کتاب از پست و بلند ترجمه حاصل ساله� فعالیت حرفها� کریم امامی در زمینهٔ ترجمه است. این مجموعه شامل هفت مقاله از اوست و مقالهٔ هفتم در جلد دوم به چاپ رسیده است.
کریم امامی از نامدارترین مترجمان ایران است. پدر او تاجر چای بود و به همین علت خانوادهٔ امامی زیاد بین هند و ایران رفتوآم� میکردن�. امامی در سال ۱۳۰۹ در کلکتهٔ هندوستان متولد شد؛ البته زادگاه رسمی او شیراز است. او شهر شیراز را به خاطر آنک� زادگاه دو شاعر بزرگ حافظ و سعدی بود بسیار دوست داشت و به آن افتخار میکر�. کریم امامی از دبیرستان شروع به آموختن زبان انگلیسی کرد. او در دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تهران تحصیل کرد و بلافاصله پس از فارغالتحصیل� به عنوان مترجم برای خبرنگاران خارجی استخدام شد. سپس به کیهان فارسی پیوست. بعد از مدتی به این نتیجه رسید که شغل روزنامهنگار� مناسبش نیست و در انتشارات فرانکلین مشغول به کار شد. او اولین کتابش را در سال ۱۳۴۲ ترجمه کرد.
کریم امامی کتاب از پست و بلند ترجمه را با هدف گردآوری مقالاتش درخصوص ترجمه نوشت. این مقالات در فاصلهٔ سالها� مختلف و در روزنامهها� متفاوت چاپ شده بودند. امامی در مقالهٔ اول با عنوان «از خاک به خاک از جان به جهان» به تعریف ماجرای ترجمهٔ شعری از فروغ فرخزاد به انگلیسی میپرداز�. مقالهٔ دوم به مسئلهٔ لحن در ترجمه اختصاص دارد. امامی در مقالهٔ سوم به بهترین اثر ترجمهشده� ایرانی پرداخته است. مقالهٔ چهارم دربارهٔ ذبیحالل� منصوری نوشته شده است. امامی در دوران فعالیتش در انتشارات فرانکلین با او همکار بوده و در این مقاله بهتفصی� به منصوری و روش ترجمهٔ خاص و منحصربهفرد� نظر داشته است. مقالهٔ پنجم همچون مقالهٔ اول ترجمهٔ شعری فارسی به انگلیسی است. شعر موردنظر «صدای پای آب» از سهراب سپهری است. امامی در مقالهٔ ششم تلاش کرده تا هفتاد رباعی از خیام را به انگلیسی ترجمه کند.
کتاب مجموعه ای است از مقالات کریم امامی در حوزه ی ترجمه که می توان محتوای آنها را در چند دسته جای داد: 1) اشاره هایی به زندگی نامه ی کاری مؤلف توسط خود او؛ 2) نقل برخی ترجمه های امامی از فارسی به انگلیسی - ترجمه ی شعر "تولدی دیگر" فروغ، "صدای پای آب" سهراب، و در نهایت ترجمه ی 72 رباعی از خیام - همراه با بعضی توضیحات پیرامون سختی ها و روند کار؛ 3) نکاتی چند درباره ی ترجمه به فارسی - خصوصا از انگلیسی به فارسی؛ 4) مقالاتی در مورد ترجمه ها و شخصیت های تاریخی - حاجی بابای اصفهانی و ذبیح الله منصوری
دسته ی اول مطالب مختصرتر از آن است که لذت بخش باشد؛ به نظرم اگر متمرکز خاطراتش در حوزه ی کتاب و نشریات را می نوشت جالب می شد. دسته ی دوم برای تطبیق دادن و پی بردن به تلاش های مترجم برای بازآفرینی آثار فارسی در انگلیسی جالب اند. مطالب دسته ی سوم برای مبتدیان محض مفید، برای کم سابقه ها نه چندان بی فایده و برای مترجمان حرفه ای عملا بی فایده است. نویسنده کوشیده هم به نکات کتابشناسی اشاره کند - در مورد لغتنامه ها و ... - و هم به گونه ای کارگاهی به ترجمه ی نمونه هایی از اثار انگلیسی بپردازد. متأسفانه بخش کتاب شناسی دیگر کهنه شده و امروزه چندان به کار نمی آید. می ماند بخش کارگاهی که خواندنش مفید است. در مورد آخرین دسته اما گذر زمان یا عاملی دیگر از کیفیت آن نکاسته و همچنان خواندنی باقی مانده است
خلاصه اینکه به نظرم به ترتیب مقالات تاریخی کتاب، ترجمه های تحلیلی، و در نهایت متن ترجمه های فارسی به انگلیسی در این کتاب جای تأمل دارند
این کتاب مجموعه� مقالاتی راجع به ترجمه� که استاد امامی در طول چند سال در جاهای مختلف منتشر کرده�. چیزهای زیادی میشه از این مقالهه� یاد گرفت. حداقلش اینه که برخی از ماهایی که دستی به ترجمه بردیم، بدونیم تا رسیدن به جایگاه ایشون فاصله� خیلی زیادی هست.
اما راجع به این کتاب چیز ناخوشایندی وجود داشت و اون اینکه کریم امامی برای بیان مسائل مربوط به ترجمه اکثر جاها از زیر سوال بردن مترجمی استفاده میکن� که به زعم خودش اون مسئله� خاص رو در ترجمه رعایت نکرده؛ و برای این کار هم به صورت رندانها� مدام اون شخص رو مورد هجمه و تمسخر قرار میده. طوری که به نظرم میرسی� هدف نگارش برخی از این مقالهها� نقد بوده تا آموزش.
ترجمه که روزگاری یک نوع هنر به حساب می آمد و مترجم خوب کسی بود که دود چراغ می خورد و همچون کاوشگری آشنا به اثری قیمتی سعی در معرفی ارزش های آن به مخاطبان داشت امروزه تبدیل به چیزی شده که... اجازه بدهید سکوت کنم و مقدمه را بیش از این کش ندهم.
کریم امامی را می توان جزو نسل دوم مترجمان جدی کشور دانست. استادی برجسته و زحمت کش که با تمام سختی های عصر غیر دیجیتال سعی در انتقال هرچه بهتر معنای متن مبدا به ذهن مخاطب داشت. هنوز به خاطر دارم که یکی از اساتید، ترجمه های عالی او از آثار شکسپیر را می ستود.
از پست و بلند ترجمه کوششی است جذاب برای مترجمانی که شوق دانستن دارند و می خواهند با "پدیده ای به نام ذبیح الله منصوری" آشنا شوند و یا بدانند"چگونه از کلاغ فرنگی بلبل پارسی گو نباید ساخت".
این کتاب مجموعها� از مقالهها� کریم امامیه که در سالهای مختلف چاپ شدند. چند مقاله درباره ترجمه شعرهای فروغ فرخزاد، سهراب سپهری و رباعیها� خیام از فارسی به انگلیسیه. یک مقاله درباره ترجمه کتاب حاجی بابا اصفهانی. یک مقاله درباره محمد قاضی. یک مقاله هم درباره مسئله� لحن در ترجمه. اما مقاله� موردعلاقه� من"از پست و بلند ترجمه"ست که هفتمین مقاله� این جلده. توی این مقاله، امامی از چیزهای مختلفی حرف میزنه. از روزهای ترجمه برای خبرنگاران خارجی گرفته تا مسئله ترجمه ناپذیری و ترجمه کلمه به کلمه و... . خوندن این کتاب رو به کسایی که به ترجمه علاقه دارند، پیشنهاد میکنم.
«مادرجان، من شبها فقط کتاب میخوان�. چه چیزی هست تماشا کنم؟ از زور خیالات هم که آدم خوابش نمیبر�. کتابهای منصوری توی جانم میرس�. سرم را گرم میکن�. کوپن گوشت و صف سیگار را فراموش میکن�. درعوض به گذشته سفر میکن�... راستی که دنیا همیشه یکجور بوده�. یک عده سوارند و یک عده پیاده... سینوهه را که آدم میخوان� انگار زمان حال را میبین�. منصوری هم الحق قشنگ مینویس�. آدم لذت میبر�. راحت و روان. همه چیز روشن است. من وقتی نوشتۀ بعضی از این روشنفکرها را میخوان� سرم گیج میرو�...»
شروع کردم به خوندن این کتاب چون ترجمهها� کریم امامی رو همیشه خیلی دوست داشتم و فکر کردم احتمالاً این آدم حرفهای� برای گفتن داره. و داره؛ اما فکر میکن� مقالهها� این تو، برای کتاب اول بهترین گزینهه� نبودن.