سياست و زندگي سياسي چيست؟ گرايش ايدئولوژيك رژيم هاي سياسي چه تأثيري بر تقسيم قدرت ميان نيروهاي اجتماعي دارد؟ اصولاً دولت چيست؟ منشأ آن كدام است؟ نقش دولت ها در حيات اجتماعي و زندگي سياسي چيست؟ گروه ها و نيروهاي اجتماعي چه رابطه اي با دولت دارند؟ جامعه شناسي سياسي سعي دارد به اين سؤالات و سؤال هاي مشابه آن كه ممكن است ذهن هر دانشجوي رشته هاي علوم سياسي و جامعه شناسي و حتي افرد علاقه مند به امور سياسي را به خود مشغول داشته پاسخ گويد. مؤلف كه استاد برجسته ي علوم سياسي است در اين كتاب وظيفه ي اصلي جامعه شناسي سياسي را به بررسي روابط ميان قدرت دولتي و گروه ها و نيروهاي اجتماعي محدود كرده است تا «ديسيپلين» جامعه شناسي سياسي به معني دقيق آن از ديگر شاخه هاي علوم سياسي متمايز گردد. وي جوانب مختلف مسائل جامعه شناسي سياسي را هم در عرصه ي نظريه به محك تجربه زده اسرا بررسي كرده است و جاي جاي با ذكر شواهد و مستندات تاريخي آنها را آزموده است. چاپ اول اين كتاب دركمتر از سه ماه ناياب شد و اينك چاپ هشتم آن با اصلاحات و افزوده هايي در دسترس است
حسین بشیریه در سال ۱۳۳۲ در همدان متولد شد. وی لیسانس خود را در رشته علوم سیاسی از دانشگاه تهران گرفت و سپس برای ادامه تحصیل به انگلستان رفت. در سال ۱۹۷۹ در رشته رفتارشناسی سیاسی از دانشگاه اسکس انگلستان فوق لیسانس دریافت کرد و در سال ۱۹۸۲ موفق به اخذ درجه دکترا در رشته تئوری سیاسی از دانشگاه لیورپول گردید.
او که در دانشگاه تهران ممنوعالتدری� شده بود ایران را ترک کرد و به دانشگاه سیراکیوز در نیویورک رفت.
به نظرم این کتاب را باید یک استادی در طول یک ترم به آدم درس بده تا از همه چیزش بهره ببره، ولی این به این معنی نیست که برای آدم سیاسینخوندها� مثل من بیفاید� است. شاید زیادی فشرده است. یعنی از همه چیز حرف زده و برای آدم باسواد هم به اندازه� کافی حرف زده، اما آدم کمسوا� باید چند تا کتاب دیگه هم بخونه.
المپ دوگوژ، نویسنده فرانسوی، در 1789 در اعلامیه حقوق زن و شهروند اعلام داشت: همچنان که زنان حق دارند که بالای چوبهدا� بروند به همین سان نیز حق دارند که بالای سکوی خطابه بروند!
خواجه نظامالمل� طوسی به نقل از محمد، پیامبر اسلام، مینویس�: با زنان مشورت کنید اما هر چه زنان میگوین� بهخلا� آن باید کرد تا صواب آید و لفظ خبر این است (شاورهن و خالفوهن)، اگر زنان تمام عقل بودندی، پیغامبر علیهالسلا� این نگفتی.
هگل در کتاب فلسفه حق مینویس�: زنان ممکن است دارای فرهنگ، اندیشه و ذوق باشند لیکن نمیتوانن� به ایده مطلق دست یابند. تفاوت میان مردان و زنان، مثل تفاوت میان حیوانات و نباتات است�... به محض اینکه زنان زمام حکومت را به دست بگیرند، دولت دچار مخاطره میشو� زیرا زنان اعمال خود را نه به موجب مقتضیات کلی، بلکه به حکم تمایلات و عقاید دلبخواهانه و جزئی تنظیم میکنن�.
روسو در کتاب امیل مینویس�: جستجوی حقایق انتزاعی و عقلی و مبادی اصول علوم و دانشه� و هر آن چیزی که نیازمند تعمیم باشد، خارج از ادراک زن است.� مطالعات زنان باید کلا عملی باشد. وظیفه آنها اعمال اصولی است که مردان کشف کردهان�.
خوندن این کتاب برای هر کس که اشتیاقی برای درک محیط پیرامون و البته بدنه قدرت و رفتارشناسی حاکمان سیاسی جامعها� داره، واجبه. زبان کتاب قوامیافتهس� و گاهی تخصصی� میشه؛ از منابع قدیمی و بعضا نایابی استفاده شده و البته دکتر بشیریه در بعضی از مقایسه ها و مثال ها آشکارا مجبور شده خودش رو سانسور کنه از بیان بعضی موارد اجتناب کنه. کتاب علاوه بر رویکرد جامعهشناسان� حاوی نگاه تاریخی هم بود؛ علاوه بر اون فصلبند� و پرداخت جناب بشیربه بهقدر� عالی بود که ۴۰۰ صفحه� کتاب دانشی فراتر از ۱۰۰۰ صفحه به خواننده تزریق میکن�. چیزی که واضحه اینهکه� بخاطر مباحثِ مهم و قابل تامل باید کمی آهسته و با دقت خوانده بشه. بهه� جهت ارزش تمام زمانی که برای خوندنش صرف میشه رو داره؛ و ضمنا با توجه به تاکید خود دکتر بشیریه به ارتقاء سطح دانش و آگاهی تودهه� نسبت به مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جامعه، برای ایجاد هرگونه تغییر و بیان و شناختِ مطالبات، کتاب باید و باید و باید خوانده بشه.
کتاب خوبی هستش در مورد نقش دولت و اینکه چطور نیروهای مختلف اجتماعی روی دولت تاثیر می گذارند و برعکس. متاسفانه کتاب خیلی قدیمی هستش. مثال هایی که در مورد کشورهای مختلف می اره حداکثر تا سال 1970 هستش. در مورد ایران دوره بعد از انقلاب کلا بررسی نشده. در مورد منابعی هم که استفاده شده به روز ترین منبع مربوط به سال 1989 هستش. اگر کتاب بروز رسانی می شد ارزش 5 ستاره رو داشت.
کتاب بسیار مفیدی از دیدگاه تحلیلی بر جامعه شناسی سیاسی ... اینکه حکومت ها و نیروهای موثر بر انها چگونه هستند (نه اینکه چگونه باید باشند) فصل اول و دوم بیشتر درگیر نظریات جامعه شناسی مارکس و وبر و پاره تو ... اینهاست و کمی خسته کننده و البته پیچیده اما سه فصل بعدی که شکافها رو بررسی میکنه /نیروها و طبقات ایجاد شده در اثر شکاف ها/ و انواع رژیم های سیاسی بسیار خواندنی است ازجمله نطام های لیبرال /لیبرال دموکراسی/ سوسیال دموکراسی و دولت رفاهی /نئولیبرالیسم/ و رژیم های راست اقتدارطلب/فاشیست/رژیم های چپ گرا و از منظری دیگر جامعه تکثر گرا / جامعه بسته سنتی /نیمه سنتی غیر توده ای بسته توده ای/ سرکوبگر توده ای/سرکوبگر غیرتوده ای
“دول� و جامعه ناعادلانه و غیرانسانی در انسان ، مذهب را که اکاهی تحریف شده انسان نسبت به خویش است به وجود می اوردند.مارکس مذهب را عامل تسلی بخش و توجیه چنان جهانی می داند .بنابراین مذهب جز جدایی ناپذیر واقعیت موجود است نه انکه شکل اگاهی وارونه ای نسبت بدان باشد .انسان به مذهب نیاز دارد تا حیات ناخوشایند را برای او تحمل پذیر سازد . بدون مرهب ادامه حیات در چنین جهانی ناممکن میگردد. با اینحال به نظر مارکس مذهب دلپذیرترین وجه دنیای نامطلوب و ظالمانه است . به گفته او درد و رنج مذهبی در عین جلوه درد و رنج واقعی و اعتراضی بر ضد درد و رنج واقعی است .مذهب اه و ناله خلق ستمدیده است .قلب دنیایی بی قلب و روح وضعیتی بی روح است .مذهب افسون توده است.منظور مارکس از جمله اخر اینست که مذهب عاملی ارامبخش و میکن در جهانی پردرد و رنج است اما این تنها کارویژه مذهب از نظر مارکس نیست چون پیش از ان وی از مذهب به عنوان ناله و اعتراضی بر ضد درد و رنج واقعی سخن می گوید.ولی مذهب به عنوان اعتراض به درد و رنج بی اثر است زیرا توجه انسان را از این جهان به جهانی دیکر معطوف میکند و به انسان می اموزد که درد و رنج این جهان را در مقابل پاداشهای اخروی بپذیرد بنابراین هرچه جهان بی روح تر و دردمند تر شود مذهب روحانی تر و علوی تر می شود و روح انسان را به جهانی دیگر حوالت میکند و مسکنی بی نظیر است بنابراین محروم مردن انسان از این دوای ارامبخش جایز نیست هرچند علاج درد و رنج واقعی جامعه را نمیتوان در چنین داروی تسکین اوری یافت بدینسان مسئله از نظر مارکس الغای مذهب نیست بلکه به نظر او وظیفه اصلی ایجاد جامعه ایست بی درد و رنج که در ان اگاهی مذهبی به عنوان مسکن درد و رنج دیگر ضرورتی نخواهد داشت و ناپدید خواهد شد . از نظر او جامعه سالم دیگر نیازی به مذهب ندارد...�
“اقتدا� و سلطه سنتی در اندیشه وبر به عنوان وضع مستقر و قدیمی در زندگی سیاسی انسان تلقی می شود . اما دو نیروی فکری مخل ممکن است این وضعیت را بهم برنند یکی نیروی عقلانیت که در بوروکراسی به اوج خود می رسد و دیگری کاریزما. نیروی عقلانیت نخست نهاد ها و ترتیبات اجتماعی را دگرگون میکند و سپس در نگرش های فردی تغییر ایجاد میکند. نیروی کاریزما برعکس نخست زندگی روحی فرد را دچار دگرگونی میکند و سپس در نهادهای اجتماعی تحول ایجاد میکند کاریزما نیرویی پیش بینی ناپذیر لست هرچند وبر می گوید که در دوره های فشار و اضطرار روانی فیزیکی اقتصادی اخلاقی مذهبی و سیاسی پدیدار میشود . کاریزما اساسا در واسخ به مسئله معنا ایجاد میشود همچنانکه به طور کلی پیدایش ایدئولوژیها مذاهب عقاید از همین دیدگاه توضیح داده میشود . ممکن است پاسخ به وسیله معنا توسط یک پیامبر یا رهبر سیاسی یا یک گروه یا جنبش اجتماعی و یا یک خزب سیاسی عرضه شود �
“د� مذاهب معتقد به وحدت وجود کل هستی واحد و مقدس است و در این مذهب شخص پیامبر مهم تر از اندیشه های اوست زیرا وی خود مظهر تعالی است بنابراین در این مذاهب عالم مادی تماما تباه و فاسد نیست این مذاهب گرایشهای محافظه کارانه داشته و توانایی اندکی برای سیاسی شدن چون در انها حرکتی از ناسوت به لاهوت صورت نمیگیرد. در مقابل در مذاهب علوی یا دوساحتی جدایی لاهوت و ناسوت حرکات اجتماعی و سیاسی برای رسیدن به مدینه فاضله در بر داشته است و پیام پیامبر مهم تر از شخص اوست در نتیجه به طور کلی مذاهب یهودیت مسیحیت و اسلام سیاسیتر از مذاهب برهمایی و بوداییست �
تحلیل های حسین بشیریه را دوست دارم. کمی سخت مینویس� اما مطالبی که مطرح میکن� برای فهم و درک مسائل سیاسی به صورت اساسی و از پایه به خواننده کمک خواهد کرد.
تصمیم گرفتم بعد خوندن نصف کتاب اون رو رها کنم. قصدم از خوندن این کتاب آشنایی با جامعهشناس� سیاسی بود به نظرم کتاب مناسبی نیست به خصوص برای کسی که فنی مهندسی درس خونده یه مطلب ساده رو اونقدر با یه زبان پیچیده ارائه میده و تکرار میکن� که خوندنش واقعا زجرآور میشه گاها نکته� دیگه هم اینه که کتاب به روز نیست اصلا کلا در یه دوره� دیگها� سیر میکنه شاید جذابتری� بخشش مثالهای� باشه که از جامعه� ایران میزنه ولی حجم این مطالب در مقایسه با بقیه� مطالب کتاب کمه و واقعا چیز زیادی بر من اضافه نکرد شاید توی فرصت دیگه برگردم و تموم کنم کتاب رو ولی چون خوندش به جای لذت حس عذاب رو در من به وجود میآور� فعلا تصمیم گرفتم دیگه ادامه ندم.
این کتاب برای بچه های جامعه شناسی و علوم سیاسی از مهمترین واجبات هست تو این حوزه! توضیح پشت جلد در مورد کتاب کفایت میکنه و من به همین نکته بسنده میکنم که کتاب رو باید با دقت خوند چون نثر کتاب سهل و ممتنع هست!
کتاب در اصل جمع آوری نظریه های متفکران جامعه شناسی سیاسی توسط دکتر بشیریه می باشد. در دوران کمبود منبع برای جامعه شناسی سیاسی تنها مرجع در اختیار دانشجویان بوده است. به عنوان گردآوری نظریات مختلف در یک جا کتابی خوب و مناسب است ولی در حال حاضر کتاب های تالیفی دیگری در بازار در کنار کتاب های دسته اول از نظریه پردازان این رشته موجود است. از تاریخ تالیف کتاب نیز مدت زیادی می گذرد و موضوعات مطرح شده در آن دیگر به روز نمی باشد.
كتابي بسيار ارزشمند و دقيق كه در نوع خودش بي نظير است . كه البته شايد بتوان گفت مشكل ترين كتاب استاد بشيريه هم هست ، و من به شخصه نياز دارم چند بار ديگر مطالعه كنم