Een laag voorhoofd, kleine bruine oogskens die overal tegelijk rondspieden, een mager gezicht en grote wijd uitslaande oren: zo ziet De Witte eruit. Het kattenkwaad zit hem zo in het bloed dat hij er maar moeilijk weerstand aan kan bieden. Zijn streken zijn al uitgehaald voor hij het zelf in de gaten heeft. Dit klassiek geworden boek van Ernest Claes bevat een reeks kostelijke, soms grimmige anekdotes over een jongen die opgroeit in een milieu waarin armoede en zware arbeid de mensen keihard hebben gemaakt, zodat de kinderziel zich meestal onbegrepen voelt. Plaats van het gebeuren is de omgeving van Zichem, het geboortedorp van de schrijver op de grens van Kempen en Hageland.
Met De Witte heeft Ernest Claes blijkbaar het geheim ontdekt van de eeuwige jeugd. Het boek werd herhaaldelijk verfilmd (in 1934 door Jan Vanderheyden, in 1980 opnieuw door Robbe de Hert) en meer dan 125 keer herdrukt. Het maakte van Claes een van onze meest gelezen en vertaalde schrijvers. Dit tijdloze document voert u mee naar het Vlaamse platteland van het begin van de twintigste eeuw.
nr. 8/35 ISBN/barcode (voor de gehele reeks van 35 boeken: 5413660887617
Schoontje om het jaar mee te starten. Deugnieterij die mij deed denken aan de verhalen van mijn vader en zijn broers (bij hen weliswaar gelukkig met een pak minder slaag), een sappig dialect (dat ik soms wel 2x moest lezen om het te begrijpen) en nostalgie naar de tijd dat kinderen nog gewoon een ganse namiddag in de velden konden verdwijnen om te spelen.
'De witte' is een verzameling gebeurtenissen in een zinderende zomer in het leven van de ca. tien- tot twaalfjarige hoofdpersoon, die zijn bijnaam dankt aan zijn witte haar. Deze boerenjongen leeft rond ca. 1900 in het platteland van Vlaams Brabant (Zichem, waar Claes zelf is opgegroeid), waar telefoon, radio noch auto nog bekend zijn. De Witte wordt voorgesteld als een vrijheidslievende buitenmens, wiens verlangens sterk contrasteren met de bedrukte sfeer van school, kerk en het ouderlijk huis. De katholieke geloofsleer hangt als een donkere deken over het boek, en Claes laat zijn jonge personages hier graag mee spotten. Erger nog zijn de vele lijfstraffen die de Witte thuis en op school te verduren krijgt. Hierdoor krijgt het boek, dat ooit als humoristisch te boek stond, een zekere zwaarte.
De premoderne, 19e eeuwse wereld van 'De Witte' is zeker er een van het verleden, en voor een groot deel is dat het een goed ding, maar wanneer Claes rept over vele buitelende leeuweriken, dan voel je pijnlijk hoe ook zij met de moderniteit zijn verdwenen...
Claes' stijl en onderwerp maken hem sterk verwant aan Stijn Streuvels en Felix Timmermans. De laatste heeft de houtsnede-achtige illustraties in deze uitgave verzorgd.
'De Witte' heeft geen vastomlijnd verhaal, en erg veel gebeurt er eigenlijk ook niet in het boek, maar de levenslust spat er van af, en de dialogen in Vlaams-Brabants brengen de personages erg goed tot leven. Alles opgeschreven in heerlijk ronkend Vlaams. Het is alleen jammer dat het boek zo abrupt eindigt.
Meer dan honderd jaar geleden verscheen De Witte van Ernest Claes in de ‘Vlaamse Bibliotheek� van De Wereldbibliotheek. Vorig jaar bracht dezelfde uitgever het boek over de boerenjongen Lewie Verheyde opnieuw uit in een mooie gebonden editie met leeslint. De jubileumuitgave is de 128e druk van De Witte, een everseller van de bovenste plank.
In het voorwoord vertelt de Vlaamse dichter en schrijver Peter Theunynck dat De Witte in Vlaanderen het meest gelezen boek is dat ooit is geschreven. Het is geliefder en bekender dan Kaas van Willem Elsschot en Het verdriet van België van Hugo Claus. De eerste druk van 5.000 exemplaren was in een mum van tijd uitverkocht vanwege de Vlaamse kritiek op de manier waarop Claes (1885-1968) het rooms-katholicisme bespot in het boek. Willem Kloos liet zich in Nederland lovend uit over het boek. Ook de tweede druk van zesduizend exemplaren was snel uitverkocht en daarna was het boek niet meer weg te denken uit het Nederlandstalige literaire landschap.
Wie De Witte, een schelmenroman die zich afspeelt op het platteland van Vlaams-Brabant, leest, weet meteen waarom er van dit boek al 128 drukken zijn verschenen. Het boek leeft, hoewel Witte in een heel andere tijd leefde dan de hedendaagse lezer en Claes een heel ander Nederlands schreef dan nu gebruikt wordt. Lees meer:
Een heimatroman, met licht naturalistische toets, en waarin al een beetje de grote veranderingen worden aangekondigd dat het katholieke Vlaanderen op termijn zal ondergaan. Eigenlijk nog vooral historische waarde: het beeld van het grotendeels nog "arme" Vlaanderen.
Dit boek stond al lange tijd op mijn te lezen lijst. Na het geboortehuis van Ernest Claes te hebben bezocht werd het voornemen concreet. Het geeft een extra dimensie aan de lectuur. Je ziet de witte bijna van die trappen afkomen en over de steenweg wandelen om kattekwaad uit te steken. De mooiste passage in het boek is voor mij degene waar hij in Diest een nieuwe pet gaat kopen en hij bevriend geraakt met het meisje Nele. Misschien wèl omdat het een minder beroemde passage is. De passage van aardappelen die te zout zijn kon me om die reden minder plezieren. Het toont zijn jeugdig protest tegen het volwassen worden. De passages waarin hij de velden ontdekt en de vogels erin behoren tot de meest poëtische van het hele boek. Ze vertellen over een Vlaanderen dat lang achter ons ligt en een zekere verwondering opwekt. Het mooie aan het boek is dat het een jeugdige onschuld met zich meedraagt. Je ziet het strenge katholieke Vlaanderen door de ogen van een bengel die de gevestigde orde nog tegen de schenen durft te stampen. Minder leuk vond ik het dialect dat te pas en te onpas erbij kwam. Het hielp dat ik van dezelfde regio ben maar de zinnen in het dialect bemoeilijkten het lezen. Het hoort bij het boek dat echt een heimat wil tonen maar voor iemand die zelf geen dialect spreekt vormt het een zekere uitdaging.
This entire review has been hidden because of spoilers.
Leuk boekje! Misschien geen 'hoogstaande literatuur', maar de Witte is een tof personage om te volgen en ik hou ervan dat het in hun dialect geschreven is. Alles wat je niet kan lezen, moet je gewoon proberen uitspreken en dan hoor je wel wat ze bedoelen - echt een charmant taaltje. Het roept bij mij wel wat gevoelens van nostalgie op, de lagere schooltijd in de late lente- en zomermaanden, het afspreken met vrienden en vriendinnen en deugnieterij uithalen, het leek toen alsof alles zo eeuwigdurend was, terwijl alles nu zo snel voorbij lijkt te gaan. Nostalgisch, charmant, leuk!
Een leuk boek vol met streken van De Witte. Een echte kwajongen. Beeldend beschreven. Had soms wat moeite om te begrijpen wat er stond... (oud Vlaams) maar kwam er meestal wel achter wat er bedoeld werd in de volgende zinnen.
Deze klassieker die intussen bijna 100 jaar oud is, dacht ik vroeger al eens gelezen te hebben. Alleen hing er in mijn hoofd niet zo’n donkere wolk boven. Je hebt de deugnieterijen van ‘de Witte�, waar ik hoofdschuddend om zat te glimlachen maar die glimlach verdwijnt even snel als de afschuwelijke straf volgt: slaan, opsluiten, hard werken - dat was het lot van de kinderen die uw (over)grootouders waren. In onze tijd zouden ze het gedrag van de Witte het stempel ADHD geven en een paar pillekes voorschrijven. Dus waarschijnlijk had ik het trieste van dat boek als kind totaal niet door.
Wat ik heerlijk vind aan het boek, is hoe Claes alles zo levendig weet te schetsen. Ik ken het landschap rond Zichem (waar het zich afspeelt) een beetje, ook al is het er nu natuurlijk veel voller bebouwd, dus dat zal er wel aan geholpen hebben, maar bij momenten waande ik me aan Wittes zijde als hij door de velden holde of naar de lucht lag te staren. Dat Claes bovendien in het Vlaams schrijft (en dus niet in netjes algemeen Nederlands), en zijn dialogen helemaal in het plaatselijk dialect, geeft dit boek een onweerstaanbare charme mee. Ik heb ervan genoten!
Ludovicus Verheyden kreeg van zijn familie, vrienden en de gemeenschap heel wat bijnamen, maar staat, omwille van zijn witte vlasblonde haar, bij iedereen gekend als ‘De Witte�. Hij is de hoofdfiguur in dit prachtige (jubileum-)boek van wijlen Ernest Claes.
De Witte, negen jaar, is het nakomertje van boerenfamilie Verheyden, heeft een broertje dood aan schoollopen en nog meer aan werken op het veld. Hij is echter heel erg goed en geslepen in het bedenken van kattenkwaad, waar hij ook zijn schoolvrienden in meesleept en hij doet niets liever dan ravotten en ontsnappen aan het ‘juk� van elke dag.
In wezen heeft de Witte een goede inborst en een hart van goud, maar als het even kan, rebelleert hij ondoordacht op zijn eigen slinkse en grappige manier. Niet iedereen is even gelukkig met de streken en strapatsen die de Witte uithaalt, zeker niet zijn vader, de schoolmeester en de pastoor om er maar enkelen op te noemen.
Ernest Claes zet met De Witte een heel geloofwaardige jongensfiguur neer in het dorp Zichem waar hij zelf werd geboren, woonde, opgroeide en daarom het dorp m.a.w. kent als zijn eigen broekzak. Ik opteerde ook om de biografie van de auteur er eens op na te slaan en na het lezen hiervan kan ik mij niet van de indruk ontdoen dat Ernest Claes voor een groot deel zijn eigen ‘fratsen� en leven heeft beschreven, maar dit komt nooit in het boek tot uiting.
De auteur heeft het boek erg goed opgebouwd. Hij schreef 14 chronologische verhalen, die aanvangen wanneer de Witte 9 jaar is en worden afgesloten wanneer de hoofdfiguur 12 jaar is geworden. Uiteraard kunnen alle verhalen los gelezen worden.
Het boek heeft heel humor in zich, maar is ook een aanklacht tegen het harde dorpsleven van begin 20e eeuw. Woningen waar men met heel veel personen op een kleine oppervlakte moest samenwonen en leven; dagelijks hard werken voor een schamel loon; de notabelen van het dorp � de pastoor, de notaris, de schoolmeester� � voor wie men ongelooflijk veel respect moest hebben maar die hun ook angst inboezemden �
Hoe men toen omging met de mensen, kunnen wij ons nu moeilijk voorstellen en zouden we ook niet tolereren: op school meer dan eens slagen krijgen van de meester en opgesloten worden in een donker stoffig hok; thuis een bed moeten delen met familieleden; zonder eten naar bed worden gestuurd � maar de keerzijde van de medaille is dat men met heel weinig tevreden was en toch erg gelukkig kon zijn.
Het valt op dat De Witte zich afzet en verzet tegen ieder persoon die gezag uitoefent. Hij kan daar helemaal niet mee omgaan en door zijn daden/acties komt hij vaak in een lastig parket en trekt hij steevast aan het kortste eind. De Witte wordt op stel en sprong ‘volwassen� en stelt zelf, zonder medeweten van zijn ouders, zijn toekomst veilig. Hij wil immers ontsnappen aan het harde landbouwleven en biedt zijn diensten aan in de drukkerij van de Abdij van Averbode, waar hij na het schrijven van zijn naam in een dik register, onmiddellijk wordt aanvaard.
‘…En dat was het einde van een heerlijke deugniet!�
Hieruit kan ik alleen maar concluderen dat De Witte veel slimmer was dan het boek laat uitschijnen en dat bevestigt mijn vermoeden dat Ernest Claes zelf model stond voor dit boek.
Als lezer ga je volledig op in De Witte, in de randpersonages en beleef je alle schelmenstreken alsof je er zelf bij bent. Het is uitgesloten dat de lezer geen sympathie heeft voor De Witte en zich er misschien mee vereenzelvigt. Tranen zullen zelden opwellen bij de lezer, maar het verhaal zal zeker een glimlach op het gezicht toveren, maar ik ben ervan overtuigd dat menig lezer veel en hardop zal lachen om de kwajongensstreken van de Witte. Dit is een boek met een verhaal uit ‘de goede oude tijd� met een onderliggende boodschap dat men nooit mag wanhopen en dat geluk niet zo maar voor het oprapen ligt.
Voor het fijne verhaal, voor het plastische taalgebruik, voor de mooie metaforen, voor de mooie cover waardeer ik dit boek heel erg graag met vijf sterren.
De Witte uit 1920 werd immens populair. Dit boek werd tweemaal verfilmd; in 1934 door Jan Vanderheyden onder de titel De Witte. Dit was de eerste Vlaamse langspeelfilm met geluid. In 1980 volgde een remake door Robbe De Hert onder de titel De Witte van Sichem. In 1992 bewerkte componist Willy Van Couwenberghe De Witte tot musical. Claes' boeken werden in verschillende talen vertaald, en een aantal boeken werden tot de televisieserie Wij, Heren van Zichem bewerkt, een populaire televisiereeks bij de VRT die meermaals werd heruitgezonden. In 1920 verscheen bij Wereldbibliotheek De Witte, het kostelijke boek van Ernest Claes.De Witte is de bijnaam van Lewie Verheyden, een boerenjongen uit het dorpje Zichem met een hart van goud. Hij haalt allerlei kattenkwaad uit maar achter zijn branie gaat een treurig leven schuil. Zwaar werk en een armoedig bestaan maken de mensen van zijn komaf ongevoelig en hard, en voor de meesten bestaan geen mogelijkheden tot scholing. Bij toeval ontdekt de Witte de literatuur en dat veroorzaakt een ommekeer in zijn leven. De Witte is een schelmenroman over een jongen die probeert op eigen kracht vorm en inhoud aan zijn leven te geven, over de ontwikkeling en ontplooiing van de menselijke geest tegen de stroom in. Het is bij uitstek een boek voor onze tijd, want het barst van levenslust en optimisme. En de taal van Ernst Claes sprankelt nog net zo als honderd jaar geleden. De Witte behoort tot de literaire traditie van begin twintigste eeuw, waartoe ook Kees de jongen van Theo Thijssen en Huckleberry Finn van Mark Twain gerekend worden.
Een bijzondere inkijk in het leven van een kind in de jaren 20 van de 20ste eeuw in Vlaanderen.
De Witte heeft de tand des tijds doorstaan en wordt blijkbaar nog regelmatig gelezen. Deze zogenaamde schelmenroman schetst het verhaal van een jonge jongen in het arme Vlaamse platteland van de jaren 20 van de 20ste eeuw. Een leven dat we ons nu bijna niet meer kunnen voorstellen, waarin er bijna niks is, de dagen beheerst worden door het kerkelijke ritme en kinderen vrij konden ronddwalen door de natuur en de velden.
Het genre trekt me niet bijzonder aan: de schelmenroman over het kind dat kattekwaad uithaalt doet me weinig. Net als andere boeken van dit soort. Het dialect dat de auteur door het verhaal heen gebruikt, maakt het lastig om de conversaties te volgen. Door het fonetisch te lezen, kom je er wel uit. Maar het haalt de vaart uit het verhaal.
Vermakelijke klassieker voor de liefhebber. Mij kon het niet bekoren.
“De witte� is een boek geschreven door Ernest Claes. Het gaat over Lewie Verheyden, beter gekend als de Witte. Hij kreeg deze bijnaam door zijn haarkleur. Er wordt verteld over de streken die hij uithaalde op school en bij zijn ouders. Ik vond dat het boek erg aangenaam was om te lezen. Zeker omdat er af en toe wel eens wat “Vlaams� inzat. Dit zorgde er ook voor dat je jezelf wat meer kon inleven in het boek. De illustraties in het boek gaven ook een zekere extra touch aan het verhaal. Het verhaal was zeker niet saai, dit komt omdat het boek deels in spreektaal is geschreven. Ook omdat er veel humor in verwerkt zit. Een minpuntje is dat er niet zo heel veel diepgang in het verhaal is. Dit is jammer want een gedetailleerd plot geeft een meerwaarde aan een boek.
Ik ben al een paar keer beginnen luisteren in dit boek, maar het kan mij gewoon niet bekoren. Hoe graag ik het ook leuk zou willen vinden omdat het zo’n klassieker is, ik verlies nogal snel mijn interesse.
Ben dan ook gestopt. Misschien ben ik te jong voor dit boek…misschien moet ik de papieren versie ooit nog eens een kans geven, al staat die toch niet (meer) hoog op mijn verlanglijstje.
Dit is jeugdsentiment, want de serie De Witte was een succes in de jaren 70. Maar eigenlijk is het boek veel beter. Nostalgie naar een ruraal Vlaanderen met dorpjes waar men elkaar kende en hielp/plaagde.
Schitterend boek. Dit doorstaat de tand des tijds. Misschien komt dit door de aanpassingen doorheen de jaren heen. Maar ik vind het ronduit fantastisch!
4.5 sterren. Ik wou dat de Witte een van mijn kameraden was. Boek over de goeien ouwen tijd da ge uw kind nog de tanden uit de muil sloeg als em kattenkwaad uithaalde.
Een echte Vlaamse klassieker! Het boek neemt je mee in de avonturen van De Witte, een kwajongen begin de 20e eeuw. De dialogen in het dialect zijn een echte meerwaarde
Het was lang geleden dat ik nog luidop gelachen heb tijdens het lezen van een boek. De Witte is natuurlijk gedateerd, maar net daardoor extra charmant.
In essence, this book tells us about rural life in a Flemish village in the early 20th century. The story is that of a young boy (a real individual, named Louis Verheyden) from a rather large family and all the naughty things he gets up to. From fainting illness so he doesn't have to go to school to reading The Lion of Flanders and reenacting the Battle of the Goldens Spurs with his schoolmates near the old tower (donjon). He’s a prankster with a heart of gold but not everyone in the village shares that opinion. Their reaction is sometimes a bit harsher than it should be.
This novel is very special to me for many reasons. One is ‘cause I grew up with this story, another one is that this is the story of my family, the region I grew up in, written by a family member. Both “Whitey� and Ernest Claes are relatives of mine (second cousin and cousin of my grandma to be exact) and other family members appear in his novels, both from my mum’s and my dad’s side of the family. I haven’t heard many stories about Louis when I was growing up (apart from the novel), but I did hear about Ernest Claes.
Apart from the family members showing up in many of his stories, there’s the part where he writes about the countryside I love so much and I heard so many wonderful stories about. It’s my heritage and I treasure it.
Ik vond het een goed boek maar ook niet meer dan dat. De kattekwaad die De Witte uithaalde was soms grappig zodat er een glimlach op mijn gezicht verscheen en als hij straf kreeg voelde ik me hem mee. Ik ben meerdere decennia's te laat geboren om mij echt te kunnen inleven in het boek, denk ik. Klassiekers zijn meestal niet echt boeken die ik graag lees dus hier had ik ook wat schrik voor maar al bij al viel dat goed mee.
Deze klassieker van Ernest Claes was leuk om weer eens te lezen. De streken die De Witte uithaalde, waarvan hij al van te voren wist dat er een flinke afranseling op zou volgen. Niet alleen thuis, maar ook op school.
Het oude Vlaams waar het boek in is geschreven vond ik prachtig, al moest ik heel af en toe iets opzoeken.
Boek nog eens opnieuw gelezen. Dialect maakt het lezen ongewoon. Is niet alleen een schermen roman, maar gaat over een jongen die rebelleert en die niet altijd de zo verheerlijkte traditie van het boerenleven wil doorbreken en zijn eigen leven te leiden.¹
Nice as a historic document, but far from thrilling. It's meant as a book for kids, and unlike Roald Dahls books, it is a bit boring and slowish for adults.