چه چیزی نفت را جام زهرآلود میسازد� چرا مردمان زیادی درعینحا� که بر روی میلیاردها بشکهٔ نفت نشستهاند� بهویژ� طی رونق نفتی، چنین فقیراند؟ اینه� پرسشهای� است که میلیونه� نفر از سکنان کشورهای صادرکننده نفت دهه� سال است از خود میپرسن�. کتاب معمای فراوانی نشان میده� چگونه با ورود سیلآسا� درآمدهای نفتی به اقتصاد کشورهای صادرکنندهٔ نفت، حوزهٔ اختیارات و تعهدات دولت گسترش مییاب� امّا درعینحا� اقتدار و نهادهای قانونی آن تضعیف میشو�. وابستگی به نفت آنه� را به سمت تمرکزگرایی شدید قدرت سیاسی و نظام اداری آشفته و نامنسجم هدایت میکن�. نویسنده مهمتری� ویژگی دولتها� نفتی را در قوانینی جستجو میکن� که حقوق منابع را به دولت اعطا میکن�: رانت عظیمی که بسیار بیشتر از سود بهدستآمد� در بخش خصوصی است. مطالعهٔ این کتاب که متکی به اسناد دقیق و نوآوریهای تئوریک است برای علاقهمندا� به مباحث اقتصاد سیاسی توصیه میشو�.
لین کارل در کتاب معمای فراوانی ، رونق های نفتی و دولت های نفتی به بررسی اثر وارد شدن پول نفت ، این جام زهر آلود به داخل کشورهای نفتی و بودجه آنها پرداخته است . آقای کارل کشورها را به دو گروه تقسیم کرده ، گروه اول کشورهای ثروتمند و کم جمعیت عربی هستند که به دلیل وفور ثروت و جمعیت کم بررسی نشده اند و گروه دوم کشورهای با جمعیت زیاد مانند ونزوئلا ، ایران ، نیجریه و اندونزی و اثرات ورود سیل آسای دلارهای نفتی به اقتصاد این کشورها هستند که آقای کارل کاملا و با جزییات زیاد به این موضوع پرداخته . نویسنده به این موضوع اشاره کرده که گروه دوم کشورهای نفتی ، کشف شدن نفت و قراردادهای نفتی مصادف بوده با فرآیند دولت سازی مدرن در این کشورها و عموما قبل از آن دولتی به معنای مدرن و امروزی وجود نداشته و فاقد ساختار و بخشهای دولتی بوده اند . اما این کشورها تقریبا مراحل یکسانی را انجام داده اند ، رهبران آنها اینگونه تصور کرده اند که فرصت و زمان اندکی برای پیشرفت ویا همانطور که شاه سابق گفته بود رسیدن به تمدن بزرگ دارند ، اقتصاد سنتی و عموما متکی بر کشاورزی تبدیل شد به اقتصاد نفتی ، تولیدات کشاورزی سقوط کرد وبیشتر کشورها وارد کننده محصولات غذایی شدند ، تعداد کشاورزان کم شد و آنها به شهرهای بزرگ مهاجرت کردند و بیشتر به عنوان کارگران ساده و بدون تخصص در حاشیه شهرها ساکن شدند . پول ملی این کشورها بدون پشتوانه قوی شد و واردات بی رویه ، کمر تولیدات داخلی را شکست . در نبود ساختارهای مالیاتی توجه به اخذ مالیات از مردم کم رنگ و کم رنگتر شد و دولت نفتی خود را بی نیاز از پول مالیات و پاسخ گویی به مردم دید و بدون حس نیاز به پاسخگویی شروع به پخش دلارهای نفتی در جامعه ، ایجاد رانت و ساخت جامعه ای رانت جو و رانت خوار کرد . رهبران این کشورها مغرور به موفقیت کوتاه مدت خویش ، شروع به پند و اندرز جهان کردند و خواستار مشارکت خود در نظم جهان شدند غافل از آنکه خانه خویش را روی آب ساخته اند . صنایعی بزرگ ونمایشی و بیشتر ضرر ده ساخته شد و رفاهی کاذب برای ملت فراهم شد که شاید در رویا هم قابل تصور نبود . برای مثال نویسنده به ونزوئلا و دموکراسی شکننده آن اشاره می کند ، بودجه ونزوئلا در زمانی دو برابر ایتالیا و برابر با بودجه آلمان غربی بود اما با اولین سقوط قیمت نفت ، شاکله اقتصاد آن از هم فرو پاشید و نشانه های سقوط آن آشکار شد . تقریبا پس از بحران سقوط قیمت نفت ، بیشتر این کشورها دچار تغییرات اساسی شدند ، شدت این تغییرات در ایران و نیجریه بیشتر و در اندونزی کمتر بود ، در ایران ، انقلاب و سپس جنگ شد و کشور مسیر دیگری را در پیش گرفت . آقای کارل با دقت اطلاعات مربوط به صادرات نفت و اقتصاد سیاسی در مورد کشورهای ذکر شده را در کتاب جمع آوری کرده و البته به ونزوئلا به عنوان ناکام و بازنده اصلی بیشتر پرداخته است . در پایان نویسنده نتیجه گیری می کند که دلارهای نفت مانند شمشیر دو لبه بوده و در مورد جوامع کمتر توسعه یافته که سوژه اصلی این کتاب هستند ، همانگونه که پرس آلفونسو بنیان گذار اپک گفته نفت ویرانی و بیچارگی به ارمغان می آورد.
دکتر محمد فاضلی در پادکست دغدغه ایران در سه قسمت بسیار شنیدنی خلاصه ای از کتاب معمای فراوانی بیان کرده : قسمت اول که خلاصه کتاب است نام دولت نفتی : دون کیشوت در لی لی پوت قسمت دوم بررسی ونزوئلا یا راه فلاکت قسمت سوم ، کشورهای موفق نروژ و اندونزی : بدون تمرین نفت نام دارد . برای من گوش دادن پادکست ها با صدای گرم دکتر فاضلی ، تجربه ای بهتر از خواندن کتاب بود .
همینجا تمومش میکن� بدون نمره. تا اواسط کتاب اومدم و بعد هم فصل دولتها� نفتی از منظر تطبیقی که کمی راجع به ایران اندونزی الجزایر صحبت میکن� رو خوندم. کتاب بسیار شدید ریز میش� در مسائل سیاست داخلی ونزوئلا و کتابی تخصصی به حساب میاد که برای من خواننده� عام آورده� چندانی نداشت. یه جورایی حوصله سربر هم بود.
ترجمه هم اصلا چنگی به دل نمیز� در کل؛ مثلا برخی معادلسازیهای� انجام داده شده بود بدون اینکه عبارت زبان اصلی آورده بشه و همین گنگش میکر�.
This book is very narrow in scope, focusing almost entirely on the history of Venezuela. I would have liked deeper comparisons between Venezuela and other petro states. That being said, this book has exhaustive amounts of research, providing a detailed history of Venezuela.
There's some good stuff here. But not even approaching the effect of the Petrodollar on these issues feels like a gaping hole that isn't even nodded at.
I read most of the chapters of this book to write an undergraduate university paper; what a great resource to understand, as Terry Lynn Karl put it, "The Paradox of Plenty."
The single most important book to read to understand the failure of 'chavismo' and contradictions of nationalism, statism and extractionism in Latin America and other developing countries.
توسعه لزوما بر مبنای منابع سرشار نیست، در واقع هرگز نبوده و هرگز نخواهد بود. نحوه مدیریت صحیح منابع آن چیزی است که دنیا را به توسعهیافت� و نیافته تقسیم میکن�.