Ya艧ar Kemal, as谋l ad谋 Kemal Sad谋k G枚k莽eli. Van G枚l眉鈥檔e yak谋n Ernis (bug眉n 脺nseli) k枚y眉nden olan ailesinin Birinci D眉nya Sava艧谋鈥檔daki Rus i艧gali y眉z眉nden uzun bir g枚莽 s眉reci sonunda yerle艧ti臒i Osmaniye鈥檔in Kadirli il莽esine ba臒l谋 Hemite k枚y眉nde 1926鈥檇a do臒du. Do臒um y谋l谋 baz谋 biyografilerde 1923 olarak ge莽er.
Ortaokulu son s谋n谋f 枚臒rencisiyken terk ettikten sonra 谋rgat k芒tipli臒i, 谋rgatba艧谋l谋k, 枚臒retmen vekilli臒i, k眉t眉phane memurlu臒u, trakt枚r s眉r眉c眉l眉臒眉, 莽eltik tarlalar谋nda kontrol枚rl眉k yapt谋. 1940鈥檒谋 y谋llar谋n ba艧lar谋nda Pertev Naili Boratav, Abidin Dino ve Arif Dino gibi sol e臒ilimli sanat莽谋 ve yazarlarla ili艧ki kurdu; 17 ya艧谋ndayken siyasi nedenlerle ilk tutukluluk deneyimini ya艧ad谋. 1943鈥檛e bir folklor derlemesi olan ilk kitab谋 A臒谋tlar鈥櫮� yay谋mlad谋. Askerli臒ini yapt谋ktan sonra 1946鈥檇a gitti臒i 陌stanbul鈥檇a Frans谋zlara ait Havagaz谋 艦irketi鈥檔de gaz kontrol memuru olarak 莽al谋艧t谋. 1948鈥檇e Kadirli鈥檡e d枚nd眉, bir s眉re yine 莽eltik tarlalar谋nda kontrol枚rl眉k, daha sonra arzuhalcilik yapt谋. 1950鈥檇e Kom眉nizm propagandas谋 yapt谋臒谋 iddias谋yla tutukland谋, Kozan cezaevinde yatt谋. 1951鈥檇e sal谋verildikten sonra 陌stanbul鈥檃 gitti, 1951-63 aras谋nda Cumhuriyet gazetesinde Ya艧ar Kemal imzas谋 ile f谋kra ve r枚portaj yazar谋 olarak 莽al谋艧t谋. Bu arada 1952鈥檇e ilk 枚yk眉 kitab谋 Sar谋 S谋cak鈥櫮�, 1955鈥檛e ise bug眉ne dek k谋rktan fazla dile 莽evrilen roman谋 陌nce Memed鈥檌 yay谋mlad谋. 1962鈥檇e girdi臒i T眉rkiye 陌艧莽i Partisi鈥檔de genel y枚netim kurulu 眉yeli臒i, merkez y眉r眉tme kurulu 眉yeli臒i g枚revlerinde bulundu. Yaz谋lar谋 ve siyasi etkinlikleri dolay谋s谋yla bir莽ok kez kovu艧turmaya u臒rad谋. 1967鈥檇e haftal谋k siyasi dergi Ant鈥櫮眓 kurucular谋 aras谋nda yer ald谋. 1973鈥檛e T眉rkiye Yazarlar Sendikas谋鈥檔谋n kurulu艧una kat谋ld谋 ve 1974-75 aras谋nda ilk genel ba艧kanl谋臒谋n谋 眉stlendi. 1988鈥檇e kurulan PEN Yazarlar Derne臒i鈥檔in de ilk ba艧kan谋 oldu. 1995鈥檛e Der Spiegel鈥檇eki bir yaz谋s谋 nedeniyle 陌stanbul Devlet G眉venlik Mahkemesi鈥檔de yarg谋land谋, akland谋. Ayn谋 y谋l bu kez Index on Censorhip鈥檛eki yaz谋s谋 nedeniyle 1 y谋l 8 ay hapis cezas谋na mahk没m edildiyse de cezas谋 ertelendi.
艦a艧谋rt谋c谋 imgelemi, insan ruhunun derinliklerini kavray谋艧谋, anlat谋m谋n谋n 艧iirselli臒iyle yaln谋zca T眉rk roman谋n谋n de臒il d眉nya edebiyat谋n谋n da 枚nde gelen isimlerinden biri olan Ya艧ar Kemal鈥檌n yap谋tlar谋 k谋rk谋 a艧k谋n dile 莽evrilmi艧tir. Ya艧ar Kemal, T眉rkiye鈥檇e ald谋臒谋 莽ok say谋da 枚d眉l眉n yan谋 s谋ra yurtd谋艧谋nda aralar谋nda Uluslararas谋 Cino del Duca 枚d眉l眉, L茅gion d鈥橦onneur ni艧an谋 Commandeur payesi, Frans谋z K眉lt眉r Bakanl谋臒谋 Commandeur des Arts et des Lettres ni艧an谋, Premi Internacional Catalunya, Fransa Cumhuriyeti taraf谋ndan L茅gion d鈥橦onneur Grand Officier r眉tbesi, Alman Kitap莽谋lar Birli臒i Frankfurt Kitap Fuar谋 Bar谋艧 脰d眉l眉鈥檔眉n de bulundu臒u yirmiyi a艧k谋n 枚d眉l, ikisi yurtd谋艧谋nda be艧i T眉rkiye鈥檇e olmak 眉zere, yedi fahri doktorluk payesi ald谋. 28 艦ubat 2015 tarihinde vefat etti.
Ya艧ar Kemal was born as Kemal Sad谋k G枚k莽eli in 1926 in the Hemite village of Kadirli, Osmaniye, where his family, originally from the village of Ernis (present-day 脺nseli) near Lake Van, had settled after a long period of immigration caused by the Russian occupation during World War I. With his amazing imagination, grasp of the inner depths of the human soul, and lyrical narrative, Ya艧ar Kemal became one of the leading name not only of Turkish literature, but of world literature as well. Translated into more than forty languages, Ya艧ar Kemal is the recipient of many awards in Turkey and more than twenty international awards including Prix mondial Cino del Duca, Commandeur de la L茅gion d'Honneur de France, Commandeur des Arts et des Lettres of the French Ministry of Culture, Grand Officier de la L茅gion d'Honneur de France, Premi Internacional Catalu帽a, Peace Prize of the German Book Trade, as well as seven honorary doctorates鈥攆ive in Turkey and two abroad. The last award Kemal received was the Bj酶rnson Prize given by the Norwegian Academy of Literature and Freedom of Expression (Bj酶rnson Academy) on November 9, 2. Ya艧ar Kemal died in 陌stanbul on February 28, 2015.
Bu kitap roman m谋d谋r, 艧iir midir, masal m谋d谋r, bilmiyorum ama Ya艧ar Kemal d眉nyadaki en iyi anlat谋c谋 olabilir. Her sat谋r谋 b眉y眉l眉 gibi. Ne anlatt谋臒谋n谋n zerre 枚nemi yok, anlat谋艧谋 harikulade. 陌nsana mutluluk veriyor...
陌lk olarak, Ya艧ar Kemal'in 眉slubunu efsane anlat谋m谋na olduk莽a uygun buldum bu sayede kitab谋 okumas谋 gayet keyifliydi. 陌kincisi, insanl谋臒谋n koku艧tu臒u 艧u g眉nlerde onurlu insanlar谋n 莽o臒unlukta oldu臒u bir hikayeyi okumak ad谋 efsane bile olsa iyi hissettirdi. Ve 眉莽眉nc眉s眉 de, A臒r谋 Da臒谋 betimlemeleri ger莽ekten ilgi 莽ekiciydi, bir haftasonu Van'a gitmeyi d眉艧眉nd眉rd眉. Bu nedenlerle kitab谋 sevdim.
Kitapta ho艧uma gitmeyen nokta, yazar谋n bir iki yerde, propaganda yapaca臒谋m diye hikayeye baz谋 sa莽mal谋klar eklemesiydi. Bir de son olarak 艧unu belirtmek istiyorum, bana g枚re kitapta, arkas谋ndaki a莽谋klamada yaz谋ld谋臒谋 gibi, insan psikolojisinin derinlikleriyle ilgili bir 艧eyler yoktu. 脰yle bir beklentiyle okumaman谋z谋 枚neririm.
ben bu kitab谋 dinledim. yi臒it 枚z艧ener seslendirmi艧. deneyim olarak tarifsiz. ama dinlerken bas谋l谋 olan谋 da edinmeniz 艧art olan kitaplardan: hikayeye e艧lik eden abidin dino 莽izimleri var. her formuyla 莽ok doyurucu bir kitap. asl谋nda hikayenin kendisini de -daha do臒rusu o ya艧ar kemal anlat谋s谋n谋 sevmemek m眉mk眉n de臒il. gerek anlatt谋臒谋 co臒rafya, gerek 枚zg眉n karakterleri ile de 枚nceki okuduklar谋mdan farkl谋 ve keyifli bir ya艧ar kemal okumas谋 oldu. ama mahmut pa艧a ve ahmet鈥檌n k谋r谋lgan narin aman da aman piremseessss erkekliklerine sinirlenmekten biraz oda臒谋m kayd谋. at谋 tutuyorum ben. at cand谋r gerisi heyecand谋r. g眉lbahar鈥櫮眓 ata binip mahmut ve ahmet鈥檌 ezdi臒i bir son hayal ediyorum鈥︹€�..
脺lkemizin efsane kalemi Ya艧ar Kemal鈥檌n edebiyat d眉nyam谋za kazand谋rd谋臒谋 A臒r谋 Da臒谋 Efsanesi, Anadolu鈥檔un derin k眉lt眉r birikimini ve ya艧am谋n tam kalbinde duran insan hik芒yelerini dam谋t谋p bir efsane i莽inde bir arada bu kitapta sunuyor. Ayn谋 zamanda bu efsanenin b枚lge insan谋n谋n k眉lt眉r眉, gelenekleri ve birbirleriyle kurdu臒u ili艧kiler 眉zerindeki etkilerini de i艧liyor.
脰zetle, Ya艧ar Kemal鈥檌 neden daha 枚nce 莽ok okumam谋艧谋m derdirten bir kitap oldu.
Bir kitab谋n, hammaddesi olan odundan m眉spet farklar谋 olmas谋 gerekir. A臒r谋da臒谋 Efsanesi tam da bekledi臒im gibi hammaddesinden farks谋z, hatta hammaddesinde bulunmayan zararlar谋 da muhteviyat谋nda bar谋nd谋ran bir kitap. Daha olaylar ba艧lamadan g枚ze 莽arpan etnik unsur vurgular谋yla yazar yine y枚n眉n眉 belli etmi艧, eskiden ola臒an bir bey olup daha sonra zalimle艧en Mahmut Pa艧a karakterine de "O art谋k Osmanl谋 olmu艧tur" diyerek yine her 莽al谋艧mas谋nda d眉艧t眉臒眉 莽ukura d眉艧m眉艧 bu kitapta. A莽谋k莽as谋 sayd谋臒谋m sebepler g枚z ard谋 edilse bile kitab谋n elle tutulur bir yan谋 yok; edebi hazdan ve psikolojik derinlikten bahsedemeyece臒im. Anadolu bozk谋rlar谋nda do臒dum b眉y眉d眉m, bu kitap Anadolu falan da kokmuyor. Yazar谋n y枚resel kelimeler kullanmas谋 ise bir ba艧ar谋 olarak kabul edilmemeli, e臒er yazar bir y枚renin insan谋n谋 anlatmak istiyorsa zaten bunu yapmakla m眉kellef olur. Toparlayay谋m; Ya艧ar Kemal neredeyse t眉m romanlar谋n谋 bir iskelete ba臒l谋 kalarak kaleme alm谋艧, A臒r谋da臒谋 Efsanesi de bu iskeletin 眉zerine a莽谋k a莽谋k s枚ylemekten imtina etti臒i politik kayg谋lar谋n谋 yamad谋臒谋 bir romandan ba艧ka bir 艧ey de臒il. Uzun laf谋n k谋sas谋, yaln谋z vakit de臒il ayn谋 zamanda bilin莽 kayb谋.
脺莽 Anadolu Efsanesi beni ne kadar s眉r眉klediyse, A臒r谋da臒谋 Efsanesi de beni o kadar s谋kt谋. Ba艧tan a艧a臒谋 sa莽mal谋klar silsilesi. Yok efendim t枚re b枚yleymi艧mi艧 de can谋n谋 ortaya koymazsa itibar谋 iki paral谋k olurmu艧 kimse ona sayg谋 duymazm谋艧 falan da filan. "El alem ne der" 艧apkas谋 alt谋nda bir dizi ak谋l d谋艧谋 olay zincirleme ya艧an谋yor. Konu da bir at, bir de k谋z. K谋zla da iki kelime laf etmediler ha, sadece d谋艧 g枚r眉n眉艧e bak谋p sevdaland谋lar. Ona sevdalanmak de臒il, hallenmek denir. Adam谋n sakal谋 sar谋 de臒il siyah olsa, az谋c谋k da g枚bekli olsa bu olaylar谋n hi莽biri ya艧anmaz. K谋z谋n huyunu suyunu bilmiyorsun, ya deliyse, ya 艧谋psevdiyse, ya so臒u臒u sevmiyorsa da A臒r谋'da ya艧ayamazsa? Katiyen tan谋mad谋臒谋, sadece fiziksel 枚zelliklerinden etkilendi臒i bir k谋z i莽in nam谋s nam谋s diyip kellesini ortaya koyar m谋 bir insan ya? Bu ne sa莽mal谋k!
Pardon biraz sinirlendim. Ben galiba bu 莽a臒 d谋艧谋 ataerkil hikayeleri okumak i莽in fazla modern ve e艧itlik莽iyim. Bir s眉re Ya艧ar Kemal'e bula艧masam daha iyi olacak gibi.
A莽谋k莽as谋 hikaye Osmanl谋 d眉艧manl谋臒谋 ve b枚lgede ya艧ayan kimli臒ini vurgulamaktan ba艧ka bir yere gidememi艧. O y眉zden efsane dedikleri konuya duygulanam谋yorsunuz bile. Hissedemiyorsunuz ki 眉z眉l眉p, sevinesiniz. Yani i艧in a莽谋臒谋 siyasi s枚ylem de araya s谋k谋艧t谋ray谋m derken bir a艧k hikayesini t眉ketmi艧. D眉r眉st olay谋m Nfk鈥檔谋n 鈥樷€橲ab谋r Ta艧谋鈥欌€� bu tarzda olmamas谋na ra臒men daha sa臒lam bir anlat谋艧a sahip. Efsane de臒il mi? Halk hik芒yesi de臒il mi sonu莽ta? K谋yasa pek tabii tutulabilir.
Bahsederken herkesin 枚n眉n眉 ilikledi臒i Ya艧ar Kemal'e uzunca bir aradan d枚n眉艧 yapt谋m. Dilimizin en b眉y眉k temsilcilerinden biri olarak addediliyor. Baz谋 s枚yleyi艧 bi莽imlerini anlamam谋艧 olsam da tasvir g眉c眉n眉 hissetmemek kabil de臒il. Yoruma ge莽meden Abidin Dino 莽izimlerini a莽谋k莽as谋 sevmedim, 莽ok daha etkileyici 莽al谋艧malar gelir diye d眉艧眉n眉yordum bir ba艧ka efsanenin ad谋n谋 g枚r眉nce.
A臒r谋da臒谋 efsanesi, ad谋yla m眉semma do臒u y枚remize has bir efsane. 陌nsanlar谋n bir araya gelerek ne kadar g眉莽l眉 olabilece臒inin ni艧anesi gibi.
"Mahmut Han hakk谋, yadigar谋 bilmez. O, Osmanl谋 olmu艧tur." Adaletle an谋lan Osmanl谋 demek ki, o y枚relerde iyi se莽imler yapamam谋艧 ki, halk谋n diline pelesenk olmu艧 zalimlik Osmanl谋 ile an谋l谋r olmu艧. Neyse zaten i艧i 枚z眉n眉n onunla alakas谋 yok.
Sevda 枚yle y眉ce bir duygu ki, her ne kadar g眉n眉m眉zde anlam谋n谋 kaybetmi艧 olsa da, 枚n眉nde hi莽bir g眉莽, kuvvet duram谋yor. Memo'yu g枚z眉m眉z眉n 枚n眉ne getirdik莽e i莽imiz par莽alan谋yor.
G眉lbahar ile ahmet ile memo ile birmi艧im gibi hissettim. Boyle hissetiren ayni zamanda A臒r谋 Da臒谋 insanin onlarla bir olmasaydi. Birlik olmasiydi. Bu birlik bu kitabi bu kadar g眉zel ve ak谋c谋 yapmis ve bir nehir yatagindan su gibi akm谋艧.
Bir Anadolu efsanesi.. A臒r谋 Da臒谋'n谋n kutsall谋臒谋 anlat谋l谋rken elbette b枚lge k眉lt眉r眉 ve insan ili艧kileri 眉zerindeki etkisini g枚r眉yorsunuz.. Bildi臒imiz k眉lt眉r眉, konusunu g眉zel i艧ledi臒i bir kitap ile bizlere sunmu艧 Ya艧ar Kemal..
Yaln谋zca bir a艧k hikayesi de臒il, a艧谋臒a a艧谋k olan bir 枚tekinin hikayesi; dininden, g枚r眉n眉艧眉nden dolay谋 d谋艧lanm谋艧谋n hikayesi ve kalabal谋klar谋n sessizli臒inden, sadece bir arada duru艧lar谋ndan bile tehditkar anlamlar 莽谋karan erk sahiplerinin hikayesi ve masal谋 da olmu艧 elbette.
Yeni kelimeler 枚臒rendi臒im kitaplar谋 ayr谋 bir seviyorum. Bu kitap da 枚yle g眉zel 枚rneklerden biri benim i莽in.
g眉zeldi, ya艧ar kemalin kalemini seviyorum. olan memo'ya oldu rip memo bu hikayenin en iyi ki艧isi sendin馃檹馃徎 ahmet seni ba艧ta at seni se莽ti diye, a臒r谋 da臒谋na 莽谋kt谋n indin diye adam sanm谋艧 idim ama son anda k谋skan莽l谋k yak谋艧mad谋 馃憥馃徎馃憥馃徎馃憥馃徎馃憥馃徎馃憥馃徎馃憥馃徎
This entire review has been hidden because of spoilers.
艦u insanlar, 艧u d眉nyada var olduk莽a her 艧eye ak谋l erdirecekler, kartal谋n u莽u艧una, kar谋ncan谋n yuvas谋na, ay谋n, g眉n眉n do臒u艧una, bat谋艧谋na, 枚l眉me, kal谋ma, her 艧eye ak谋l s谋r erdirecekler. Karanl谋臒a 谋艧谋臒a, her 艧eye, her 艧eye ak谋l erdirecekler, tek insano臒luna g眉莽leri yetmeyecek. Onun s谋rr谋na ula艧amayacaklar. 4/5猸愶笍猸愶笍猸愶笍猸愶笍 Ya艧ar Kemal'dan ilk olarak 陌nce Memed serisini okuyup her kitab谋na ayr谋 bay谋ld谋ktan sonra yazar谋n t眉m eserlerinin g枚z眉mde yeri bamba艧ka bir hal alm谋艧t谋. Okuyacak 莽ok kitab谋 olmas谋na ra臒men benim i莽in her birini ayr谋 bir keyifle okuyacak olmak b眉y眉k bir sab谋rs谋zl谋k 枚rne臒iydi resmen. A臒r谋da臒谋 Efsanesi'ni de k谋sac谋k bir kitaba nas谋l bir 枚yk眉 s谋臒d谋rm谋艧 diye merak ederek okumaya ba艧lad谋m. Bir a艧k hikayesini anlatt谋臒谋n谋 tahmin etmemi艧tim ama me臒er 枚yleymi艧. Osmanl谋 zaman谋na uzanan beylerin her dedi臒inin halk taraf谋ndan asla ikiletilmedi臒i kurall谋 ve zor zamanlarda Mahmut Han'谋n at谋n谋n bir gece ans谋z谋n Ahmet'in kap谋s谋n谋n 枚n眉nde belirlemesiyle ucu buca臒谋 g枚r眉nmeyen bir 莽eki艧me ba艧lar. As谋l imkans谋z olansa art谋k Mahmut A臒a'n谋n en b眉y眉k d眉艧man谋 olan Ahmet ile A臒a'n谋n k谋z谋n谋n birbirlerine a艧谋k olmal谋s谋d谋r. Kitap s眉rekli bir ko艧u艧turmaca i莽erisinde ilerliyor. Tabii ki Ya艧ar Kemal'in kendine has kalemiyle betimledi臒i Ahmet ile G眉lbahar'谋n a艧k谋n谋n ad谋m ad谋m b眉y眉mesini b眉y眉k bir be臒eniyle okudum. A臒a'n谋n ikisine d眉艧man kesilmesi, halk谋n kavu艧malar谋 i莽in ellerinden geleni yapmalar谋 derken tam anlam谋yla ge莽ti臒i zamana yara艧谋r bir kitap olmu艧. Kitab谋n isminde "efsane" kelimesinin ge莽mesinden hi莽 ku艧kulanmam谋艧t谋m ama sonunun bir efsane gibi bitmesi beni biraz hayal k谋r谋kl谋臒谋na u臒ratt谋. Daha farkl谋 ve i莽 rahatlat谋c谋 bir son bekliyordum. Yazardan s谋rada okumay谋 d眉艧眉nd眉臒眉m kitaplarsa Bir Ada Hikayesi serisini ard谋 ard谋na elimden d眉艧眉rmeden bitirmek. Sizlere de keyifli okumalar dilerim..
Ad谋 gibi bir efsane. Ya艧ar Kemal'in okudu臒um ilk eseri. Sahaf谋 gezerken arkada艧谋m bu eser 莽ok g眉zel okudun mu dedi, ben de okumad谋臒谋m谋 s枚yleyip ald谋m. 陌kinci el kitaplar谋 莽ok severim. Bu kitab谋 da 1984 bas谋m谋ndan okumak nasip oldu.
Yazar谋n dili ho艧tu. Efsane anlat谋s谋 i莽in uygun, hayalci ve ak谋c谋. Efsane dillere destan bir efsaneydi. Sonu da bizlere y谋llard谋r de臒i艧meyen bir ger莽e臒i bir daha hat谋rlatt谋. 陌nsan ne kadar severse sevsin ki艧inin i莽ine 艧眉phe d眉艧t眉臒眉 zaman, soru i艧aretleri kafas谋n谋 kurcalad谋臒谋 zaman ili艧ki bitiyor. Hi莽bir 艧ey eskisi gibi olmuyor. G眉ven ger莽ekten 枚nemli. Birbirleri i莽in ne kadar fedakarl谋klar yapsalar da 枚l眉m眉 g枚ze alsalar da hi莽 beklenmedik bir darbe her 艧eyi bitirebiliyor.
Son bir noktaya daha de臒inmeden ge莽emeyece臒im. Yazar谋n her f谋rsatta Osmanl谋'ya laf s枚ylemesinden hi莽 hazzetmedim. Bu b枚l眉mler bana kitab谋 basitle艧tirmi艧 gibi geldi. 脟ok fazla yerde ge莽iyordu 莽眉nk眉.
Ya艧ar Kemal'in anlat谋c谋l谋臒谋 ger莽ekten insan谋 b眉y眉l眉yor. Bir 莽谋rp谋da bitirdi臒im Ahmet ve G眉lbahar'谋n hikayesini anlatan bu kitap Abidin Dino'nun 莽izimleriyle s眉slenmi艧. Ya艧ar Kemal gibi bir de臒erimizi 莽ok ge莽 okumaya ba艧lad谋臒谋m谋 her kitab谋n谋 bitirdi臒imde ac谋 bir 艧ekilde tecr眉be ediyorum. Kitab谋n konusunu da zaman谋nda 眉lke topraklar谋n谋 kar谋艧 kar谋艧 gezip yapt谋臒谋 r枚portajlardan edinmi艧 oldu臒unu d眉艧眉n眉yorum. Bize ait olan bu efsaneye herkes bir kez 艧ans vermeli, kendisini yazar谋n s眉r眉kleyici diline b谋rakmal谋d谋r.