What do you think?
Rate this book
დათა თუთაშხია
დათა თუთაშხია არის ჭაბუ� ამირეჯიბის ყველაზ� განთქმულ� რომანი. რომანი შეიქმნ� 1973-1975 წლებში. რომანი� მოქმედებ� წარმოებს XIX საუკუნის დასასრულსა და XX საუკუნის დამდეგ� საქართველოში. სიუჟეტ� აგებულია მწვავე სიტუაციებზ� და ეხებ� მრავალ ეთიკურ პრობლემა�.
614 pages, Hardcover
First published January 1, 2018
82 people are currently reading
1,156 people want to read
About the author
Chabua Amirejibi
14books45followersMzechabuk "Chabua" Amirejibi, (often written as "Amiredjibi", Georgian: მზეჭაბუკ "ჭაბუ�" ამირეჯიბ�) (born November 18, 1921) is a Georgian novelist and Soviet-era dissident notable for his magnum opus, Data Tutashkhia, and a lengthy experience in Soviet prisons.
Amirejibi's most famous novel and one of the best works in modern Georgian literature, Data Tutashkhia (დათა თუთაშხია, 1971-5), achieved sensational success for the magazine Tsiskari and fame for the writer himself. Conceived while in Amirejibi’s years in prison, it was only through the intervention of the contemporary Georgian Communist Party chief Eduard Shevardnadze that this substantial novel of over 700 pages, passed the Soviet censors and got published. The novel is a story of a Georgian outlaw of the Imperial Russian period, a very popular theme in Georgian literature, and combines thrilling escapades with Dostoevskian dealings with the fate of an individual and national soul. The story is narrated by a Russian gendarme, Count Szeged, who frequently passes the story-telling on to other characters. The novel follows the life of outlaw Data Tutashkhia, who spends years eluding capture by the Tsarist police. They are led by Data's cousin, his detached and imperturbable double, Mushni Zarandia. The book, and the feature film based on it, turned Data Tutaskhia into an iconic hero, widely popular in Georgia.
Amirejibi has been decorated with the highest civil orders of Georgia and several Russian and international literary awards.
Amirejibi's most famous novel and one of the best works in modern Georgian literature, Data Tutashkhia (დათა თუთაშხია, 1971-5), achieved sensational success for the magazine Tsiskari and fame for the writer himself. Conceived while in Amirejibi’s years in prison, it was only through the intervention of the contemporary Georgian Communist Party chief Eduard Shevardnadze that this substantial novel of over 700 pages, passed the Soviet censors and got published. The novel is a story of a Georgian outlaw of the Imperial Russian period, a very popular theme in Georgian literature, and combines thrilling escapades with Dostoevskian dealings with the fate of an individual and national soul. The story is narrated by a Russian gendarme, Count Szeged, who frequently passes the story-telling on to other characters. The novel follows the life of outlaw Data Tutashkhia, who spends years eluding capture by the Tsarist police. They are led by Data's cousin, his detached and imperturbable double, Mushni Zarandia. The book, and the feature film based on it, turned Data Tutaskhia into an iconic hero, widely popular in Georgia.
Amirejibi has been decorated with the highest civil orders of Georgia and several Russian and international literary awards.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 57 reviews
February 28, 2025
Най-стойностната книга, която прочетох до сега през 2023 година!
Тя доказва отново, че малките народи са всъщност големи. И те кара да ги заобичаш!
Започвам със съдбата и метаморфозите на автора през годините - дълъг и трънлив път е извървял и той, подобно на героите си.
През 1944 г. заради участие в патриотичната грузинска студентска политическа група "Белый Георгий" е осъден на 25 години затвор и е изпратен в ГУЛАГ в Сибир. Има три бягства от лагерите. Активно участва във въстанието на затворниците в лагера „Горлаг� в Норилск. После е изпратен в лагера "Берлаг" в района на Колима. Получава общо две смъртни присъди. Реабилитиран е и е освободен през 1959 г.
Губи син в подклажданата от РФ Абхазката война (1992�1993), а през 2010 открито застава срещу демократично избраното и опитващо дълбоки реформи правителство на Михаил Саакашвили.
Героят му Дата Туташхия е абраг (нещо средно между хайдутин и хайдук) и е много интересно да се проследи живота му в размирния Кавказ, тогава все още част от прогнилата Руска империя. Стилът е отличен, историите чудесно предадени, а героите сякаш са седнали до теб и разказват ли сладко, разказват...
Негов немезис се оказва братовчед му, с който са расли като братя - Мушни Зарандия. Зарандия прави гламозамайваща кариера в руската жандармерия, стига до висок пост в имперската столица, но май успява да загуби родното по пътя си нагоре.
На граф Сегеди е отредена привидно ролята на разказвач, но той се оказва далеч по-важен за фабулата.
Паралелите между Грузия под руски гнет и Македония под турски и сръбски са очевидни, толкова еднакви събития и проблеми, предателства и грешки! Дори и сега, в тези две държави продължава да гори пожарът на безродието и твърде много хора се кланят на чужденци, а богът им е само един - Мамон.
Единствено бунтът в затвора не е вързан добре с останалото повествование и може би е цената, която Амираджиби е платил за да премине текста през зловещата съветска цензура.
Романът е много увлекателен и въпреки обема си се чете на един дъх. Има размисли в него, на които може да се отдели доста време и които въобще не са овехтели.
Цитати:
"Едно е природната дарба, друго е умението да я управляваш."
"Любовта, а не омразата � разберете! � диктува мъжеството в боя и готовността да умреш за свободата. Но ние сме се отучили да се държим така, както диктува любовта."
"Защо? Госпожа Нано каза истината � ние сме изгубили любовта към свободата, родината, държавата."
"Сине мой, разтопеният восък на догарящата свещ дори сам по себе си е прекрасен, но в него се отразява и онази красота, която тихо е блестяла и е разпръсквала мрака."
P.S. Има я в Читанка - не пропускайте!
Българският превод е чудесен и ще се надявам на чудо - един ден да видим и другите два романа на този изкусен писател на български!
Тя доказва отново, че малките народи са всъщност големи. И те кара да ги заобичаш!
Започвам със съдбата и метаморфозите на автора през годините - дълъг и трънлив път е извървял и той, подобно на героите си.
През 1944 г. заради участие в патриотичната грузинска студентска политическа група "Белый Георгий" е осъден на 25 години затвор и е изпратен в ГУЛАГ в Сибир. Има три бягства от лагерите. Активно участва във въстанието на затворниците в лагера „Горлаг� в Норилск. После е изпратен в лагера "Берлаг" в района на Колима. Получава общо две смъртни присъди. Реабилитиран е и е освободен през 1959 г.
Губи син в подклажданата от РФ Абхазката война (1992�1993), а през 2010 открито застава срещу демократично избраното и опитващо дълбоки реформи правителство на Михаил Саакашвили.
Героят му Дата Туташхия е абраг (нещо средно между хайдутин и хайдук) и е много интересно да се проследи живота му в размирния Кавказ, тогава все още част от прогнилата Руска империя. Стилът е отличен, историите чудесно предадени, а героите сякаш са седнали до теб и разказват ли сладко, разказват...
Негов немезис се оказва братовчед му, с който са расли като братя - Мушни Зарандия. Зарандия прави гламозамайваща кариера в руската жандармерия, стига до висок пост в имперската столица, но май успява да загуби родното по пътя си нагоре.
На граф Сегеди е отредена привидно ролята на разказвач, но той се оказва далеч по-важен за фабулата.
Паралелите между Грузия под руски гнет и Македония под турски и сръбски са очевидни, толкова еднакви събития и проблеми, предателства и грешки! Дори и сега, в тези две държави продължава да гори пожарът на безродието и твърде много хора се кланят на чужденци, а богът им е само един - Мамон.
Единствено бунтът в затвора не е вързан добре с останалото повествование и може би е цената, която Амираджиби е платил за да премине текста през зловещата съветска цензура.
Романът е много увлекателен и въпреки обема си се чете на един дъх. Има размисли в него, на които може да се отдели доста време и които въобще не са овехтели.
Цитати:
"Едно е природната дарба, друго е умението да я управляваш."
"Любовта, а не омразата � разберете! � диктува мъжеството в боя и готовността да умреш за свободата. Но ние сме се отучили да се държим така, както диктува любовта."
"Защо? Госпожа Нано каза истината � ние сме изгубили любовта към свободата, родината, държавата."
"Сине мой, разтопеният восък на догарящата свещ дори сам по себе си е прекрасен, но в него се отразява и онази красота, която тихо е блестяла и е разпръсквала мрака."
P.S. Има я в Читанка - не пропускайте!
Българският превод е чудесен и ще се надявам на чудо - един ден да видим и другите два романа на този изкусен писател на български!
March 20, 2012
I read 'Data Tutashia' (approximate rendition) twenty five years ago in a pretty good Romanian translation. Although it's been so long ago I can still remember the book vividly. He's a literary genius on the same scale with Gabriel Garcia Marquez and Steinbeck, and 'Data Tutashia' is up there with '100 Years of Solitude' and 'East of Eden.' I wish a really good English translation is made available.
March 17, 2020
უბრალო� ქართულ� ლიტერატურისა და აზროვნების მშვენება� ეს წიგნ�
June 14, 2017
რა გზას უნდა დაადგე� კარგ� ადამიანი ამ ცხოვრებაში? უნდა ებრძოლოს უსამართლობას და ბოროტება�? თუ თვალ� დახუჭო� მასზ� და თავისი ცხოვრება გააგრძელოს? ვი� არის კარგ� ადამიანი და ვი� გაიარა ცხოვრება სწორად? აბრაგმ� დათა თუთაშხია� თუ ჟანდარმმ� მუშნ� ზარანდია�? წიგნ� რომელი� ამდენი წლის მერე� კი მაფიქრებ�.
October 11, 2023
Книгата на 2023 г. Книга,която ще препрочитам.
October 26, 2014
...в своей стране ты посланец своей семьи, вне страны � посланец своей родины, ибо на родине твои поступки � это лицо твоей семьи, а за ее пределами они лицо твоего народа. Это и есть праведная жизнь.
July 4, 2023
"ბოლომდ� დამწვარი სანთლი� ნაღვენთი თავისთავადაც მშვენიერებაა და იმ მშვენიერებასაც გვაგონებ�, რა� რბილად მოციმციმ�, მაგრამ წყვდიადი� შემაგრეველ� ძალა იყ�."
შ᳥ჸვრ�.
მინდ�, რო� სიკვდილი� წი� მე� ეს სიტყვები გამახსენდე�.
შ᳥ჸვრ�.
მინდ�, რო� სიკვდილი� წი� მე� ეს სიტყვები გამახსენდე�.
November 11, 2016
როგორც იქნა, გავიგე რომელი� ჩემთვი� #1 წიგნ� :v
December 13, 2022
Бих дал и 10 звезди. Задължително четиво за всеки мислещ човек.
February 6, 2021
Историята в „Дат� Туташхиа� на Чабуа Амираджиби е съчинена от записки на граф Сегеди, който е бил началник на кавказката жандармерия в царска Русия и от спомени на хора, споменати в тези записки. Книгата е грузински исторически епос.
Това е историята на живота и отношенията на две силни натури - абрагът Дата Туташхиа, скотовъдец и неговият братовчед Мушни Зарандиа - акцизен чиновник. Съдбата ги е надарила с еднакъв талант, но нравственото им различие ги тласна по различни пътища. Красотата на младата грузинка Еле Туташхиа предизвиква поручика в оставка Андриевски да направи необмислена стъпка, продиктувана от чувствата му. Дата Туташхиа, брат на грузинката, ранил смъртно поручика и става абраг (човек извън закона, скитник, преследван от властите, самотен борец за справедливост). Това се случва през 1885 година, когато е бил на деветнайсет години.
Заради нелепата случка с Андриевски, Дата Туташхиа се превръща по неволя в набеден престъпник, а всъщност е един изключително справедлив, честен и отзивчив човек. Истински Робин Худ. Умен, смел и надарен с изключителна интуиция. Неговата известност и влияние сред населението стават необикновено големи, към него имат страх и уважение. Подобни авторитети по време на стихийни недоволства стават лидери на тълпата. И името му отговаря на очакванията на хората. (Туташха - върховен бог в грузинския езически пантеон).
След акцизната служба, Мушни Зарандиа служи в жандармерията двадесет и три години и за цялото това време служи безупречно. Получава личен подарък от царя и звание полковник от жандармерията. Зарандиа се издигна най-вече благодарение на вродените си способности. Той притежава необикновено гъвкав ум и енергичен характер, в същото време е поразително предпазлив и проницателен. По повод на една важна служебна победа Негово Величество го нарича „Македонск� на жандармерията�. Този прякор му остана завинаги. През последните шест години от службата си Зарандиа е таен заместник на имперския шеф на жандармерията. За този твърде кратък период той става един от онези хора, които почти никой в Петербург не познава, но на чийто труд и способности се крепеше държавата. Създава служба за разпространение на слухове и събиране на сведения, като за целта се използват като агенти на резидентите му неверни жени, защото „о� десет верни жени по гости обича да търчи само една, а от десет неверни девет предпочитат да прекарват много повече време в чуждите къщ��, отколкото да си седят у дома"
Острието на създадената служба е насочено срещу утрешните лидери. Книгата е своеобразен наръчник на криминалиста в борбата му за изкореняването на бандитизма. В тогавашна Грузия са разпространени три вида бандитизъм. Към първия спадат грабителите с цел плячка. Към втория - абрагите, които избягват грабежите и защитават справедливостта от онези, които я погазваха. В техните действия има протест от социално и национално естество. Към тях принадлежи Дата Туташхиа. С третия вид бандитизъм са заети последователите на антидържавни революционни учения, които осъществяват терористични актове и отнемане на парични средства по поръчение на нелегални центрове. Книгата е наситена с политически, психологически и философски теми. Описва настроенията и събитията около революцията в Русия от 1905 година.
Това е историята на живота и отношенията на две силни натури - абрагът Дата Туташхиа, скотовъдец и неговият братовчед Мушни Зарандиа - акцизен чиновник. Съдбата ги е надарила с еднакъв талант, но нравственото им различие ги тласна по различни пътища. Красотата на младата грузинка Еле Туташхиа предизвиква поручика в оставка Андриевски да направи необмислена стъпка, продиктувана от чувствата му. Дата Туташхиа, брат на грузинката, ранил смъртно поручика и става абраг (човек извън закона, скитник, преследван от властите, самотен борец за справедливост). Това се случва през 1885 година, когато е бил на деветнайсет години.
Заради нелепата случка с Андриевски, Дата Туташхиа се превръща по неволя в набеден престъпник, а всъщност е един изключително справедлив, честен и отзивчив човек. Истински Робин Худ. Умен, смел и надарен с изключителна интуиция. Неговата известност и влияние сред населението стават необикновено големи, към него имат страх и уважение. Подобни авторитети по време на стихийни недоволства стават лидери на тълпата. И името му отговаря на очакванията на хората. (Туташха - върховен бог в грузинския езически пантеон).
След акцизната служба, Мушни Зарандиа служи в жандармерията двадесет и три години и за цялото това време служи безупречно. Получава личен подарък от царя и звание полковник от жандармерията. Зарандиа се издигна най-вече благодарение на вродените си способности. Той притежава необикновено гъвкав ум и енергичен характер, в същото време е поразително предпазлив и проницателен. По повод на една важна служебна победа Негово Величество го нарича „Македонск� на жандармерията�. Този прякор му остана завинаги. През последните шест години от службата си Зарандиа е таен заместник на имперския шеф на жандармерията. За този твърде кратък период той става един от онези хора, които почти никой в Петербург не познава, но на чийто труд и способности се крепеше държавата. Създава служба за разпространение на слухове и събиране на сведения, като за целта се използват като агенти на резидентите му неверни жени, защото „о� десет верни жени по гости обича да търчи само една, а от десет неверни девет предпочитат да прекарват много повече време в чуждите къщ��, отколкото да си седят у дома"
Острието на създадената служба е насочено срещу утрешните лидери. Книгата е своеобразен наръчник на криминалиста в борбата му за изкореняването на бандитизма. В тогавашна Грузия са разпространени три вида бандитизъм. Към първия спадат грабителите с цел плячка. Към втория - абрагите, които избягват грабежите и защитават справедливостта от онези, които я погазваха. В техните действия има протест от социално и национално естество. Към тях принадлежи Дата Туташхиа. С третия вид бандитизъм са заети последователите на антидържавни революционни учения, които осъществяват терористични актове и отнемане на парични средства по поръчение на нелегални центрове. Книгата е наситена с политически, психологически и философски теми. Описва настроенията и събитията около революцията в Русия от 1905 година.
May 2, 2022
Əslində, əsəri keçən il oxumuşam. Sonra zaman-zaman dönüb qayıtdım. Çox nadir əsərlər var ki, onlara qayıdıram. Ədəbiyyatın bu tərəfi həmişə maraqlıdı: Kiçik insanlardan bəhs etməli, yoxsa böyük adamlardan örnək götürməli? Ümumiyyətlə kiçik insanlar varmı? Ya da əksinə? Fikrimcə, Nəsiminin fikri ilə desək, kamil və cahil insan var.
Gürcü ədəbiyyatı unikaldır, millidir və öz koloriti var. Bunu daim öz ədəbiyyatımız üçün arzulamışam. Bu əsərdə gürcü millətçiliyi qabarıq olmasına baxmayaraq mükafat ala bilib. Düşünürəm, əsərin öz gözəlliyi buna səbəb olub.
Gürcü ədəbiyyatı unikaldır, millidir və öz koloriti var. Bunu daim öz ədəbiyyatımız üçün arzulamışam. Bu əsərdə gürcü millətçiliyi qabarıq olmasına baxmayaraq mükafat ala bilib. Düşünürəm, əsərin öz gözəlliyi buna səbəb olub.
August 6, 2021
მე რაღა უნდა ვთქვ� ამ წიგნზე არ ვიცი
January 15, 2016
Consciously or unconsciously, I tend to place higher expectations on novels over 500 pages in length. After all, reading a 'monster-sized' novel is a significant time commitment; one to two weeks of your life spent in 'conversation' with one author. I'd like to come out of the experience feeling as if I hadn't wasted my time...
I certainly had my expectations and trepidation when I first began Amiredzhebi's magnum opus, "Data Tutashkia". But I must say, almost from the very beginning, I sensed that I was immersing myself in something special...
Before, however, we get to the novel, I'd like to spend a few moments speaking about Amiredzhebi himself. Chabua Amiredzhebi (1921-2013) was born in Tblisi, Georgia. He was a descendant of the ancient Amiredzhebi line of Georgian aristocracy. In 1938, his Father was repressed and sentenced to 10 years in prison camps. Amiredzhebi had, understandably, a negative view of bolshevism from youth. He said that:
"the 'changeover from one social system to another is, for the most part, unjustified. This is of course well known to the individuals or groups of people who take upon themselves the mission of prophets or organizers of the new way of life. Their objectives stipulate self-interest.'."
In 1944, Amiredzhebi was himself sentenced to 25 years imprisonment for anti-state political activity. Remarkably enough, Amiredzhebi escaped from prison not one, not twice, but three times! After the third escape, he obtained some fake documents, moved to Belorussia and became a director of a factory. Later on, Amiredzhebi was to be given an award by the state; while his documents were being reviewed during the award allocation process, Amiredzhebi's past was uncovered and he was sent back to prison with an additional sentence for his jailbreak. Amiredzhebi then participated in a prison revolt..eventually, however, he was released in 1959. From 1960 onwards, Amiredzhebi started writing. "Data Tutashkia" is the author's magnum opus. It was originally written in Georgian, but then, self-translated by the author himself in 1976. A movie was later made based by on the book (guess who wrote the screenplay?) Interestingly enough, towards the end of his life, Amiredzhebi received permission to become a monk from the Georgian Orthodox Church. One of Georgia's greatest modern writers died in December, 2013.
Now back to the story at hand...
Glancing at the cover, one might think that "Data Tutashkina" (DT) a rather simplistic novel about a Georgian outlaw (Data Tutashkina) and his remarkable ability to escape capture from the Russian Imperalist gendarmes. But no, DT is a big, huge novel with big ideas. And what's more, it is a tale of two cousins, both almost identically blessed with the same physical and intellectual traits, but travelling two morally different paths.
The novel is divided into 4 parts chronicling its hero's, DT's, moral evolution, interestingly enough, always narrated from the perspective of a multitude of characters from DT's past. DT is a man who from birth, can not stand injustice and wrongdoing. At the very beginning of the novel, we learn that he was convicted of an accidental killing that even the victim absolved him of! This then began his life as a fugitive, constantly running from police desperate to catch him. Throughout the novel, DT goes from place to place, sees evil and struggles with how to overcome it. In the first part of the novel, DT attempts to help those wronged with little result, as either the individual wronged (strangely enough) continues to allow him/herself to be wronged (as in the case of the loser at cards continuing to allow himself to be cheated by card sharks); or the injured and insulted, once rescued by DT, start, themselves, to injure and insult (as was the case with the married pair whom DT assisted to purchase a cow). An excellent, memorable tale in this section of the novel was that of the hospital patients, whom DT likened to the cannibal rats bred by one of the residents.
In the second part of the novel DT, saddened by his previous experiences, decides not to intervene at all in societal issues unless absolutely certain that his actions would bring good. His new stance had the result of people forgetting all of his past good deeds, and turning on him for his 'indifference'.
In the third (and my favourite) part of the novel, DT, who has by this point lost his way, attempts to mingle in society in order to determine for himself a meaning and way forward in life. He joins the company of a lawyer and a mysterious woman and their little group engages in various philosophical debates over drinks (which it seems was/is a national pastime in Georgia!). This portion of the story was both interesting, in terms of the philosophical debates, and suspenseful (i.e. what are the relationships between each party? How do they truly regard each other?) The segment's climax, the dinner at the lawyer's home (with its 'mystery' guest), was particularly suspenseful and well-written.
In the next section of the novel, DT decides that evil can only be overcome by force. Here, we learn more about DT's cousin, who by this time, is one of the Russian imperial gendarme's 'best and brightest'. Completely -ahem- 'devoted' to his job and - ahem- ahem- 'unbiased', he zealously oversees a program to rid the region of 'dangerous' outlaws such as his cousin. It is in this section that we truly gain an understanding of which of the brothers really is the danger to society and the regime.
In the final part of the book, DT finally decides for himself, based on all of his past experiences, that the best way to rid the world of evil is to do good. This section of the novel features a gripping ending, as well as the final confrontation between Data and his family.
The character of DT was wonderfully written by Amiredzhebi, and I fell in love with his innate goodness and humanity. The other main characters, the Russian Count and Data's Cousin, were also well-fleshed out. I despised DT's cousin just about as much as I loved DT!
As mentioned previously, there were some very thought-provoking philosophical discussions in the novel, as well as some interesting background on prison conditions, secret police operations and daily life in pre-revolutionary Georgia.
DT is not a novel that will leave you feeling indifferent towards any of the main characters. I loved some and thoroughly despised others. The novel's ending left me in tears and well- I'm still thinking about all the philosophical ideas raised in the novel! Its not light reading, but its excellent reading that will keep you thinking and thinking.
I thoroughly recommend this wonderful novel, which definitely deserves its place among the world's 'big' books. 3 out of 3.
I certainly had my expectations and trepidation when I first began Amiredzhebi's magnum opus, "Data Tutashkia". But I must say, almost from the very beginning, I sensed that I was immersing myself in something special...
Before, however, we get to the novel, I'd like to spend a few moments speaking about Amiredzhebi himself. Chabua Amiredzhebi (1921-2013) was born in Tblisi, Georgia. He was a descendant of the ancient Amiredzhebi line of Georgian aristocracy. In 1938, his Father was repressed and sentenced to 10 years in prison camps. Amiredzhebi had, understandably, a negative view of bolshevism from youth. He said that:
"the 'changeover from one social system to another is, for the most part, unjustified. This is of course well known to the individuals or groups of people who take upon themselves the mission of prophets or organizers of the new way of life. Their objectives stipulate self-interest.'."
In 1944, Amiredzhebi was himself sentenced to 25 years imprisonment for anti-state political activity. Remarkably enough, Amiredzhebi escaped from prison not one, not twice, but three times! After the third escape, he obtained some fake documents, moved to Belorussia and became a director of a factory. Later on, Amiredzhebi was to be given an award by the state; while his documents were being reviewed during the award allocation process, Amiredzhebi's past was uncovered and he was sent back to prison with an additional sentence for his jailbreak. Amiredzhebi then participated in a prison revolt..eventually, however, he was released in 1959. From 1960 onwards, Amiredzhebi started writing. "Data Tutashkia" is the author's magnum opus. It was originally written in Georgian, but then, self-translated by the author himself in 1976. A movie was later made based by on the book (guess who wrote the screenplay?) Interestingly enough, towards the end of his life, Amiredzhebi received permission to become a monk from the Georgian Orthodox Church. One of Georgia's greatest modern writers died in December, 2013.
Now back to the story at hand...
Glancing at the cover, one might think that "Data Tutashkina" (DT) a rather simplistic novel about a Georgian outlaw (Data Tutashkina) and his remarkable ability to escape capture from the Russian Imperalist gendarmes. But no, DT is a big, huge novel with big ideas. And what's more, it is a tale of two cousins, both almost identically blessed with the same physical and intellectual traits, but travelling two morally different paths.
The novel is divided into 4 parts chronicling its hero's, DT's, moral evolution, interestingly enough, always narrated from the perspective of a multitude of characters from DT's past. DT is a man who from birth, can not stand injustice and wrongdoing. At the very beginning of the novel, we learn that he was convicted of an accidental killing that even the victim absolved him of! This then began his life as a fugitive, constantly running from police desperate to catch him. Throughout the novel, DT goes from place to place, sees evil and struggles with how to overcome it. In the first part of the novel, DT attempts to help those wronged with little result, as either the individual wronged (strangely enough) continues to allow him/herself to be wronged (as in the case of the loser at cards continuing to allow himself to be cheated by card sharks); or the injured and insulted, once rescued by DT, start, themselves, to injure and insult (as was the case with the married pair whom DT assisted to purchase a cow). An excellent, memorable tale in this section of the novel was that of the hospital patients, whom DT likened to the cannibal rats bred by one of the residents.
In the second part of the novel DT, saddened by his previous experiences, decides not to intervene at all in societal issues unless absolutely certain that his actions would bring good. His new stance had the result of people forgetting all of his past good deeds, and turning on him for his 'indifference'.
In the third (and my favourite) part of the novel, DT, who has by this point lost his way, attempts to mingle in society in order to determine for himself a meaning and way forward in life. He joins the company of a lawyer and a mysterious woman and their little group engages in various philosophical debates over drinks (which it seems was/is a national pastime in Georgia!). This portion of the story was both interesting, in terms of the philosophical debates, and suspenseful (i.e. what are the relationships between each party? How do they truly regard each other?) The segment's climax, the dinner at the lawyer's home (with its 'mystery' guest), was particularly suspenseful and well-written.
In the next section of the novel, DT decides that evil can only be overcome by force. Here, we learn more about DT's cousin, who by this time, is one of the Russian imperial gendarme's 'best and brightest'. Completely -ahem- 'devoted' to his job and - ahem- ahem- 'unbiased', he zealously oversees a program to rid the region of 'dangerous' outlaws such as his cousin. It is in this section that we truly gain an understanding of which of the brothers really is the danger to society and the regime.
In the final part of the book, DT finally decides for himself, based on all of his past experiences, that the best way to rid the world of evil is to do good. This section of the novel features a gripping ending, as well as the final confrontation between Data and his family.
The character of DT was wonderfully written by Amiredzhebi, and I fell in love with his innate goodness and humanity. The other main characters, the Russian Count and Data's Cousin, were also well-fleshed out. I despised DT's cousin just about as much as I loved DT!
As mentioned previously, there were some very thought-provoking philosophical discussions in the novel, as well as some interesting background on prison conditions, secret police operations and daily life in pre-revolutionary Georgia.
DT is not a novel that will leave you feeling indifferent towards any of the main characters. I loved some and thoroughly despised others. The novel's ending left me in tears and well- I'm still thinking about all the philosophical ideas raised in the novel! Its not light reading, but its excellent reading that will keep you thinking and thinking.
I thoroughly recommend this wonderful novel, which definitely deserves its place among the world's 'big' books. 3 out of 3.
October 26, 2018
This book is supposed to be a big important novel in Georgia. If you want to read it in English translation though, your only option is this 1985 soviet foreign language press edition, which is impossible to find online. I don't speak a word of Georgian but I suspect the translation isn't very good quality, because it reads quite clunkily, and there are odd turns of phrase and even a few errors here and there. The most interesting thing about the book is its structure. Its about this noble outlaw called Data Tutashkhia who is wanted by the tsarist government, but there's a framing device where the story is being narrated years later by the former head of the police in Georgia as well as being supplemented with documents from his files that include accounts from other characters, letters, and so on. so the book can jump around from some peasant farmer's story about the time he met Data Tutashkhia to the head of police talking about the nature of man and morality without it feeling forced. It's hard to tell how good any of this stuff actually is though, because of the clunky translation. I only read the first volume and probably won't read the second because the style started to annoy me. Someone really ought to retranslate it so that us English monoglots can work out if it's actually a good book or not, but how many Georgian to English translators are there out there?
June 28, 2013
Една от великите, разтърсващи книги, които оставят следи дълго след като ги прочетеш. Четох я преди доста време, след като бях попаднала на препоръка за книгата от Дмитри Иванов.
Това е книга, която разглежда дълбоки социални и общочовешки проблеми - борбата на личността срещу системата, "истината" на закона срещу малката истина на човека извън закона и т.н. и в същото време е написана великолепно.
Книга която със сигурност пак ще прочета след време.
Това е книга, която разглежда дълбоки социални и общочовешки проблеми - борбата на личността срещу системата, "истината" на закона срещу малката истина на човека извън закона и т.н. и в същото време е написана великолепно.
Книга която със сигурност пак ще прочета след време.
March 8, 2018
When I try to think of a favorite novel - one that goes far beyond the amusing wonder of most scifi and shortterm enjoyment of random romance flicks, and honestly just transcends time - East of Eden is the first thing that comes to mind. Data Tutashkhia is a very close second. This is a book that I need to find the perfect and most robust edition of, and pass it down for centuries to come.
That about sums it up.
That about sums it up.
January 29, 2017
ძნელია ქართველობა, ბატონებო, და სიძნელ� მარტ� ის კი არაა, ჩაფები� და ჭურები� რო� უნდა სვას ქართველმ�. მთავარ� სიძნელ� იმაშია, რო� უზის სუფრას, საწყალ�, დაიწყებე� მი� სადღეგრძელოს, აიყვანენ ცაში, გაასწორებე� ღმერთებთან, უნდა უსმინო� მა� და უნდა იყოს ას�! რა� იზამ� საცოდავი, არ აქვს სხვა გზ� და გამოსავალი. დიდი მოთბინებაა საჭირო, დიდი! ას� მგონია მე, რო� ქართველი კაცი, მოთბინებას სუფრაზ� სწავლობს, სწორედ. არ არის მთლა� დასაძრახ� ეს ჩვეულება. სხვაგა� სუ� ერთმანეთის დაცინვაშ� და ლანძღვაშ� ვატარებთ დროს. სადმ� ხო� უნდა გვიყვარდეს და ვაქო� ერთიმეორ�? ამისათვი��� სუფრ� გვაქვს მოგონილი და კარგია ეს.
უპირველესა� ზოვლის� ინტუიცია ქმნი� საქციელს და მერეღა - სტერეოტიპები და ანალიზ�.
ადამიანთ� უმრავლესობ� ხშირად ამბობს - რეგვენ� ვარო, მაგრამ ისეთ� ვერავი� იპოვნი�, რო� ეს სჯეროდეს.
სიყვარულ� სულიერია. ერთხან� მაინ� უნდა იყოთ ერთა�, რო� სულშ� ჩახედო� ერთმანეთ�. მისი სულიერ� რაღა�-რაღაცები შენი რო� გახდებ�, მაში� დაერქმევ� თქვენს ურთიერთობა� სიყვარულ�. ას� მგონია მე და შენი შვილების დედა� თუ არის ის ადამიანი, ამახვილებს სიყვარულ� ეს.
ხალხის ამბავი მოგეხსე��ება: ათას� კარგ� რო� გაუკეთ� და მერე ერთი ავ� საქმ� - დაგივიწყებ� და წყალში გადაგიყრის ყველაფერ� და იმ ერთადერთ ავ� დაგიხსომებ� მხოლოდ.
შენს სამშობლოში შენი ოჯახის დესპან� უნდა იყ� და სამშობლო� გარე� - შენი ერის დესპან�, რადგან შენი საქციელი ში� შენი ოჯახის სახე� და გარე� - შენი ერის!
ჭორი ჯე� თავი� თავშივეა ქაოს�, მერე მისი გადაცემა-გავრცელება� ნგრევისა და ქაოტურ� მოვლენების მთელ� ღრუბელ� და მასებშ� გასული ჭორი ხო� ის უზარმაზარი ვულკანია, რომელი� არავინ იცის, საით და როდი� გაიფრქვევა.
მამაკაცმ� ქალს თავი რო� შესთავაზოს - ან მართლა უნდა იყოს ამ ქალი� ღირს� თვ�
თო� და ან უნდა ეგონოს, უკეთეს� ვარო, მგონია მე. ყველ� წესიერ� ქალი� ასეა, ალბა�, თავისაზე უარე� მამაკაცს ნები� არ დაჰყვება სიყვარულზე.
ისეთ� ჯამაგირი არ არსებობს, კაცს რო� ეყოს. კაცი უნდა ეყოს ჯამაგირს. რა� მეტს მოგცემენ, მი� მეტი მოგინდებ�. ჯამაგირი კი არ არის დიდი და პატარა, მადა� დიდი და პატარა.
თურმ� თავხედებად იმდენნ� არ იბადებია�, რამდენნი� მერე ხდებია�. თვითონ კი არ ხდებია�, ჩვენ ვაქცევ� თავხედებად: ქალი იქნება თუ კაცი. ერთხელ ინსსტიქტურად რო� ჩაიდენ� თავხედობას და ამას მორიდებული, ხათრიანი კაცი� მიმართ იზამ�, ეს კაცი, თავისი ზნეობრივ� მონაცემებიდა� გამომდინარ�, თავხედობას შეარჩენს. მეორედ სხვა სიტუაციაში� შეიძლება ას� გამოუვიდეს. მესამედა�. ტუტუცი კი�, მაგრამ მიხვდება - თავხედობ� ცხოვრება� აადვილებსო, და სიკვდილამდ� თავხედ� იქნება. ბავშვს ჰკითხე�, რა გატირებს�? გამდის და ვტირიო!
ახლაპირიქი� ვნახოთ: ტუტუცს დღეს არ დაუთმე� გზ�, თუ რა� არის და თავხედობ� არ გაუვიდ�. ხვალაც ას� მოხდ�. ეგ იქნე� ისეთსა� გადაეყაროს, თავხედობისთვის მიუზღო� კიდე�. როგორი ტუტუცი� უნდა იყოს ადამიანი, ბოლო� და ბოლო�, თავხედობაზ� ხელს აიღებს და სამარემდ� წესიერ� კაცი იქნება.
ვაჩუქებდ�, მაგრამ ქონება შენი� ნაშოვნ� უნდა. ნაჩუქარი უყუათო�, არ გაგიჩერდებ� კაცს.
კაცობრიობი� ისტორი� შედგებ� იმისგა�, რო� კონკრეტული პიროვნებებ� თუ ადამიანთ� მე�-ნაკლებად მრავალრიცხოვან� ჯგუფებ� უმტკიცებდნენ დანარჩენ კაცობრიობა� - ჩვენ� მიერ მოთავაზებული ცხოვრება და რწმენი� სახე ემჯობინება იმ ცხოვრებასა და რწმენა�, რომელი� თქვე� ამჟამა� გაგაჩნიათო.
ერთი სოციალურ� სისტემის მეორეთ� შეცვლა, თავისთავად, რაიმ� გამართლება� მოკლებულია. ეს, რა თქმა უნდა, საუცხოოდ იცია� იმ კონკრეტულმ� პიროვნებებმა, თუ ადამიანთ� ჯგუფებმა, რომელნიც ახლი� მომთავაზებელთა და მქადაგებელთა ფუნქციას კისრულობენ. მათი რწმენა - არ� მეტი არ� ნაკლებ� - ანგარები� არის განპირობებულ�, თუმც� ყველ� მოძრაობა� ფანატიკოსთ� საკუთარი არმიებიც ჰყავ�.
ბრალ� საიქიო� წაცუსლის�, თორე� ცოცხალ� ყველაფერ� ეშველება.
ამ ჩვენ� ქვეყანაშ� კანონი ყველაზ� იაფი საქონელი�. მაზანდ� ჭიქა არყიდა� იწყება, ათ თუმანს ზევი� არ მიდი�.ეს ქვეყან� იმისთვის მიყვარ�, სიკეთე იაფი ჯდებ�.
ხალხ�, ჩანს, არ უნდა ის� ცხოვრება, ვიმე� თუ არ დაჩაგრ�, მოატყუ� და გაატყავა.
ქვაზ� მაგარი� კაცი, თუ არ იცის საიდუმლო.
კაცი შიშს და მოკრძალება� რო� დაკარგავ�, მაში� გაუბედურდება სწორედ.
სიმდიდეს და ფუფუნება� მოაქვს გარყვნილებ� და უზნეობ�. ვთქვათ და მივეცი სპირიდონადოყლაპიას, რო� ვაძლევ იმაზემეტ�. კიდე� მეტი მოუნდება და რო� აღარ ექნება, მაში� გაუბედურდება - პარვასდა შურიანობას მოკიდებს ხელს. თხ� თუ გაძღ�, მგელზე ნადირობა� მოინდომებს, ხო� გაგიგონი�? რა გამოდი� აქედან? კაცისთვი� თუ კა� გინდ�, არ უნდა გააძღო და გააღორმუცელო. რატო� თქვა სპირიდონ� სულანჯია� ის, რა� თქვა? გოჭები დაზარდ� მაგა�. ცხრა იყ�, ექვს� მე წამოვიყვან� და სამი მასდავუტოვ�. გაყიდა, ფული შეუვიდ� ოჯახში და მიტო�. რვ� უნდა წამომეყვან�, მისთვი� ერთი დამეტოვებინა და არაფერ� იტყოდა მაში�.
კაცი ჩონგურის სიმივი� უნდა იყოს დაჭიმული სუ�. თავი� ნებაზე თუ მიუშვი, მოდუნდებ� და დაძაბუნდებ�. დაძაბუნებული კაცი ვერც თავს წაადგება და ვერც ქვეყანას. მერე, რა იცის დაძაბუნება�? ათას� სენი, ავადმყოფობ� შეუჩნდებ� სხეულს და მიდი� კაცი საიქიო�. მიდი�! რავარც მოაკლე� საზრუნავ� და მოდუნები� საშუალებას მისცემ, უმოკლდებ� წუთისოფელი.
სიკეთე თუ გინდ� ხალხისათვი�, სიყვარულ� უნდა ჩაუთეს� გულშ�.
-უგუნურ� თუ�, სიყვარულ� როგო� ჩაუთესავ?
-მარტ� შიში� ვე� ჩაუთესავ.
-აპ�, როგო�?
-რაფე� და, დღედაღამ შენი სახელი უნდა აძახებინ� და შენი ქება გააგონ� და საკუთარი პირი� ათქმევინ�.
ხალხ� თუ უთხარი - ადამიანი ხარო, რა� გეტყვი�, თუ იც�? ადამიანი თუ ვა�, მაში� მე� შემიძლია, შენი მაგიერობ� გავწიო და გამოდი მაქედანო. გამოხვალ, დაჯდებ� შენს მაგიერ და გაუბედურდება. ცხენ� და სახედარი ხა�-თქ�,� უნდა ელაპარაკ�! ადვილა� იჯერებენ ამას. თვითონაც იცია�, ას� რომა�, იჯერებენ და წესიერადდა ბედნიერა� არია�. ასეა ეს, მარა პირდაპირ არ უნდა ელაპარაკ�, შეპარვით უნდა უთხრ�, ქარაგმებით!
ადამიანი სანამდ� მარტოა და არავის არ ენდობა, იქამდე ვარგ� სხვისთვისა� და თავისთვისა�. პირი� შეკვრა� რო� ისწავლია�, მერე კა� აღარაფერ� არ გამოვა მათი ხელიდა�.
სიყვარულ� რა� თუ იცით? რა� და, რასა� მე� შრომას დახარჯავ და მეტს იზრუნე� და იამაგე�, ის უფრო მეტა� გეყვარებ�.
ხალხის ბედნიერებისთვი� რა� საჭირო?
შიმშილ� - ერთი. ახლა, მთლა� შიმშილ� კი არ�, მარა მთლა� სიმაძღრე� არაა კა�.
მეორ� - შიში. სიყვარულ� იცის შიშმ� და ქება-დიდება და ლოცვავ� სიყვარულისთვისაა საჭირო - ორივ� ერთა� უნდა.
კიდე� რა� ხალხის ბედნიერებისათვის საჭირო? - ჯანმრთელობ�. ჯანმრთელ� მაში� იქნება ეს ჩემი ხალხ�, თუ არ მოვადუნე და დაჭიმული მეყოლება მუდა�. დაჭიმული - აუცილებლად.
ერთი� კიდე� მთავარ� და უამისო� არ გამოვა არაფერ�: იმედ�! სადა� და შე� უნდა მოიგონ� ხალხის იმედ�. მოვიგონე მე ჩემი ხალხისთვის იმედ� და ნამეტანი იმედიანა� მყავ� ყველ�. იმდე� თუ აქვს ხალხ�, ზედმეტ� არ გაივლებს გულშ� არაფერ� და იქნება ბედნიერეად.
შენი კაცი� გონება� საქმ� შე� თვითონ უნდა გაუჩინ�, თვარ�, კაცი თვითონ გაუჩენ� საქმეს თავი� თავს უშენოდ და რა უბედურებას გამოიგონებ� ვი� იცის! შე� რო� გჭირია ის საფიქრალ� უნდა მისც�.მაში� იქნება მათი საქმ� კარგად და ბედნიერა�.
ფულს შოულობ� ყველ�, მაგრამ ვი� - რისთვი�? ზოგს საარსებო სახსრები� შოვნ� ამოძრავებს. მეორეთ - შენახვის�. მესამენი ფული� ფულისავე შოვნით არია� გატაცებულნ�, თანხის,კაპიტალისგასაზრდელად იღწვია�. ასევეა სამსახურიც. მსახურობენ იმიტომ, რო� სხვა შემოსავლის წყარ� არ გააჩნიათ. რევოლუციამდე ზოგს არ� ფული აკლდ�, არ� ქონება, მაგრამ სამსახურ� ხალხთა� სიახლოვე�, ფილანტროპიულ� მოღვაწეობი� საშუალებად მიიჩნევდ� და მსახურობდა: ისეთებიც იყვნენ, რო� მხოლოდ ტახტის� და სამშობლო� ერთგულების გამო მსახურობდნენ, ჯამაგირს არაფრა� აგდებდნე�, მაგრამ ადამიანთ� უმრავლესობისათვი� სამსახურ� მაინ� დაწინაურების, კარიერის გაკეთები� საშუალებ� იყ�.
-ხო� შესაძლებე���ია, რო� მომავალშ� მეცნიერება�, მენდელეევი� პერიოდულ� სისტემის დარა�, ადამიანი� ხნეობრივ� თვისებების სისტემაც ჩამოაყალიბოს? აღმოჩნდება, რო� არსებობს ამდენი და ამდენი უკვე ცნობილ� თვისებ�, ვთქვათ, სიყვარულ�, სიძულვილ�, სიკეთე, სხვანი და სხვანი, ხოლო ცხრილი� ამდენი და ამდენი უჯრა დროები� შეუვსებელი დარჩებ�. მერე გავა დრ� და თავისი ბინადარი, ალბა�, ზველ� უჯრა� გამოენახებ�.
ზოგი ადამიანი სახელიან ხალხთა� ნაცნობობას საგანგებოდ ეძებ� და მერე ტრაბახობ�, წუხელს ამ� და ამ კაცთან ერთა� აქ� და აქ ვიყავი�. ამაშ� პატივმოყვარეობაცაა და ანგარება�.
სანა� თვალ� არ გაძღებ�, კუჭი არ გაძღებ� იქამდე. შიმშილმა იცის ეს.
ადამიანი დროთ� განმავლობაში თავი� თავს ყველაფერ� მიუტევებ�, ყველაფერ� ურიგდება, ყველაფრი� გამართლება� პოულობ�.
დასავლეთ საქართველოში ყველ� ზრდილობიანია, ყველაფერ� თავაზიანად აკეთებენ. სტუმრა� მისულს ზრდილობიანად გიმასპინძლდებიან; ალბა�, ყელი� გამოჭრასაც ზრდილობიანად ახერხებე�.
სულელი ქალი ადვილი დასაყოლიებელია. მამაკაცები ამ სისუსტეტ� ალღოთი გრძნობენ და ამიტომ მი� უფრო ეტანებია�, ვიდრ� საშუალ� გარეგნობის, მაგრამ გონიერ ქალებს.
სული ტკბილი� და სულმ� უკეთ იცის.
ჩვენ� პოტენციაში, ქვეცნობიერებაშ� მუდა� არის დასკვნ� ან მისი ჩანასახი, ნაცნობ�, ნაფიქრ� საგნის გარშემ� და როცა სხვანი ამ დასკვნას სიტყვიერ, ჩამოყალიბებუ� ფორმაშ� გვთავაზობე�, იგ� ცნობილ ჭეშმარიტებად და ამასთა�, ჩვენ� მიერ დადგენილ ჭეშმარიტებად გვეჩვენება.
ჩვენ� საქმეები� შენობა ჩვენივ� ზნეობი� საძირკველზ� დგას: ერთნ� ჯე� მოუქცევიან და შემდეგ ეძებენ, ვე� პოულობენ და ამიტომ თხზავე� თავისი საქციელი� გამართლება�. მეორენ� იძულებულნი არია�, კანონს თუ საზოგადოებრი� აზრს ანგარიში გაუწიო�; ამიტომ თავისმომავალ ცუ� საქციელს დიდი რუდუნები� ნიღბავენ და უანგარობის სამოსელშ� ხვევენ. მესამენი მომავა� საქციელს ჯე� საკუთარი ზნეობი� პოზიციებიდან განიხილავე� და შემდეგ ამოქმედდებია� ან თავს შეიკავებენ. მაგრამ, არია� ადამიანები, რომელნიც, ზნეობი� გაუთვალისწინებლა�, წინასწარ განუსჯელად მოქმედებენ, არ� მერე ეძებენ ზნეობრივ გამართლება� და საქციელი კი ყოველთვი� სწორ� გამოუდით.
კაცმ� ყურები რო� დაიცოს, ჭორი ნესტოებიდა� შეუვ�.
ყველ� სარწმუნოებაშ� და ჩვენ� სახარებაში� მარტ� ის მწამ� და მომწონ�, ასეთ� და ისეთ� უნდა იყოს ადამიანი�, რო� წერი�. დანარჩენ�, მე თუ მკითხავს ვინმ�, არ ვარგ� იქ. საკვირველი ის არის სწორედ, იმ უვარგისი� დანარჩენისათვი� რო� შედიან მონასტერში ბერა�. ის�, კა� საქმის საკეთებლად ერისკაცობა სჯობ�.
ადამიანებიდროს მეგობრებთა�... როგო� გითხრა�... ერთი სიტყვი�, სასურველპირებთან ატარებენ. წინააღმდეგ შემთხვევაშ�, დროს ტარება ტვირთა�, თითქმი� ძალადობა� იქცევა ხოლმ�.
არია� ქალები, რომელთ� სილამაზე და მომხიბვლელობ� ურთიერთობაში იჩენ� ხოლმ� თავს და არ� დანახვისთანავე. მა� სილამაზე� მიგნებ� სჭირდება.
-შიში, საბოლო� ჯამშ�, მხოლოდ ერთიარსებობს - სიკვდილი� შიში!
ვაკვირდები ცხოვრება� და ერთი მაგალითი� კი ვე� აღმოვაჩინე, რო� სიკვდილი� შიშს და მისგან მომავა� თავკერძობა� რაიმ� შეეძლო�, გარდ� ბოროტებისა...
ბორო� კაცს, შეეშინდე� იქნება კანონისა და სამაგიეროს� და იმ განზრახუ� ბოროტება� აღარ ჩაიდენ� მაში�, მართალ� ეს, მაგრამ ბოროტი იმის ბოროტი�, რო� კანონიერ გზას გამონახავს და ის� იზამ� თავისა�. კანონს ის შეუძლი� მარტ�, რო� თვალსაჩინო ბოროტები� მაგიერ, ძნელად შესამჩნევს ჩაადენინებ� ჩამდენ�.
სიკეთე სხვათა კეთილდღეობისთვის საკუთარი ინტერესებისა თუ თავი� გაწირვის, მსხვერპლად მისვლი� უნარია. უარე� შემთხვევაშ�, სიკეთე ის არის, რა�,შესაძლოა, მხოლოდ ერთს ასარგებლებ�, მაგრამ ის� კი, რო� სხვებს ზიან� არ მისცემ�.
მხოლოდ მსხვერპლის გაღები� უნარის მქონეს შეუძლი�, თავი� არსებაში სიკვდილი� შიშს სძლიოს და დამძლევი იმ ზომი� დასძლევს, რა ზომითა� განგებისაგან აქვს სიკეთე მიმადლებულ�.
სასაცილო იმდენი არაფერ� იყ�, მაგრამ როცა ადამიანებს ერთმანეთთა� ყოფნ� უხარია�, მაში� ადვილა� და გულიანად იცინია� ხოლმ�.
არაყით აღგზნებული კაცი� გონებაში ბინდ� ისადგურებს, მისი ენ� სიმახინჯის� და დაუნდობლობის ენაა. ღვინით აღგზნებული კაცი� გონებაში ნათელი დგებ�, მისი ენ� სილამაზისა და სიყვარულის ენაა. არაყ� - მსჯავრია, ღვინ� - მიტევება...
არ არსებობს თანხმობა იმ თანხმობაზე დიდი, რომელი� აზრთ� სხვადასხვაობით მიიღწევა!...
სიცოცხლისა და კულტურის შენარჩუნებაც ფუნქციაა, მაგრამ ვიწო ეროვნული, ძლიერი სახელმწიფო� არსებობისთვი� უვარგისი.
რანი ვართ� რო� ბრძანე�, უდიდეს ბოდიშს ვიხდ�, მაგრამ სიმართლე უნდა მოგახსენოთ: საშოვარს გადაგებული გათითოკაცებული, ყოფილი ერ�.
ეგ არის, ვი� რა� ირჩევს შესალე� და ასაღებ ციხე�! ერთნ� მეტოქე�, თავისაზე ნიჭიერ�, თუ პატივმოყვრეობი� ხელმყოფე ებრძვიან, ამაშ� ხარჯავენ მხნეობას, ნიჭს, სხვა სულიერ ძალებს. სამწუხაროდ, ეს შემოქმედთაგა� დიდი და უმდარესი ნაწილი�. მეორეებს ბრძოლი� ღირსად ერთადერთიციხესიმაგრე მიუჩნევიათ - საკუთარი არსება! ესენ� დაუნდობლად, უკომპრომისოდ, სამკვდრო-სასიცოცხლო� ებრძვიან თავი� თავს, რო� რა� შეიძლება მეტი გამოსძალონ საკუთა� შესაძლებლობებს. ეს არის შემოქმედთა უამაღლებულეს� ნაწილი! პირველთა ბრძოლი� მონაგარი, საბოლო� ჯამშ�, ნივთიერი ქონება. მეორეთ� ბრძოლა სულიერ� მონაგარი� გვირგვინდება.
ყველ� ქალი ყველ� მამაკათა� ყველანაი� ურთიერთობაში იჩაგრება.
სიყვარულ� ბედნიერება და სიხარული მხოლოდ მამაცებისთვი� მოაქვს, მორევშ� უყოყმანო� გადაშვებისთვის. მხდალი� ტრფიალ� შიში� და ანგარები� არის თანხლებული მუდა�, რა ღირს� არის და ვი� გაიმეტებ� მისთვი� ბედნიერება�!
იმდენა� მიყვარხართ, ის� არის ჩემი სული და გონება სავს� თქვენი არსები�, რო� მეშინი� ამ სიყვარულის უკვე. ასეთმა გრძნობამ პირველ ხორციე� სიახლოვეში ხა� თოფისწამალივით თვალის დახამხამებაშ� აფეთქება და მცირედ� კვამლი იცის და ხა� ნედლ� თხმელასავი� უცეცხლ� ბჟუტვა და გული� გამაწყალებელ� ბოლვ�. მოსვლა რა არის - მოვა�, მაგრამ ჩემი ბედუკუღმართობი� ის მოსვლა ერთადერთ� თუ აღმოჩნდა და ისიც უვარგისი, მაში� რა� გიტოვებთ მოსაგონრად ან რა მიმაქვ� საოცნებო�?!
კაცობრიობა� ნამდვილი ჭკვიან� კაცები ერთო� ნაკლებ� ურევია. ეს განსაკუთრები� ცხად� და ნათელი� მონარქების, პრეზიდენტებისა და კანცლერებისათვის, რომელთ� ენაყ� ამას "ჭკვიან� კაცებს პრობლემა" ქვია, მაგრამ მა� წინაშე მუდა� დგასმეორ�, გაცილები� მძიმ� და მარადი� გადაუჭრელი "გონებაშეზღუდულ� კაცები� პრობლემა" - კაცობრიობი� უდიდეს� ჭირი.
სახელმწიფო� მართვისათვის დაბადებულა� თავი� თავს, სწორედ და უპირველესა� ყოვლის�, შეზღუდულ� და სულიერად ხელმოკლე კაცები სთვლია�. ისინ� გასაოცარ� მხნეობით� და შეუპოვრობი� მიიწევენ წი� და მათგან უბეჯითესნი აღწევე� კიდე� მიზანს - მართვი� მე�-ნაკლებად მნიშვნელოვან სადავეებ�. მე ბევრ� მიფიქრია ასეთთა წარმატების ბუნებასა და მიზეზებზ�. მგონ� არ ვცდები, თუ ვიტყვი, რო�, ყოველივე ეს მანიაკობიდან მოდი�. როცა კაცს თავისი უპირატესობ� ფანატიკურა� სწამ�, მაში� მისი ყოველი ქმედებ�, ყველ� საქციელი თავხედობამდე გაბედული�. ეს ცნობილია. თავხედობ� გოდოლებს მუსრავ�, მაგრამ დაპყრობილი� შესანარ���უნებლა� არ კმარ�, - იქ ჭკუა, განზოგადების უნარ�, მოქმედებაა საჭირო, რა� ჩვენ� შემთხვევაშ� თავიდანვეა გამორიცხულ�, - ჩვენ ხო� შეზღუდულ კაცებზ� გვაქვს საუბარ�. ამდენა�, გოდოლი შედარები� მალე გადადი� ხოლმ� სხვი� ხელშ� და "კაცობრიობი� უდიდეს� ჭირი" ქრონიკულ ხასიათ� იღებ�.
უდანაშაულო თუ ხა� და შემოგკრა ვინმემ, საპასუხო� თუ არ შემოკარი შენც, წავა ის კაცი თავი� გზაზ� და უეჭველად ინანებ� იმ საქციელს; არ გყავ� მტრა� ის კაცი, იცოდ� შე�. მაგრამ თუ შემოარტყამ შენც - მტერია უკვე შენი ის.
კახეთშ�, ვთქვათ, სიღნაღიდან ალაზნი� ველს გადახედა� - ისეთ� სანახავი� ტიალ�, რო� ყელშ� ჯავრის გორგალ� მოგაყენებს, ეგეთ� ძალა აქვს� იქაუ� ადგილებს, - სულზ� ფეხს დაგადგამ�, შე� ნაკლებ� ხარო! ადგებიდა გული� მოსაფხანად შენსავ� ხარებს პატრონის დედა� შეაგინებ და ამაყ სიმღერას იტყვ�. გური�-აჭარაშ� როგო� არის რომა, იქაური მთ�-ბარისა და ცა-ზღვი� შემხედვარე� ფიქრ� ელვასავი� დაგირბის, გონება� სისხარტე ემატებ�, , შენი თავი სხვაზე უკეთეს� გგონია და, აკ� სიმღერაც ქედმაღალ� და თვამომწონე აქვთ. სამეგრელოს� და სამურზაყანოშ� კიდევა, სერზ� შემოდგებ�, არემარეს თვალ� გადაავლე� და რაღაცნაირი მოწიწებული ხდებ�, კაცო�! ზრდილობა და თავაზიანობ� გწყური�, ლამი� უნაგირიდან ჩამოხტ�, ცხენ� კისერზ� მკლავი გადახვიო - მეპატიოს, რო� ზურგზე გეჯექი� - და ღიღინი მოგინდებ� ლაზათიან�, თავმდაბალი, მოკრძალებული ღიღინი!
ახალგაზრდა ხელქვეითებმა იცია�, უფროსებთან საუბარში უმნიშვნელო რაღაცეებ� შეიცხადებე� ხოლმ�, ამით საქმისადმი თავისი კეთილსინდისიერ� დამოკიდებულები� დემონსტრაცია სურთ. მხნე და ერთგულ� მომუშავეების სახელს იმკვიდრებე�.
ორ� ქალი� ურთიერთობაში ყალბ� ბევრად სჭარბობს ალალ�.
ქალები "ამ� ქვეყნისა ძლიერთ" ან, უბრალო�, სახელიან მამაკაცებს სიყვარულზე ადვილა� დაჰყვებიან ხოლმ� და მერე კი, თუ მოხერხებულ� შემთხვევ� მიეცათ, ამ სიყვარულ� ტრაბახობენ კიდე�, - რა თქმა უნდა, მისაღე� ფორმებში.
ქართვე� მამაკაცებს ცხენ� იმიტომ უყვართ, რო� ზე� ქალი� შემოგდებ� შეუძლიათ.
-სათნოება?... საშუალ� ნამეტნაობასა და უკმარისობა� შორი�, უსამართლოდ მოხვეჭას� და უმართებულო� მიცემა� შორი�. როცა ძლიერება განშორებულია სიმართლესა და სიბრძნეს - იქ სათნოება არ არის. შე� უკიდურესობების კაცი ხა� და სათნოება კი ზომიერებაა.
ადამიანი ვა�, მეტი მწყური� და მინდ�, ვიცოდე, რაზე გადი� ჩემი შესაძლებლობი� ზღვარი, გასაქანი მჭირდება.
როცა ორმა ადამიანმ� ამ� და იმ თემაზე საუბარ� გვერდი აუარ� - მომავლისათვი� გადადო, მესამე�, ვითო� უადგილოდ ჩათვალ�, დაბოლო� თვითდინება არჩი�, მაში� რა� უფრო მეტი დრ� გადი�, ის საუბარ� მი� მძიმ�, საჩოთირო და შეუძლებელი ხდებ�.
ამ� თუ იმ ერისათვი� დამოუკიდებლობა საჭირო� იმდენა�, რამდენადაც მისი ეროვნული, მოქალაქეობრივი და კულტურულ-ეკონომიკურ� ინტერესები� დაკმაყოფილებაა საჭირო და აუცილებელი.
რევოლუცი� შესაძლებელია მხოლოდ მაში� თუ ყველ�, მთელ� საზოგადოებ�, კაცი და ქალი, ბებერი და ბავშვი, მომხრე და მოწინააღმდეგ� - თუ ყველ� რევოლუციაზ� ლაპარაკობს.
ადამია�, პიროვნებ�, თითქმი� ყოველთვი� ტყუი�, ხალხ�, ერ� - ყოველთვი� მართალია. ხალხ� უნდა გაიცნო და აუცილებლად შეგიყვარდება. მაში� პიროვნებასაც სხვა თვალით შეხედა�. კაცი საზიზღარ� კი არ არის - საცოდავი და საბრალოა.
იმპერიის დამოკიდებულება, როგორც საკუთა� მოქალაქეებთა�, ის� სხვა სახელმწიფოებთა�, განისაზღვროს ფორმულით: "გჭამ იმიტომ, რო� შე� არ შემჭამ�, და იმიტომაც გჭამ, რო� ორგანიზმ� გასუქება� მტხოვს!"
ადამიანს აქვს მოთხოვნილება, რაიმ� სწამდე�.
გასაჭირშ� სასაცილო მეტი�, ვიდრ� სამწუხარ�.
უპირველესა� ზოვლის� ინტუიცია ქმნი� საქციელს და მერეღა - სტერეოტიპები და ანალიზ�.
ადამიანთ� უმრავლესობ� ხშირად ამბობს - რეგვენ� ვარო, მაგრამ ისეთ� ვერავი� იპოვნი�, რო� ეს სჯეროდეს.
სიყვარულ� სულიერია. ერთხან� მაინ� უნდა იყოთ ერთა�, რო� სულშ� ჩახედო� ერთმანეთ�. მისი სულიერ� რაღა�-რაღაცები შენი რო� გახდებ�, მაში� დაერქმევ� თქვენს ურთიერთობა� სიყვარულ�. ას� მგონია მე და შენი შვილების დედა� თუ არის ის ადამიანი, ამახვილებს სიყვარულ� ეს.
ხალხის ამბავი მოგეხსე��ება: ათას� კარგ� რო� გაუკეთ� და მერე ერთი ავ� საქმ� - დაგივიწყებ� და წყალში გადაგიყრის ყველაფერ� და იმ ერთადერთ ავ� დაგიხსომებ� მხოლოდ.
შენს სამშობლოში შენი ოჯახის დესპან� უნდა იყ� და სამშობლო� გარე� - შენი ერის დესპან�, რადგან შენი საქციელი ში� შენი ოჯახის სახე� და გარე� - შენი ერის!
ჭორი ჯე� თავი� თავშივეა ქაოს�, მერე მისი გადაცემა-გავრცელება� ნგრევისა და ქაოტურ� მოვლენების მთელ� ღრუბელ� და მასებშ� გასული ჭორი ხო� ის უზარმაზარი ვულკანია, რომელი� არავინ იცის, საით და როდი� გაიფრქვევა.
მამაკაცმ� ქალს თავი რო� შესთავაზოს - ან მართლა უნდა იყოს ამ ქალი� ღირს� თვ�
თო� და ან უნდა ეგონოს, უკეთეს� ვარო, მგონია მე. ყველ� წესიერ� ქალი� ასეა, ალბა�, თავისაზე უარე� მამაკაცს ნები� არ დაჰყვება სიყვარულზე.
ისეთ� ჯამაგირი არ არსებობს, კაცს რო� ეყოს. კაცი უნდა ეყოს ჯამაგირს. რა� მეტს მოგცემენ, მი� მეტი მოგინდებ�. ჯამაგირი კი არ არის დიდი და პატარა, მადა� დიდი და პატარა.
თურმ� თავხედებად იმდენნ� არ იბადებია�, რამდენნი� მერე ხდებია�. თვითონ კი არ ხდებია�, ჩვენ ვაქცევ� თავხედებად: ქალი იქნება თუ კაცი. ერთხელ ინსსტიქტურად რო� ჩაიდენ� თავხედობას და ამას მორიდებული, ხათრიანი კაცი� მიმართ იზამ�, ეს კაცი, თავისი ზნეობრივ� მონაცემებიდა� გამომდინარ�, თავხედობას შეარჩენს. მეორედ სხვა სიტუაციაში� შეიძლება ას� გამოუვიდეს. მესამედა�. ტუტუცი კი�, მაგრამ მიხვდება - თავხედობ� ცხოვრება� აადვილებსო, და სიკვდილამდ� თავხედ� იქნება. ბავშვს ჰკითხე�, რა გატირებს�? გამდის და ვტირიო!
ახლაპირიქი� ვნახოთ: ტუტუცს დღეს არ დაუთმე� გზ�, თუ რა� არის და თავხედობ� არ გაუვიდ�. ხვალაც ას� მოხდ�. ეგ იქნე� ისეთსა� გადაეყაროს, თავხედობისთვის მიუზღო� კიდე�. როგორი ტუტუცი� უნდა იყოს ადამიანი, ბოლო� და ბოლო�, თავხედობაზ� ხელს აიღებს და სამარემდ� წესიერ� კაცი იქნება.
ვაჩუქებდ�, მაგრამ ქონება შენი� ნაშოვნ� უნდა. ნაჩუქარი უყუათო�, არ გაგიჩერდებ� კაცს.
კაცობრიობი� ისტორი� შედგებ� იმისგა�, რო� კონკრეტული პიროვნებებ� თუ ადამიანთ� მე�-ნაკლებად მრავალრიცხოვან� ჯგუფებ� უმტკიცებდნენ დანარჩენ კაცობრიობა� - ჩვენ� მიერ მოთავაზებული ცხოვრება და რწმენი� სახე ემჯობინება იმ ცხოვრებასა და რწმენა�, რომელი� თქვე� ამჟამა� გაგაჩნიათო.
ერთი სოციალურ� სისტემის მეორეთ� შეცვლა, თავისთავად, რაიმ� გამართლება� მოკლებულია. ეს, რა თქმა უნდა, საუცხოოდ იცია� იმ კონკრეტულმ� პიროვნებებმა, თუ ადამიანთ� ჯგუფებმა, რომელნიც ახლი� მომთავაზებელთა და მქადაგებელთა ფუნქციას კისრულობენ. მათი რწმენა - არ� მეტი არ� ნაკლებ� - ანგარები� არის განპირობებულ�, თუმც� ყველ� მოძრაობა� ფანატიკოსთ� საკუთარი არმიებიც ჰყავ�.
ბრალ� საიქიო� წაცუსლის�, თორე� ცოცხალ� ყველაფერ� ეშველება.
ამ ჩვენ� ქვეყანაშ� კანონი ყველაზ� იაფი საქონელი�. მაზანდ� ჭიქა არყიდა� იწყება, ათ თუმანს ზევი� არ მიდი�.ეს ქვეყან� იმისთვის მიყვარ�, სიკეთე იაფი ჯდებ�.
ხალხ�, ჩანს, არ უნდა ის� ცხოვრება, ვიმე� თუ არ დაჩაგრ�, მოატყუ� და გაატყავა.
ქვაზ� მაგარი� კაცი, თუ არ იცის საიდუმლო.
კაცი შიშს და მოკრძალება� რო� დაკარგავ�, მაში� გაუბედურდება სწორედ.
სიმდიდეს და ფუფუნება� მოაქვს გარყვნილებ� და უზნეობ�. ვთქვათ და მივეცი სპირიდონადოყლაპიას, რო� ვაძლევ იმაზემეტ�. კიდე� მეტი მოუნდება და რო� აღარ ექნება, მაში� გაუბედურდება - პარვასდა შურიანობას მოკიდებს ხელს. თხ� თუ გაძღ�, მგელზე ნადირობა� მოინდომებს, ხო� გაგიგონი�? რა გამოდი� აქედან? კაცისთვი� თუ კა� გინდ�, არ უნდა გააძღო და გააღორმუცელო. რატო� თქვა სპირიდონ� სულანჯია� ის, რა� თქვა? გოჭები დაზარდ� მაგა�. ცხრა იყ�, ექვს� მე წამოვიყვან� და სამი მასდავუტოვ�. გაყიდა, ფული შეუვიდ� ოჯახში და მიტო�. რვ� უნდა წამომეყვან�, მისთვი� ერთი დამეტოვებინა და არაფერ� იტყოდა მაში�.
კაცი ჩონგურის სიმივი� უნდა იყოს დაჭიმული სუ�. თავი� ნებაზე თუ მიუშვი, მოდუნდებ� და დაძაბუნდებ�. დაძაბუნებული კაცი ვერც თავს წაადგება და ვერც ქვეყანას. მერე, რა იცის დაძაბუნება�? ათას� სენი, ავადმყოფობ� შეუჩნდებ� სხეულს და მიდი� კაცი საიქიო�. მიდი�! რავარც მოაკლე� საზრუნავ� და მოდუნები� საშუალებას მისცემ, უმოკლდებ� წუთისოფელი.
სიკეთე თუ გინდ� ხალხისათვი�, სიყვარულ� უნდა ჩაუთეს� გულშ�.
-უგუნურ� თუ�, სიყვარულ� როგო� ჩაუთესავ?
-მარტ� შიში� ვე� ჩაუთესავ.
-აპ�, როგო�?
-რაფე� და, დღედაღამ შენი სახელი უნდა აძახებინ� და შენი ქება გააგონ� და საკუთარი პირი� ათქმევინ�.
ხალხ� თუ უთხარი - ადამიანი ხარო, რა� გეტყვი�, თუ იც�? ადამიანი თუ ვა�, მაში� მე� შემიძლია, შენი მაგიერობ� გავწიო და გამოდი მაქედანო. გამოხვალ, დაჯდებ� შენს მაგიერ და გაუბედურდება. ცხენ� და სახედარი ხა�-თქ�,� უნდა ელაპარაკ�! ადვილა� იჯერებენ ამას. თვითონაც იცია�, ას� რომა�, იჯერებენ და წესიერადდა ბედნიერა� არია�. ასეა ეს, მარა პირდაპირ არ უნდა ელაპარაკ�, შეპარვით უნდა უთხრ�, ქარაგმებით!
ადამიანი სანამდ� მარტოა და არავის არ ენდობა, იქამდე ვარგ� სხვისთვისა� და თავისთვისა�. პირი� შეკვრა� რო� ისწავლია�, მერე კა� აღარაფერ� არ გამოვა მათი ხელიდა�.
სიყვარულ� რა� თუ იცით? რა� და, რასა� მე� შრომას დახარჯავ და მეტს იზრუნე� და იამაგე�, ის უფრო მეტა� გეყვარებ�.
ხალხის ბედნიერებისთვი� რა� საჭირო?
შიმშილ� - ერთი. ახლა, მთლა� შიმშილ� კი არ�, მარა მთლა� სიმაძღრე� არაა კა�.
მეორ� - შიში. სიყვარულ� იცის შიშმ� და ქება-დიდება და ლოცვავ� სიყვარულისთვისაა საჭირო - ორივ� ერთა� უნდა.
კიდე� რა� ხალხის ბედნიერებისათვის საჭირო? - ჯანმრთელობ�. ჯანმრთელ� მაში� იქნება ეს ჩემი ხალხ�, თუ არ მოვადუნე და დაჭიმული მეყოლება მუდა�. დაჭიმული - აუცილებლად.
ერთი� კიდე� მთავარ� და უამისო� არ გამოვა არაფერ�: იმედ�! სადა� და შე� უნდა მოიგონ� ხალხის იმედ�. მოვიგონე მე ჩემი ხალხისთვის იმედ� და ნამეტანი იმედიანა� მყავ� ყველ�. იმდე� თუ აქვს ხალხ�, ზედმეტ� არ გაივლებს გულშ� არაფერ� და იქნება ბედნიერეად.
შენი კაცი� გონება� საქმ� შე� თვითონ უნდა გაუჩინ�, თვარ�, კაცი თვითონ გაუჩენ� საქმეს თავი� თავს უშენოდ და რა უბედურებას გამოიგონებ� ვი� იცის! შე� რო� გჭირია ის საფიქრალ� უნდა მისც�.მაში� იქნება მათი საქმ� კარგად და ბედნიერა�.
ფულს შოულობ� ყველ�, მაგრამ ვი� - რისთვი�? ზოგს საარსებო სახსრები� შოვნ� ამოძრავებს. მეორეთ - შენახვის�. მესამენი ფული� ფულისავე შოვნით არია� გატაცებულნ�, თანხის,კაპიტალისგასაზრდელად იღწვია�. ასევეა სამსახურიც. მსახურობენ იმიტომ, რო� სხვა შემოსავლის წყარ� არ გააჩნიათ. რევოლუციამდე ზოგს არ� ფული აკლდ�, არ� ქონება, მაგრამ სამსახურ� ხალხთა� სიახლოვე�, ფილანტროპიულ� მოღვაწეობი� საშუალებად მიიჩნევდ� და მსახურობდა: ისეთებიც იყვნენ, რო� მხოლოდ ტახტის� და სამშობლო� ერთგულების გამო მსახურობდნენ, ჯამაგირს არაფრა� აგდებდნე�, მაგრამ ადამიანთ� უმრავლესობისათვი� სამსახურ� მაინ� დაწინაურების, კარიერის გაკეთები� საშუალებ� იყ�.
-ხო� შესაძლებე���ია, რო� მომავალშ� მეცნიერება�, მენდელეევი� პერიოდულ� სისტემის დარა�, ადამიანი� ხნეობრივ� თვისებების სისტემაც ჩამოაყალიბოს? აღმოჩნდება, რო� არსებობს ამდენი და ამდენი უკვე ცნობილ� თვისებ�, ვთქვათ, სიყვარულ�, სიძულვილ�, სიკეთე, სხვანი და სხვანი, ხოლო ცხრილი� ამდენი და ამდენი უჯრა დროები� შეუვსებელი დარჩებ�. მერე გავა დრ� და თავისი ბინადარი, ალბა�, ზველ� უჯრა� გამოენახებ�.
ზოგი ადამიანი სახელიან ხალხთა� ნაცნობობას საგანგებოდ ეძებ� და მერე ტრაბახობ�, წუხელს ამ� და ამ კაცთან ერთა� აქ� და აქ ვიყავი�. ამაშ� პატივმოყვარეობაცაა და ანგარება�.
სანა� თვალ� არ გაძღებ�, კუჭი არ გაძღებ� იქამდე. შიმშილმა იცის ეს.
ადამიანი დროთ� განმავლობაში თავი� თავს ყველაფერ� მიუტევებ�, ყველაფერ� ურიგდება, ყველაფრი� გამართლება� პოულობ�.
დასავლეთ საქართველოში ყველ� ზრდილობიანია, ყველაფერ� თავაზიანად აკეთებენ. სტუმრა� მისულს ზრდილობიანად გიმასპინძლდებიან; ალბა�, ყელი� გამოჭრასაც ზრდილობიანად ახერხებე�.
სულელი ქალი ადვილი დასაყოლიებელია. მამაკაცები ამ სისუსტეტ� ალღოთი გრძნობენ და ამიტომ მი� უფრო ეტანებია�, ვიდრ� საშუალ� გარეგნობის, მაგრამ გონიერ ქალებს.
სული ტკბილი� და სულმ� უკეთ იცის.
ჩვენ� პოტენციაში, ქვეცნობიერებაშ� მუდა� არის დასკვნ� ან მისი ჩანასახი, ნაცნობ�, ნაფიქრ� საგნის გარშემ� და როცა სხვანი ამ დასკვნას სიტყვიერ, ჩამოყალიბებუ� ფორმაშ� გვთავაზობე�, იგ� ცნობილ ჭეშმარიტებად და ამასთა�, ჩვენ� მიერ დადგენილ ჭეშმარიტებად გვეჩვენება.
ჩვენ� საქმეები� შენობა ჩვენივ� ზნეობი� საძირკველზ� დგას: ერთნ� ჯე� მოუქცევიან და შემდეგ ეძებენ, ვე� პოულობენ და ამიტომ თხზავე� თავისი საქციელი� გამართლება�. მეორენ� იძულებულნი არია�, კანონს თუ საზოგადოებრი� აზრს ანგარიში გაუწიო�; ამიტომ თავისმომავალ ცუ� საქციელს დიდი რუდუნები� ნიღბავენ და უანგარობის სამოსელშ� ხვევენ. მესამენი მომავა� საქციელს ჯე� საკუთარი ზნეობი� პოზიციებიდან განიხილავე� და შემდეგ ამოქმედდებია� ან თავს შეიკავებენ. მაგრამ, არია� ადამიანები, რომელნიც, ზნეობი� გაუთვალისწინებლა�, წინასწარ განუსჯელად მოქმედებენ, არ� მერე ეძებენ ზნეობრივ გამართლება� და საქციელი კი ყოველთვი� სწორ� გამოუდით.
კაცმ� ყურები რო� დაიცოს, ჭორი ნესტოებიდა� შეუვ�.
ყველ� სარწმუნოებაშ� და ჩვენ� სახარებაში� მარტ� ის მწამ� და მომწონ�, ასეთ� და ისეთ� უნდა იყოს ადამიანი�, რო� წერი�. დანარჩენ�, მე თუ მკითხავს ვინმ�, არ ვარგ� იქ. საკვირველი ის არის სწორედ, იმ უვარგისი� დანარჩენისათვი� რო� შედიან მონასტერში ბერა�. ის�, კა� საქმის საკეთებლად ერისკაცობა სჯობ�.
ადამიანებიდროს მეგობრებთა�... როგო� გითხრა�... ერთი სიტყვი�, სასურველპირებთან ატარებენ. წინააღმდეგ შემთხვევაშ�, დროს ტარება ტვირთა�, თითქმი� ძალადობა� იქცევა ხოლმ�.
არია� ქალები, რომელთ� სილამაზე და მომხიბვლელობ� ურთიერთობაში იჩენ� ხოლმ� თავს და არ� დანახვისთანავე. მა� სილამაზე� მიგნებ� სჭირდება.
-შიში, საბოლო� ჯამშ�, მხოლოდ ერთიარსებობს - სიკვდილი� შიში!
ვაკვირდები ცხოვრება� და ერთი მაგალითი� კი ვე� აღმოვაჩინე, რო� სიკვდილი� შიშს და მისგან მომავა� თავკერძობა� რაიმ� შეეძლო�, გარდ� ბოროტებისა...
ბორო� კაცს, შეეშინდე� იქნება კანონისა და სამაგიეროს� და იმ განზრახუ� ბოროტება� აღარ ჩაიდენ� მაში�, მართალ� ეს, მაგრამ ბოროტი იმის ბოროტი�, რო� კანონიერ გზას გამონახავს და ის� იზამ� თავისა�. კანონს ის შეუძლი� მარტ�, რო� თვალსაჩინო ბოროტები� მაგიერ, ძნელად შესამჩნევს ჩაადენინებ� ჩამდენ�.
სიკეთე სხვათა კეთილდღეობისთვის საკუთარი ინტერესებისა თუ თავი� გაწირვის, მსხვერპლად მისვლი� უნარია. უარე� შემთხვევაშ�, სიკეთე ის არის, რა�,შესაძლოა, მხოლოდ ერთს ასარგებლებ�, მაგრამ ის� კი, რო� სხვებს ზიან� არ მისცემ�.
მხოლოდ მსხვერპლის გაღები� უნარის მქონეს შეუძლი�, თავი� არსებაში სიკვდილი� შიშს სძლიოს და დამძლევი იმ ზომი� დასძლევს, რა ზომითა� განგებისაგან აქვს სიკეთე მიმადლებულ�.
სასაცილო იმდენი არაფერ� იყ�, მაგრამ როცა ადამიანებს ერთმანეთთა� ყოფნ� უხარია�, მაში� ადვილა� და გულიანად იცინია� ხოლმ�.
არაყით აღგზნებული კაცი� გონებაში ბინდ� ისადგურებს, მისი ენ� სიმახინჯის� და დაუნდობლობის ენაა. ღვინით აღგზნებული კაცი� გონებაში ნათელი დგებ�, მისი ენ� სილამაზისა და სიყვარულის ენაა. არაყ� - მსჯავრია, ღვინ� - მიტევება...
არ არსებობს თანხმობა იმ თანხმობაზე დიდი, რომელი� აზრთ� სხვადასხვაობით მიიღწევა!...
სიცოცხლისა და კულტურის შენარჩუნებაც ფუნქციაა, მაგრამ ვიწო ეროვნული, ძლიერი სახელმწიფო� არსებობისთვი� უვარგისი.
რანი ვართ� რო� ბრძანე�, უდიდეს ბოდიშს ვიხდ�, მაგრამ სიმართლე უნდა მოგახსენოთ: საშოვარს გადაგებული გათითოკაცებული, ყოფილი ერ�.
ეგ არის, ვი� რა� ირჩევს შესალე� და ასაღებ ციხე�! ერთნ� მეტოქე�, თავისაზე ნიჭიერ�, თუ პატივმოყვრეობი� ხელმყოფე ებრძვიან, ამაშ� ხარჯავენ მხნეობას, ნიჭს, სხვა სულიერ ძალებს. სამწუხაროდ, ეს შემოქმედთაგა� დიდი და უმდარესი ნაწილი�. მეორეებს ბრძოლი� ღირსად ერთადერთიციხესიმაგრე მიუჩნევიათ - საკუთარი არსება! ესენ� დაუნდობლად, უკომპრომისოდ, სამკვდრო-სასიცოცხლო� ებრძვიან თავი� თავს, რო� რა� შეიძლება მეტი გამოსძალონ საკუთა� შესაძლებლობებს. ეს არის შემოქმედთა უამაღლებულეს� ნაწილი! პირველთა ბრძოლი� მონაგარი, საბოლო� ჯამშ�, ნივთიერი ქონება. მეორეთ� ბრძოლა სულიერ� მონაგარი� გვირგვინდება.
ყველ� ქალი ყველ� მამაკათა� ყველანაი� ურთიერთობაში იჩაგრება.
სიყვარულ� ბედნიერება და სიხარული მხოლოდ მამაცებისთვი� მოაქვს, მორევშ� უყოყმანო� გადაშვებისთვის. მხდალი� ტრფიალ� შიში� და ანგარები� არის თანხლებული მუდა�, რა ღირს� არის და ვი� გაიმეტებ� მისთვი� ბედნიერება�!
იმდენა� მიყვარხართ, ის� არის ჩემი სული და გონება სავს� თქვენი არსები�, რო� მეშინი� ამ სიყვარულის უკვე. ასეთმა გრძნობამ პირველ ხორციე� სიახლოვეში ხა� თოფისწამალივით თვალის დახამხამებაშ� აფეთქება და მცირედ� კვამლი იცის და ხა� ნედლ� თხმელასავი� უცეცხლ� ბჟუტვა და გული� გამაწყალებელ� ბოლვ�. მოსვლა რა არის - მოვა�, მაგრამ ჩემი ბედუკუღმართობი� ის მოსვლა ერთადერთ� თუ აღმოჩნდა და ისიც უვარგისი, მაში� რა� გიტოვებთ მოსაგონრად ან რა მიმაქვ� საოცნებო�?!
კაცობრიობა� ნამდვილი ჭკვიან� კაცები ერთო� ნაკლებ� ურევია. ეს განსაკუთრები� ცხად� და ნათელი� მონარქების, პრეზიდენტებისა და კანცლერებისათვის, რომელთ� ენაყ� ამას "ჭკვიან� კაცებს პრობლემა" ქვია, მაგრამ მა� წინაშე მუდა� დგასმეორ�, გაცილები� მძიმ� და მარადი� გადაუჭრელი "გონებაშეზღუდულ� კაცები� პრობლემა" - კაცობრიობი� უდიდეს� ჭირი.
სახელმწიფო� მართვისათვის დაბადებულა� თავი� თავს, სწორედ და უპირველესა� ყოვლის�, შეზღუდულ� და სულიერად ხელმოკლე კაცები სთვლია�. ისინ� გასაოცარ� მხნეობით� და შეუპოვრობი� მიიწევენ წი� და მათგან უბეჯითესნი აღწევე� კიდე� მიზანს - მართვი� მე�-ნაკლებად მნიშვნელოვან სადავეებ�. მე ბევრ� მიფიქრია ასეთთა წარმატების ბუნებასა და მიზეზებზ�. მგონ� არ ვცდები, თუ ვიტყვი, რო�, ყოველივე ეს მანიაკობიდან მოდი�. როცა კაცს თავისი უპირატესობ� ფანატიკურა� სწამ�, მაში� მისი ყოველი ქმედებ�, ყველ� საქციელი თავხედობამდე გაბედული�. ეს ცნობილია. თავხედობ� გოდოლებს მუსრავ�, მაგრამ დაპყრობილი� შესანარ���უნებლა� არ კმარ�, - იქ ჭკუა, განზოგადების უნარ�, მოქმედებაა საჭირო, რა� ჩვენ� შემთხვევაშ� თავიდანვეა გამორიცხულ�, - ჩვენ ხო� შეზღუდულ კაცებზ� გვაქვს საუბარ�. ამდენა�, გოდოლი შედარები� მალე გადადი� ხოლმ� სხვი� ხელშ� და "კაცობრიობი� უდიდეს� ჭირი" ქრონიკულ ხასიათ� იღებ�.
უდანაშაულო თუ ხა� და შემოგკრა ვინმემ, საპასუხო� თუ არ შემოკარი შენც, წავა ის კაცი თავი� გზაზ� და უეჭველად ინანებ� იმ საქციელს; არ გყავ� მტრა� ის კაცი, იცოდ� შე�. მაგრამ თუ შემოარტყამ შენც - მტერია უკვე შენი ის.
კახეთშ�, ვთქვათ, სიღნაღიდან ალაზნი� ველს გადახედა� - ისეთ� სანახავი� ტიალ�, რო� ყელშ� ჯავრის გორგალ� მოგაყენებს, ეგეთ� ძალა აქვს� იქაუ� ადგილებს, - სულზ� ფეხს დაგადგამ�, შე� ნაკლებ� ხარო! ადგებიდა გული� მოსაფხანად შენსავ� ხარებს პატრონის დედა� შეაგინებ და ამაყ სიმღერას იტყვ�. გური�-აჭარაშ� როგო� არის რომა, იქაური მთ�-ბარისა და ცა-ზღვი� შემხედვარე� ფიქრ� ელვასავი� დაგირბის, გონება� სისხარტე ემატებ�, , შენი თავი სხვაზე უკეთეს� გგონია და, აკ� სიმღერაც ქედმაღალ� და თვამომწონე აქვთ. სამეგრელოს� და სამურზაყანოშ� კიდევა, სერზ� შემოდგებ�, არემარეს თვალ� გადაავლე� და რაღაცნაირი მოწიწებული ხდებ�, კაცო�! ზრდილობა და თავაზიანობ� გწყური�, ლამი� უნაგირიდან ჩამოხტ�, ცხენ� კისერზ� მკლავი გადახვიო - მეპატიოს, რო� ზურგზე გეჯექი� - და ღიღინი მოგინდებ� ლაზათიან�, თავმდაბალი, მოკრძალებული ღიღინი!
ახალგაზრდა ხელქვეითებმა იცია�, უფროსებთან საუბარში უმნიშვნელო რაღაცეებ� შეიცხადებე� ხოლმ�, ამით საქმისადმი თავისი კეთილსინდისიერ� დამოკიდებულები� დემონსტრაცია სურთ. მხნე და ერთგულ� მომუშავეების სახელს იმკვიდრებე�.
ორ� ქალი� ურთიერთობაში ყალბ� ბევრად სჭარბობს ალალ�.
ქალები "ამ� ქვეყნისა ძლიერთ" ან, უბრალო�, სახელიან მამაკაცებს სიყვარულზე ადვილა� დაჰყვებიან ხოლმ� და მერე კი, თუ მოხერხებულ� შემთხვევ� მიეცათ, ამ სიყვარულ� ტრაბახობენ კიდე�, - რა თქმა უნდა, მისაღე� ფორმებში.
ქართვე� მამაკაცებს ცხენ� იმიტომ უყვართ, რო� ზე� ქალი� შემოგდებ� შეუძლიათ.
-სათნოება?... საშუალ� ნამეტნაობასა და უკმარისობა� შორი�, უსამართლოდ მოხვეჭას� და უმართებულო� მიცემა� შორი�. როცა ძლიერება განშორებულია სიმართლესა და სიბრძნეს - იქ სათნოება არ არის. შე� უკიდურესობების კაცი ხა� და სათნოება კი ზომიერებაა.
ადამიანი ვა�, მეტი მწყური� და მინდ�, ვიცოდე, რაზე გადი� ჩემი შესაძლებლობი� ზღვარი, გასაქანი მჭირდება.
როცა ორმა ადამიანმ� ამ� და იმ თემაზე საუბარ� გვერდი აუარ� - მომავლისათვი� გადადო, მესამე�, ვითო� უადგილოდ ჩათვალ�, დაბოლო� თვითდინება არჩი�, მაში� რა� უფრო მეტი დრ� გადი�, ის საუბარ� მი� მძიმ�, საჩოთირო და შეუძლებელი ხდებ�.
ამ� თუ იმ ერისათვი� დამოუკიდებლობა საჭირო� იმდენა�, რამდენადაც მისი ეროვნული, მოქალაქეობრივი და კულტურულ-ეკონომიკურ� ინტერესები� დაკმაყოფილებაა საჭირო და აუცილებელი.
რევოლუცი� შესაძლებელია მხოლოდ მაში� თუ ყველ�, მთელ� საზოგადოებ�, კაცი და ქალი, ბებერი და ბავშვი, მომხრე და მოწინააღმდეგ� - თუ ყველ� რევოლუციაზ� ლაპარაკობს.
ადამია�, პიროვნებ�, თითქმი� ყოველთვი� ტყუი�, ხალხ�, ერ� - ყოველთვი� მართალია. ხალხ� უნდა გაიცნო და აუცილებლად შეგიყვარდება. მაში� პიროვნებასაც სხვა თვალით შეხედა�. კაცი საზიზღარ� კი არ არის - საცოდავი და საბრალოა.
იმპერიის დამოკიდებულება, როგორც საკუთა� მოქალაქეებთა�, ის� სხვა სახელმწიფოებთა�, განისაზღვროს ფორმულით: "გჭამ იმიტომ, რო� შე� არ შემჭამ�, და იმიტომაც გჭამ, რო� ორგანიზმ� გასუქება� მტხოვს!"
ადამიანს აქვს მოთხოვნილება, რაიმ� სწამდე�.
გასაჭირშ� სასაცილო მეტი�, ვიდრ� სამწუხარ�.
November 13, 2017
"For a Fistful of Philosophy"---an Eastern Western
Buried in the USSR and in the Tsarist Empire before it, Georgia remained an unknown nation in the West for two centuries, emerging into the game of nations only in 1992. Years ago I read the Georgian national epic, "Man in the Panther's Skin" by the 12th century poet Shota Rustaveli, a complex tale of love and adventure. Georgian literature in English translation is hardly prevalent, so this novel was only the second work I'd ever run across. It too is something of an epic. DATA TUTASHKHIA, by a novelist about whom I know absolutely nothing---Chabua Amirejibi---is clever, well-written, and well-thought out, a novel that is not only highly popular in its native land, but also, as a TV series, popular in Russia. I cannot read either the original Georgian or Russian. The English version that I bought some years ago in a Soviet bookstore in Australia is one of the worst-translated books I have ever read. Just appalling. In spite of that, I can recommend this novel very highly. The quality of the original shines through no matter what travesties were wrought by an incompetent translator.
Data Tutashkhia is an "abrag" or Robin Hood-like outlaw, hiding in the mountains of Georgia, occasionally wandering into Russia proper or Turkey. People tell tales of his prowess, his honor, and his sense of justice, adding much more to the legend than exists in reality. Not only is he a crack shot and good with his fists, but he has a keen grasp of human psychology. He is also a most philosophical bandido. His first cousin, together with the head of the Caucasian gendarmerie, try to catch the outlaw. The book is a tale composed of many episodes, told from many points of view, stretching over almost 30 years. For much of the book, Tutashkhia himself remains a distant figure, like an idol peering down from a mountain eyrie. We only meet him towards the end. Each episode has a clever, often humorous character---there are satires of Stalinesque totalitarianism, sharply drawn sketches of police methods then (and probably now too), interesting portraits of Georgian society in those long gone days, lengthy toasts that discuss Georgia's historical fate, love, and wine, much philosophy that seems to stem from Eastern religious sources, perhaps Zoroastrianism, and some scenes that were certainly cribbed from Hollywood westerns, maybe Clint Eastwood. It is a lively grab bag of a book, with scarcely a dull moment. I even met my first raiser of cannibal rats---bought to get rid of other rats. Any parallels with human society are NOT accidental ! If all this intrigues you, try to get a copy of DATA TUTASHKHIA. Hopefully you'll find a better translation than mine.
Buried in the USSR and in the Tsarist Empire before it, Georgia remained an unknown nation in the West for two centuries, emerging into the game of nations only in 1992. Years ago I read the Georgian national epic, "Man in the Panther's Skin" by the 12th century poet Shota Rustaveli, a complex tale of love and adventure. Georgian literature in English translation is hardly prevalent, so this novel was only the second work I'd ever run across. It too is something of an epic. DATA TUTASHKHIA, by a novelist about whom I know absolutely nothing---Chabua Amirejibi---is clever, well-written, and well-thought out, a novel that is not only highly popular in its native land, but also, as a TV series, popular in Russia. I cannot read either the original Georgian or Russian. The English version that I bought some years ago in a Soviet bookstore in Australia is one of the worst-translated books I have ever read. Just appalling. In spite of that, I can recommend this novel very highly. The quality of the original shines through no matter what travesties were wrought by an incompetent translator.
Data Tutashkhia is an "abrag" or Robin Hood-like outlaw, hiding in the mountains of Georgia, occasionally wandering into Russia proper or Turkey. People tell tales of his prowess, his honor, and his sense of justice, adding much more to the legend than exists in reality. Not only is he a crack shot and good with his fists, but he has a keen grasp of human psychology. He is also a most philosophical bandido. His first cousin, together with the head of the Caucasian gendarmerie, try to catch the outlaw. The book is a tale composed of many episodes, told from many points of view, stretching over almost 30 years. For much of the book, Tutashkhia himself remains a distant figure, like an idol peering down from a mountain eyrie. We only meet him towards the end. Each episode has a clever, often humorous character---there are satires of Stalinesque totalitarianism, sharply drawn sketches of police methods then (and probably now too), interesting portraits of Georgian society in those long gone days, lengthy toasts that discuss Georgia's historical fate, love, and wine, much philosophy that seems to stem from Eastern religious sources, perhaps Zoroastrianism, and some scenes that were certainly cribbed from Hollywood westerns, maybe Clint Eastwood. It is a lively grab bag of a book, with scarcely a dull moment. I even met my first raiser of cannibal rats---bought to get rid of other rats. Any parallels with human society are NOT accidental ! If all this intrigues you, try to get a copy of DATA TUTASHKHIA. Hopefully you'll find a better translation than mine.
December 11, 2023
Дата батоно, доста време прекарах с теб, близо 800 страници, това мисля е най-дългата книга, която лично съм чел досега, също и една от най-добрите. Бях толкова приятно изненадан. Аз съм на 22 години, за времето, в което прочетох тази книга май малко порастнах. Интересно, на тези години имам чувството, че се променям с дни, а може и до края на живота си да съм така, не знам.
На какво ме научи Дата? На това, че за да си голям човек не е нужно да си перфектен. Самият Дата Туташхиа прави много грешки през живота си, от бурните си млади години, в които с всички сили се бори за доброто по света, но многократно остава разочарован от хората, на които е помогнал. През периода, в който става тотално безразличен към всички човешки болки и страдания, спира да помага на хората и се отдалечава от тях. Губи своето добро име на закрилник на народа. Донякъде губи и себе си ( предполагам период, преживян от доста хора ). По-късно той отново се връща към своя престъпен живот на абраг, но макар и престъпник за държавата той винаги запазва своите качества на добър и достоен човек. Най-отчетливите му качества са доброто му сърце, умът му остър като бръснач, изключителните му ловкост и хитрост. Абсолютно магнетичен герой, носещ покоряваща аура. Всеки обикновен човек, видял или докоснал се до Дата Туташхиа остава завинаги запленен от образа му. Човек, намирал и губил себе си хиляди пъти, човек смел и силен, човек с грешки и грехове. Но човек! В свят, в който е почти невъзможно да видиш такъв. В свят на вълци, овце, лисици и плужеци, той е човек. Мисля, че това беше и най-големият урок, който си взех от тази книга. Как да бъдеш човечен, как трябва да не нараняваш и оскърбяваш, а да защитаваш унижените и оскърбените. Да не бъдеш тиранин, а закрилник.
Това е книга прекалено комплексна и многопластова за едно кратко ревю, доста напомня роман на Достоевски. Изключително ми хареса комбинацията от голяма доза приключения и силно философска и екзистенциална творба. Нещо като по-динамичен Достоевски. Авторът безспорно е на световно ниво. Имам страшно много неща да кажа, но се опасявам, че ще направя това ревю прекалено дълго и никой няма да го прочете, така че съм към края.
Само два цитата, направили ми силно впечатление:
"И аз моля провидението да ми върне вярата, вярата в това, че... че разрушеното от враждата ще бъде възстановено от любовта. Е-ех имах я някога!" - Дата Туташхиа в заведението на Гоги.
"Другари! По-добре ужасен край, отколкото безкраен ужас!"
На какво ме научи Дата? На това, че за да си голям човек не е нужно да си перфектен. Самият Дата Туташхиа прави много грешки през живота си, от бурните си млади години, в които с всички сили се бори за доброто по света, но многократно остава разочарован от хората, на които е помогнал. През периода, в който става тотално безразличен към всички човешки болки и страдания, спира да помага на хората и се отдалечава от тях. Губи своето добро име на закрилник на народа. Донякъде губи и себе си ( предполагам период, преживян от доста хора ). По-късно той отново се връща към своя престъпен живот на абраг, но макар и престъпник за държавата той винаги запазва своите качества на добър и достоен човек. Най-отчетливите му качества са доброто му сърце, умът му остър като бръснач, изключителните му ловкост и хитрост. Абсолютно магнетичен герой, носещ покоряваща аура. Всеки обикновен човек, видял или докоснал се до Дата Туташхиа остава завинаги запленен от образа му. Човек, намирал и губил себе си хиляди пъти, човек смел и силен, човек с грешки и грехове. Но човек! В свят, в който е почти невъзможно да видиш такъв. В свят на вълци, овце, лисици и плужеци, той е човек. Мисля, че това беше и най-големият урок, който си взех от тази книга. Как да бъдеш човечен, как трябва да не нараняваш и оскърбяваш, а да защитаваш унижените и оскърбените. Да не бъдеш тиранин, а закрилник.
Това е книга прекалено комплексна и многопластова за едно кратко ревю, доста напомня роман на Достоевски. Изключително ми хареса комбинацията от голяма доза приключения и силно философска и екзистенциална творба. Нещо като по-динамичен Достоевски. Авторът безспорно е на световно ниво. Имам страшно много неща да кажа, но се опасявам, че ще направя това ревю прекалено дълго и никой няма да го прочете, така че съм към края.
Само два цитата, направили ми силно впечатление:
"И аз моля провидението да ми върне вярата, вярата в това, че... че разрушеното от враждата ще бъде възстановено от любовта. Е-ех имах я някога!" - Дата Туташхиа в заведението на Гоги.
"Другари! По-добре ужасен край, отколкото безкраен ужас!"
September 6, 2016
ძალიან ძალიან ძალიან ძალიან დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა როგორც მახსოვ�... ახლა რო� წავიკითხ� უკვე აღარ ვიცი, მაგრამ მერე წაკითხულ� კი მაგრად მომეწონა და ეს ალბა� კიდე� უფრო მეტა� გაასწორებს.
ვე� ვხვდებ� რა� უწუნებენ ამ რომანს, ვე� ვხვდებ�. თუ ამას კითხულობ� ვინმ�, ვისა� რამე არ მოსწონ�, ძალიან გეხვეწებით - მითხარით რა არის ეგ! :)
ვე� ვხვდებ� რა� უწუნებენ ამ რომანს, ვე� ვხვდებ�. თუ ამას კითხულობ� ვინმ�, ვისა� რამე არ მოსწონ�, ძალიან გეხვეწებით - მითხარით რა არის ეგ! :)
June 15, 2022
I am writing this review in English, so, you, poor only English speaking folks could realize how amazing this book is and how necessary it is to find a hard copy in English to read it ASAP (no e-version in Eng).
The narration style, the plot, change of perspectives, strong moral principles, picturesque characters and political philosophy make this book extremely special and relevant even today. I enjoyed every page of it and will definitely reread in a couple of years!!!
The narration style, the plot, change of perspectives, strong moral principles, picturesque characters and political philosophy make this book extremely special and relevant even today. I enjoyed every page of it and will definitely reread in a couple of years!!!
March 1, 2020
I loved it. It’s been my second time reading the book, but I lived through it once again, and felt it, and I don’t know, there are so many people that should read this book and see what life is really about.
Data must be each and every man’s role model. Well, to an extent of course.
Data must be each and every man’s role model. Well, to an extent of course.
January 26, 2021
A book that can't be read only once, but rather needs revisiting since it becomes better with age. Or maybe you are lost in life and just need to remember what's important and right.
This book is a philosophy, a masterpiece of rare occurrence. I'm lucky that it was written in my mother tongue and I got to experience its world fully. And hopefully one day, there can be a good English translation available for international readers, so they can as well enjoy this rare gem.
This book is a philosophy, a masterpiece of rare occurrence. I'm lucky that it was written in my mother tongue and I got to experience its world fully. And hopefully one day, there can be a good English translation available for international readers, so they can as well enjoy this rare gem.
November 23, 2021
Oxuduğum ən gözəl kitablar silsiləsinə daxil oldu bu kitab. Müəllifi özəlliklə çox sevdim.
Data Tutashxia şəxsiyyəti insanı öz mənəvi gücü ilə valeh edir. Bu insan üçün yalnız bir qanun var � onun yaxşılıq və pislik haqqında şəxsi anlayışı. Nəsə ona düzgün görünürsə, inqilabi hərəkətlərdə iştirak edir, verilən sözə və üzərinə götürdüyü öhdəliklərə sadiq qalır.
Bir sözlə möhtəşəm!
Data Tutashxia şəxsiyyəti insanı öz mənəvi gücü ilə valeh edir. Bu insan üçün yalnız bir qanun var � onun yaxşılıq və pislik haqqında şəxsi anlayışı. Nəsə ona düzgün görünürsə, inqilabi hərəkətlərdə iştirak edir, verilən sözə və üzərinə götürdüyü öhdəliklərə sadiq qalır.
Bir sözlə möhtəşəm!
August 17, 2020
წიგნ�, რომელსაც მასშტაბები არ აქვს. ჩემი აზრი�, ეს არის ქართულ� ლიტერატური� ერ�-ერთი შ᳥ჸვრ�. არსებობს ისეთ� წიგნებ�, რომელი� აუცილებლად წაკითხულ� უნდა გქონდე�, ეს წიგნ� კი სწორედ ამ კატეგორიას მიეკუთვნებ�.
May 3, 2021
ძალიან ბევრ� ემოცია დამიტოვა ამ წიგნმა, არ� კი მეგონა ას� თუ მომეწონებოდა. ფილმზე� ხო ლეგენდებ� დადი� და დაახლოებით 90% მქონდა უკვე წაკითხულ�, ყურება რო� დავიწყ�, სამი ნაწილი ვნახ� და ძალიან გავბრაზდ� ბევრ� რა� რო� შეუცვლია� ფილმში და აღარ გამიგრძელები� ყურება, ერთადერთ� მეღვინეთუხუცესია მანდ შეუცვლელ� და არაჩვეულებრივი <3
წიგნის კითხვისა� ყველაზ� მეტა� მიყვარ�, როდესე� უზომოდ მიყვარდება ან უზომოდ მეცოდება პერსონაჟ�, ხოდა ას� უზომოდ შეყვარებულ� ვა� დათაზე� :�
წიგნის კითხვისა� ყველაზ� მეტა� მიყვარ�, როდესე� უზომოდ მიყვარდება ან უზომოდ მეცოდება პერსონაჟ�, ხოდა ას� უზომოდ შეყვარებულ� ვა� დათაზე� :�
January 29, 2025
უდავოდ სამაგიდო წიგნია. ერ�-ერთი საუკეთეს�.
*კაცი� ყველაზ� მაღა� ღირსებად მოკრძალება მიმაჩნია*
*კაცი� ყველაზ� მაღა� ღირსებად მოკრძალება მიმაჩნია*
November 17, 2021
"ვისა� ჩავაცვ�, იმან გამხად� სწორედ. მე თუ არ�, სხვა� გახადა მაინ�".
"თუ გსურ� გერწმუნო� - თავრეტდამსხმელ� სიცრუე თქვი�".
"შიში, საბოლო� ჯამშ�, მხოლოდ ერთი არსებობს - სიკვდილი� შიში! იგ� თავდაცვი� ინსტინქტიდან გამომდინარეობს და, თუ კარგად დავაკვირდები�, ადამიანთ� უმრავლესობის ყველ� საქციელშ� მჟღავნდება".
"სანდრო კარიძე� ხმაც ჰქონდა, სმენაც და ქართულ� სიმღერის განცდი� ერთო� თავისებური მეთოდი�: არ� მეტი, არ� ნაკლებ� - ისმენდ� და ცრემლი სდიოდა."
"ხო� არია� ნუმიზმატებ�, ფილატელისტებ�, მხატვრობ�-ქანდაკების კოლექციონერები? მე� მაქვ� ჩემი ტრფიალ�: ადამიანი� ბუნება, საინტერესო პიროვნებებ�, თუ გნებავ� საქციელი� ფილოსოფი�!.."
"ადამიანი� ძირითადი დანიშნულებ� - ბრძოლა მგონია, ბატონებო, - შეგნებულ�, გათვითცნობიერებული ბრძოლა".
"ყველაზ� კეთილშობილ, ხანგრძლი� და ულმობე� ომ� გაუმარჯო� - ომ� საკუთა� თავთან!"
"სამარემდ� მეყვარებ� და სამარი� იქითაც, როგორც არავის ჰყვარები� დასაბამიდა�".
"ჩემი დღემდე ქალწულობ� მირაჟი�. ნამდვილი მეძავი ვიყავი, ვისთან არ ვწოლილვა�!.. საბრალ� მამაკაცები; ჰგონია�, რო� ღალატი ხორციელი რა� არის".
"ერ� რამეში მეცნიერება� საწყალია:რასა� თავისი მეთოდი� ვე� წასწვდებ�, იმას ფიდეიზმა�, ცრ� წარმოდგენა� მონათლავ�, სანაგვეზ� გადააგდებს".
"...სახელმწიფო არის ნე� ცეცხლზ� მოთუხთუხ�, ვეებერთელა სალაფავიან� ქვაბ� და მოქალაქე - ქვაბთა� ჭიპლარით მიერთებული არსება. დგებ� დღ�, თავს იჩენ� სრულია� გაუგებარ� საჭიროებ�, რო� საკვებ� მილი ვიღაცა� მაკრატლი� გადაჭრას და, აი, მაში�... ატაცებულ-აფოფინებულ� დარბის ათეული მილიონობით ადამიანი, ყოვე� მათგან� თავისი ჭიპლარ� უჭირავ� და ზოგი ძველ ქვაბთა� კვლა� მიერთება� ლამობს, ზოგი ახალ� დაეძებ�, ზოგი მხოლოდ მი� წარმოდგენაში არსებული� პოვნას არის გადაგებული... და ეს ორომტრიალი გრძელდებ� იქამდე, სანა� ვინმ� ძველსავე ქვაბ� სხვა საღებავი� შეალამაზებ� და ახალ სახელს შეარქმევ�. მაში� ჭიპლარებ� ისევ ტკიპებივით ეკვრია� ქვაბ� და "ქვეყან� ჰგიე� უკუნისამდე"
"თუ გსურ� გერწმუნო� - თავრეტდამსხმელ� სიცრუე თქვი�".
"შიში, საბოლო� ჯამშ�, მხოლოდ ერთი არსებობს - სიკვდილი� შიში! იგ� თავდაცვი� ინსტინქტიდან გამომდინარეობს და, თუ კარგად დავაკვირდები�, ადამიანთ� უმრავლესობის ყველ� საქციელშ� მჟღავნდება".
"სანდრო კარიძე� ხმაც ჰქონდა, სმენაც და ქართულ� სიმღერის განცდი� ერთო� თავისებური მეთოდი�: არ� მეტი, არ� ნაკლებ� - ისმენდ� და ცრემლი სდიოდა."
"ხო� არია� ნუმიზმატებ�, ფილატელისტებ�, მხატვრობ�-ქანდაკების კოლექციონერები? მე� მაქვ� ჩემი ტრფიალ�: ადამიანი� ბუნება, საინტერესო პიროვნებებ�, თუ გნებავ� საქციელი� ფილოსოფი�!.."
"ადამიანი� ძირითადი დანიშნულებ� - ბრძოლა მგონია, ბატონებო, - შეგნებულ�, გათვითცნობიერებული ბრძოლა".
"ყველაზ� კეთილშობილ, ხანგრძლი� და ულმობე� ომ� გაუმარჯო� - ომ� საკუთა� თავთან!"
"სამარემდ� მეყვარებ� და სამარი� იქითაც, როგორც არავის ჰყვარები� დასაბამიდა�".
"ჩემი დღემდე ქალწულობ� მირაჟი�. ნამდვილი მეძავი ვიყავი, ვისთან არ ვწოლილვა�!.. საბრალ� მამაკაცები; ჰგონია�, რო� ღალატი ხორციელი რა� არის".
"ერ� რამეში მეცნიერება� საწყალია:რასა� თავისი მეთოდი� ვე� წასწვდებ�, იმას ფიდეიზმა�, ცრ� წარმოდგენა� მონათლავ�, სანაგვეზ� გადააგდებს".
"...სახელმწიფო არის ნე� ცეცხლზ� მოთუხთუხ�, ვეებერთელა სალაფავიან� ქვაბ� და მოქალაქე - ქვაბთა� ჭიპლარით მიერთებული არსება. დგებ� დღ�, თავს იჩენ� სრულია� გაუგებარ� საჭიროებ�, რო� საკვებ� მილი ვიღაცა� მაკრატლი� გადაჭრას და, აი, მაში�... ატაცებულ-აფოფინებულ� დარბის ათეული მილიონობით ადამიანი, ყოვე� მათგან� თავისი ჭიპლარ� უჭირავ� და ზოგი ძველ ქვაბთა� კვლა� მიერთება� ლამობს, ზოგი ახალ� დაეძებ�, ზოგი მხოლოდ მი� წარმოდგენაში არსებული� პოვნას არის გადაგებული... და ეს ორომტრიალი გრძელდებ� იქამდე, სანა� ვინმ� ძველსავე ქვაბ� სხვა საღებავი� შეალამაზებ� და ახალ სახელს შეარქმევ�. მაში� ჭიპლარებ� ისევ ტკიპებივით ეკვრია� ქვაბ� და "ქვეყან� ჰგიე� უკუნისამდე"
Displaying 1 - 30 of 57 reviews
Can't find what you're looking for?
Get help and learn more about the design.