizit thematisiert. Denn auch dies unterliegt dem Moralismus dieses Jakob Fabian: Er stellt die entscheidenden Fragen und er läßt seine Umwelt nicht vom Haken, wenn es drauf ankommt. Sie müssen sich verhalten. Und er wird enttäuscht werden. Immer wieder, gnadenlos. Denn die, die er zur Rede stellt, scheinen sich lange schon abgefunden zu haben mit egal was da kommt.
Es ist Labudes Selbstmord, der auf der Handlungsebene den dramatischen Wendepunkt, auf der allegorischen Ebene aber anzeigt, was sich da im Geheimen abspielt. Kästners Welt ist nicht die des Proletariats. Er schildert weder die Welt der Hinterhöfe, noch die Halbwelt, in der Alfred Döblins Franz Biberkopf zuhause ist. Auch nicht die Kleinbürger, denen Hans Fallada so prägnante Portraits widmete oder ausgewiesene Künstlerkreise. Kästners Figuren entstammen dem Bürgertum, die Not der Armut, des Hungers, der Arbeitslosigkeit ist in seinen Kreisen entweder noch nicht angekommen, oder wird zumindest entweder durch das Milieu, in dem man sich bewegt, oder aber durch das Elternhaus, sprich: die soziale Klasse/Schicht, der man entstammt, aufgefangen. Labudes Freitod wird hervorgerufen durch sein vermeintliches Versagen mit seiner Habilitation, deren Verriß sich als grausamer Scherz eines Neiders herausstellt � doch ist es nicht das Bildungsbürgertum, welches freiwillig, sehenden Auges, vielleicht getäuscht, aber definitiv in vorauseilendem Gehorsam, in den Abgrund der Diktatur gelaufen ist? Kästner zeigt dieses Bürgertum als schwaches, als eine gesellschaftliche Kategorie, auf die kein Verlass mehr ist.
Auch Fabians Wortgewandtheit, sein Sprachvermögen, seine Rhetorik, die wie eine moralische Waffe anmuten, sind Ergebnis seiner Herkunft und seines Bildungsweges. Das Internat und von dort in den Krieg, erlebt er die Weimarer Jahre als einen Strudel aus politischem Wahn, Zersetzung, Dekadenz. Seine Reaktion darauf ist das � sprachliche � Beharren auf Genauigkeit, auf die Macht des Wortes, des Geistes und daß das Ökonomische niemals vor dem Humanen, vielleicht dem Humanistischen, kommen könne. Bevor er bereit ist, sich auf Karriere, Ehe, darauf einzulassen, den Regeln bürgerlicher Existenz zu folgen, will er grundlegende Fragen beantwortet haben, wohl wissend, daß die Antworten, die er bekommt oder findet, nie befriedigend sein werden. Ein Teufelskreis, ein selbstgewählter. Oder Weltverachtung. Oder Weltverweigerung? Ganz leise, ganz fern ist da ein Echo von Melvilles Bartleby zu vernehmen, jenen großen Verneiner und Verweigerer der Weltliteratur. Doch ist Fabians Verweigerung weniger eine existenzialistische, oder, wenn man denn so will, ist es eine Metaexistenzialistische, denn die Erfahrungen des Krieges haben ihm und den Überlebenden seiner Generation ja überdeutlich gezeigt, wie zufällig alles Leben ist � oder eben nicht ist. So ist dies kein Leiden am reinen Sein, es ist ein Leiden an einer Existenz, die geprägt ist durch eine vom Menschen gemachte Welt, durch seine, des Menschen, Bedingungen, seine Systeme, in deren Mühlen man gnadenlos zermalmt werden kann, ist man zur falschen Zeit am falschen Ort, oder auch nur in die falsche Zeit hineingeboren.
Diesem Fabian gerinnt aber doch das Gute, das ihm begegnet, das ihn glauben lassen könnte, ihn, den humanistisch Gebildeten, ihn, der sich die Welt durchaus ästhetisch anzueignen versteht, zu etwas Verdorbenem. Da kennt der Autor wenig Skrupel seiner Figur gegenüber. Es ist gekonnt, wie es Kästner gelingt, Fabians Zuneigung zu Cornelia - immerhin eine von Battenberg - kaum spürbar in den Text einfließen zu lassen und dem Scheitern dieser Hoffnung schließlich umso größeres Gewicht verleiht. Wenn Jakob Fabian, wie gemeinhin angenommen, durchaus Züge eines Selbstportraits trägt, so wird hier zwar die berechtigte Empörung eines Vertreters jener Generation veranschaulicht, die sich zurecht um ihre Jugend betrogen fühlen durfte, zugleich aber durchaus (selbst)kritisch das Bild eines Menschen, eines Mannes, gezeichnet, der an seinen eigenen Ansprüchen zu scheitern droht. Ein Mann, dem sein moralischer Rigorismus andere Perspektiven auf die Realität verstellt. Es gibt Angebote genug, freundliche und weniger freundliche, doch Fabian schlägt sie so oder so aus.
Es ist unfair, Literatur vergangener Epochen gegenwärtiger entgegen zu stellen, doch ist bei Re- wie Neulektüre eines Werkes wie Kästners eine Dringlichkeit zu spüren, die die Notwendigkeit, letztlich die Relevanz dieser Literatur verdeutlicht, gleichsam bezeugt. Es mag die Dringlichkeit den Zeitläuften geschuldet sein, DER GANG VOR DIE HUNDE bleibt ein intensives Stück deutsche Literatur, die ihre Qualität ganz gewiß auch und vor allem der sprachlichen Meisterschaft ihres Verfassers zu verdanken hat. Kein Wunder, daß der Roman so lange unter den beliebtesten der deutschen Literatur des 20. Jahrhunderts zu finden war.
January 3, 2019
Α, αυτό ήταν ένα τρομερό, πολύ ιδιαίτερο βιβλίο.
Πολλά μπορούν να γραφτούν και ακόμα πιο πολλά έχουν ήδη γραφτεί, αλλά αυτό που μου φάνηκε εμένα τρομερό και διαφορετικό σε αυτό το μυθιστόρημα του 1931 για την προ-ναζιστική εποχή της Βαϊμάρης, είναι πόσο χαλαρό και ανέμελο δείχνει. Πρωταπόλα έχει πολλή πλάκα - σε πολλά σημεία γέλαγα σαν τον χάχα φωναχτά. Τίποτα δεν προοιωνίζεται την φρίκη της επερχόμενης Αποκάλυψης, η φτώχεια, η εξαθλίωση, η ανομία (αλλά και η ανωμαλία, που έχει μπόλικη) τίποτα από αυτά δεν παρουσιάζεται σαν παρέκκλιση από τον κανόνα, τίποτα δεν ενοχλεί, πουθενά σε όλα τα κακά δεν φαίνεται να υπάρχει προμήνυμα συμφοράς.
«Η φτώχεια του είχε γίνει μια κακή συνήθεια, ήταν φτωχός όπως άλλοι καμπουριάζουν ή τρώνε τα νύχια τους.» 'Ετσι απλά.
Πρόκειται για ένα ενοχλητικά μη-ενοχλητικό μυθιστόρημα. Και ξαφνικά είναι 1933.
Πολλά μπορούν να γραφτούν και ακόμα πιο πολλά έχουν ήδη γραφτεί, αλλά αυτό που μου φάνηκε εμένα τρομερό και διαφορετικό σε αυτό το μυθιστόρημα του 1931 για την προ-ναζιστική εποχή της Βαϊμάρης, είναι πόσο χαλαρό και ανέμελο δείχνει. Πρωταπόλα έχει πολλή πλάκα - σε πολλά σημεία γέλαγα σαν τον χάχα φωναχτά. Τίποτα δεν προοιωνίζεται την φρίκη της επερχόμενης Αποκάλυψης, η φτώχεια, η εξαθλίωση, η ανομία (αλλά και η ανωμαλία, που έχει μπόλικη) τίποτα από αυτά δεν παρουσιάζεται σαν παρέκκλιση από τον κανόνα, τίποτα δεν ενοχλεί, πουθενά σε όλα τα κακά δεν φαίνεται να υπάρχει προμήνυμα συμφοράς.
«Η φτώχεια του είχε γίνει μια κακή συνήθεια, ήταν φτωχός όπως άλλοι καμπουριάζουν ή τρώνε τα νύχια τους.» 'Ετσι απλά.
Πρόκειται για ένα ενοχλητικά μη-ενοχλητικό μυθιστόρημα. Και ξαφνικά είναι 1933.
January 29, 2018
Харесвате ли Ерих Кестнер? А чели ли сте някой от романите му за възрастни? Защото той далеч не е единствено и само детски писател. Лично аз за първи път го видях в една съвсем различна светлина, прочитайки романа му "Неизбежна гибел". Определян е като "скандален" за времето си, но това понятие е толкова изтъркано от употреба, че реално е изгубило и смисъла си, и привлекателността си.
Книгата излиза за първи път през 1931 г и времето на написването ѝ е безкрайно важно, за да може да бъде осмислена цялостната идея и таланта на Кестнер, вложени в нея. Немското общество е потънало в безизходица, интелектуалците по цял ден не правят нищо, а цяла нощ висят по кафе-шантаните, националсоциалистическата партия надига глава. На този фон двамата главни герои Лабуде и Фабиан на пръв основно се занимават с празнодумие, разврат и тук-таме поработват. Но всъщност са заседнали в безвремието на "чакалнята Европа" и усещат с костите си, че предстои нова голяма война. Германия изглежда без бъдеще, средната ѝ класа, от която произхождат двамата главни герои, не разполага с решение на социалните проблеми и не вижда изход от стагнацията.
В "Неизбежна гибел" виждаме един съвсем различен Ерих Кестнер, който залага на гротеската, на нонсенса, на тоталния ноар, от който няма измъкване. Тук положителни герои липсват. Нямаме примери за подражание, а малките опити за откъсване от лепкавата паяжина на ежедневието, биват стъпкани по най-ироничния възможен начин. Сексът също не е подминат и то в палитра, съдържаща както най-първобитните му форми, така и тънко осмян декаденс. Четейки тези сцени ми стана ясно откъде идва етикетът "скандален". Макар че всъщност не това е разтрисащото читателя на "Неизбежна гибел", а дисекцията на едно привидно задоволено и проспериращо общество, което реално се саморазрушава още преди да лумнал пожарът на голямата война.
Това е мъчна книга, тежка, режеща. Но въпреки това, или може би точно по тази причина, я препоръчвам. За мен Ерих Кестнер придоби съвсем ново и титанично лице.
Книгата излиза за първи път през 1931 г и времето на написването ѝ е безкрайно важно, за да може да бъде осмислена цялостната идея и таланта на Кестнер, вложени в нея. Немското общество е потънало в безизходица, интелектуалците по цял ден не правят нищо, а цяла нощ висят по кафе-шантаните, националсоциалистическата партия надига глава. На този фон двамата главни герои Лабуде и Фабиан на пръв основно се занимават с празнодумие, разврат и тук-таме поработват. Но всъщност са заседнали в безвремието на "чакалнята Европа" и усещат с костите си, че предстои нова голяма война. Германия изглежда без бъдеще, средната ѝ класа, от която произхождат двамата главни герои, не разполага с решение на социалните проблеми и не вижда изход от стагнацията.
В "Неизбежна гибел" виждаме един съвсем различен Ерих Кестнер, който залага на гротеската, на нонсенса, на тоталния ноар, от който няма измъкване. Тук положителни герои липсват. Нямаме примери за подражание, а малките опити за откъсване от лепкавата паяжина на ежедневието, биват стъпкани по най-ироничния възможен начин. Сексът също не е подминат и то в палитра, съдържаща както най-първобитните му форми, така и тънко осмян декаденс. Четейки тези сцени ми стана ясно откъде идва етикетът "скандален". Макар че всъщност не това е разтрисащото читателя на "Неизбежна гибел", а дисекцията на едно привидно задоволено и проспериращо общество, което реално се саморазрушава още преди да лумнал пожарът на голямата война.
Това е мъчна книга, тежка, режеща. Но въпреки това, или може би точно по тази причина, я препоръчвам. За мен Ерих Кестнер придоби съвсем ново и титанично лице.
April 8, 2019
Το μυθιστόρημα του Γερμανού συγγραφέα Έριχ Κέστνερ «Στο χείλος της αβύσσου» αποτελεί μία κλασική περίπτωση βιβλίου, που κατά τη διάρκεια του Β� Παγκο��μίου Πολέμου λογοκρίθηκε, και φυσικά απαγορεύτηκε, όχι τόσο για τις πολιτικές του αναφορές, αλλά κυρίως για το έντονο σεξουαλικό στοιχείο που διατρέχει συνολικά το βιβλίο, με αποκορύφωμα τις άκρως ρεαλιστικές σκηνές λεσβιακού σεξ.
Το βιβλίο αυτό κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1982 από τις Εκδόσεις Οδυσσέας με τον τίτλο «Φάμπιαν, η ιστορία ενός ηθικολόγου», σε μετάφραση της Βιβής Μανωλοπούλου. Σήμερα, κυκλοφορεί από τις πολύ αξιόλογες εκδόσεις Πόλις, σε μία εξαιρετικά προσεγμένη έκδοση που περιλαμβάνει μία πληθώρα παραρτημάτων και επιμέτρων, που φωτίζουν με τρόπο διεισδυτικό τόσο το χρονικό που σχετίζεται με την κυκλοφορία του βιβλίου, όσο και τον κεντρικό μυθιστορηματικό χαρακτήρα, που έπλασε ο Κέστνερ. Η μετάφραση ανήκει στην Άντζη Σαλταμπάση.
Από την πρώτη κιόλας σελίδας του έργου, ο συγγραφέας μας συστήνει τον πρωταγωνιστή του, τον Φάμπιαν. Έναν ευφυή, ταλαντούχο, με ευφάνταστες ιδέες νεαρό, ο οποίος είναι διδάκτωρ Φιλοσοφίας, αν και το τελευταίο διάστημα εργάζεται σε μία διαφημιστική εταιρεία, και αμείβεται με ψίχουλα. Ο Φάμπιαν αποτελεί παιδί μιας φτωχής οικογένειας, που αντιμετωπίζει προβλήματα επιβίωσης, όπως και ο ίδιος, ο οποίος ζει στο Βερολίνο, και νοικιάζει ένα δωμάτιο, που βρίσκεται σε άθλια κατάσταση.
Ο Φάμπιαν είναι ένας νεαρός, που παρότι δεν δείχνει ιδιαίτερη δίψα για ζωή, τον βλέπουμε ωστόσο να κυκλοφορεί τα βράδια, να συχνάζει σε μέρη αμφιβόλου ηθικής, και να μπλέκει σε ευτράπελες κυρίως περιπέτειες. Σύντροφος του σε όλα αυτά, ο αγαπημένος του φίλος, ο Λαμπούντε. Ένας νεαρός φιλόλογος με λαμπρή ακαδημαϊκή πορεία και γνώσεις, γόνος μίας πλούσιας οικογένειας, που ασχολείται έντονα με το πολιτικό κομμάτι, μιας και αποτελεί μέλος μιας κομματικής ομάδας. Ο Φάμπιαν και ο Λαμπούντε επιδίδονται σε συζητήσεις φιλοσοφικού περιεχομένου, εξερευνούν το Βερολίνο τη νύχτα, και επισκέπτονται κυρίως καταγώγια.
Παρακολουθώντας τις περιπέτειες των δύο ηρώων, ειδικότερα αυτές του Φάμπιαν, ο αναγνώστης γίνεται μάρτυρας της παρακμής της βερολινέζικης κοινωνίας, της σήψης του ήθους και γενικότερα των υψηλών αξιών, με τη φτώχεια, την πείνα και την εξαθλίωση να κυριαρχούν. Ο άνθρωπος μετατρέπεται σε ζώο, οι πρωτόγονες ανάγκες δεσπόζουν και καθοδηγούν τα βήματα του. Γίνεται εγωιστής και τυχοδιώκτης, προσπαθώντας να ξεφύγει από την οικονομική δυσχέρεια και προσπαθεί να ανέλθει κοινωνικά, χρησιμοποιώντας κάθε αθέμιτο μέσο. Σαφώς, ο συγγραφέας όπως άλλωστε αναφέρεται και μέσα στο βιβλίο, στα παραρτήματα και τα επίμετρα, δεν αναπαριστά επακριβώς την εποχή της δεκαετίας του �30, αλλά προσπαθεί να ρίξει φως στην εποχή μέσα από μία υπερβολική θέαση της καθημερινότητας.
Έτσι, λοιπόν, ο Έριχ Κέστνερ δημιουργεί ένα ανάλαφρο εκ πρώτης όψεως μυθιστορηματικό έργο, που στηλιτεύει τα κακώς κείμενα της εποχής του, χρησιμοποιώντας δεξιοτεχνικά τη σάτιρα, το χιούμορ, και τη λεπτή ειρωνεία, προκαλώντας αρκετά συχνά το πηγαίο γέλιο του αναγνώστη. Στην πραγματικότητα ωστόσο, πίσω απ� όλη αυτή την φαινομενική ελαφρότητα που διακρίνει κανείς διαβάζοντας το βιβλίο, κρύβεται μία καλά καμουφλαρισμένη θλίψη, γιατί μόνο θλίψη μπορεί να προκαλέσει εκείνη η κοινωνική παθογένεια, που χαρακτήριζε την Γερμανία την δεκαετία του ΄30, σε όποιον αναγνώστη αναλογιστεί τις δυσχέρειες που αντιμετώπιζαν οι Γερμανοί πολίτες, κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου. Δυσχέρειες, που διαφαίνεται ξεκάθαρα πως αποτέλεσαν το αίτιο για την ευκολότερη άνοδο του Ναζισμού, με τα ολέθρια στη συνέχεια αποτελέσματα.
Αυτό που μπορώ να πω με σιγουριά διαβάζοντας το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, είναι ότι η γάργαρη και οξυδερκής γραφή του Κέστνερ, σε συνδυασμό με την ιλαρή ατμόσφαιρα, καθώς τον γλαφυρό τρόπο με τον οποίο περιέγραφε τις ευτράπελες περιπέτειες του Φάμπιαν, που διέπονταν από μία γερή δόση υπερβολής, μου έφερε στη μνήμη αναγνώσματα όπως το «Ο Μαιτρ και η Μαργαρίτα» του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ και το «Η ανταρσία των αγγέλων» του Ανατόλ Φρανς, την ανάγνωση των οποίων είχα απολαύσει στο παρελθόν.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις σελίδες του παρόντος βιβλίου εμφανίζει το ιδεολογικό δίπολο που δημιουργείται μεταξύ των δύο προσώπων του έργου, του Φάμπιαν και του Λαμπούντε, που παρότι είναι αγαπημένοι φίλοι, έχουν εντελώς διαφορετική κοσμοθεωρία, για το πως τελικά μπορεί να πυροδοτηθεί μία ουσιαστική αλλαγή μες στα πλαίσια τηςκοινωνίας. Από την μία πλευρά, ο Φάμπιαν πίστευε πως πρώτα πρέπει να κάθε άνθρωπος να οδηγηθεί σε ριζικές ατομικές αλλαγές, και από την άλλη ο Λαμπούντε υποστήριζε ότι για να πυροδοτηθεί μία ατομική αλλαγή, πρέπει πρώτα να υπάρξει μία μαζική, σχεδιασμένη, και εστιασμένη ταυτόχρονα αλλαγή, ως αποτέλεσμα της συλλογικής δράσης μίας μερίδας πολιτών.
Ολοκληρώνοντας, διαβάζοντας αυτό το μυθιστόρημα, νομίζω πως κανείς δεν θα ξεχάσει τον βασικό πρωταγωνιστή του βιβλίου, τον Φάμπιαν, έναν πραγματικά ηθικό άνθρωπο, έναν άνθρωπο που προτιμούσε να παρατηρεί και να καταγράφει τη ζωή, παρά να ενεργεί και ουσιαστικά να ζει, έναν άνθρωπο αρκετά ευαίσθητο, που αποστρέφονταν καθετί ανήθικο, σκληρό και σκοτεινό, έναν άνθρωπο που εμφάνιζε αδυναμία προσαρμογής και εναρμόνισης με την ροή που ακολουθούσε η κοινωνία της εποχής, δυνατότητες που θα συνέδραμαν στο να καταφέρει να επιβιώσει μέσα στη διαβρωμένη κοινωνία στην οποία είχε την ατυχία να ζει, γεγονός που καταδεικνύεται περίτρανα από το άδοξο τέλος του βιβλίου. Δεν ξέρω αν ταυτιστείτε με τον Φάμπιαν, μιας και για τον συγγραφέα αποτελούσε παράδειγμα προς αποφυγή, αλλά σίγουρα θα τον συμπαθήσετε, θα τον συμπονέσετε και θα λυπηθείτε με τις προδοσίες επαγγελματικές και προσωπικές, που θα βιώσει μέσα στις σελίδες αυτού του έργου.
Το βιβλίο «Στο χείλος της αβύσσου» δικαίως θεωρείται ένα αριστουργηματικό μυθιστορηματικό έργο, κι αυτό γιατί καταφέρνει μέσα απ� την ανάλαφρη πνοή και το απέραντο χιούμορ που το διατρέχει σε κάθε σελίδα, να αφυπνίσει τη συνείδηση κάθε αναγνώστη που θα επιλέξει να το διαβάσει.
October 22, 2021
GOING TO THE DOGS: THE STORY OF A MORALIST (1931) presents a graphic picture of life in Berlin during the dying years of the Weimar Republic, just before the Nazi take-over. The frenetic pace of the city is represented in detail: night clubs, brothels, prostitutes, gambling, political turmoil.
Jacob Fabian is a decent 32 year old man who works in advertising. He is highly educated but he works at a low paid, menial job. He is not alone in this, many people are in a similar situation because there is rising unemployment and a looming financial crisis.
Fabian feels frustration. He is a moralist in a world of dissipation. He wonders: how can you find true love in a city of loose morals? How can you raise a family in the face of uncertain working conditions? Well, he will find love, and he will lose it. He will also lose his job and his best friend, who will commit suicide. In the end, he will lose even more.
This book was very controversial at the time it was published and it was criticized, mostly by the early Nazis, who considered it decadent and immoral. It was an instant bestseller. Later, however, when the Nazis were in power, his books were burned publicly (as were Heinrich Mann's books as well) because of "their affront to discipline and morality in the family and the State". They seemed to miss the strong didactic element of his writing.
This is one of the 100 must read German novels included in the DW list.
Jacob Fabian is a decent 32 year old man who works in advertising. He is highly educated but he works at a low paid, menial job. He is not alone in this, many people are in a similar situation because there is rising unemployment and a looming financial crisis.
Fabian feels frustration. He is a moralist in a world of dissipation. He wonders: how can you find true love in a city of loose morals? How can you raise a family in the face of uncertain working conditions? Well, he will find love, and he will lose it. He will also lose his job and his best friend, who will commit suicide. In the end, he will lose even more.
This book was very controversial at the time it was published and it was criticized, mostly by the early Nazis, who considered it decadent and immoral. It was an instant bestseller. Later, however, when the Nazis were in power, his books were burned publicly (as were Heinrich Mann's books as well) because of "their affront to discipline and morality in the family and the State". They seemed to miss the strong didactic element of his writing.
This is one of the 100 must read German novels included in the DW list.
November 14, 2015
I do not find this book funny, although many people around here mention just that about it.
I found it sad, and terrible, and great, and I loved Fabian, I can totally understand his view. I found it may things but not really funny. Maybe something is wrong with me, or maybe I find that te world is in crisis, my country is in crisis, life has a different value now, and this book describes a crisis which happens in a very different moment in the world, but maybe not so far from things that happen now.
This book has many descriptions of sexuality, that to me is the least important part, but I can understand that when it was published it was a really big deal, and maybe took some value away from what it is trying to say. What I can recognise is maybe the lack of value one gives to life, when there is a crisis, call it economic, or political, call it social tension, call it what you like.
It is more of a sad book, and maybe I find it sad, because in this very moment the world seems dark to me in many ways, and this book describes what happens to people when they really don't know where to go, or when everything they do really seems not to make any difference in the large scheme of things.
Very recommend read.
I found it sad, and terrible, and great, and I loved Fabian, I can totally understand his view. I found it may things but not really funny. Maybe something is wrong with me, or maybe I find that te world is in crisis, my country is in crisis, life has a different value now, and this book describes a crisis which happens in a very different moment in the world, but maybe not so far from things that happen now.
This book has many descriptions of sexuality, that to me is the least important part, but I can understand that when it was published it was a really big deal, and maybe took some value away from what it is trying to say. What I can recognise is maybe the lack of value one gives to life, when there is a crisis, call it economic, or political, call it social tension, call it what you like.
It is more of a sad book, and maybe I find it sad, because in this very moment the world seems dark to me in many ways, and this book describes what happens to people when they really don't know where to go, or when everything they do really seems not to make any difference in the large scheme of things.
Very recommend read.
December 29, 2018
Ένα αριστούργημα της εποχής του. Εξαιρετικό σε σχέση με την κοινωνία του Βερολίνου εκείνη την περίοδο, δημιουργεί πολύ έντονες εικόνες και αφήνει μια γλυκόπικρη αίσθηση.
Μου ταίριαξε πολύ με το στίχο του Έλιοτ: Αυτός είναι ο τρόπος που τελειώνει ο κόσμος, όχι με ένα πάταγο αλλά με ένα λυγμό.
Πολύ ωραίο ανάγνωσμα!
Μου ταίριαξε πολύ με το στίχο του Έλιοτ: Αυτός είναι ο τρόπος που τελειώνει ο κόσμος, όχι με ένα πάταγο αλλά με ένα λυγμό.
Πολύ ωραίο ανάγνωσμα!
Read
March 18, 2025Politisch stabil, Kästner hat dieses Buch 1928 geschrieben und den Zeitgeist damals schon richtig eingeschätzt, der Titel ist hier Programm. Auch dass dieses Buch der damaligen Gesellschaft keinen Spiegel, sondern viel eher einen Zerrspiegel vorhalten wollte, finde ich eine gute Erklärung des Autors. Jetzt wieder ungekürzt zu haben, ist es ein wichtiges Stück Zeitgeschichte von einem Schriftsteller, dessen Bücher früher auch verbrannt wurden.
Ich kann es mir trotzdem nicht verkneifen, zu erwähnen, dass Frauen hier nur (Besitz-)Objekte sind.
Ich kann es mir trotzdem nicht verkneifen, zu erwähnen, dass Frauen hier nur (Besitz-)Objekte sind.
May 8, 2022
„[A moralista] törzshelye, most és mindörökké, a süllyedő hajó. Ott tart ki, ameddig lehet. Jelszava változatlanul: Csak azért is!�
A történelem vastörvénye, hogy minél hosszabb és zavarosabb monológokat tart egy ország kancellárja, annál közelebb van az állam a szakadékhoz. Szegény Fabian, a moralizmus utolsó mohikánja ezt elég közelről szemlélheti ahhoz, hogy fájjon neki: Berlinben él, ahol az egeket veri a munkanélküliség, hol a vörösök, hol a barnák támasztanak rebelliót � mintha lázban fetrengene az egész város. Az erkölcs felbomlik, megélni csak az tud, aki nyitott az elkurvulásra. Sajnálatos tény, hogy Fabian pont azért moralista, mert erre nem képes, szóval kényelmetlen viselet neki a létezés. Mehetne persze vidékre is, hogyne � de ha a város lázas, akkor a vidék meg kihűlt, szinte halott. Emberi életre éppúgy alkalmatlan, akár a Hold felszíne.
Kästner a szatíra eszközével ábrázolja a zűllés mindent összenyálkázó polipját, hősét pedig úgy veti egyik keserűen komikus tragédiából a másikba, mintha az beszólt volna neki tegnap a frizurájára, és ezért meg akarná leckéztetni. Ilyen körülmények között ha Fabian szerelmes lesz, az is csak azért történik, hogy utána még rosszabb legyen neki � hát, köszönöm szépen, Fabian nevében is. De hát mit tegyünk, moralistának lenni már csak ilyen pálya, az íróknak szokásuk kegyetlenül bánni velük. Ám a moralistát ez nem zavarja, ő akkor is az marad, aki, ha ezért nem jár földi jutalom, az égiben meg nem hisz. Ő beugrik a fuldokló után a vízbe, hogy megmentse, ha nem tud úszni, akkor is. Sőt, ha nem tud úszni, akkor igazán.
A történelem vastörvénye, hogy minél hosszabb és zavarosabb monológokat tart egy ország kancellárja, annál közelebb van az állam a szakadékhoz. Szegény Fabian, a moralizmus utolsó mohikánja ezt elég közelről szemlélheti ahhoz, hogy fájjon neki: Berlinben él, ahol az egeket veri a munkanélküliség, hol a vörösök, hol a barnák támasztanak rebelliót � mintha lázban fetrengene az egész város. Az erkölcs felbomlik, megélni csak az tud, aki nyitott az elkurvulásra. Sajnálatos tény, hogy Fabian pont azért moralista, mert erre nem képes, szóval kényelmetlen viselet neki a létezés. Mehetne persze vidékre is, hogyne � de ha a város lázas, akkor a vidék meg kihűlt, szinte halott. Emberi életre éppúgy alkalmatlan, akár a Hold felszíne.
Kästner a szatíra eszközével ábrázolja a zűllés mindent összenyálkázó polipját, hősét pedig úgy veti egyik keserűen komikus tragédiából a másikba, mintha az beszólt volna neki tegnap a frizurájára, és ezért meg akarná leckéztetni. Ilyen körülmények között ha Fabian szerelmes lesz, az is csak azért történik, hogy utána még rosszabb legyen neki � hát, köszönöm szépen, Fabian nevében is. De hát mit tegyünk, moralistának lenni már csak ilyen pálya, az íróknak szokásuk kegyetlenül bánni velük. Ám a moralistát ez nem zavarja, ő akkor is az marad, aki, ha ezért nem jár földi jutalom, az égiben meg nem hisz. Ő beugrik a fuldokló után a vízbe, hogy megmentse, ha nem tud úszni, akkor is. Sőt, ha nem tud úszni, akkor igazán.
September 24, 2015
My booty on a recent trip to Berlin was more yarn than print, but this was one of the books that made it into my bag for the trip home.
I bought it from St George's English bookshop and if you would like more detail about the wonderful bookshops in Berlin, I wrote something about them .
It has a quote on the back from The Times Literary Supplement
It's a comparison I'm looking forward to making for myself, having acquired the relevant Isherwood volume, also a slim affair, at the same time. One can certainly agree that Kästner has an eerie feel for what is happening in Germany and what the outcome will be, an outcome he knows will be far more widespread. In 1931 he is well aware that he is watching the downfall, the disintegration, the degeneration of Europe. It's horrifying to be aware, reading it now, and seeing the ways in which it compares with Europe now, that there was no hindsight on the author's. He was calling it as he saw it day by day.
Rest here:
I bought it from St George's English bookshop and if you would like more detail about the wonderful bookshops in Berlin, I wrote something about them .
It has a quote on the back from The Times Literary Supplement
Damned for its improper subject matter, Going to the Dogs showed the crumbling Berlin of Christopher Isherwood's stories with something of Isherwood's sharp intelligence, but a far more tragic sense of implication.
It's a comparison I'm looking forward to making for myself, having acquired the relevant Isherwood volume, also a slim affair, at the same time. One can certainly agree that Kästner has an eerie feel for what is happening in Germany and what the outcome will be, an outcome he knows will be far more widespread. In 1931 he is well aware that he is watching the downfall, the disintegration, the degeneration of Europe. It's horrifying to be aware, reading it now, and seeing the ways in which it compares with Europe now, that there was no hindsight on the author's. He was calling it as he saw it day by day.
Rest here:
April 10, 2020
Ο "ηθικός" ήρωας του Κέστνερ είναι εκείνος που αντί να δρα προσαρμοσμένος στις νοοτροπίες της (δύσκολης) εποχής στην οποία ζει, παρατηρεί αυτήν την μάλλον (παράλογη για τον ίδιο) ζωή. Παρατηρεί, μένει απ' έξω, επειδή στην ουσία δεν έχει σκοπό, στόχο - φυσικό επόμενο των δεδομένων ίσως.
Σου αφήνει μια πικρή αίσθηση και προβληματισμό, εάν τελικά μέσα στο παράλογο, την βία και το χάος, μπορείς να βρεις τον δρόμο σου - και να τον ακολουθήσεις.
Σου αφήνει μια πικρή αίσθηση και προβληματισμό, εάν τελικά μέσα στο παράλογο, την βία και το χάος, μπορείς να βρεις τον δρόμο σου - και να τον ακολουθήσεις.
July 19, 2017
„Моралното уравнение е различно от аритметичното.�
„Чове� не е добър и умен само защото е беден.�
„Въпреки това няма смисъл да си прострелвате резервни отвори в най-отдалечените части на тялото.�
„Драга госпожо, добре известно е, че от една определена възраст нататък у човек се появяват нужди, които са в противоречие с морала на хазяйките.�
„Тръгнаха мълчаливо един до друг и съжаляваха всеки сам себе си и другия.�
„Откъд� тая дързост да искате гибелта на шейсет милиона души само защото чувството ви за чест е като на сърдити пуяци и непрекъснато се трепете?�
„Ко� са справедливите? � попита Фабиан. � Дайте ми адреса им.�
„Мож� би да го осени прозрението, че е определен и роден за зрител, а не, както днес си мисли, за актьор в световния театър.�
„Въпреки всичко животът бе едно от най-интересните занимания.�
„Чове� не е добър и умен само защото е беден.�
„Въпреки това няма смисъл да си прострелвате резервни отвори в най-отдалечените части на тялото.�
„Драга госпожо, добре известно е, че от една определена възраст нататък у човек се появяват нужди, които са в противоречие с морала на хазяйките.�
„Тръгнаха мълчаливо един до друг и съжаляваха всеки сам себе си и другия.�
„Откъд� тая дързост да искате гибелта на шейсет милиона души само защото чувството ви за чест е като на сърдити пуяци и непрекъснато се трепете?�
„Ко� са справедливите? � попита Фабиан. � Дайте ми адреса им.�
„Мож� би да го осени прозрението, че е определен и роден за зрител, а не, както днес си мисли, за актьор в световния театър.�
„Въпреки всичко животът бе едно от най-интересните занимания.�
Displaying 1 - 30 of 483 reviews
Can't find what you're looking for?
Get help and learn more about the design.