Ya艧ar Kemal, as谋l ad谋 Kemal Sad谋k G枚k莽eli. Van G枚l眉鈥檔e yak谋n Ernis (bug眉n 脺nseli) k枚y眉nden olan ailesinin Birinci D眉nya Sava艧谋鈥檔daki Rus i艧gali y眉z眉nden uzun bir g枚莽 s眉reci sonunda yerle艧ti臒i Osmaniye鈥檔in Kadirli il莽esine ba臒l谋 Hemite k枚y眉nde 1926鈥檇a do臒du. Do臒um y谋l谋 baz谋 biyografilerde 1923 olarak ge莽er.
Ortaokulu son s谋n谋f 枚臒rencisiyken terk ettikten sonra 谋rgat k芒tipli臒i, 谋rgatba艧谋l谋k, 枚臒retmen vekilli臒i, 办眉迟眉辫丑补苍别 memurlu臒u, trakt枚r s眉r眉c眉l眉臒眉, 莽eltik tarlalar谋nda kontrol枚rl眉k yapt谋. 1940鈥檒谋 y谋llar谋n ba艧lar谋nda Pertev Naili Boratav, Abidin Dino ve Arif Dino gibi sol e臒ilimli sanat莽谋 ve yazarlarla ili艧ki kurdu; 17 ya艧谋ndayken siyasi nedenlerle ilk tutukluluk deneyimini ya艧ad谋. 1943鈥檛e bir folklor derlemesi olan ilk kitab谋 A臒谋tlar鈥櫮� yay谋mlad谋. Askerli臒ini yapt谋ktan sonra 1946鈥檇a gitti臒i 陌stanbul鈥檇a Frans谋zlara ait Havagaz谋 艦irketi鈥檔de gaz kontrol memuru olarak 莽al谋艧t谋. 1948鈥檇e Kadirli鈥檡e d枚nd眉, bir s眉re yine 莽eltik tarlalar谋nda kontrol枚rl眉k, daha sonra arzuhalcilik yapt谋. 1950鈥檇e Kom眉nizm propagandas谋 yapt谋臒谋 iddias谋yla tutukland谋, Kozan cezaevinde yatt谋. 1951鈥檇e sal谋verildikten sonra 陌stanbul鈥檃 gitti, 1951-63 aras谋nda Cumhuriyet gazetesinde Ya艧ar Kemal imzas谋 ile f谋kra ve r枚portaj yazar谋 olarak 莽al谋艧t谋. Bu arada 1952鈥檇e ilk 枚yk眉 kitab谋 Sar谋 S谋cak鈥櫮�, 1955鈥檛e ise bug眉ne dek k谋rktan fazla dile 莽evrilen roman谋 陌nce Memed鈥檌 yay谋mlad谋. 1962鈥檇e girdi臒i T眉rkiye 陌艧莽i Partisi鈥檔de genel y枚netim kurulu 眉yeli臒i, merkez y眉r眉tme kurulu 眉yeli臒i g枚revlerinde bulundu. Yaz谋lar谋 ve siyasi etkinlikleri dolay谋s谋yla bir莽ok kez kovu艧turmaya u臒rad谋. 1967鈥檇e haftal谋k siyasi dergi Ant鈥櫮眓 kurucular谋 aras谋nda yer ald谋. 1973鈥檛e T眉rkiye Yazarlar Sendikas谋鈥檔谋n kurulu艧una kat谋ld谋 ve 1974-75 aras谋nda ilk genel ba艧kanl谋臒谋n谋 眉stlendi. 1988鈥檇e kurulan PEN Yazarlar Derne臒i鈥檔in de ilk ba艧kan谋 oldu. 1995鈥檛e Der Spiegel鈥檇eki bir yaz谋s谋 nedeniyle 陌stanbul Devlet G眉venlik Mahkemesi鈥檔de yarg谋land谋, akland谋. Ayn谋 y谋l bu kez Index on Censorhip鈥檛eki yaz谋s谋 nedeniyle 1 y谋l 8 ay hapis cezas谋na mahk没m edildiyse de cezas谋 ertelendi.
艦a艧谋rt谋c谋 imgelemi, insan ruhunun derinliklerini kavray谋艧谋, anlat谋m谋n谋n 艧iirselli臒iyle yaln谋zca T眉rk roman谋n谋n de臒il d眉nya edebiyat谋n谋n da 枚nde gelen isimlerinden biri olan Ya艧ar Kemal鈥檌n yap谋tlar谋 k谋rk谋 a艧k谋n dile 莽evrilmi艧tir. Ya艧ar Kemal, T眉rkiye鈥檇e ald谋臒谋 莽ok say谋da 枚d眉l眉n yan谋 s谋ra yurtd谋艧谋nda aralar谋nda Uluslararas谋 Cino del Duca 枚d眉l眉, L茅gion d鈥橦onneur ni艧an谋 Commandeur payesi, Frans谋z K眉lt眉r Bakanl谋臒谋 Commandeur des Arts et des Lettres ni艧an谋, Premi Internacional Catalunya, Fransa Cumhuriyeti taraf谋ndan L茅gion d鈥橦onneur Grand Officier r眉tbesi, Alman Kitap莽谋lar Birli臒i Frankfurt Kitap Fuar谋 Bar谋艧 脰d眉l眉鈥檔眉n de bulundu臒u yirmiyi a艧k谋n 枚d眉l, ikisi yurtd谋艧谋nda be艧i T眉rkiye鈥檇e olmak 眉zere, yedi fahri doktorluk payesi ald谋. 28 艦ubat 2015 tarihinde vefat etti.
Ya艧ar Kemal was born as Kemal Sad谋k G枚k莽eli in 1926 in the Hemite village of Kadirli, Osmaniye, where his family, originally from the village of Ernis (present-day 脺nseli) near Lake Van, had settled after a long period of immigration caused by the Russian occupation during World War I. With his amazing imagination, grasp of the inner depths of the human soul, and lyrical narrative, Ya艧ar Kemal became one of the leading name not only of Turkish literature, but of world literature as well. Translated into more than forty languages, Ya艧ar Kemal is the recipient of many awards in Turkey and more than twenty international awards including Prix mondial Cino del Duca, Commandeur de la L茅gion d'Honneur de France, Commandeur des Arts et des Lettres of the French Ministry of Culture, Grand Officier de la L茅gion d'Honneur de France, Premi Internacional Catalu帽a, Peace Prize of the German Book Trade, as well as seven honorary doctorates鈥攆ive in Turkey and two abroad. The last award Kemal received was the Bj酶rnson Prize given by the Norwegian Academy of Literature and Freedom of Expression (Bj酶rnson Academy) on November 9, 2. Ya艧ar Kemal died in 陌stanbul on February 28, 2015.
鈥淏aban bu da臒lar谋n kartal谋yd谋. M眉frezeler bir g眉nl眉k yoldan onun haberini alsalar, y眉z geri edip gerisingeri d枚nerlerdi. Osmanl谋 tir tir titrerdi kar艧谋s谋nda. Ya Memedim, ya yavrum鈥� Baban Arap at谋n 眉st眉nde鈥� Savatl谋 g眉m眉艧tendi at谋n谋n eyeri. G眉n alt谋nda, baban yoldan gelirken bir top par谋lt谋 gelirdi. Ovan谋n y眉z眉nde, nerde bir top par谋lt谋 g枚r眉rse k枚yl眉 gelir bana haber verirdi. Hat莽e, Efe geliyor! 脰demi艧 ovas谋 谋艧谋臒a keserdi o gelirken. Baban da臒dan eve indi臒inde k枚y d眉臒眉n bayram ederdi. Efe geldi deyin. F谋kara k谋zlar谋n 莽eyizini d眉zer, delikanl谋lar谋n ba艧l谋臒谋n谋 verirdi. Hastalara ila莽, yoksullara ekmek olurdu. Baban i艧te b枚yle bir efeydi, Memedim. Efem, derdim. Osmanl谋ya g眉venme. O herkese g眉venirdi. Y眉re臒i temizdi. Osmanl谋 kahpelik etti sonunda. Kahpe Osmanl谋.鈥�(s.14)
Kitaba ve Ya艧ar Kemal鈥檈 yorum yapmak istiyorum ancak her seferinde nas谋l ifade edece臒imi bir t眉rl眉 kestiremiyorum.
Hangi kelime kendi deyimiyle bu epope鈥檔in harikuladeli臒ini 枚vmeye yeterli kal谋r?
脟ak谋rcal谋 iyilerden mi k枚t眉lerden mi? K枚yl眉n眉n, gariban谋n derdine derman olup onu ezen a臒alardan ald谋臒谋 paralarla k枚yl眉y眉 kollayan biri mi yoksa kanunu yok sayan bir e艧k谋ya m谋?
脟ak谋rcal谋 bir efsane. Hepsi gibi o da kendini ve etraf谋n谋 korumaya bir 艧ekilde 莽al谋艧m谋艧, daha yaban zamanlarda 鈥済眉ven olmaz鈥� dedi臒i Osmanl谋鈥檡a boyun e臒memi艧 bir Efe.
Suyun ak谋艧谋, da臒lar谋n k谋vr谋mlar谋, insanlar谋n 莽eli艧kileriyle adeta olaylar谋n i莽erisinde g枚r眉nmez bir karakter gibi gezdiriyor sizi. Harikulade, iyi ki vars谋n Ya艧ar Kemal.
脟ak谋rcal谋 Memed Efe'nin hayat谋n谋n anlatt谋臒谋 s眉per bir eser olmu艧. "Epik bir eser okuyacaksan, Ya艧ar Kemal'den okuyacaks谋n" s枚z眉n眉 bir kez daha kan谋tlar nitelikte...
Okudu臒um en ak谋c谋 kitaplardan birisi oldu ve konu olarak da acayip ho艧uma gitti臒ini s枚yleyebilirim. Normalde uzun uzun yazmak istiyorum eser hakk谋nda ama ne kadar yazsam da duygular谋m谋 anlatamam, 莽ok be臒endim ve kesinlikle tavsiye ederim.
脟ak谋rcal谋 Efe ve k谋zanlar谋na hayran kald谋臒谋mdan daha 莽ok(ki ger莽ekten dostluklar谋na ve dayran谋艧alar谋na hayran kald谋m) ilk kar谋s谋 Iraz'a hayran kald谋臒谋m谋 da s枚ylemezsem i莽im rahat etmez. Bir efenin kar谋s谋 i艧te b枚yle olmal谋 dedirtiyor kendisine...
"脟ak谋rcal谋n谋n hayat谋n谋 枚臒rendikten sonra, i莽imden bir ses, "B谋rak 脟ak谋rcal谋y谋 git", diyordu. "K谋y谋lmaz bu adama."
Bir Efe olsun ki, pe艧inde ko艧arken hayat谋n谋 ortaya koyan bir komutana bunu d眉艧眉nd眉rs眉n.
Bir Efe olsun ki Osmanl谋n谋n cesedini asarak te艧hir etmesi kar艧谋s谋nda, onu vuranlar "G枚rd眉n m眉 yapt谋臒谋m谋z i艧i? 脟ak谋rcal谋 gibi bir yi臒it buna lay谋k m谋yd谋? Ke艧ki o bizi vurayd谋." desinler.
Ah Efe'm, insan yazg谋s谋n谋 de臒i艧tiremiyor demek ki. Yoksa sen bah莽ende fidanlar谋nla beraber 莽ocuklar谋n谋 b眉y眉tmek istemez miydin? Seni her da臒a 莽谋kmaya zorlad谋klar谋nda ben de isyan ettim seninle. Neden b谋rakmazs谋n谋z adam谋, neden azc谋k soluk ald谋rmazs谋n谋z diye yedim kendimi. Posluo臒lu'yla 陌smail Efe'ye ettiklerin 莽ok a臒r谋ma gitti ama 艧artlar seni bu hale getirmese sen bunlar谋 yapar m谋yd谋n? Sen ki merhametinle nam salmad谋n m谋? Elinden geldi臒ince fakire fukaraya yard谋m etmedin mi? Son 莽arp谋艧manda bile d眉艧man谋na can谋n谋 ba臒谋艧lamad谋n m谋? Kara Ali son nefesinde "Efe neden ge莽 kald谋 acep?" dedi, bil istedim. O da biliyordu sen b谋rakmazs谋n arkada艧谋n谋, sen satmazs谋n g枚n眉l verdi臒in, yolda艧l谋k etti臒in birini. 脟ak谋rcal谋'y谋 脟ak谋rcal谋 yapan, g眉c眉 kuvvetinden 莽ok c枚mertli臒i, adaleti, vefas谋 de臒il miydi? Do臒rusun Efe, insano臒lu azc谋k bir iyili臒i unutmuyor. Halk seni bunca sevmese 脟ak谋rcal谋 Efe nam谋 bizlere kadar gelir miydi?
Ke艧ke Ya艧ar Kemal daha uzun uzun anlatabilseydi seni bize. Ama en 莽ok da Iraz Hatun'u anlatabilseydi. 脟ak谋rcal谋 Efe gibi bir adam谋n sevda yolunda kendini yenemedi臒i yerde bile Efe'sine kol kanat geren, sona gitti臒ini r眉yalar谋nda g枚r眉p gel gayri diyen Iraz Hatun'u. Ne 莽ok isterdim Iraz Hatun seni daha yak谋ndan tan谋may谋. Efe'yle nas谋l tan谋艧t谋n谋z, Efen g枚nl眉ne yenildi臒inde sen sevdan谋 neden terk etmedin, y谋llarca bir adam谋n yolunu bekleyip, u臒runa i艧kenceler g枚r眉p nas谋l of demedin? Efe'nin 枚l眉m眉ne nas谋l katland谋n?
Topra臒谋n bol olsun 脟ak谋rcal谋, topra臒谋n bol olsun Ya艧ar Kemal.
脟ak谋rcal谋 Efe'nin hayat hikayesi zaten ba艧l谋 ba艧谋na bir efsane. Ya艧ar Kemal, 脟ak谋rcal谋 hakk谋nda ba艧ta onu 枚ld眉ren m眉frezenin komutan谋ndan 枚臒rendiklerini 1956 y谋l谋nda Cumhuriyet gazetesinde yay谋nlar ve sonra kitapla艧t谋r谋r. Benim i莽in bu roman谋 t眉m Ya艧ar Kemal kitaplar谋ndan eksik k谋lan onun o muazzam detayland谋ran hikaye anlat谋m谋yd谋. 陌nce ince dokudu臒u o karakterler, anlar, mekanlar olmadan ge莽en olaylar serisi, yine bir 莽谋rp谋da okuttu kendini. Lakin yazar谋n t眉m k眉lliyat谋 i莽inde yerini bu sebepten bir t谋k a艧a臒谋ya koyuyorum.
脟ak谋rcal谋 Memed Efe, on be艧 y谋ldan fazla bir zaman boyunca e艧k谋ya olarak Osmanl谋ya ba艧 kald谋rm谋艧, binden fazla insan谋 枚ld眉rm眉艧, 枚te yandan fakir fukaran谋n koruyucusu olmu艧tur. Ya艧ar Kemal, 脟ak谋rcal谋'y谋 枚ld眉ren m眉frezenin kumandan谋 Albay R眉艧t眉 Koba艧'谋n verdi臒i bilgiler 谋艧谋臒谋nda e艧k谋yan谋n hayat hikayesini, tan谋klar谋n谋n yorumlar谋na da yer vererek anlat谋r.
"Ya艧ar Kemal insano臒lunun 莽ektiklerini h谋rs dolu bir beceriyle anlatan y眉rekli bir yazard谋r. O isyan ve 枚fkesini, insanlara kar艧谋 Bat谋 yazarlar谋nda az g枚r眉len bir g眉venle desteklemesini bilmi艧tir." -New Statesman, (陌ngiltere)-
"Bir epik k眉lt眉r眉n眉n bu 枚l莽眉de derinliklerine inmi艧 birini daha bulmak 莽ok g眉莽." -Norrtelje Tidning, (陌sve莽)-
"Ya艧ar Kemal 莽a臒da艧 edebiyat谋n e艧ine az rastlan谋r devlerinden biridir." -Le Figaro, (Fransa)-
Ya艧ar Kemal2i okumaya hem doyamam hem de k谋yamam kitaplar谋n谋 okumaya :) 脟ak谋rcal谋 Efe'nin de benim i莽in Ya艧ar Kemal kitaplar谋 i莽inde apayr谋 bir yeri oldu. Mertli臒in, arkada艧l谋臒谋n, yi臒itli臒in sembolu bir kitap bence, defalarca okunulas谋 ayn谋 zamanda..
Zalimin zulm眉ne boyun e臒meyen Mehmet Efe'nin hayat hikayesini bir film izlermi艧 gibi okuyorsunuz. Ger莽ekten 艧ahane. Ya艧ar Kemal Anadolu'nun en iyi yazar谋 desek haks谋zl谋k etmeyiz.
Very interesting book. Ya艧ar Kemal (born Kemal Sad谋k G枚k莽eli, 1923-2015), a leading Kurdish writer and human rights activist from Turkiye. He received 38 awards during his lifetime and had been a candidate for the Nobel Prize in Literature on the strength of his 1955 novel "Memed, My Hawk."
In this book author writes about 脟ak谋rcal谋 Mehmet Efe (1872鈥�1911), a Zeybek, who was active as an outlaw in the region enclosing 陌zmir and Antalya in modern western Turkiye, from 1893 to 1911. While the political standing of 脟ak谋rcal谋 is controversial, he is generally recognized as a legendary efe, who was protective of common people, fought against authority, and established justice in regions of his control. In other words, he was like a Turkish "Robin Hood." He also called by the Ottoman Empire "kirserdar" in other words commander-in-chief (of an army) a military rank in Ottoman Empire. The story goes from 脟ak谋rcal谋 childhood to his death. In 1911, he was killed by Ottoman security forces during a fight and decapitated by his own men in order to prevent the identification of the body. In the last part of the book Ya艧ar Kemal quoting the memoir of R眉艧t眉 Koba艧, Ottoman soldier who caught the famous brigand. The memoir is very informative.
脟ak谋rcal谋 Efe halk dostu efsane bir e艧kiyan谋n hikayesini ele al谋r. Ya艧ar Kemal'in 枚ns枚zde belirtti臒i gibi zaten bilinen bir efsanenin kendi diliyle 枚nce tefrika olarak gazetede bas谋lmas谋 sonra da kitap haline getirilmesinden ibaretttir. 脟ak谋rcal谋 eski derebeyi at谋klar谋ndan, a臒alardan z眉lm g枚ren halk谋n imdad谋na yeti艧en, onlardan ald谋臒谋 alt谋nlar谋 Robinhood gibi halka da臒谋tan, bekarlar谋 evlendiren, fakirlere sahip 莽谋kan bir yi臒it efedir. Efe, halk ile kurdu臒u g眉莽l眉 ba臒 sayesinde Osmanl谋ya kar艧谋 15 y谋l boyunca da臒larda ya艧abilmi艧tir. Bu s眉re zarf谋nda herkesin ba艧vurdu臒u efe, devlet i莽inde devlet gibi hareket eder. Bu da haliyle Osmanl谋y谋 rahats谋z eder ve onu yakalamak i莽in s眉rekli yeni isimlerle pe艧ine adam takar. Roman boyunca 脟ak谋rcal谋 Efenin di臒er efelerle ve Osmanl谋 ile m眉cadelesinini Ya艧ar Kemal'in kendi usl眉bu ve betimlemeleri okuruz.
Efeli臒i dizilerden de臒il de kitaptan 枚臒renmek isteseniz okuyabilece臒iniz en g眉zel kitaplardan biridir. Ya艧ar Kemal'in ak谋c谋 anlat谋艧谋yla iyi bir kovalamaca hikayesi i莽inde kayboluyorsunuz.
Efsanevi bir ki艧ili臒in olabildi臒ince basit ve sade bir anlat谋m ile Ya艧ar Kemal'in dilinden d眉z yaz谋ya aktar谋lmas谋. Hal b枚yle olunca tabiat谋 ile son derece s眉r眉kleyici bir kitap 莽谋k谋yor kar艧谋m谋za. Etkilenmedi臒imi ve sonunda da 眉z眉lmedi臒imi s枚ylemek yanl谋艧 olur. Kitab谋 bitirdikten sonra bile halen etkisinde kald谋m ve 脟ak谋rcal谋 Efe'yi d眉艧眉nmeyi s眉rd眉r眉yorum. 脟ak谋rcal谋 Efe her ne kadar efsanevi bir ki艧ilik de olsa tabii ki anlat谋m Ya艧ar Kemal'in kaleminden olunca karakter ile uyumu ve okuyucuya aktar谋m谋 da bir o kadar net ve keskin oluyor; adeta t眉m olaylar g眉z眉n眉zde canlan谋veriyor. Bu da b眉y眉k yazar ya艧ar Kemal e 枚zde艧 bir zanaat.
B眉yuk usta Ege'nin 眉nl眉 Efesi 脟ak谋c谋'y谋 tan谋t谋yor bize. Kendisini tan谋yan insanlarla ve Albay R眉艧t眉 ile yapt谋臒谋 g枚r眉艧meler sonras谋nda haz谋rlanan kitap bir kaynak niteli臒inde. Babas谋n谋n intikam谋 i莽in efe olan 脟ak谋rkal谋' n谋n d枚nemin toplumsal yap谋s谋, a臒al谋k d眉zeni gibi nedenlerle her d眉ze ini艧te tekrar da臒a 莽谋kmas谋, 枚nceleri zenginden al谋p fakire da臒谋tan, yard谋msever kimli臒inin, adaletinin, anlay谋艧谋n谋n zamanla nas谋l de臒i艧ti臒ini ad谋m ad谋m okuyorsunuz. Mertli臒i ve cesareti ise 枚rnek al谋nacak cinsten. Ak谋c谋, do臒al, yal谋n anlat谋m谋 ile usta 脟ak谋c谋' y谋 bizden, i莽imizden biri yapmay谋 ba艧ar谋yor.
Efelik k眉lt眉r眉n眉 枚臒renece臒iniz ilk eser olabilir. Hem d枚nemin 艧artlar谋 hem de -o d枚nemin- h眉k眉metin o d枚nem efeler ile m眉cadelesini ya da m眉cadelesizli臒ini anlayabilece臒iniz, halk谋n yukar谋dan de臒il kendinden olan谋 "y枚netici" saymas谋n谋n nedenlerini, efelerin neden efe oldu臒unu, neden da臒谋 tercih etti臒ini anlayabilecek, 眉zerine -belki de- efelere sayg谋 duyman谋za neden olabilecek bir 艧aheser.
Bir Efe'nin hikayesini anlatiyor Yasar Kemal. Zenginden alip yoksula veren, halkin adaletini saglayan, ne zaman adalet istense, ne zaman halk谋n ba艧谋 s谋k谋艧sa 莽a臒谋rd谋臒谋听bir efe bu: Cakircali Efe.
Halkin kendi icinde ayri bir devlet olusumu olarak efelik kulturunu cok guzel anlatmis Yasar Kemal.