What do you think?
Rate this book
De tolk van Java
Voor een Helmondse schoenmakersdochter, een Indische voormalige oorlogstolk en hun zoon � de verteller � bestaat er geen heden. Er is alleen een belast verleden: de jeugd van de moeder tijdens de Tweede Wereldoorlog in Brabant; de jeugd van de vader, die na de oorlog van Oost-Java naar Nederland vlucht; en de jeugd van de verteller die, geterroriseerd door zijn paranoïde vader, zijn tienerjaren op een internaat doorbrengt.
Jarenlang zal hij zijn ouders achtervolgen met vragen over de oorlog, die ook hij als een zware last met zich meedraagt. Hun verhalen zijn spannend, hilarisch, gruwelijk, treurig en rauw. Hun onderlinge verhouding is afwijkend: ze zijn eerder tot elkaar veroordeeld dan dat ze een liefhebbende band hebben, met de herinnering als hun gezamenlijke vijand.
Jarenlang zal hij zijn ouders achtervolgen met vragen over de oorlog, die ook hij als een zware last met zich meedraagt. Hun verhalen zijn spannend, hilarisch, gruwelijk, treurig en rauw. Hun onderlinge verhouding is afwijkend: ze zijn eerder tot elkaar veroordeeld dan dat ze een liefhebbende band hebben, met de herinnering als hun gezamenlijke vijand.
544 pages, Hardcover
First published March 1, 2016
106 people are currently reading
1,522 people want to read
About the author
Alfred Birney
25Ìýbooks15ÌýfollowersAlfred Birney is een Nederlandse schrijver en nazaat van de voormalige kleurrijke plantersfamilie: De Birnies; een Indische familie uit Deventer. Zijn vader was afkomstig uit Surabaya en had Nederlandse, Oost-Javaanse, Chinese en Schotse wortels, vandaar de Angelsaksische achternaam. Zijn moeder was een Nederlandse. Veelvuldig terugkerende thema’s in zijn literaire werk zijn vervreemding van familie, voortdurend raadselen in verband hiermee oplossen en het onvermogen tot identificatie met moederland of vaderland. Hij publiceerde romans, novellen, verhalen, columns, essays, kritieken, toneelteksten, journalistiek werk en didactisch materiaal over gitaarmuziek. De stijl in zijn romans, novellen en verhalen is associatief, belevend, vertellend, dromerig en subtiel, maar in zijn columns, essays en kritieken is de schrijver veel harder, hilarisch, sarcastisch, ironisch en humoristisch â€� alles komt samen in zijn veelbesproken jongste roman De tolk van Java, volgens sommigen zijn magnum opus. Het boek staat op de longlists van de Nederlandse Libris Literatuurprijs en de Vlaamse Fintro Literatuurprijs.
(bron: )
(bron: )
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 210 reviews
August 21, 2019
This book (in translation:" the Interpreter of Java") started quite nicely, with chapters in a very varied style that gradually make clear what it is about: the struggle of a son with his Indonesian father who terrorized him, his twin brother and his Dutch mother during his childhood in The Hague. The father apparently had a pretty bloody past in World War II and the years immediately thereafter in Indonesia itself (Java was the central part of the Dutch colony of what later became Indonesia). Through that son's own memories, conversations with his mother and snippets from the father's tagged-out memoirs, the author develops a dynamic and fairly intriguing story.
But then, from the third chapter onwards, that dynamic is almost completely lost: we get long and boring pieces in which the author talks about his difficult childhood in the Netherlands, and very long pieces (more than 150 pages) from the father's memoirs. The latter in particular are literary substandard (purely a dry then-and-then-and-then-description), and moreover almost unbearable because of the raw list of the atrocities committed by that father in the service of the Dutch army, first against Japanese soldiers, and later against Indonesian nationalists and all who conspired with them. Moreover, it is also never made clear where that Dutch sympathy of the monstrous father came from.
The last chapter is more interesting because it thematises the authenticity of those memoirs (is it all true what the father describes?), including in chat conversations with his twin brother, and it also focuses on the identity-issue: "who is this father, who am I (the son), did he became a monster through the war or was he born as such? And did I (the son) inherit his paranoïde attitude?" Without a doubt, both the problems of one's own multiple identity and the controversial Dutch colonial past are the elements that spice up this novel. But the middle part, more than 200 pages long, is of such a low literary level that I think the whole is only worth a 2 star rating. That this book won the Libris Prize in 2017 (a rather prestigious Dutch literary prize), I can only explain by the politically correct sense of shame with the Dutch regard their colonial past.
But then, from the third chapter onwards, that dynamic is almost completely lost: we get long and boring pieces in which the author talks about his difficult childhood in the Netherlands, and very long pieces (more than 150 pages) from the father's memoirs. The latter in particular are literary substandard (purely a dry then-and-then-and-then-description), and moreover almost unbearable because of the raw list of the atrocities committed by that father in the service of the Dutch army, first against Japanese soldiers, and later against Indonesian nationalists and all who conspired with them. Moreover, it is also never made clear where that Dutch sympathy of the monstrous father came from.
The last chapter is more interesting because it thematises the authenticity of those memoirs (is it all true what the father describes?), including in chat conversations with his twin brother, and it also focuses on the identity-issue: "who is this father, who am I (the son), did he became a monster through the war or was he born as such? And did I (the son) inherit his paranoïde attitude?" Without a doubt, both the problems of one's own multiple identity and the controversial Dutch colonial past are the elements that spice up this novel. But the middle part, more than 200 pages long, is of such a low literary level that I think the whole is only worth a 2 star rating. That this book won the Libris Prize in 2017 (a rather prestigious Dutch literary prize), I can only explain by the politically correct sense of shame with the Dutch regard their colonial past.
July 17, 2017
Begin is zeker erg goed, rauw, recht voor zijn raap, intrigerend, maar dan komt het letterlijke dagboek van de vader dat zeker de helft van de roman beslaat. Als document is dat zeker interessant, maar voor mij als lezer had het te weinig structuur. In het begin van het boek is er tenminste nog interactie tussen de verhalen van de auteur, de vader en de moeder. Maar het dagboek is een zeer gedetailleerd entoenentoen verhaal. En dan al die wreedheden. Op een gegeven moment was het voor mij wel genoeg.
January 6, 2018
It's a book that reads well, has a good pace in accordance with the action and the conversation. It's about a Indo father and his war in former dutch Indie, now Indonesia, where he choose the side of the dutch mariners and fought against Indie rebellion troops. He has seen horror then. He can only escape by becoming a dutchman and going to the Netherlands. There he marries a dutch girl and gets children but he can not forget the horror he has seen. He terrorises his family; he is still in war. The novel consists of narratives of his war in Indie alternated with his horror in home now, married and with children.
As a reader you can not turn your eyes off the horror, seeing it told so vividly is as seeing it in full HD. It strucks you, it's sickening but it's reality. Horror at home is different but also striking. Everything is so vivid, you can't escape it because you want to read further...
Though a horrible read it's a good book, thanks by the vivid scenes and language. It's also valuable because we get a view of some history of our neighbor country, fighting against the loss of their colony.
My rating? I doubt, because it's a good book but not a read-again so I tend to 3 *. Maybe 3,5. Surely.
As a reader you can not turn your eyes off the horror, seeing it told so vividly is as seeing it in full HD. It strucks you, it's sickening but it's reality. Horror at home is different but also striking. Everything is so vivid, you can't escape it because you want to read further...
Though a horrible read it's a good book, thanks by the vivid scenes and language. It's also valuable because we get a view of some history of our neighbor country, fighting against the loss of their colony.
My rating? I doubt, because it's a good book but not a read-again so I tend to 3 *. Maybe 3,5. Surely.
April 10, 2017
Wat een boek... Schrijver Alfred Birney verhaalt over zijn vader, een getraumatiseerde man die als Indische oorlogstolk na de Tweede Wereldoorlog in het voormalig Nederlands-Indië heeft gevochten. Vader Arto is een gewelddadige man, niet in staat tot het tonen van liefde. Zijn zoon wordt door de vader geslagen, en geestelijk mishandeld. Hij komt uiteindelijk in zijn tienerjaren in een internaat, net als zijn vier broers en zussen.
De hoofdpersoon in het boek wordt Alan genoemd. Hij is deels ook de verteller, en dan scheldt hij bij vlagen zijn vader de huid vol. Vader Arto vetelt vaak op een onderkoelde, afstandelijke manier over de gruewelijkheden die hij heeft meegemaakt (maar zeker ook heeft begaan) in Nederlands-Indië. Voral hoofdstuk 4 is daardoor moeilijk leebaar: staccato en zonder gevoel schrijft Arto over de slachtpartijen en de militaire operaties waaraan hij meedeed.
Het is een indrukwekkend verhaal, nergens komen de cliches over Nederlands-Indië voorbij. Het laat zien hoe het daar er aan toeging vlak voordat Indonesië zelfstandig werd. Vriendelijk ging het er niet aan toe. Uiteindelijk gaat het ook over familiebanden, en over hoe een oorlog vele levens verwoest, niet alleen die van de gesneuvelden. Heel indrukwekkend!
De hoofdpersoon in het boek wordt Alan genoemd. Hij is deels ook de verteller, en dan scheldt hij bij vlagen zijn vader de huid vol. Vader Arto vetelt vaak op een onderkoelde, afstandelijke manier over de gruewelijkheden die hij heeft meegemaakt (maar zeker ook heeft begaan) in Nederlands-Indië. Voral hoofdstuk 4 is daardoor moeilijk leebaar: staccato en zonder gevoel schrijft Arto over de slachtpartijen en de militaire operaties waaraan hij meedeed.
Het is een indrukwekkend verhaal, nergens komen de cliches over Nederlands-Indië voorbij. Het laat zien hoe het daar er aan toeging vlak voordat Indonesië zelfstandig werd. Vriendelijk ging het er niet aan toe. Uiteindelijk gaat het ook over familiebanden, en over hoe een oorlog vele levens verwoest, niet alleen die van de gesneuvelden. Heel indrukwekkend!
March 23, 2022
Heb lang gestreden met dit boek en meer dan eens heb ik het bijna weggelegd. Niet vanwege de grafische oorlogsscenes maar vanwege de ellenlange passages in dagboekstijl waar je soms echt door heen moet ploeteren. Maar nu is het uit en oordeel ik toch: 4 sterren. Met name bijzonder om te lezen hoe de vader als Indo steeds maar met zichzelf in conflict raakt omdat hij leeft tussen twee werelden die hem aan de ene kant toe eigenen maar aan de andere kant niks van hem willen weten, en hoe zijn zoon in een nieuwe tijd deze innerlijke conflicten zelf ervaart maar zijn vader toch ook nooit volledig kan grijpen
July 18, 2019
Hoe heeft dit boek de Libris kunnen winnen? Zaten de Nederlanders in de knoop met hun koloniale verleden en bekroonden ze het daarom? Dan vind ik het eveneens genomineerde ‘Het smelt� stukken beter, terwijl ik dat ook maar twee sterren gaf. Een Indo-zoon vertelt over zijn jeugd met zijn agressieve vader die hem alle hoeken van de kamer liet zien. Dat doet hij in lezenswaardig proza - daarom de twee sterren. Ook de vader was in zijn jeugd slachtoffer van fysieke agressie van ongeveer iedereen in zijn omgeving, werd “tolk� in Java ten tijde van WO II, folterde gevangenen om ze te doen praten en vermoordde mensen bij de vleet. Probeerde zijn oorlogsmemoires aan Nederlandse uitgeverijen te slijten maar slaagde daar niet in. Logisch want ze trekken op niets, zijn geschreven in een werkelijk verschrikkelijke dagboekstijl en sommen louter details op van de een na de andere slachtpartij, meer dan de helft van het boek lang. Genoeg om je alle leesplezier te ontnemen.
April 8, 2017
De tolk van Java is een confronterend boek. Een zoon vertelt vol haat over zijn gewelddadige vader en de vader vertelt met een ijzingwekkende afstandelijkheid in zijn memoires over zijn eigen leven en het geweld waaraan hij heeft meegedaan in het toenmalige Nederlands Indië. Halverwege ben ik even gestopt omdat ik een adempauze nodig had. Dit verhaal geeft een vrij harde kijk op de gang van zaken in wat nu Indonesië is, in de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog. Het laat zien dat alle partijen wreedheden begingen om hun doel te bereiken. De opvoeding en oorlogsjaren hebben hun weerslag op hoe de vader later met zijn kinderen en partners omgaat wat natuurlijk ook weer de kinderen vormt, met alle gevolgen van dien. Een goed boek, maar wel heftig.
July 2, 2017
VIJFHONDERD bladzijden lang!! Ik heb me erdoor gesparteld maar het was een calvarietocht!! Van platvloerse afrekening met een vader tot kurkdroog relaas van een oorlogsmisdadiger doorspekt met allerlei linguïstische hocus pocus die je telkens weer verplicht naar een verklarende woordenlijst te grijpen achterin het boek. Hemeltergend!! Zeker geen Libris!! Ik "wil" dat "het smelt"!! Jofel van de schrijver wel dat hij zijn vaders droom realiseert: de memoires verzilveren... Hopelijk stort hij een deel van de opbrengsten in een fonds voor veteranen met een erkend posttraumatisch stresssyndroom!! Dat is een schrale troost voor de lezers die zich door zijn taaie turf hebben geworsteld!!
December 27, 2019
De tolk van Java is een goed boek, laat dat duidelijk zijn.
Hoofdstukken 1, 2, 3 en 5 zijn eigenlijk 4 sterren.
Waarom dan toch maar 3 ?!?
Hoofdstuk 4, de kern van het boek en tevens het langste hoofdstuk, waren toch wel een hele brok om te behappen. Je wordt om de oren geslagen met namen van (splinter-)organisaties, dorpen, gebeurtenissen, ... . Misschien heb ik toch iets te weinig band met (en kennis van) de onafhankelijkheidsstrijd in Indonesië.
Hoofdstukken 1, 2, 3 en 5 zijn eigenlijk 4 sterren.
Waarom dan toch maar 3 ?!?
Hoofdstuk 4, de kern van het boek en tevens het langste hoofdstuk, waren toch wel een hele brok om te behappen. Je wordt om de oren geslagen met namen van (splinter-)organisaties, dorpen, gebeurtenissen, ... . Misschien heb ik toch iets te weinig band met (en kennis van) de onafhankelijkheidsstrijd in Indonesië.
April 30, 2018
Heel knap geschreven boek. Had het niet willen missen. Echt een aanrader, wel met twee opmerkingen: 1) verwacht geen roman; 2) lees dit wanneer je tijd hebt om wat langer achter elkaar te lezen, dan leest het fijner verwacht ik (heb er 1,5 mnd over gedaan...)
June 28, 2024
The Interpreter from Java (2016) by Alfred Birney is as impressive as it is gruesome. In terms of heinous detail, the winner of the Dutch Libris Literatuurprijs leans towards Jonathan Littell’s
. Birney’s story is (auto)biographical, though: the author recounts his relationship with and the life of his father, a half-Chinese and half-indigenous man who was born in the Dutch East Indies (present-day Indonesia) and remained loyal to the Dutch crown during both the Second World War against the Japanese and during the National Revolution against the new republic.
By drawing on his own memory and on his father’s written memoirs, Birney paints an intriguing portrait. On the one hand, there is a despicable father who violently takes his traumatic experiences out on his family; on the other, there is an opportunistic but pitiful young man who learned life the hard way. Violence is present throughout the novel; if not at home, than as part of the revolutionary war. By joining the Dutch navy, the author’s father finds a sense of belonging while erasing his future in the newly formed Indonesia. It is clear, however, that a man shaped by such circumstances finds no peace in a country like the Netherlands.
While reading, I noticed a clear distinction between Birney’s own reflections, which are sharp and critical, and his father’s memoirs. From a literary point of view, these are not convincing. I understand the author’s urge to tell the whole story, but the endless digressions are often tedious and irrelevant to a large audience. That said, they are fascinating from a historical perspective. Through his father, Birney revives a world I had hitherto only encountered in David van Reybrouck’s , written decades later by an outsider. Birney admits that his father’s account can be seen as ‘second-rate Orangist Indo prose by a soldier full of contradictions�, but he also stresses that the memoirs reveal facts omitted in official documents. More generally, The Interpreter from Java is a critical and read-worthy novel about a turbulent and violent period in Indonesia and its aftermath for those who ended up in the Netherlands.
By drawing on his own memory and on his father’s written memoirs, Birney paints an intriguing portrait. On the one hand, there is a despicable father who violently takes his traumatic experiences out on his family; on the other, there is an opportunistic but pitiful young man who learned life the hard way. Violence is present throughout the novel; if not at home, than as part of the revolutionary war. By joining the Dutch navy, the author’s father finds a sense of belonging while erasing his future in the newly formed Indonesia. It is clear, however, that a man shaped by such circumstances finds no peace in a country like the Netherlands.
Mijn vader had een andere oorlog in zijn kop, een die niemand scheen te kennen in de stad, waar alleen gesproken werd over de Hongerwinter van 1944. Over de Joden werd gezwegen en de koloniën waren niet meer dan oorden waar inhalige Hollanders de Indonesiërs geselden en waar Hollanders inheemse meisjes zwanger maakten en halfbloeden voortbrachten voor wie men door de eeuwen heen vele benamingen had verzonnen. Kleurling, blauwe, klipsteen, liplap, lippertje, creool, sinjo, njo, nonna, nonnie, petjoek, serani, Euraziër, Euraziaat, mesties, poesties, kasties, toepas, cristietsen, Indo-Europeaan, Indo, Indiër, halfbloed, halfcaste, Indisch� om maar eens wat te noemen, en uiteindelijk in het naoorlogse Nederland ‘Indische Nederlander�, een term waar mijn vader graag aan vasthield en die ik nauwelijks uit mijn strot krijg.
While reading, I noticed a clear distinction between Birney’s own reflections, which are sharp and critical, and his father’s memoirs. From a literary point of view, these are not convincing. I understand the author’s urge to tell the whole story, but the endless digressions are often tedious and irrelevant to a large audience. That said, they are fascinating from a historical perspective. Through his father, Birney revives a world I had hitherto only encountered in David van Reybrouck’s , written decades later by an outsider. Birney admits that his father’s account can be seen as ‘second-rate Orangist Indo prose by a soldier full of contradictions�, but he also stresses that the memoirs reveal facts omitted in official documents. More generally, The Interpreter from Java is a critical and read-worthy novel about a turbulent and violent period in Indonesia and its aftermath for those who ended up in the Netherlands.
July 1, 2020
‘Him and me�, but not quite ‘us
Wow! I am really not too sure that I am going to be able to do this piece of work the justice it deserves in my review, and I do hope that I have interpreted the inferences in the way in which they were intended. I think this manuscript would probably benefit much more from the understanding and knowledge of a literary critic, or historian, who could offer the recognition it no doubt commands.
For me personally, I would have preferred to have known which sections of the story were fiction and which memoir and factual, although I am guessing more of the latter, rather than the former. The translation was excellent on the whole, although I did find the story layout rather disjointed and at times quite rambling. I found myself having to re-read passages a couple of times, in order to work out exactly whose voice I was hearing in the dialogue, so some clearly marked chapters and more concise narrative, may have made for a slightly shorter, easier to follow journey, through what was undoubtedly a very important documentation of this period in Dutch East Indies (Indonesian) history. An emotionally draining, highly personal account, which holds nothing back in the telling and is definitely not reading for the faint of heart.
The conflict between the Dutch East Indies and the occupying Japanese army is, I have to confess, a part of World War II about which I knew little if anything at all at the start of my reading of this book. The violent, brutal treatment of a nation and its people by their invaders, is exposed in vivid detail by Alan’s father and grandfather, setting the scene for what is to become a lifelong vendetta against authority by both men, in which they don’t hold back in playing their bloody, sickening parts in what is probably in all truth, the reality of a war which had begun years previously, with the Dutch colonisation of the nation.
The atrocities committed on all sides of the divide are portrayed in horrific detail, using a vivid language which cannot be mistaken for anything other then what it is, leaving the reader unable to escape and in no doubt about what they are witnessing, if they were to simply close their eyes and imagine themselves there. Arto’s diary entries are raw and intense, not given to any finesse or literary skills. We are thus treated to the horrors and terrors first hand and laid bare, although how much of the action has been embellished slightly in the telling, as I got the impression that Arto thrived on recognition and praise from his peers and masters, I guess we will never know. Arto is ostensibly an interpreter, later assigned as a Special Services employee, although he preferred to introduce himself as a Dutch Marine, a title he perceived was more befitting of his mixed heritage. In reality either such job title seems to have given him carte blanche to become one of the most feared and violent of aggressors and interrogators, deliberately placing himself at the forefront of any military confrontation, to all intents and purposes an assassin in chief, where he strove not to take prisoners, preferring to mete out his own style of instant justice.
Having survived what was almost the massacre of a nation by the Japanese Army, one would have thought that Arto would have then come down on the side of an independence coup by the Indonesian people, to gain freedom from their Dutch colonial masters. However, the ever troubled Arto, decided that he would back the recolonising Dutch forces who were being sent into the area, turning his back on many of his friends and family, heading to what he believed to be the endless possibilities for advancement, which would await him under Dutch rule, or even in the Netherlands itself, if that transition were possible. When it became apparent that the Dutch may have to cede their colonised state to the independence movement, Arto was evacuated and repatriated as a collaborator, alongside many of the fleeing Dutch and found himself in what he had anticipated being the Europe of his dreams.
Arto however, is always striving for that elusive recognition which never really materialises, so is never going to be happy with his new found freedom, simply moving from being an outcast in his own country, to being just as much an outcast in another. He just never wakes up to the fact that he has lost that which could have been the most important thing in his life � the love and respect of his own family � perhaps that is because he has never learned to love and respect himself.
That Arto’s father had himself suffered at the hands of the Japanese Army, is never disputed, neither is there any doubt about the way those events shaped his future and mental well-being, culminating in the sustained beatings and abuse to which he subjected Arto’s mother, Arto himself and his siblings. Thus, I could see how this also begins a lifelong struggle for the troubled and badly damaged Arto, in his personal unseen war against his invisible demons, which he documents infinitely and copiously, but without ever really apportioning blame, or atoning for his own part in the impact they have on either his own life, or that of his family. That the man is shaped by his own father, I don’t think is in any doubt, however the wedge which Arto then drives between his offspring, most particularly between Alan and his twin brother Phil, is an almost unforgiveable act of wickedness, only adding to the brutal upbringing he had subjected them all to and the coercive controlling behaviour he displayed towards his wife.
There are multitudinous recorded instances of abuse, cruelty, abandonment and violence against Alan’s mother and siblings, instigated by and personally recorded within the pages of Arto’s meticulously kept diaries, so much so that I needed a lot of stamina to keep ploughing through them. Who, having inflicted such terrible mental and physical cruelty on their own family, wouldn’t have wanted to hide their deeds and hang their heads in shame? So I wonder if Arto felt that by committing his acts to paper where they could be read about by others, he was in fact condemning or condoning his own behaviour? I would like to be generous and think the former, however in the cold light of day, I honestly feel that Arto wore his transgressions like a badge of honour! In fact, the many confessions almost became overwhelming in their frequency and intensity, but I felt that I owed it to Alan and the rest of the family to keep reading this important and powerful piece of social commentary, right until the bitter end.
In the final reckoning however, Phil is at least willing to consider that many of Arto’s failings were not necessarily of his own making, more a product of his own childhood and upbringing. Alan however, is unwilling to concede any mitigation for his father’s behaviour, even at the very end, when Arto’s death closes the chapter in his life and the man he grew to hate with a vengeance, no longer had the power or ability to hurt him any further.
Arto, an uncompromising, demonic beast of the cruellest kind who enjoyed meting out retribution; or a complex and disturbed individual, searching for a sense of belonging and unable to control the behaviour instilled in him by his upbringing and circumstances?
An excellent piece as a one off detour from my usual reading genres, there is no doubting the book’s merit as an important piece of social history, as well as an insight into the political machinations of a part of the world about which I knew very little, but now know a whole lot more!
Wow! I am really not too sure that I am going to be able to do this piece of work the justice it deserves in my review, and I do hope that I have interpreted the inferences in the way in which they were intended. I think this manuscript would probably benefit much more from the understanding and knowledge of a literary critic, or historian, who could offer the recognition it no doubt commands.
For me personally, I would have preferred to have known which sections of the story were fiction and which memoir and factual, although I am guessing more of the latter, rather than the former. The translation was excellent on the whole, although I did find the story layout rather disjointed and at times quite rambling. I found myself having to re-read passages a couple of times, in order to work out exactly whose voice I was hearing in the dialogue, so some clearly marked chapters and more concise narrative, may have made for a slightly shorter, easier to follow journey, through what was undoubtedly a very important documentation of this period in Dutch East Indies (Indonesian) history. An emotionally draining, highly personal account, which holds nothing back in the telling and is definitely not reading for the faint of heart.
The conflict between the Dutch East Indies and the occupying Japanese army is, I have to confess, a part of World War II about which I knew little if anything at all at the start of my reading of this book. The violent, brutal treatment of a nation and its people by their invaders, is exposed in vivid detail by Alan’s father and grandfather, setting the scene for what is to become a lifelong vendetta against authority by both men, in which they don’t hold back in playing their bloody, sickening parts in what is probably in all truth, the reality of a war which had begun years previously, with the Dutch colonisation of the nation.
The atrocities committed on all sides of the divide are portrayed in horrific detail, using a vivid language which cannot be mistaken for anything other then what it is, leaving the reader unable to escape and in no doubt about what they are witnessing, if they were to simply close their eyes and imagine themselves there. Arto’s diary entries are raw and intense, not given to any finesse or literary skills. We are thus treated to the horrors and terrors first hand and laid bare, although how much of the action has been embellished slightly in the telling, as I got the impression that Arto thrived on recognition and praise from his peers and masters, I guess we will never know. Arto is ostensibly an interpreter, later assigned as a Special Services employee, although he preferred to introduce himself as a Dutch Marine, a title he perceived was more befitting of his mixed heritage. In reality either such job title seems to have given him carte blanche to become one of the most feared and violent of aggressors and interrogators, deliberately placing himself at the forefront of any military confrontation, to all intents and purposes an assassin in chief, where he strove not to take prisoners, preferring to mete out his own style of instant justice.
Having survived what was almost the massacre of a nation by the Japanese Army, one would have thought that Arto would have then come down on the side of an independence coup by the Indonesian people, to gain freedom from their Dutch colonial masters. However, the ever troubled Arto, decided that he would back the recolonising Dutch forces who were being sent into the area, turning his back on many of his friends and family, heading to what he believed to be the endless possibilities for advancement, which would await him under Dutch rule, or even in the Netherlands itself, if that transition were possible. When it became apparent that the Dutch may have to cede their colonised state to the independence movement, Arto was evacuated and repatriated as a collaborator, alongside many of the fleeing Dutch and found himself in what he had anticipated being the Europe of his dreams.
Arto however, is always striving for that elusive recognition which never really materialises, so is never going to be happy with his new found freedom, simply moving from being an outcast in his own country, to being just as much an outcast in another. He just never wakes up to the fact that he has lost that which could have been the most important thing in his life � the love and respect of his own family � perhaps that is because he has never learned to love and respect himself.
That Arto’s father had himself suffered at the hands of the Japanese Army, is never disputed, neither is there any doubt about the way those events shaped his future and mental well-being, culminating in the sustained beatings and abuse to which he subjected Arto’s mother, Arto himself and his siblings. Thus, I could see how this also begins a lifelong struggle for the troubled and badly damaged Arto, in his personal unseen war against his invisible demons, which he documents infinitely and copiously, but without ever really apportioning blame, or atoning for his own part in the impact they have on either his own life, or that of his family. That the man is shaped by his own father, I don’t think is in any doubt, however the wedge which Arto then drives between his offspring, most particularly between Alan and his twin brother Phil, is an almost unforgiveable act of wickedness, only adding to the brutal upbringing he had subjected them all to and the coercive controlling behaviour he displayed towards his wife.
There are multitudinous recorded instances of abuse, cruelty, abandonment and violence against Alan’s mother and siblings, instigated by and personally recorded within the pages of Arto’s meticulously kept diaries, so much so that I needed a lot of stamina to keep ploughing through them. Who, having inflicted such terrible mental and physical cruelty on their own family, wouldn’t have wanted to hide their deeds and hang their heads in shame? So I wonder if Arto felt that by committing his acts to paper where they could be read about by others, he was in fact condemning or condoning his own behaviour? I would like to be generous and think the former, however in the cold light of day, I honestly feel that Arto wore his transgressions like a badge of honour! In fact, the many confessions almost became overwhelming in their frequency and intensity, but I felt that I owed it to Alan and the rest of the family to keep reading this important and powerful piece of social commentary, right until the bitter end.
In the final reckoning however, Phil is at least willing to consider that many of Arto’s failings were not necessarily of his own making, more a product of his own childhood and upbringing. Alan however, is unwilling to concede any mitigation for his father’s behaviour, even at the very end, when Arto’s death closes the chapter in his life and the man he grew to hate with a vengeance, no longer had the power or ability to hurt him any further.
Arto, an uncompromising, demonic beast of the cruellest kind who enjoyed meting out retribution; or a complex and disturbed individual, searching for a sense of belonging and unable to control the behaviour instilled in him by his upbringing and circumstances?
An excellent piece as a one off detour from my usual reading genres, there is no doubting the book’s merit as an important piece of social history, as well as an insight into the political machinations of a part of the world about which I knew very little, but now know a whole lot more!
May 19, 2023
Goed geschreven, zeker, maar het wil tussen mij en het Indisch thema in de Nederlandse literatuur toch niet echt iets worden. Misschien speelt opvoeding dan toch een rol bij leesvoorkeur�
June 10, 2017
Winnaar Libris Literatuurprijs 2017. Deze autobiografische roman liet mij, Vlaamse, kennismaken met de schokkende gebeurtenissen gedurende de Japanse bezetting van Nederlands-Indië tijdens de Tweede Wereldoorlog en de politionele acties, de vrijheidsstrijd en de dekolonisatie van Nederlands-Indië.
De tolk van Java is een roman waarin een zoon zijn gewelddadige vader probeert te begrijpen.
Ondanks de gruwel die in het boek voorkomt, nee je kan niet spreken van een mooi verhaal, is het een boek dat ik heel graag heb gelezen. Het is heel goed geschreven, niet langdradig. Een familiegeschiedenis waarin de familieverhoudingen afwijkend zijn gevoed door het traumatische verleden van de vader en geprojecteerd op zijn gezin.
De tolk van Java is een roman waarin een zoon zijn gewelddadige vader probeert te begrijpen.
Ondanks de gruwel die in het boek voorkomt, nee je kan niet spreken van een mooi verhaal, is het een boek dat ik heel graag heb gelezen. Het is heel goed geschreven, niet langdradig. Een familiegeschiedenis waarin de familieverhoudingen afwijkend zijn gevoed door het traumatische verleden van de vader en geprojecteerd op zijn gezin.
January 16, 2018
Alfred Birney, De tolk van Java
Vaders en zonen
‘Toen Arto na een lange bootreis in Nederland aankwam, was zijn eerste opwelling in het water te springen. Zijn tweede was direct terug te rennen over de loopbrug van het troepenschip de Groote Beer, dat hem in zes weken naar Nederland had gebracht.�
Dit autobiografische verslag van Alfred Birney heeft de felheid en de heftigheid van een grote aanklacht: van de zoon tegen de vader, van de vader tegen de Indonesiërs, van de vader tegen Nederland, van de schrijver tegen Nederland. In Birney’s eigen woorden:
‘Waarin de herinneringen van een kamerolifantje, de memoires van een oorlogstolk gehamerd op een schrijfmachine, onderbroken met verhalen, brieven en gemopper van de oudste zoon, becommentarieerd door zijn broer�,
zoals de ondertitel van het boek luidt. En dat is precies waar Birney’s boek over gaat. Beknopter had hij het niet kunnen verwoorden.
Eveneens onthult Birney ons een deel van onze koloniale geschiedenis waar we niet veel mee van doen willen hebben, een diepe schaamte, een uiterste schurend ongemak, waar we zoveel jaar na dato nog steeds niet mee overweg kunnen. En dat geldt niet alleen de ‘oorlogsmisdaden� van de Nederlanders gepleegd in de Indische Archipel, maar ook en met name waar het gaat om de stuitende discriminatie van en het diepe onbegrip voor Indische Nederlanders. Deze grote trauma’s ballen samen in de hoofdfiguur van dit verhaal: Alan Noland, de zoon van Arend, Arto, Nolan(d).
‘Nederland is amper bekomen van de Duitse bezetting en wat er in Indonesië is voorgevallen is het probleem van ‘die kolonialen�. En die hebben geld zat. Laat ze oprotten, terug naar hun eiland, wij zitten hier met woningnood, verdomme, en die bruine mensen stinken al net zo als dat eten van ze, dat riekt naar knoflook en stront, die ze trassi noemen.�
Het is ondoenlijk het verhaal na te vertellen. De mensen, die aan het ‘woord� komen, een stem krijgen, zijn Alan, wiens naam pas laat in de loop van het verhaal valt, zijn vader Arto, zijn moeder, het kamerolifantje uit Helmond. Wat allen bindt is de aanklacht tegen hun leven, tegen hun vader, tegen hun partner, tegen hun kinderen. Jammer genoeg ervaren zoon, vader, broer en moeder niet wat hen bindt, liever trekken zij tegen elkaar ten strijde.
‘Zijn laatste troef lag in het Helmondse, een klein plaatsje dat hij met de boemeltrein bereikte op een zomerdag in het jaar 1950. Hij genoot van de stiptheid waarmee de trein het station binnenreed. Geen minuut eerder of later dan op Den Haag Hollands Spoor was aangegeven. Daar konden die luie Indonesiërs op Java nog wat van leren.
Helmond was klein. En het was nog stiller dan in Den Haag, dat op zijn beurt op een mortuarium leek vergeleken met Soerabaja. Er was niemand die op hem stond te wachten, hij was op de bonnefooi gegaan. Het enige wat hij wist was het adres van het kamerolifantje: Beelsstraat 1, waar haar vader een schoenmakerij had.�
Het is vooral de ‘aanklacht�, met name tegen vader Arto, die de spil vormt van dit verhaal. Daar staat een enorme portie humor, veelal in de vorm van tragikomische humor, tegenover. Die twee maken het dat je als lezer door kunt gaan in en met het verhaal. Sommige aanklachten, hoe sympathiek en gerechtvaardigd ook, zijn bijna niet vol te houden vanwege al het bittere gif dat uit de pen van de auteur spuit; ik denk bijvoorbeeld aan Ta-Nehisi Coates, Tussen de wereld en mij, over de discriminatie van African Americans in het huidige Amerika.
Het verslag van Arto over zijn tijd in de oorlog en vooral als marinier, enorme vechtjas die regelmatig mataglap raakt, en tolk in dienst van het Nederlandse leger op Oost-Java, doet lezen als een Biggles-verhaal, een boek voor oudere jongens, met de daarbij behorende bravoure en oude-jongens-krentenbrood, waardoor alle martel- en moordpartijen net draaglijk zijn of misschien ook weer niet vanwege de schier eindeloze herhalingen en opsommingen in Arto’s typoscript, waardoor bijna een soort verveling optreedt. Overigens was Arto zelf tijdens de oorlog door de Japanners geducht gemarteld en gevangen gehouden. Op wonderbaarlijke wijze weet hij telkens aan zijn lot te ontsnappen.
Verschillende mensen vertellen hun verhaal vanuit hun standpunt; je bent als lezer niet helemaal zeker of zij hun verhalen wel naar waarheid vertellen en of zij zich überhaupt nog herinneren welke hun werkelijkheid geweest is; daardoor worden de intense aanklachten van vader Arto en zoon Alan enigszins genuanceerd.
Arto schrijft avond aan avond aan zijn - gefingeerde? - biografie op de Remington-schrijfmachine in de slaapkamer van de ouderlijke woning, terwijl vrouw en kinderen denken dat hij studeert.
Veel liefde voor zijn moeder kan Alan ook niet opbrengen. Ergens ver weg begrijpt hij dat zijn vader getraumatiseerd is geraakt, hoewel hij dat geen reden vindt om vrouw en kinderen te terroriseren, maar van zijn moeder begrijpt hij niets. Haar haat hij misschien nog meer: ze is een kille vrouw die helemaal geen kinderen wilde, zeker geen vijf. Ze had meer belangstelling voor haar sigaretten en haar televisieprogramma’s. Ja, wat kun je daar als verwaarloosd kind tegenover stellen?
Arto, op zijn beurt, werd slecht behandeld als jongste kind; zijn Nederlandse vader erkende hem niet, zijn Chinese moeder en oudere broers sloegen hem. Hij had weinig gelegenheid naar school te gaan, maar sprak ongeveer twintig talen en hield van koningin Wilhelmina, wat hem uitermate geschikt maakte als tolk in Nederlandse dienst. Waarom hij van koningin Wilhelmina hield, wist hij zelf ook niet zo. In zijn beleving was de Nederlandse samenleving toleranter en meer open dan die op Oost-Java, waar hij altijd de underdog was. De tijd van zijn leven viel tijdens de politionele acties van Nederland tegen de Indonesische opstandelingen, die zeer verdeeld waren.
‘Toen op 17 augustus 1945 Soekarno de Republiek Indonesia had uitgeroepen, schreeuwde men meteen om wraak op de Belanda’s. In de avonturen werd feestgevierd en gemoord. Ik stond alleen in de familie. Geen enkele lid had trouw gezworen aan Nederland. Na de Japanse bezetting walgde ik ook nu in deze pas aangebroken Bersiapperiode van die slappe houding, terwijl Jacob en Karel (oudere broers van Arto, rdv) mij bespotten omdat ik die Nederlandse koningin nog nooit had gezien. Ik liet ze maar en verliet de volgende dag gewapend met mijn vechtdolk het huis.�
Misschien dat Alan als oudste - hij heeft een jongere tweelingbroer Phil - de verantwoordelijkheid voor broers en zussen het meest urgent voelde; hij is in ieder geval van de kinderen degene die zijn vader het meeste haat. Broer Phil heeft meer begrip voor hun vader en zijn gedrag.
Dit is het soort boek dat je moet ondergaan, dat je moet ervaren door het zelf te lezen. Weinig mensen zullen onberoerd blijven door de belevenissen van Arto en van Allen.
Over de auteur
Alfred Alexander Birney (Den Haag, 20 augustus 1951) is een Nederlandse schrijver, essayist en columnist.
Alfred Birney is geboren uit een Indisch-Nederlandse (Indo) vader en een Nederlandse moeder. De Nederlandse voorouders van zijn vader waren uit het achttiende-eeuwse Schotland afkomstig, vandaar de Engelse achternaam. Alfred Birney groeide op in Den Haag tot zijn dertiende bij zijn ouders, daarna tot zijn achttiende in internaten in Voorschoten, Arnhem en Scheveningen. Hij leidde een bohemien bestaan tot zijn vijfentwintigste, zette zijn eerste verhalen op papier maar gooide ze weg. Hij werd gitaarleraar.
In 1991 kreeg hij voor zijn oeuvre (1987-1991) de literaire G.W.J. Paagman-prijs uitgereikt onder een commissie voorgezeten door Aad Nuis. Zijn bloemlezing Oost-Indische inkt. 400 jaar Indië in de Nederlandse letteren (1998) veroorzaakte veel beroering en polemiek binnen kringen van de Indische literatuur. Twee van zijn belangrijkste romans, Vogels rond een vrouw (1991) en De onschuld van een vis (1995), werden respectievelijk in 2000 en 2002 in vertaling in Indonesië uitgebracht. Van 2002 tot 2005 was Alfred Birney verbonden als columnist bij de Haagsche Courant, een baan die hij moeilijk kon combineren met zijn literaire werk. Zijn niet-aflatende verdediging van de multiculturele samenleving werd hem niet altijd in dank afgenomen.
Alfred Birney is een representant van de Tweede Generatie Indische schrijvers, een groep waartoe onder meer Marion Bloem, Adriaan van Dis, Theodor Holman en Ernst Jansz gerekend worden. Vanwege de complexe en verouderende term ‘Indisch� laten moderne literatuurwetenschappers deze groep schrijvers allengs onder de noemer ‘postkoloniale literatuur� vallen. Sommige romans en verhalen vertonen inderdaad geen spoor van het koloniale verleden van zijn familie. Een constante factor is de herinnering, die altijd een hoofdmotief in zijn boeken vormt, vooral die aan de internaten waarin hij opgroeide. In zijn roman Het verloren lied (2000) lijkt de schrijver tot een synthese van zijn uiteenlopende motieven te komen.
Auteur: Alfred Birney
Uitgever: de Geus
Verschijningsdatum: november 2016
Druk: 2
ISBN10 9044538500
ISBN13 9789044538502
Literatuur & Romans Literaire romans
544 pagina's
Vaders en zonen
‘Toen Arto na een lange bootreis in Nederland aankwam, was zijn eerste opwelling in het water te springen. Zijn tweede was direct terug te rennen over de loopbrug van het troepenschip de Groote Beer, dat hem in zes weken naar Nederland had gebracht.�
Dit autobiografische verslag van Alfred Birney heeft de felheid en de heftigheid van een grote aanklacht: van de zoon tegen de vader, van de vader tegen de Indonesiërs, van de vader tegen Nederland, van de schrijver tegen Nederland. In Birney’s eigen woorden:
‘Waarin de herinneringen van een kamerolifantje, de memoires van een oorlogstolk gehamerd op een schrijfmachine, onderbroken met verhalen, brieven en gemopper van de oudste zoon, becommentarieerd door zijn broer�,
zoals de ondertitel van het boek luidt. En dat is precies waar Birney’s boek over gaat. Beknopter had hij het niet kunnen verwoorden.
Eveneens onthult Birney ons een deel van onze koloniale geschiedenis waar we niet veel mee van doen willen hebben, een diepe schaamte, een uiterste schurend ongemak, waar we zoveel jaar na dato nog steeds niet mee overweg kunnen. En dat geldt niet alleen de ‘oorlogsmisdaden� van de Nederlanders gepleegd in de Indische Archipel, maar ook en met name waar het gaat om de stuitende discriminatie van en het diepe onbegrip voor Indische Nederlanders. Deze grote trauma’s ballen samen in de hoofdfiguur van dit verhaal: Alan Noland, de zoon van Arend, Arto, Nolan(d).
‘Nederland is amper bekomen van de Duitse bezetting en wat er in Indonesië is voorgevallen is het probleem van ‘die kolonialen�. En die hebben geld zat. Laat ze oprotten, terug naar hun eiland, wij zitten hier met woningnood, verdomme, en die bruine mensen stinken al net zo als dat eten van ze, dat riekt naar knoflook en stront, die ze trassi noemen.�
Het is ondoenlijk het verhaal na te vertellen. De mensen, die aan het ‘woord� komen, een stem krijgen, zijn Alan, wiens naam pas laat in de loop van het verhaal valt, zijn vader Arto, zijn moeder, het kamerolifantje uit Helmond. Wat allen bindt is de aanklacht tegen hun leven, tegen hun vader, tegen hun partner, tegen hun kinderen. Jammer genoeg ervaren zoon, vader, broer en moeder niet wat hen bindt, liever trekken zij tegen elkaar ten strijde.
‘Zijn laatste troef lag in het Helmondse, een klein plaatsje dat hij met de boemeltrein bereikte op een zomerdag in het jaar 1950. Hij genoot van de stiptheid waarmee de trein het station binnenreed. Geen minuut eerder of later dan op Den Haag Hollands Spoor was aangegeven. Daar konden die luie Indonesiërs op Java nog wat van leren.
Helmond was klein. En het was nog stiller dan in Den Haag, dat op zijn beurt op een mortuarium leek vergeleken met Soerabaja. Er was niemand die op hem stond te wachten, hij was op de bonnefooi gegaan. Het enige wat hij wist was het adres van het kamerolifantje: Beelsstraat 1, waar haar vader een schoenmakerij had.�
Het is vooral de ‘aanklacht�, met name tegen vader Arto, die de spil vormt van dit verhaal. Daar staat een enorme portie humor, veelal in de vorm van tragikomische humor, tegenover. Die twee maken het dat je als lezer door kunt gaan in en met het verhaal. Sommige aanklachten, hoe sympathiek en gerechtvaardigd ook, zijn bijna niet vol te houden vanwege al het bittere gif dat uit de pen van de auteur spuit; ik denk bijvoorbeeld aan Ta-Nehisi Coates, Tussen de wereld en mij, over de discriminatie van African Americans in het huidige Amerika.
Het verslag van Arto over zijn tijd in de oorlog en vooral als marinier, enorme vechtjas die regelmatig mataglap raakt, en tolk in dienst van het Nederlandse leger op Oost-Java, doet lezen als een Biggles-verhaal, een boek voor oudere jongens, met de daarbij behorende bravoure en oude-jongens-krentenbrood, waardoor alle martel- en moordpartijen net draaglijk zijn of misschien ook weer niet vanwege de schier eindeloze herhalingen en opsommingen in Arto’s typoscript, waardoor bijna een soort verveling optreedt. Overigens was Arto zelf tijdens de oorlog door de Japanners geducht gemarteld en gevangen gehouden. Op wonderbaarlijke wijze weet hij telkens aan zijn lot te ontsnappen.
Verschillende mensen vertellen hun verhaal vanuit hun standpunt; je bent als lezer niet helemaal zeker of zij hun verhalen wel naar waarheid vertellen en of zij zich überhaupt nog herinneren welke hun werkelijkheid geweest is; daardoor worden de intense aanklachten van vader Arto en zoon Alan enigszins genuanceerd.
Arto schrijft avond aan avond aan zijn - gefingeerde? - biografie op de Remington-schrijfmachine in de slaapkamer van de ouderlijke woning, terwijl vrouw en kinderen denken dat hij studeert.
Veel liefde voor zijn moeder kan Alan ook niet opbrengen. Ergens ver weg begrijpt hij dat zijn vader getraumatiseerd is geraakt, hoewel hij dat geen reden vindt om vrouw en kinderen te terroriseren, maar van zijn moeder begrijpt hij niets. Haar haat hij misschien nog meer: ze is een kille vrouw die helemaal geen kinderen wilde, zeker geen vijf. Ze had meer belangstelling voor haar sigaretten en haar televisieprogramma’s. Ja, wat kun je daar als verwaarloosd kind tegenover stellen?
Arto, op zijn beurt, werd slecht behandeld als jongste kind; zijn Nederlandse vader erkende hem niet, zijn Chinese moeder en oudere broers sloegen hem. Hij had weinig gelegenheid naar school te gaan, maar sprak ongeveer twintig talen en hield van koningin Wilhelmina, wat hem uitermate geschikt maakte als tolk in Nederlandse dienst. Waarom hij van koningin Wilhelmina hield, wist hij zelf ook niet zo. In zijn beleving was de Nederlandse samenleving toleranter en meer open dan die op Oost-Java, waar hij altijd de underdog was. De tijd van zijn leven viel tijdens de politionele acties van Nederland tegen de Indonesische opstandelingen, die zeer verdeeld waren.
‘Toen op 17 augustus 1945 Soekarno de Republiek Indonesia had uitgeroepen, schreeuwde men meteen om wraak op de Belanda’s. In de avonturen werd feestgevierd en gemoord. Ik stond alleen in de familie. Geen enkele lid had trouw gezworen aan Nederland. Na de Japanse bezetting walgde ik ook nu in deze pas aangebroken Bersiapperiode van die slappe houding, terwijl Jacob en Karel (oudere broers van Arto, rdv) mij bespotten omdat ik die Nederlandse koningin nog nooit had gezien. Ik liet ze maar en verliet de volgende dag gewapend met mijn vechtdolk het huis.�
Misschien dat Alan als oudste - hij heeft een jongere tweelingbroer Phil - de verantwoordelijkheid voor broers en zussen het meest urgent voelde; hij is in ieder geval van de kinderen degene die zijn vader het meeste haat. Broer Phil heeft meer begrip voor hun vader en zijn gedrag.
Dit is het soort boek dat je moet ondergaan, dat je moet ervaren door het zelf te lezen. Weinig mensen zullen onberoerd blijven door de belevenissen van Arto en van Allen.
Over de auteur
Alfred Alexander Birney (Den Haag, 20 augustus 1951) is een Nederlandse schrijver, essayist en columnist.
Alfred Birney is geboren uit een Indisch-Nederlandse (Indo) vader en een Nederlandse moeder. De Nederlandse voorouders van zijn vader waren uit het achttiende-eeuwse Schotland afkomstig, vandaar de Engelse achternaam. Alfred Birney groeide op in Den Haag tot zijn dertiende bij zijn ouders, daarna tot zijn achttiende in internaten in Voorschoten, Arnhem en Scheveningen. Hij leidde een bohemien bestaan tot zijn vijfentwintigste, zette zijn eerste verhalen op papier maar gooide ze weg. Hij werd gitaarleraar.
In 1991 kreeg hij voor zijn oeuvre (1987-1991) de literaire G.W.J. Paagman-prijs uitgereikt onder een commissie voorgezeten door Aad Nuis. Zijn bloemlezing Oost-Indische inkt. 400 jaar Indië in de Nederlandse letteren (1998) veroorzaakte veel beroering en polemiek binnen kringen van de Indische literatuur. Twee van zijn belangrijkste romans, Vogels rond een vrouw (1991) en De onschuld van een vis (1995), werden respectievelijk in 2000 en 2002 in vertaling in Indonesië uitgebracht. Van 2002 tot 2005 was Alfred Birney verbonden als columnist bij de Haagsche Courant, een baan die hij moeilijk kon combineren met zijn literaire werk. Zijn niet-aflatende verdediging van de multiculturele samenleving werd hem niet altijd in dank afgenomen.
Alfred Birney is een representant van de Tweede Generatie Indische schrijvers, een groep waartoe onder meer Marion Bloem, Adriaan van Dis, Theodor Holman en Ernst Jansz gerekend worden. Vanwege de complexe en verouderende term ‘Indisch� laten moderne literatuurwetenschappers deze groep schrijvers allengs onder de noemer ‘postkoloniale literatuur� vallen. Sommige romans en verhalen vertonen inderdaad geen spoor van het koloniale verleden van zijn familie. Een constante factor is de herinnering, die altijd een hoofdmotief in zijn boeken vormt, vooral die aan de internaten waarin hij opgroeide. In zijn roman Het verloren lied (2000) lijkt de schrijver tot een synthese van zijn uiteenlopende motieven te komen.
Auteur: Alfred Birney
Uitgever: de Geus
Verschijningsdatum: november 2016
Druk: 2
ISBN10 9044538500
ISBN13 9789044538502
Literatuur & Romans Literaire romans
544 pagina's
July 5, 2024
De memoires van zijn pa zijn erg interessant voor eenieder die graag een persoonlijk verslag wilt lezen over de koloniale oorlog. Vrij bizar levensverhaal waar hij zijn kinderen (dat ben ik met de auteur eens) behoorlijk mee op fokt.
Ik snap de kritiek op dit boek ook wel omdat de auteur bij wijlen nogal zeikerig kan schrijven over zijn pa. Stap daar nou is overheen man, je kunt niet doen alsof het je niet boeit om vervolgens weer pagina's pleidooi te houden over wat voor lul je vader was. Mensen komen nu eenmaal psychisch naar de tering uit een oorlog, dat doen ze al sinds jaar en dag.
Freud zei dat een man pas een held is wanneer hij opstaat tegen zijn vader en hem op zijn einde "overwint". Ik hoop voor Alfred dat hij die innerlijke strijd nog gewonnen heeft voor de dood van zijn vader, in ieder geval hoop ik dat hij heeft geleerd van zijn opa en vader en zich niet tot dezelfde fouten laat verleiden.
Ik snap de kritiek op dit boek ook wel omdat de auteur bij wijlen nogal zeikerig kan schrijven over zijn pa. Stap daar nou is overheen man, je kunt niet doen alsof het je niet boeit om vervolgens weer pagina's pleidooi te houden over wat voor lul je vader was. Mensen komen nu eenmaal psychisch naar de tering uit een oorlog, dat doen ze al sinds jaar en dag.
Freud zei dat een man pas een held is wanneer hij opstaat tegen zijn vader en hem op zijn einde "overwint". Ik hoop voor Alfred dat hij die innerlijke strijd nog gewonnen heeft voor de dood van zijn vader, in ieder geval hoop ik dat hij heeft geleerd van zijn opa en vader en zich niet tot dezelfde fouten laat verleiden.
August 11, 2022
Al is dit niet altijd een makkelijk boek om doorheen te komen, 'De tolk van Java' was het lezen meer dan waard. Birney speelt op een interessant manier met perspectief en geeft via een zeer persoonlijk verhaal een inkijkje in een belangrijke periode uit de geschiedenis. De stijl is droog en het boek wordt bevolkt door personages zonder enige diepgang, maar het einde maakt veel goed. (3,5 ster)
September 21, 2017
Inderdaad elke oorlog is anarchie verpakt in uniformen en militaire tucht
March 9, 2021
Indrukwekkend boek over een periode uit de Nederlandse geschiedenis waarover nog te weinig geschreven is: de oorlog voor onafhankelijkheid in het toenmalige Nederlands-Indië, de repatriëring van een ontheemde bevolkingsgroep en het grijze gebied tussen goed en kwaad.
De 'Indo' Arto vecht aan de zijde van de Nederlanders, maar wanneer hij aan het einde van de oorlog voor het eerst van zijn leven naar het land vertrekt waarvoor hij jarenlang heeft gevochten, kan hij er moeilijk aarden en vraagt hij zich af of hij niet voor de verkeerde kant heeft gekozen. Afwisselend geschreven vanuit de perspectieven van Arto en diens zoon, die het geweld dat hij en zijn broers van hun vader moesten ondergaan tijdens hun jeugd probeert te doorgronden door het lezen van zijn memoires.
Het proza is goed, maar niet uitzonderlijk, en vanwege de gekozen structuur klinken de vele karakters in de dialogen-veelal monologen - overal wel een beetje hetzelfde. Er komt extreem veel geweld voor in het boek, dat in detail wordt omschreven. Naast de vele, gruwelijke gevechtshandelingen in de jungle van Nederlands-Indië die uitgebreid aan de orde komen, wordt er ook verteld over het misbruik van Arto's kinderen in Nederland. Voor mij had er wel het e.e.a. ingekort en weggelaten mogen worden, vooral tijdens de talloze gevechtsscenes.
De gekozen structuur is bijzonder, in dat Birney niet alleen zijn vader en zichzelf aan het woord laat, maar ook zijn Nederlandse moeder uit Helmond, die met Arto trouwt na een korte correspondentie vanuit Nederlands-Indië. Mooi om het (mislukte) aanpassingsproces van Arto in het koude, grijze Nederland te volgen, en hoe je- door alles wat hij heeft doorstaan - bijna begrip voor hem krijgt, ondanks zijn gruweldaden tegenover zijn gezin.
De 'Indo' Arto vecht aan de zijde van de Nederlanders, maar wanneer hij aan het einde van de oorlog voor het eerst van zijn leven naar het land vertrekt waarvoor hij jarenlang heeft gevochten, kan hij er moeilijk aarden en vraagt hij zich af of hij niet voor de verkeerde kant heeft gekozen. Afwisselend geschreven vanuit de perspectieven van Arto en diens zoon, die het geweld dat hij en zijn broers van hun vader moesten ondergaan tijdens hun jeugd probeert te doorgronden door het lezen van zijn memoires.
Het proza is goed, maar niet uitzonderlijk, en vanwege de gekozen structuur klinken de vele karakters in de dialogen-veelal monologen - overal wel een beetje hetzelfde. Er komt extreem veel geweld voor in het boek, dat in detail wordt omschreven. Naast de vele, gruwelijke gevechtshandelingen in de jungle van Nederlands-Indië die uitgebreid aan de orde komen, wordt er ook verteld over het misbruik van Arto's kinderen in Nederland. Voor mij had er wel het e.e.a. ingekort en weggelaten mogen worden, vooral tijdens de talloze gevechtsscenes.
De gekozen structuur is bijzonder, in dat Birney niet alleen zijn vader en zichzelf aan het woord laat, maar ook zijn Nederlandse moeder uit Helmond, die met Arto trouwt na een korte correspondentie vanuit Nederlands-Indië. Mooi om het (mislukte) aanpassingsproces van Arto in het koude, grijze Nederland te volgen, en hoe je- door alles wat hij heeft doorstaan - bijna begrip voor hem krijgt, ondanks zijn gruweldaden tegenover zijn gezin.
February 14, 2018
Jammer maar ‘De tolk van Java� beantwoordde niet echt aan mijn verwachtingen. Ik heb nochtans meer dan 400 pagina’s dapper doorgelezen om dan te beslissen dat het genoeg was. Het dagboek van de vader haalde � voor mij � het hele ritme uit het verhaal.
Ik begrijp de noodzaak van de beschrijving en de opsomming van de gewelddaden door de dagboekschrijver zelf � zowel voor de vader als voor de zoon heeft dat dagboek een therapeutische werking � misschien kan het de demonen, die hen beiden teisteren, uiteindelijk doen zwijgen� maar ik vond het allemaal veel te lang uitgesponnen met veel te veel herhalingen en na 400 pagina’s weet de lezer ook wel hoe vreselijk de auteur zijn vader haat, hoe afstandelijk de relatie met zijn moeder is.
Ik denk wel dat het voor de koloniale geschiedschrijving van Nederland een zeer waardevol document kan zijn maar als roman vind ik 'De tolk van Java' een stuk minder interessant.
Ik begrijp de noodzaak van de beschrijving en de opsomming van de gewelddaden door de dagboekschrijver zelf � zowel voor de vader als voor de zoon heeft dat dagboek een therapeutische werking � misschien kan het de demonen, die hen beiden teisteren, uiteindelijk doen zwijgen� maar ik vond het allemaal veel te lang uitgesponnen met veel te veel herhalingen en na 400 pagina’s weet de lezer ook wel hoe vreselijk de auteur zijn vader haat, hoe afstandelijk de relatie met zijn moeder is.
Ik denk wel dat het voor de koloniale geschiedschrijving van Nederland een zeer waardevol document kan zijn maar als roman vind ik 'De tolk van Java' een stuk minder interessant.
January 7, 2018
Prachtig boek. Onderhoudend geschreven autobiografische roman die en passant ook een belangrijk stuk vergeten (of bewust verborgen) geschiedenis blootlegt. Een mooie combinatie van onderzoeksjournalistiek en literatuur. Ik kende Alfred Birney nog niet maar ga zeker meer van hem lezen. Na Du Perron en Reggie Baay heb ik hiermee tot mijn grote blijdschap weer een Indo auteur ontdekt die schrijft met veel kennis en kunde, en in tegenstelling tot de meeste Indische literatuur niet vanuit het totok perspectief schrijft maar vanuit de Indo. Een belangrijke bijdrage aan Indo cultuur in Nederland. Ook als je geen bijzondere interesse hebt voor Indo cultuur is dit gewoon een heel goed boek.
August 22, 2017
Aan de ene kant heb ik in dit boek kennis mogen maken met een stuk geschiedenis waar ik nog niets over wist. Daarom was het boek ook erg interessant. Aan de andere kant werd het stuk waar vader Nolan(d) zijn verhaal/memoires aan ons toont erg langdradig en kreeg ik me er moeilijk doorgeworsteld.
December 20, 2020
De oorlog in Nederlands Indië telt veel slachtoffers in verschillende generaties, zoveel is duidelijk na 532 pagina's ellende, woede, geweld en dood. Arto Noland - de naam is goed gekozen: want Arto heeft geen thuis, niet in Indië en niet in Nederland - was tolk-marinier voor Nederland en heeft in zijn rol talloze mensen gedood; ook na de oorlog moeten zijn vrouw en zijn kinderen het ontgelden. De roman kent vele interessante lagen: zo schrijft Birney over de relatie tussen vader en zoon, over de oorlogsgeschiedenis van Nederlands-Indië en over de politieke achtergrond voor deze oorlog. Het boek leest snel, al trad er halverwege ook vermoeidheid op bij mij: weer een pak slaag, weer een huis platgebrand, weer een tirade tegen de vader. Het geweld vervult onvermijdelijk een centrale rol, maar deze rol had van mij wel wat kleiner mogen zijn.
February 5, 2020
Wow wat een bijzonder boek. Bizar hoe weinig ik eigenlijk van deze hele koloniale oorlog afwist, terwijl het zo kort geleden is. En ook zo ingewikkeld met zoveel (gemixte) nationaliteiten en partijen, welke kant kies je dan? En schrijnend hoe het geweld (soms haast begrijpelijk) de generaties door gaat. Sommige stukken waren een beetje taai maar verder een heel mooi boek!
August 18, 2017
3* voor leesplezier, want man wat een gewelddadig verhaal.
5* voor hoe goed dit geschreven is.
5* voor hoe goed dit geschreven is.
April 6, 2018
Ik vond het een heel interessant, maar ook een heel heftig boek. Het vertelt een verhaal over Indië, die je nog niet eerder zo hebt gelezen.
July 5, 2017
De tolk van Java van Alfred Birney is een erg hard boek waarin de auteur zijn (gebrek aan) relatie met zijn vader beschrijft. De vader, "tolk" in Indonesië ten tijde van de oorlog met Japan en de strijd om onafhankelijkheid, begaat daar de ene gewelddaad na de andere.
Eenmaal gevlucht naar Nederland vindt hij zijn draai niet en zijn vrouw en vooral zij zoon zullen het geweten hebben.
Boeiend boek, maar hard dus.
Eenmaal gevlucht naar Nederland vindt hij zijn draai niet en zijn vrouw en vooral zij zoon zullen het geweten hebben.
Boeiend boek, maar hard dus.
December 28, 2022
Dit was echt verschrikkelijk langdradig, echt herhaling op herhaling. Ook de opbouw van het verhaal: we gingen daarheen en schoten mensen neer, daarna daarheen en staken we mensen neer. Het is echt een heel matig boek met veelste veel bladzijdes.
October 4, 2023
Toch een beetje een twijfelgeval, deze winnaar van de Libris Literatuurprijs.
Eigenlijk bestaat het boek uit drie hoofdmoten: 1. de getroebleerde en verwoeste Haagse jeugd van de hoofdfiguur, Arti, onder het juk van een vader die door Indisch oorlogstrauma een gewelddadige tiran werd, 2. de integrale Indische memoires van die vader (Arend, ook wel Arto), over de gruweldaden die hij als Oranjegezinde 'Indo' bij de Nederlandse mariniers verrichtte op Java, het eiland van zijn jeugd en 3. de afrekening van de twee zoons met die memoires en de oorlog die ook hún naoorlogse leven bepaalde. Wat bezielde hun vader? En is alles wat hij in zijn memoires schreef wel waar?
'De tolk van Java' maakt indruk als autobiografisch relaas en ook als historisch werk: het laat zien hoe vreselijk ingewikkeld het allemaal lag tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog, met 'Indonesiërs' en 'Indischen', ongeleide pemoeda's en georganiseerde pelopors, Indonesische organisaties die de Belanda's, maar ook rivaliserende medestrijders en eigen burgers naar het leven stonden - en een Nederlandse krijgsmacht die loyale 'Indischen' inzette om voorop te gaan in de genadeloos gewelddadige strijd tegen dat alles.
Maar als roman... toch een beetje een vreemd (en in die zin wat overschat) geval, omdat de memoires van 'de Arend' (de vader) de helft van het hele boek beslaan, er officiële documenten integraal door de auteur worden weergegeven en de eindafrekening heel fragmentarisch gebeurt, onder meer in een webcamgesprek en e-mails tussen de broers. Het is een originele, maar soms ook wat al te rafelige romanvorm die best wat compacter en hermetischer had gemogen.
Een van de grote frustraties van Arend blijkt uiteindelijk te zijn dat hij zijn dagboek in Holland niet wist te slijten aan een uitgever. Niet zo vreemd, want het is een particulier 'en toen-en toen-verhaal'... dat dus de helft van het boek bestrijkt. Dat zit het literaire genot toch wel in de weg.
Eigenlijk bestaat het boek uit drie hoofdmoten: 1. de getroebleerde en verwoeste Haagse jeugd van de hoofdfiguur, Arti, onder het juk van een vader die door Indisch oorlogstrauma een gewelddadige tiran werd, 2. de integrale Indische memoires van die vader (Arend, ook wel Arto), over de gruweldaden die hij als Oranjegezinde 'Indo' bij de Nederlandse mariniers verrichtte op Java, het eiland van zijn jeugd en 3. de afrekening van de twee zoons met die memoires en de oorlog die ook hún naoorlogse leven bepaalde. Wat bezielde hun vader? En is alles wat hij in zijn memoires schreef wel waar?
'De tolk van Java' maakt indruk als autobiografisch relaas en ook als historisch werk: het laat zien hoe vreselijk ingewikkeld het allemaal lag tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog, met 'Indonesiërs' en 'Indischen', ongeleide pemoeda's en georganiseerde pelopors, Indonesische organisaties die de Belanda's, maar ook rivaliserende medestrijders en eigen burgers naar het leven stonden - en een Nederlandse krijgsmacht die loyale 'Indischen' inzette om voorop te gaan in de genadeloos gewelddadige strijd tegen dat alles.
Maar als roman... toch een beetje een vreemd (en in die zin wat overschat) geval, omdat de memoires van 'de Arend' (de vader) de helft van het hele boek beslaan, er officiële documenten integraal door de auteur worden weergegeven en de eindafrekening heel fragmentarisch gebeurt, onder meer in een webcamgesprek en e-mails tussen de broers. Het is een originele, maar soms ook wat al te rafelige romanvorm die best wat compacter en hermetischer had gemogen.
Een van de grote frustraties van Arend blijkt uiteindelijk te zijn dat hij zijn dagboek in Holland niet wist te slijten aan een uitgever. Niet zo vreemd, want het is een particulier 'en toen-en toen-verhaal'... dat dus de helft van het boek bestrijkt. Dat zit het literaire genot toch wel in de weg.
July 4, 2017
Misschien kwam het door mijn hooggespannen verwachtingen dat dit boek mij tegenviel. Althans, als roman. En dat is toch wat ik veronderstelde te gaan lezen toen ik het winnende boek van de Libris Literatuurprijs 2017 ter hand nam. Toegegeven, het is indrukwekkend. Een boek dat je bij de keel grijpt en je een tijd niet meer loslaat. Maar literatuur? Ik zou het meer een gedramatiseerde documentaire in boekvorm noemen. Maar dan een documentaire waarbij je zelf maar moet raden welk deel feit of fictie is. Eigenlijk kan ik er niks mee, en ik bleef ook met dat onbevredigende gevoel zitten. Had Birney nu maar een autobiografisch verslag gemaakt, dan kon ik het tenminste duiden. Wat me verder dwarszit: Nog nooit las ik een boek waarin zoveel doden vielen. Ik verwachtte iets moois aan het eind. Iets troostends. Iets wat je van een groot schrijver zou verwachten. Maar ik lees alleen een auteur die uiteindelijk de as van zijn vader aan de krokodillen wil voeren. Misschien vond ik dat nog wel het schokkends, vooral voor een schrijver die zichzelf de samurai met de pen noemt. Een mooi eind was het zeker niet. Maar misschien is dat ook teveel gevraagd, als alles wat in het boek staat waar is.
Displaying 1 - 30 of 210 reviews
Can't find what you're looking for?
Get help and learn more about the design.