Στο χωριό τους, μια κοινωνία κλειστή, όπου μοιραία βασίλευαν και όριζαν τη ζωή των ανθρώπων παμπάλαια ήθη και έθιμα, προκαταλήψεις και άγραφοι νόμοι, έφτανε και μια κουβέντα μόνο να στιγματίσει κάποιον βάζοντάς τον στο περιθώριο. Πόσω μάλλον όλο αυτό που έγινε... Σήκωσαν λοιπόν γύρω τους τείχη ψηλά και έκλεισαν όλους τους άλλους απέξω. Οι πληγές τους ποτέ δεν έκλεισαν. Κακοφόρμισαν μάλιστα και μόλυναν και τους ίδιους. Ξεκομμένοι ζούσαν εκεί στην άκρη του χωριού, μέχρι που έφυγαν οι παλιοί και έμειναν οι καινούριοι. Η ιστορία τους όμως κάθε άλλο παρά ξεχάστηκε. Πέρασε από γενιά σε γενιά σαν παραμύθι. Παραμύθι που ακόμη και ο θάνατος των παλιών δεν μπόρεσε να φέρει και τη δική του λήθη, αλλά σαν ποτάμι παρέσυρε στο διάβα του όλους τους ζωντανούς, επηρεάζοντάς τους και διατηρώντας τους σκιές μέσα στη ζωή. Πώς να αντέξουν ακόμη ένα στίγμα που θα έφερνε η γέννηση του εξώγαμου παιδιού της Χρυσάνθης;
Ας ξεκινήσω με τα απλά: πρόκειται για ένα πάρα πολύ καλογραμμένο βιβλίο, με σωστή χρήση της γλώσσας, όμορφο λόγο και στρωτή ροή της ιστορίας. Ο βασικός ήρωας είναι η Χρυσάνθη και γύρω από την ιστορία της πλέκονται οι ιστορίες πολλών άλλων ανθρώπων, μέσα από τις οποίες βλέπουμε πώς είναι δυνατόν να επηρεαστεί η πορεία ζωής ενός ανθρώπου εξαιτίας των ηθών που επικρατούν στις μικρές κοινωνίες. Και τώρα τα βασικά που με προβλημάτισαν: Το Στίγμα. Εκτός από το ολοφάνερο στίγμα που θα προκαλούσε στην οικογένειά της η εγκυμοσύνη της Χρυσάνθης, δεν μπορώ να σκεφτώ οποιαδήποτε άλλη μορφή στιγματισμού που λείπει από το βιβλίο. Και νομίζω ότι από εδώ και πέρα ίσως κάποιοι θεωρήσουν spoiler αυτά που θα πω, οπότε ας δράσουν αναλόγως......
Γενικά οφείλω να πω ότι είναι από τα βιβλία που με προβλημάτισαν όσον αφορά την ποιότητα των ανθρώπων και το πόσο έχει αλλάξει σε βάθος η κοινωνία μας από τα χρόνια που περιγράφονται. Γεννήθηκα και μεγάλωσα σε πόλη, αλλά ακόμα και σήμερα παρατηρώ ότι κοιτάμε με περιέργεια τον άνθρωπο που χρειάστηκε ψυχοφάρμακα, τον ανάπηρο, την ανύπαντρη μητέρα και γενικά όποιον διαφέρει από τη μεγάλη μερίδα του πληθυσμού. Θα το χαρακτήριζα ως ένα βιβλίο δύο ταχυτήτων: μπορείτε να το διαβάσετε απλά και επιφανειακά, θα περάσει η ώρα σας με ένα πολύ όμορφα γραμμένο διήγημα. Ή αντιθέτως μπορείτε να εμβαθύνετε στις ιστορίες και να προβληματιστείτε όπως έτυχε με εμένα.
Βιβλίο του οποίου η αληθινή ιστορία κύλησε σαν νερό.!Πώς μπορούν τελικά η έλλειψη κατανόησης,συμπόνιας κι ενσυναίσθησης να αλλάξουν τις ζωές των ανθρώπων,να τους απομακρύνουν από την ευτυχία.Πόσο η στιγματοποίηση βαραίνει τους ανθρώπους.Πόσο οι γονείς οφείλουν,αν θέλουν να λέγονται γονείς,να στηρίζουν τα παιδιά τους και να μην τα στιγματίζουν και ακολουθούν τυφλά ζωές γεμάτες ανεπάρκεια και προκαταλήψεις & στερεότυπα.Στο βιβλίο θίγονται και θέματα όπως οι επιπόλαιες συζυγικές επιλογές,η υιοθεσία και το γνωστό πλέον πρότυπο του άντρα που είναι κτητικός,χωρίς κατανόηση,με εθισμούς και προβαίνει τελικά σε συναισθηματική ακόμα και σε σωματική κακοποίηση.Μόνο με αλληλεγγύη και αποστιγματοποίηση σε όλα τα επίπεδα της ζωής θα αλλάξει ίσως ο κόσμος..
Παρά τις πολλές σελίδες του καταφέρνει να σε αιχμαλωτίσει! Οι χαρακτήρες ζωντανοί, άμεσοι και γήινοι, με ταξίδεψαν και με πήραν μαζί τους μέσα στις ανησυχίες και τα πάθη τους! Η συγγραφέας με προσεγμένο λεξιλόγιο και δομημένη πλοκή, ξεδιπλώνει σταδιακά τη νοοτροπία και τη ζωή των ανθρώπων της υπαίθρου, μια νοοτροπία που δύσκολα ξεριζώνεται και εύκολα στιγματίζει ζωές και ανθρώπους. Οι ανατροπές εντείνουν την αγωνία, το παρόν και το παρελθόν συμπλέκονται, οι σχέσεις διαμορφώνονται και αλλάζουν στο πέρασμα του χρόνου, μα η ανάγκη για αγάπη και αποδοχή παραμένει αναλλοίωτη σε όλους. Ένα πραγματικά όμορφο βιβλίο που προβληματίζει σχετικά με το κατά πόσο είμαστε όλοι συμμέτοχοι ή αμέτοχοι σε "στίγματα" και προκαταλήψεις.
Πολύ χάρηκα που διάβασα το βιβλίο της Ρούλας Σαμαιλίδου. Είναι το πρώτο της βιβλίο που διαβάζω ομολογώ και είμαι ενθουσιασμένη. Την Ρούλα την έχω γνωρίσει σε διάφορες βιβλιοφιλικές συγκεντρώσεις και έχω αποκομίσει άριστες εντυπώσεις για τον χαρακτήρα της. Χαίρομαι λοιπόν που οι άριστες εντυπώσεις συνοδεύουν και τα σχόλια μου για το βιβλίο της. Σε κάποιο χωριό της Πελοποννήσου μια οικογένεια είναι στιγματισμένη από ένα παλιό μυστικό. Και επειδή ένα κακό δεν έρχεται ποτέ μόνο του, το στίγμα θα ξανασημαδεύσει για άλλη μια φορά την ίδια οικογένεια όταν η κόρη θα συνάψει δεσμό με τον πλούσιο, μεγαλοτσιφλικά του χωριού. Δυστυχώς για αυτήν μένει έγκυος στο παιδί του. Από εκεί και ύστερα ακολουθούμε την ιστορία της κοπέλας καθώς και όλων των προσώπων που παίζουν ρόλο στην ζωή της. Η ιστορία ξεκινά το 1930 και φτάνει έως και τις μέρες μας και βασίζεται σε πραγματικά περιστατικά. Ωραία γραφή μιας κατά τα άλλα συνηθισμένης κοινωνικής σάγκας. Καλογραμμένο, ,με αρκετές αναφορές σε ιστορικά γεγονότα που σημάδευσαν την Ελλάδα ( δεύτερο παγκόσμιο, εμφύλιο, επταετία, μεταπολίτευση κλπ) καλοδουλεμένο με αγάπη και με καλή επιμέλεια.
Τα ήθη κ ο στιγματισμός των ανθρώπων που πράττουν ενάντια σε αυτά... Ένας τέτοιος άνθρωπος και η Χρυσάνθη που εμπιστεύεται το λάθος άνθρωπο και το πληρώνει ακριβά με ελάχιστους ανθρωπους στο πλευρό της. Ακόμα ένα πολύ δυνατό βιβλίο από τη Ρούλα Σαμαϊλίδου, που ξέρει να κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον αλλά και να μας μεταφέρει μέσω των γραπτών της στην εκάστοτε εποχή που περιγράφει!
Κλειστοί τοίχοι κι ορθάνοιχτα αυτιά. Στερεμένες μεσήλικες ζωές που υδροδοτούν με δηλητήριο τις νέες. Πλάσματα που καιροφυλακτούν τον ήλιο του έρωτα να τον τυλίξουνε με σάβανο. Λόγια-μαχαίρια, επαφές-δολοφόνοι. Η κλειστή ζωή ενός χωριού πυροδοτεί τη φαντασία της κυρίας Σαμαϊλίδου και ξεδιπλώνει τις λέξεις, τα αισθήματα και τις σκέψεις της στο καλογραμμένο αυτό μυθιστόρημα.
Το κείμενο έχει πολλά θετικά χαρακτηριστικά και πάνω απ� όλα δε μένει στιγμή ήσυχο. Έχει έναν κεντρικό θεματικό άξονα με πολλές ακτίνες-ιστορίες που ποικίλλουν. Με άφησε αρχικά με την εντύπωση πως πρόκειται για σπονδυλωτό μυθιστόρημα αλλά σύντομα άρχισε να κλείνει μία μία τις εκκρεμότητες, να δένει αρμονικά κάθε ίνα που άφηνε τάχαμου τυχαία να βολοδέρνει μεταξύ των σελίδων και όλα αυτά, παρέα με έναν υπέροχο γλωσσικό διάκοσμο.
Ο τρόπος που αντιμετώπιζαν τον «τρελό του χωριού» οι γείτονές του, ένας έρωτας κόντρα στις κοινωνικές ανισότητες, μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, μια κρυφή πράξη υιοθεσί��ς και πολλά άλλα είναι διαφορετικές ιστορίες που στιγματίζουν μια οποιαδήποτε οικογένεια και την οδηγούν σε πράξεις με ανυπολόγιστες συνέπειες. Στο μυθιστόρημα ξεδιπλώνονται ακριβώς αυτές οι καταστάσεις και οι συνθήκες που «θα βάλουν λόγια» στους χωριανούς. Και ταυτόχρονα με τις ιστορίες να τρέχει αλαφιασμένος ο χρόνος που ξεκίνησε από τη δεκαετία του 1930 και φτάνει περίπου ως το σήμερα.
Ένα φροντισμένο μυθιστόρημα, γεμάτο με όμορφες παρομοιώσεις και άφθονα καλολογικά στοιχεία, που σκύβει με έγνοια πάνω απο τα προβλήματα και τις μικροχαρές των χωριανών, χωρίς να κρύβει τίποτα. Η πένα της κυρίας Σαμαϊλίδου είναι λεπτομερέστατη και ακριβής, παραστατικότατη και κατατέμνει ακριβοδίκαια την ανθρώπινη ψυχή των πλασμάτων που ανασταίνει στο κείμενό της. Με βοήθησε να ζήσω από κοντά το περιβάλλον στο οποίο κινούνται οι ήρωες του βιβλίου, περιέγραψε τα πάντα (από εσωτερικά σπιτιών μέχρι κατοικίες, χωράφια και έθιμα) και μου έδειξε ακριβώς τον σφυγμό μιας κοινωνίας σαν αυτή που μέχρι και σήμερα απαντάται σε πολλά χωριά της ελληνικής υπαίθρου.
«Το στίγμα» είναι ένα φορτισμένο συναισθηματικά, λεπτομερές, ρεαλιστικό, μελετημένο, καλογραμμένο μυθιστόρημα που μου γνώρισε ψυχές σπαράσσουσες και καρδιές αιμάσσουσες, συνήθως από λάθη ή παραλείψεις ή αδικίες άλλων. Η συγγραφέας θα μπορούσε να περιοριστεί σε μία ή δύο περιπτώσεις όμως η πρωτοτυπία έγκειται ακριβώς σε αυτό: καταγράφοντας πολλά και διαφορετικά κεντρικά σημεία μπόρεσε να απλώσει το υλικό της σε ποικίλα κοινӬνικά στρώματα και μέσα από το γραπτό αυτό να φωτογραφίσει με ζωντανά χρώματα ολόκληρη την ανθρώπινη κοινωνία, με τις μικρές και τις μεγάλες της στιγμές, οπότε να τεκμηριώσει μέσα από τα γεγονότα και τις σκηνές τη νοοτροπία ενός ολόκληρου μικρόκοσμου. Το βιβλίο αυτό είναι μια συγκινητική συντροφιά για απαιτητικούς αναγνώστες!
Πόσες φορές στις μικρές κοινωνίες παμπάλαια ήθη,ξεπερασμένοι άγραφοι νομοι,στείρες προκαταλήψεις έβαλαν στο περιθώριο με απιστευτη σκληρότητα ανθρώπους διαφορετικους&μάλιστα ακόμα και τους απογόνους τους;Η απάντηση μια&απλή: αμέτρητες.Αυτό ,λοιπον,το κοινωνικο θεμα διαχειρίζεται με περισσή δεξιοτεχνία η συγγραφέας κ.Σαμαιλιδου, η οποια με τις ιστοριες που παρουσιαζει ,καταδεικνυει προβληματα που υπάρχουν πισω απο τις κλειστές πορτες,σοκαροντας&προβληματιζοντας τον αναγνωστη με τον ακρατο ρεαλισμο τους .Ιστοριες καθημερινές,ήρωες που σου "μιλανε" ,λάθη που πληγωνουν &σημαδευουν κατάψυχα πολλες γενιές.Δεν θα αναφερθώ σε σημεια της πλοκής, γιατί δε θέλω να σας φανερώσω ουτε να σας δωσω το παραμικρο στιγμα οσων θα γινετε κοινωνοι.Απλά ,σας προσκαλώ να διαβάσετε ενα μυθιστόρημα " κραυγη",για οσα συμβαίνουν γυρω μας& πολλες φορες κλεινουμε τα ματια&γυρναμε την πλάτη σε αθωα θυματα των παραλογων μικρων κοινωνιων.Με σόκαρε,με συγκινησε , με προβληματισε με την αληθεια του.Μια αληθεια που βοα να ανοίξουμε την αγκαλια μας στο διαφορετικο&να διευρυνουμε το νου μας,για να ζουμε απλα καλυτερα.Θερμα συγχαρητήρια στη συγγραφεα.Με καθήλωσε χωρις καμια υπερβολή!!
Πολύ ενδιαφέρον βιβλίο. Ωραία η γραφή της Σαμαϊλίδου. Πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι αναφέρεται σε αληθινά έθιμα που έχουν στιγματίσει τόσους και τόσους ανθρώπους στο παρελθόν.
Στίγμα! Ένα σημάδι ανεξίτηλο σε κάποιον που η κοινωνία επιθυμεί να ξεχωρίζει και να απομονώνει δίνοντας τον αρνητικές και απαξιωτικές ιδιότητες και ειδικά σε μία κοινωνία όπου επικρατούν τα παραδοσιακά στερεότυπα,οι προκαταλήψεις και ο φόβος της κοινωνίας και που τοποθετείται η ιστορία και η πλοκή του συγκεκριμένου αναγνώσματος. Πολλές οι επιπτώσεις σε αυτά τα άτομα που το στίγμα της ψυχής επηρεάζει και επεκτείνεται στον περίγυρο. Η κυρία Σαμαηλίδου με μία αφήγηση ολοζώντανη και γλαφυρή και με φυσικούς διαλόγους μας μεταφέρει στο κλίμα της εποχής του 1930 παρακολουθώντας την πορεία μέσα από ένα ταξίδι ανθρωπιάς και συγκίνησης την ζωή των στιγματισμένων από γενιά σε γενιά.Στίγμα που μπορεί να θεωρηθεί οτιδήποτε όπως η ασθένεια,η εξάρτηση,ο ρατσισμός κ.α.Εμπεριστατωμένοι οι ήρωες και ο αναγνώστης παρατηρεί και σιγά � σιγά συμπορεύεται με τις ζωές τους που είναι πολλές και με διαφορετικότητα χαρακτήρων,αυταρχικοί,καλομαθημένοι,δύστροποι,ανασφαλείς,ευαίσθητοι,στερημένοι,άδολοι κ.α. αισθάνοντας ανάμεικτα και διάφορα συναισθήματα αναλόγως καταστάσεων και γεγονότων όπως απογοήτευση,θαυμασμό,γαλήνη,οργή,θυμό κ.α. Η συγγραφέας όπως έχει αναφέρει πραγματεύεται με παλιά θέματα και που δραστηριοποιήθηκαν σε έναν χώρο στο παρελθόν και κατορθώνει επιδέξια και με σωστή χρήση της γλώσσας να παντρέψει τα οποιαδήποτε αληθινά γεγονότα με την μυθοπλασία και να βγεί ένα καλό αποτέλεσμα.Βέβαια υπάρχουν σε ορισμένα σημεία αρκετές λεπτομέρειες που ίσως κουράζουν και κάπου αλλού οι εξελίξεις να τρέχουν και μερικούς ήρωες να ήθελα κάτι παραπάνω και ίσως την μετέπειτα διεύρυνσή τους(πάντα μιλώ υποκειμενικά),αλλά σίγουρα η ροή της ιστορίας δεν χωλαίνει κάπου.Και ενώ υπάρχουν ήρωες δυναμικοί και άξιοι θαυμασμού κάνουν τα λάθη τους και δειλιάζουν σε κάποια σημεία χάνοντας στιγμές χαράς και στιγμές της ζωής τους.Δεν θα επεκταθώ στην πλοκή,για να την απολαύσετε και να νιώσετε τους διάφορους προβληματισμούς που υπάρχουν ακόμη και στην σημερινή εποχή. Εν κατακλείδι το βιβλίο αφήνει μηνύματα αγάπης,φιλίας,ανθρωπιάς και το σημαντικότερο διεκδίκηση της ζωής για κάτι καλύτερο που κατά βάση οφείλουμε να το κάνουμε όλοι μας έγκαιρα ως επί το πλείστον και έχοντας δικαιώματα. Συγχαρητήρια στην κυρία Σαμαηλίδου και δικαίως την ακολουθώ σε όλα τα πονήματά της.
Ήθη,έθιμα και προκαταλήψεις μιας άλλης εποχής που στιγμάτιζαν υπολήψεις για γενιές.Έτσι θα στιγμάτιζε και τη Χρυσάνθη η γέννηση του εξώγαμου παιδιού της.Γι'αυτό το λόγο θα έρθει αντιμέτωπη με τη σκληρότητα και τη βιαιότητα του πατέρα αφέντη και μη βρίσκοντας συμπαράσταση στην,υποταγμένη στον άντρας της,μητέρα αναγκάζεται σε φυγή για να σώσει το αγέννητο παιδί της και την ίδια της τη ζωή. Στην πορεία της ζωής της θα συναντήσει ανθρώπους που θα είναι δίπλα της αλλά και απέναντι της.Μια πορεία δύσκολη αλλά και με στιγμές ευτυχίας.. Και παρακολουθώντας την πορεία αυτή θα δούμε να θίγονται από τη συγγραφέα έννοιες όπως η φιλία,η οικογένεια,η υιοθεσία αλλά και σκιαγράφιση χαρακτήρων όπως ο πατέρας αφέντης,αλλά και ο πατέρας που ξέρει να αγαπά και να στηρίζει τις αποφάσεις του παιδιού του ακόμα και όταν διαφωνεί μ'αυτές,η υποταγμένη γυναίκα,η αδιάφορη μάνα....χαρακτήρες που συναντάμε καθημερινά γύρω μας ακόμα και σήμερα.Κέρδισε επάξια μια ξεχωριστή θέση στη βιβλιοθήκη μου!!!
Αρκετά καλό, αλλά δεν μπορώ να πω ότι με ενθουσίασε... το τελείωσα πριν περίπου πέντε ημέρες και τώρα που γράφω την κριτική με προσπάθεια θυμάμαι την υπόθεση.
Δύο παράλληλες ιστορίες που ο χρόνος και η Μοίρα θα τις ενώσει πάνω από τη ζωή της μικρής Αγγελικούλας, από τη μια ο Μιχάλης και η Ευτέρπη που έχουν γευτεί την πίκρα και την απογοήτευση από την προδοσία των συγγενών τους, και από την άλλη η Χρυσάνθη που με την εφηβική της ψυχή ερωτεύεται τρελά και ρισκάρει να γευτεί τους χυμούς της ερωτικής τρέλας με αποτέλεσμα μια εγκυμοσύνη που όμως ανατρέπει τα δεδομένα που είχε στο μυαλό της για αίσιο τέλος της σχέσης της. Έτσι έρχεται αντιμέτωπη με την απόρριψη, την εκδικητικότητα, αλλά και το μένος της οικογένειας της. Η τιμή του πατέρα έχει μεγαλύτερη αξία στην ζυγαριά από το ίδιο του το παιδί, και α��τό η Χρυσάνθη το καταλαβαίνει με τον χειρότερο τρόπο. Η θέληση της να ζήσει η ίδια όσο και το αγέννητο παιδί της, την οδηγεί στην αγκαλιά της Ευτέρπης και του Μιχάλη που με τον τρόπο τους της επουλώνουν όλες τις πληγές της. Σύντομα όμως θα ανοίξει στην μητρική της υπόσταση μια βαθιά ρωγμή, που θα προσπαθήσει να την θάψει βαθιά μέσα της και να συνεχίσει τη ζωή της. Θα καταφέρει άραγε να συναντήσει την αληθινή αγάπη; Θα απολαύσει και αυτή τις χαρές της ζωής; Η αφήγηση της κας Σαμαιλίδου είναι ολοζώντανη και γλαφυρή και η γραφή της με κατέκλυσε με έντονα συναισθήματα: χαρά, ευτυχία, θυμός, μίσος, συγκίνηση, λύτρωση. Αγάπησα την Χρυσάνθη για την δύναμη της ψυχής της και την απέραντη αγάπη στην καρδιά της και ας μην είχε η ίδια την αγάπη από τους γονείς της. Γιατί από μικρή κοπέλα έγινε ΜΑΝΑ και έβαλε πάνω απ� όλα την τύχη του παιδιού της, πάνω από κάθε προσωπική ανάγκη και κατάφερε να πατήσει στα πόδια της. Το μυθιστόρημα αυτό έχει ως σκοπό να μας προβληματίσει για τους ανθρώπους που στιγματίζονται από την κοινωνία και μένουν στο περιθώριο. Οι ήρωες του βιβλίου ζουν μια ζωή καθορισμένη και στιγματισμένη από τα λάθη του παρελθόντος που διέπραξαν άλλοι και εξακολουθούν να καταδιώκουν την μια γενιά μετά την άλλη. Αν και η κοινωνία μας έχει εξελιχθεί το ρητό: « Αμαρτιαι γονέων παιδεύουσι τέκνα» εξακολουθεί να ισχύει� Ευχαριστώ την κα Ρούλα Σαμαιλίδου που μου χάρισε αυτό το υπέροχο ταξίδι!!
Ωραία γραφή και στρωτή διήγηση.Περίμενα όμως περισσότερα.Ίσως φταίνε οι πολύ καλές κριτικές που είχα διαβάσει εδώ. Ήθελα να έχει εμβαθύνει πιο πολύ στους χαρακτήρες. Κάποια σημαντικά γεγονότα παρουσιάζονταν σε λίγες μόνο αράδες και κάποια άλλα περιγράφονταν ίσως πιο αναλυτικά απ ΄όσο χρειαζόταν.Επίσης περίμενα “τ� στίγμα� να είναι πιο εμφανές στο βιβλίο κάτι που δεν συνέβη.