Τα τελευταία κείμενα της Μαλβίνας Κάραλη 2000-2002
"Εγώ γλίτωσα και δεν είμαι πλέον σαν κι εσάς. Και χόρτασα. Και λεφτά. Και οικογένεια κι αγάπη. Κυρίως αγάπη. Στο μέτωπο αγγίγματα-φιλιά. Και πλάι στα χείλη. Εγώ, που μέχρι πέρυσι, αν με άγγιζες ακόμα και εξ αποστάσεως, ούρλιαζα "πίσω μου σ' έχω σατανά". Εγώ χόρτασα. Ένα χειμώνα αγάπη. Μια άνοιξη ελπίδα. Κι ένα καλοκαίρι προοπτική. Ολόκληρο προοπτικές. Εγώ, η ξεγραμμένη. Χρειάστηκε να ξεγραφτώ για να μπορέσω και να συμμορφωθώ και να αγαπήσω και να αγγίξω και να ανταποδώσω και τα πάντα. Εγώ. Όχι πια ορφανή. Γεμάτη. Επαρκής. Μισοσίγουρη. Και "ωραία", όπως με ήθελα. Με μακριά μαλλιά. Να ερεθίζουν ώμους και πλάτη."
Αυτά είναι τα καλύτερα κείμενα που έγραψε ποτέ η Μαλβίνα. Με διαφορά. Έχουν κάτι ρωμαλέο και αστραφτερό, αν και μιλούν για θέματα της καρδιάς και του θανάτου. Ο χρόνος το αύξησε. Ανέδειξε το μεταλλικό ύφος τους, την πυκνή ευφυΐα τους. Ειδικά τα κείμενα της Νέας Υόρκης, τους μήνες της αρρώστιας, έχουν κάτι σπάνιο. Είναι μια λοξή συνομιλία με το θάνατο, γεμάτη δέος, οργή και κούραση. Είναι λαμπρά δοκίμια για τις περιπέτειες του έρωτα, την ελληνική κοινωνία με τους εξωφρενικούς χαρακτήρες της, τη σκέψη του θανάτου και τα διλήμματα της συνείδησης. Ταυτοχρόνως είναι το κρυπτικό ημερολόγιο ενός υπέροχου και μαύρου κοριτσιού, που έφυγε νωρίς.
Η Μαλβίνα Κάραλη (πραγματικό όνομα Μαρία-Ελένη Σακκά) ήταν Ελληνίδα συγγραφέας, σεναριογράφος, δημοσιογράφος και παρουσιάστρια στην τηλεόραση. Γεννήθηκε στον Πειραιά και καταγόταν από τα Ψαρά και τη Θράκη.
Απόφοιτη του Αρσακείου. Σπούδασε κυβερνητική στο Παρίσι. Εργάστηκε επί χρόνια ως δημοσιογράφος σε εφημερίδες όπως η Απογευματινή και η Ελευθεροτυπία και ως αρθρογράφος στα περιοδικά Φαντάζιο, Επίκαιρα, Γυναίκα, Κλίκ, 01, με στήλες που άφησαν εποχή όπως το Επ' αυτοφόρω (Γυναίκα) και "Σαββατογεννημένη" (στο περιοδικό Symbol της εφημερίδας Επενδυτής, άρθρα που κυκλοφόρησαν μετά το θάνατό της στην ομώνυμη συλλογή).
Η τηλεοπτική της καριέρα ξεκίνησε στην ΕΡΤ και συνέχισε στους τηλεοπτικούς σταθμούς Seven X, ANT1, ΣΚΑΪ, Mega Channel, Star Channel κ.α.
Οι πιο δημοφιλείς εκπομπές της ήταν το Mea Culpa (Seven X), Malvina Live (ΣΚΑΪ), Μalvina Hostess (Mega Channel), Malvina Rixten (Star Channel). Ο χαρακτήρας αυτών των τηλεοπτικών σόου, που συνήθως προβάλλονταν πριν ή μετά το κεντρικό δελτίο ειδήσεων, ήταν επιθεωρησιακός. Η κριτική και η διακωμώδηση της πολιτικής και των προσώπων της, τελικά τη μετέτρεψαν σε χρυσό αουτσάιντερ των τηλεοπτικών καναλιών: όλοι αγαπούσαν τις τηλεθεάσεις της, αλλά κανείς δεν είχε την (πολιτική) πολυτέλεια να την φιλοξενήσει στις συχνότητές του.
Παράλληλα, ως σεναριογράφος, τιμήθηκε με δύο κρατικά βραβεία σεναρίου για τις ταινίες «Ξένια» (1989) του Πατρίς Βιβάνκος και «Κρυστάλλινες Νύχτες» (1992) της Τώνιας Μαρκετάκη. Συνυπέγραψε επίσης τα σενάρια στις ταινίες «Αρχάγγελος του Πάθους» (1987) του Νίκου Βεργίτση και «Ζωή Χαρισάμενη» (1993) του Πατρίς Βιβάνκος.
Έγραψε τα βιβλία «Αθώος σαν αγαπημένος» (εκδ. Καστανιώτη), «Τα κορίτσια της Σαβάνα» (εκδ. Νεφέλη), «Πιο πολύ, πιο πολλοί» (εκδ. Αστάρτη), τη συλλογή δημοσιευμάτων «Ο έρωτας και άλλες πολεμικές τέχνες» από την περίοδο 1989-1996 (εκδ. Κάκτος) και σειρά πέντε βιβλίων μαγειρικής υπό τον γενικό τίτλο «Η κουζίνα της Μαλβίνας-Μαλβινέζικα» (εκδ. Αστάρτη). Επίσης, έγραψε την μυθιστορηματική βιογραφία της Αλίκης Βουγιουκλάκη («Γλυκό κορίτσι»).
Έκανε τρεις γάμους και απέκτησε τρία παιδιά. Ο δεύτερος γάμος της ήταν με τον σκηνογράφο Γιώργο Πάτσα και ο τελευταίος με τον συγγραφέα Διονύση Χαριτόπουλο.
Πέθανε στην Αθήνα τον Ιούνιο του 2002 ύστερα από πολύμηνη μάχη με τον καρκίνο. Κηδεύτηκε στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών.
Θα μου επιτρέψετε να κλέψω λίγο. Δεν το έχω τελειώσει αυτό το βιβλίο. Έκλεισα μόλις χτές, μέσα Δεκέμβρη το δεύτερο μέρος αλλά δεν θα συνεχίσω μέχρι και το τέλος του τρίτου, το κεφάλαιο "Ορός με Καραμελοαγελάδες" θα μείνει για πάντα αδιάβαστο. Και θα σας εξηγήσω το γιατί. Η Σαββατογεννημένη ανήκε μέχρι και φέτος στη λίστα με τα εξαντλημένα, επανακυκλοφόρησε όμως μετά βαίων κ κλάδων καθιστώντας έτσι ξανά προσβάσιμα σε όλους μας σημαντικά κείμενα της από τη χρυσή εποχή των περιοδικών. Τω Καιρώ Εκείνω των Χάρτινων Περιοδικών λοιπόν, τότε δηλαδή όπου η Μαλβίνα μεγαλουργούσε στους τηλεοπτικούς δέκτες την πέτυχα στο ακέραιο. Ήταν η εποχή που ήμουνα φοιτητής, και ακυρώναμε μαθήματα αλλά και συναντήσεις με φίλους, προκειμένου να δούμε το Malvina Live, για να μάθουμε ως πολεμόχαρη φυλή της τηλεόρασης (όπως μας προσφωνούσε) τις ειδήσεις όπως εκείνη τις καταλάβαινε και όχι όπως μας τις τάιζαν τα δελτία ειδήσεων. Για εμάς, που μεγαλώσαμε με Αμάν τα Καθάρματα, Κουφώματα, Όχι στα Νέα του ΑΝΤ1 και Μπακούρια, η Μαλβίνα ήταν πολύ φίλη μας. Μας μύησε σε ένα είδος χιούμορ που για όλους μας μέχρι τότε φαινόταν ακραίο, κανείς δε γλίτωνε από την κριτική της, βασικά όμως μας έμαθε να μην ντρεπόμαστε να λέμε την άποψή μας, όποια και άν ήταν, είχε την αξία που της δίναμε μέσα από τη γνώση και τη νηφαλιότητα από την οποία αυτή προέκυπτε. Τα χρόνια πέρασαν, η φίλη μας έξαφανίστηκε κάποια μέρα από το γυαλί και λίγο καιρό μετά μάθαμε πως πέθανε στην Αμερική. Είναι ένα τρομερό κλισέ όταν κάποιος λέει "Ο ΤΑΔΕ λείπει". Και θα ήταν εντελώς κενό περιεχομένου αλλά και βαθιά δήθεν να γράψω πως "Η Μαλβίνα λείπει". Όλοι όσοι φεύγουν λείπουν, όλοι έχουν ανθρώπους που τους αγαπάνε, ανθρώπους για τους οποίους είναι σημαντικοί, ανθρώπους Φάρους. Αυτό που λείπει όμως σε όλους μας, και με το βιβλίο αυτό η απουσία αυτή γίνεται ακόμα πιο προφανής, είναι Ένα Μυαλό Σαν της Μαλβίνας, κάποιος να μείνει στο πόδι της πίσω στην πατρίδα με όλους εμάς, να τυρρανάει τους ισχυρούς με την άποψή του, αλλά ταυτόχρονα να είναι και ευγενής, να μην προσβάλει, να έχει βαθιά γνώση, και τέλοστέλος να μπορεί να μιλάει για όλους και για όλα με Αγάπη, όπως αυτή πάντα έκανε. Όπως έγραψα και παραπάνω, δε θα το τελειώσω το βιβλίο, ήδη από το τέλος του δεύτερου κεφαλαίου, ένιωσα τρομερή πίεση, δε νομίζω να μπορώ να διαβάσω για τις μέρες της στη Νέα Υόρκη. Επειδή κάποιες μέρες μου είχε κάνει και παρέα χωρίς εκείνη να το ξέρει, και εγώ για αυτό τη θεωρούσα φίλη μου. Και δε μπορώ. Και δεν θέλω. Βασικά θέλω αλλά δεν μπορώ.
Στην ουσία πάντα υπάρχει κάτι χειρότερο από αυτό που παθαίνεις. Ξημερώνει, και το χτεσινό χαστούκι μοιάζει χάδι μπροστά το σημερινό χαστούκι. Και πάει λέγοντας. Γι� αυτό μη βιαστείς ποτέ. Ο θρήνος μπορεί να περιμένει. Το σημερινό σου δάκρυ, αύριο θα είναι δύο δάκρυα, μεθαύριο τρία, τέσσερα, πέντε δάκρυα. Κάποια στιγμή ο λυγμός. Ένα πρωί δε θα αντέχεις ούτε να κοιταχτείς στον καθρέφτη ούτε να σηκωθείς από το κρεβάτι. Τραγικό πρόσωπο, θα σκεφτείς. Είμαι πρόσωπο απολύτως τραγικό. Και θα έρθει το νέο δράμα. Και θα καταστήσει απολύτως κωμικό το χτεσινό τραγικό σου πρόσωπο. Γιατί καμιά τραγωδία, τιποτα, ποτέ. Στο τέλοςγελάς πάντα με τα χτεσινά παθήματα σου. Γιατί τα δράμαα δρουν αθροιστικώς. Σαν μερικά αντιοβιοτικά. Που το ένα επαυξάνει τη δράση του άλλου. Μια φορά σου τα δίνει ο γιατρός, τις επόμενες τα παίρνεις μόνος σου. Τα μικρόβια μεταλλάσσονται, ισχυροποιούνται. Έτσι που το φάρμακο να είναι χειρότερο από την αρρώστια. Ακόμα ισχυρότερα φάρμακα μετά. Έτσι που ο χτεσινός σου βήχας δεν ήταν παρά χάδι μπροστά στη σημερινή σου λοίμωξη.
Εξαιρετικό!! Τη Μαβίνα τη γνώρισα μάλλον κατάλαβα περισσότερο τη σπουδαιότητα του χαρακτήρα και της γραφής της αρκετά χρόνια αργότερα από το θάνατο της. Τότε όντας και εγώ μεγαλύτερη μπορούσα να καταλάβω το μέγεθος του λόγου της και όλων εκείνων που μέχρι τότε μου φαίνονται περισσότερο χαριτωμενιές και καλά ειπωμένα αστεία. Τώρα με την πανδημία θα χε να πει ο στόμας της και τι δε θα χε να πει. Νομίζω ότι είναι το πρώτο δικό της ολοκληρωμένο βιβλίο που διαβάζω. Προσπαθώ να θυμηθώ αν στο παρελθόν είχα διαβάσει το έρωτας και άλλες πολεμικές τέχνες αλλά δεν είμαι σίγουρη θαρρώ πως όχι. Στη Σαββατογεννημένη η Κάραλη είναι ένας πραγματικός χείμαρρος που θα έρθει να σε παρασύρει σε μια τρελή ανάγνωση. Πολλές φορές δεν είσαι και πολύ σίγουρος ότι την πιάνεις άλλα είναι όπως και στις κουβέντες τις κατ� ιδίαν ρε παιδί μου που ο συνομιλητής σου σ� έχει παρασύρει με το λόγο του και σ� έχει πείσει ότι μπορεί να μην τον καταλαβαίνεις 100% και να τον χάνεις σε μερικά σημεία, αλλά κάτι καλό λέει τώρα αυτός και πολύ νόστιμα τ� αφηγείται οπότε πρέπει να τον αφήσεις να τα πει χωρίς να τον διακόψεις. Όμορφη αναγνωστική εμπειρία να διαβάζεις Κάραλη. Την απόλαυσα.
Μαλβίνα σε ευχαριστώ για όλα. Ήταν το τελευταίο βιβλίο σου που άφησα για να διαβάσω, και ήταν το καλύτερο. Σε ευχαριστώ για όλα τα μαθήματα για τη ζωή. Μακάρι να ζούσες και να μας έγραφες κι άλλα. Επίσης, Βασίλη, σε ευχαριστώ πολύ που μου το δώρισες. Εσύ με έφερες πιο κοντά της.
Η αγαπημένη μας Μαλβίνα σημειολογεί, σατιρίζει, προβληματίζει, εξυμνεί και ισοπεδώνει με πένα άλλοτε καυστική, άλλοτε ανάλαφρη κι άλλοτε ιδιαιτέρως πολύπλοκη για το μπουρζουά μυαλό μου (μην ξεχάσω να πάω να διαβάσω Μπωντλαίρ και άλλους κλασσικούς). Τόσο οι δικές της ιδέες, όσο και οι αναφορές στους αγαπημένους της συγγραφείς, μουσικούς και φιλοσόφους (συγκλονιστική αναφορά στη Hannah Arendt: Δύναμη και βία είναι πράγματα αντίθετα· όταν η μία επικρατεί απόλυτα, η άλλη απουσιάζει) αγγίζουν χωρίς να χαϊδεύουν. Ίσως κάποιες στιγμές να ενοχλούν κιόλας, ιδιαιτέρως όταν δε μάς βολεύουν (τα κομμάτια που μιλούν για τον έρωτα, την αδυναμία και το θάνατο). Η πρώτη σκέψη μου όσο το διάβαζα ήταν το πολύ μας λείπει ο λόγος κι η καθαρή σκέψη της Μαλβίνας. Τι θα είχε να πει άραγε στις μέρες μας...
Με την Μαλβινα δεν μπορώ να είμαι αντικειμενική. Ακόμα και στα σημεία που διαφωνώ. Μοναδική γραφή, ιδιαίτερο μυαλό, απολαυστικός συνομιλητής. Τα κείμενα της Νεας Υόρκης είναι μια κατηγορία απο μόνα τους και πονάνε λίγο. Τα υπόλοιπα, οκ όχι ολα, διαθέτουν μια διάθεση για πραγματικό διάλογο με τον ανάγνωστη, για αληθινή, ουσιαστική συζήτηση. Αυτό που τόσο λείπει πια. Η σχέση βίας - δύναμης, και η τάση του ανθρώπου για την λήθη αρα και η σύνδεση της με ολα αυτά τα προσκαιρα σουξέ κι αλλα τόσα. Λείπει και δεν είναι οτι δεν μπορεί να υπάρξει άλλη Μαλβινα (ποτέ δεν μου άρεσαν αυτοί οι αφορισμοί ή οι εξιδανικευσεις). Είναι που ο κόσμος βολεύεται στη λήθη, στο εύκολο κι ας μην γελιόμαστε, το σανο είναι πάντα πιο ευπεπτο.
Ένιωσα κάπως περίεργα διαβάζοντάς αυτό το βιβλίο. Από τη μια η ιδιαίτερη σκέψη της Μαλβίνας, από την άλλη η αίσθηση ότι διαβάζω πολύ προσωπικά της κείμενα, δεν ξέρω, με εμπόδισε να συνδεθώ. Λείπει η Μαλβινα πάντως, λείπει...
Πάντα θαύμαζα την ευστροφία και την οξυδέρκεια αυτής της γυναίκας ωστόσο με απογοήτευσε πολύ η γραφή της. Με εξαίρεση κανα δυο κειμένων που μου άρεσαν, στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου πάσχιζα να βρω το νόημα σε κάθε πρόταση και το ύφος του κειμένου μου φάνηκε τρομερά επιτηδευμένο. Τώρα ή είναι όντως μια αξιόλογη συλλογή κειμένων που μπορεί να εκτιμηθεί μόνο από μια συγκεκριμένη μερίδα ανθρώπων κι όχι προφανώς από την πλέμπα με τους απαίδευτους στην οποία ανήκω εγώ, που δεν μπορεί να καταλάβει τι θέλει να πει ο ποιητής, ή αυτά που γράφει είναι όντως φανφάρες πασπαλησμένες με δήθεν στυλ, φιλοσοφίες και ξεκάρφωτα αποφθέγματα ανθρώπων της διανόησης.
Δεν έχει νόημα να διαβάσει κανείς αυτό το βιβλίο υπό την οπτική του σημερινού political correctness. Αν το κάνει, σίγουρα θα απογοητευτεί γιατί το στυλ της Μαλβίνας είναι κατ' αρχάς αυτοσαρκαστικό και έπειτα δολοφονικό, απόλυτο ίσως και μισογύνικο. Προσωπικά ένιωσα ότι ανήκω σε κάποιες από τις ομάδες που "κράζει", αλλά δεν με πείραξε και τόσο, γιατί μάλλον συμπεριλαμβανόταν κι η ίδια σε αυτές. Οξυδέρκεια, ύφος trademark και αβίαστα ψαγμένες αναφορές. Η Μαλβίνα ήταν μια κι αυτό δεν αλλάζει. Λείπει πολύ, ειδικά στους περίεργους καιρούς που ζούμε, αλλά αν υπάρχει μισό θετικό στην απουσία της, είναι ότι το είδωλο δεν καταβαραθρώθηκε ποτέ. Μακάρι να ζούσε κι ας μας απογοήτευε, ποιος μας χέζει.
Είπα ας πάρω ενα βιβλίο ανάλαφρο για καλοκαίρι, έτσι για την θάλασσα. Πίστευα ότι θα βρώ μια θηλυκή έκδοση του Λένου ή έστω του Κωστάκη. Κατέληξα να διαβάζω κάθε πρόταση απο δύο φορές, να προσπαθώ να εντοπίσω το νόημα, άνοιξα λεξικά και βιβλία τέχνης, έψαξα θεατρικά έργα και συγγραφής, άρχισα να σημειώνω και έγινε το προσωπικό μου ημερολόγιο. Πολύ μακριά απο τα '00 που επέτασσαν γούνες, αστακούς, Μύκονο και Κωστόπουλο. "Εγώ χόρτασα. Εγω. Όχι πια ορφανή. Γεμάτη. Επαρκής. Μισοσίγουρη. Και "ωραία", όπως με ήθελα. Με μακριά μαλλιά. Να ερεθίζουν ώμους και πλάτη."
Πάλι και πάλι και πάλι Μαλβίνα, ένα βιβλίο ψυχανάλυση.
«Αν ισχύει η παρατήρηση μου, έξυπνος γίνεσαι όταν είσαι θυμωμένος. Μπορεί για όσα έπαθες εξαιτίας της βλακείας σου. Όταν είσαι προδομένος. Απαρηγόρητος. Τότε βλέπεις φως. Επιτέλους, έξυπνος ξανά. Όταν η ψυχική εξάντληση σε εκμηδενίζει τόσο ώστε να μπορείς να σκέφτεσαι με το καλύτερο μυαλό σου. Αυτό που αρνείται τις αυταπάτες. Άρνηση της αυταπάτης, λένε οι έξυπνοι, σημαίνει ευφυΐα.»
Δεύτερη έκδοση εμπλουτισμένη με νέα κείμενα κυκλοφορεί (μετά από αρκετά χρόνια και μεγάλη ζήτηση) ήδη από πέρσι.
Εντυπωσιακή Μαλβίνα όπως πάντα. Ήμουν ανάμεσα στο 4 ή το 5. 4 γιατί 218 σελίδες δεν είναι αρκετές, θέλω κι άλλο, 5 γιατί ένα βιβλίο σαν κι αυτό είναι αρκετό να συμπυκνώσει όλα τα ύψη και τα βάθη της ζωής σου, να σε γεμίσει και να περισσέψει. Υπερίσχυσε το δεύτερο προφανώς.
«Νιώθω ότι το μεγαλύτερο δώρο της ζωής είναι ο θάνατος, που κάνει τα πάντα προσωρινά και άρα πολύτιμα. Και οποίος το ξέρει, ζει και αντέχει πολυτελώς.»
Κάποια βιβλία είναι υπεράνω κριτικής. Κάποιους ανθρώπους δεν τολμάς να τους κρίνεις όχι γιατί φοβάσαι τους ίδιους αλλά γιατί φοβάσαι όσα δεν ξέρεις. 5 αστέρια γιατί όταν τα διάβασα επίκαιρα δεν καταλάβαινα την αξία τους. Και γιατί την αγαπώ βαθιά και την ευγνωμονώ...
Διαβάζεται απνευστί! Το γέμισα σημειώσεις και αρκετές φορές γέλασα με την καρδιά μου σε κείμενα της, όπως στο «Φέτα Στόρι» και στο «Τετραγωνίζοντας τον κύκλο».
Είναι η πρώτη φορά που συνδέομαι στην ιστοσελίδα και δεν γνωρίζω πώς λειτουργεί. Για να διαβάσω δωρεάν το βιβλίο της Μαλβίνας τι πρέπει να κάνω? Ποιά βήματα πρέπει να ακολουθήσω?
Η ιδιοφυία αυτής της μουχέρ είναι αδιανόητη. Οι υποκειμενοποιητικοί μηχανισμοί που αναβρύζουν μέσα από τα κείμενά της είναι τόσο πολυδιάστατοι, τόσο υψηλοί σε νόημα, τόσο εμπλουτιστικοί, που εκτός του ότι επιβεβαώνουν στο έπακρο το συγγραφικό της ταλέντο, δίνουν χώρο σε πολλές παράλληλες πραγματικότητες να ανθίσουν. Κι αυτό είναι το πιο αξιοσημείωτο στη Μαλβίνα: πως δεν έζησε μία ζωή, αλλά πολλές.
"Κάποτε ταραζόμουν με αυτά που έλεγε ο Μπρετόν. Για το γυάλινο σπίτι όπου έπρεπε όλοι να ζούμε. Και οι απέξω να μας χαζεύουν. Νόμιζα πως αυτός ο εφιάλτης της διαφάνειας είχε να κάνει με το ανεπιλήψιμο της ζωής μας. Δεν μπορούσα ακόμα να καταλάβω πως το σκάνδαλο το τροφοδοτεί η περιφρούρηση της ιδιωτικότητας. Αν δεν τραβήξεις την κουρτίνα του άλλου, αν την έχει ανοίξει μόνος του, δεν έχει γούστο."
Αυτή η ικανότητα, να εισέρχεται μέσα σε ξένες ζωές, να τις οικειοποιείται, να ξαναβγαίνει, να πολλαπλασιάζει τον εσωτερικό της κόσμο, είναι απλά αριστουργηματική.
Δύσκολο βιβλίο, έξω από τα συνηθισμένα μου. Την Μαλβίνα την θαύμαζα και παρακολουθούσα τις εκπομπές της. Μου έδινε πάντα την εικόνα ενός ανθρώπου διαβασμένου, που ξέρει τι λέει και πως το λέει. Μου λείπει η παρουσία της στην τηλεόραση.
Κάποια από τα κείμενα ήταν δύσκολα, μου φάνηκαν μπερδεμένα, αλλά "στριφογυρνάνε" ακόμα στο μυαλό μου. Πρέπει να υπολογίσω και την χρονική περίοδο που γράφτηκαν για να καταλάβω περισσότερα μέσα από αυτά.
Ιδιαίτερα απολαυστικά τα κείμενα του δεύτερου και τρίτου μέρους.