"سه فصلش رو خوندم، و خیلی از نکاتش رو توی دوره‌ها�� گریت کورسز ازش شنیده بودم.با توجه به حجم زیادش، دیدم دیگه وقت گذاشتن براش ضرورت نداره.

اما کتاب خیلی خیلی مهمیه، بدون خوندن این کتاب نمی‌ش�� حرف ارزشمندی در مورد مسیحیت، عیسی و اناجیل زد.

بعدنوشت: برای کلاس «آشنایی با مسیحیت» نشستم و کتاب رو با دقت خوندم و یادداشت‌بردار�� کردم.


خلاصه فصل ۲۵

زنان در کلیساهای نخستین
زنان در کلیسای نخستین مسیحی، مبشر، شبان و نبی بودند. و برخی از زنان ثروتمند نیز کلیسا را تأمین مالی می‌کردن�� یا خانه‌ها�� خود را در اختیار جلسات کلیسا می‌گذاشتند��.

پولس در ابتدا و انتهای رساله‌ها�� خود به مخاطبانش سلام می‌رسان�� و از ایشان نام می‌برد�� و برخی از این اسامی، مؤنثند��. مانند فیبی خادم کلیسای کنخریا که پولس وظیفۀ رساندن نامه‌ا�� به رم را به او می‌سپار��. یا پرسکلا که مسئول تبشیر غیر یهودیان در خانه‌ا�� است. یا زنان قرنتس که در کنار مردان نبوت می‌کنن��.

این سنت پس از پولس نیز در کلیساهای پولسی ادامه داشت و از برخی متون مسیحی همچون اعمال پولس و تکلا بر می‌آی�� که برخی زنان با پشت پا زدن به سنت ازدواج، زندگی رهبانی و خدمت مسیحی را برمی‌گزیدن�� و جایگاه مهم و والایی در کلیسا داشتند.

زن در الهیات آخرالزمانی عیسی
بازگشت این به خود عیساست. در اناجیل می‌بینی�� که به جز دوازده حواری معروف، گروهی از زنان نیز عیسی را همراهی می‌کردن�� و او را از نظر مالی تأمین می‌نمودن��. این زنان به هنگام تصلیب حاضر بودند و آخرین کسان از شاگردان عیسی بودند که گریختند، و سپس نخستین کسانی بودند که به زنده شدن عیسی باور پیدا کردند و به آن شهادت دادند.
علت این امر نیز آن است که عیسی پایان جهان را وعده می‌دا��: زمانی که نظم اجتماعی واژگون می‌شو�� و آخرین‌ه�� اولین نی‌شون��. پس عجیب نیست که معتقد بوده باشد زنان که آن زمان جایگاه اجتماعی پایینی داشتند، در ملکوت خدا جایگاه اجتماعی بالایی بیابند.

زن در الهیات مسیح‌محو�� پولس
به باور پولس، مسیح با رستاخیزش نیروهای گناه و مرگ را شکست داد. اینک تعمیدیافتگان با مسیح متحد هستند، و به خلقت تازه‌ا�� رسیده‌ان��. پولس سپس تصریح می‌کن�� که ارباب و بنده و زن و مردی دیگر وجود ندارد، چرا که همگی در مسیح یکی هستند.
گرچه پولس با این الهیات نمی‌خواس�� انقلاب اجتماعی به راه بیندازد (در مقابل تأکید دارد که وقت کمتر از آن است که بخواهیم در وضع موجود تغییری بدهیم) اما در کلیسا برابری برده و آزاد و زن و مرد رعایت می‌ش��. اما زنان باید تا بازگشت مسیح و تحقق برابری کامل، نقش اجتماعی خود را می‌پذیرفتن��.

زنان پس از پولس
موضع دوگانۀ پولس (برابری در مسیح، عدم برابری اجتماعی فعلی) باعث شد پس از او دو جریان موافقان و مخالفان برابری بتوانند به یک اندازه به آثار او استناد کنند. اما در نهایت مخالفان برابری بودند که آثار بعدی عهد جدید (رسالۀ اول به تیموتائوس) را نوشتند و در آن، فضیلت زن را سکوت و فرمانبری و فرزندآوری دانستند.
در دوران‌ها�� بعد، چنین مطالبی به نامه‌ها�� پولس نیز افزوده شد (۱قزنتیان ۱۴: ۳۴-۳۵) که امروزه مشخص شده افزودگی‌ها�� بعدی هستند. چرا که نظم بیانی مطالب به هم پیوسته را به هم می‌زنن��.

زن در فرهنگ یونانی رومی
در جهان یونانی و رومی، برابری انسان ها اندیشه ای ناشناخته بود. انسان ها بر طیفی قرار می گرفتند و بر اساس توانایی اثرگذاری جسمی، سیاسی و اجتماعی، جایگاه بالاتر یا پایین تری داشتند. زنان در پایین ترین جایگاه بودند و باور آن بود که اشکالی در رشد جنین کودک باعث نقص او و زن شدن او می شود. این نقص جسمانی تبعات اجتماعی هم داشت، چرا که زن همچنان که در رابطۀ جنسی نقش منفعل دارد، فضیلت او نیز فرمانبری و کناره گیری از اجتماع و خانه‌دار�� تلقی می شد. در حالی که فعالیت اجتماعی به مردان واگذار شده بود که در رابطۀ جنسی نیز نقش فعال داشتند. زنانی که به دنبال اثرگذاری و فعالیت اجتماعی می رفتند، زنانی مردصفت تلقی می شدند که نظم اجتماعی و جایگاه طبیعی چیزها را به هم می زنند.

با توجه به خانگی بودن فضائل زنانه، عجیب نیست که کلیساهای اولیه، که عموماً دور از منظر عموم و در خانه ها برگزار می شد، در حوزۀ نفوذ زنان بودند و زنان اکثریت جامعه مسیحی اولیه را تشکیل می دادند. رومیان مخالف مسیحیت، زنانه بودن جو مسیحی را دستمایۀ تمسخر این دین نوپا قرار می‌دادن��. شاید علت اقبال زنان به مسیحیت این بود که این دین خانگی، به ایشان امکان اثرگذاری و ایفای نقش می داد.

اما به تدریج با گسترش مسیحیت و ایجاد کلیساهای بزرگ، دین خانگی به دین اجتماعی تبدیل شد و از حوزۀ نفوذ زنان بیرون رفت. می توان تصور کرد که زنانی که پیش از این خادمان کلیساهای خانگی بودند برای حفظ جایگاه خود در کلیساهای بیرون از خانه، تلاش کرده باشند، اما در نهایت قدرت فرهنگ غالب بیشتر بود و دیدگاه های این گروه نتوانست به دیدگاه رسمی مسیحی تبدیل شود."

"مقدمه: تقلید ادبی
در دوران باستان، نوآوری امتیاز محسوب نمی‌ش�� و برعکس هنرمندان بهتر کسانی بودند که به خوبی از سنت تقلید می‌کردن��. شاعران، نویسندگان و خطبا موظف بودند که از الگوهای ادبی پیروی کنند و برای مثال ویرژیل بدون آن که بکوشد پنهان کند از هومر تقلید می‌کن��.

اناجیل هم در چنین فضایی نوشته شده‌ان�� و بیش از آن که زندگینامۀ عینی عیسی باشند، آثاری ادبی‌ان�� و باید مانند آثار ادبی خوانده شوند.

انجیل مرقس، قدیمی‌تری�� انجیل است و به خاطر همین معمولاً می‌گوین�� منبع دیگری نداشته و صرفاً از منابع شفاهی استفاده کرده. اما لازم نیست منبع اناجیل خود یک انجیل باشد. کتاب نشان می‌ده�� که انجیل مرقس آگاهانه می‌کوش�� از روایت دو پیامبر بزرگ عهد عتیق، ایلیا و الیشع پیروی کند و هم در چهارچوب کلی روایت و هم در جزئیات اعمال عیسی از روایات ایلیا-الیشع الگوبرداری می‌کن��.

مؤلف تأکید می‌کن�� که الگوبرداری مرقس از روایت ایلیا-الیشع الزاماً به معنی آن نیست که مرقس در پیام الهیاتی خود هم از روایت ایلیا-الیشع پیروی کرده باشد.

آغاز فعالیت عیسی
نخستین کلمات انجیل مرقس اشاره به آیاتی از عهد عتیق است که وعده می‌ده�� پیش از آخرالزمان ایلیا دوباره ظهور خواهد کرد. سپس یحیی با ظاهری کاملاً شبیه ایلیا (پشمینه‌پوش�� با کمربندی چرمین) توصیف می‌شو��.

عیسی پس از تعمید گرفتن از یحیی، درست همچون ایلیا چهل روز در بیابان به سر می‌بر�� و حیوانات و فرشتگان خدمتش می‌کنن��. سپس صیادانی می‌بین�� و با یک اشاره، صیادان شغل و زندگیشان را رها می‌کنن�� و از پی عیسی می‌رون��. درست همان طور که ایلیا، الیشع را در حال کشاورزی می‌بین�� و با یک اشاره، الیشع شغل و زندگی‌ا�� را رها می‌کن�� و به دنبالش می‌رو��.

معجزات عیسی
معجزات عیسی و ایلیا-الیشع، بسیار شبیه به هم است:

�� زنده کردن مردگان: ایلیا (و الیشع) مردگان را زنده می‌کنن��. عیسی نیز پسر دختر رییس کنیسه (مرقس ۵: ۳۵-۴۳) را زنده می‌کن��.
�� شفای جذامیان: الیشع یک جذامی را شفا می‌دهن�� (۲ پادشاهان ۵: ۱-۱۴) و عیسی نیز جذامیان را شفا می‌ده�� (مرقس ۱: ۴۰-۴۳).
�� زیاد کردن غذا: ایلیا به قدرت اعجاز کاری می‌کن�� که آرد ناچیز زنی بیوه به مدت سه سال تمام نشود (۱ پادشاهان ۱۷: ۸-۱۵) و الیشع نیز با بیست قرص نان جمعیتی صد نفره را خوراک می‌ده�� و غذا زیاد می‌آی�� (۲ پادشاهان ۴: ۴۲-۴۴). عیسی نیز با پنج نان و دو ماهی، جمعیتی پنج هزار نفره را خوراک می‌ده�� و غذا زیاد می‌آی�� (مرقس ۶: ۳۰-۴۴).

مصائب عیسی
در هر دو روایت سه مرتبه پیشگویی می‌شو�� که ایلیا/عیسی بناست به زودی از شاگردانشان جدا شوند. الیشع سه بار سوگند می‌خور�� که دست از پیروی ایلیا نخواهد کشید، و پطرس به رغم سوگندی مشابه، سه بار عیسی را انکار می‌کن��.

عیسی پس از مرگ رستاخیز می‌کن��. الیشع نیز پس از مرگ سرشار از حیات بود و گرچه خود رستاخیز نکرد، اما وقتی مرده‌ا�� را در قبر او انداختند، مرده پس از برخورد به استخوان‌ها�� الیشع زنده شد.

سرانجام (گرچه این در مرقس موجود نیست) هم ایلیا و هم عیسی به آسمان صعود می‌کنن��. ایلیا به شاگردش الیشع می‌گوی��: «اگر شاهد صعود من به آسمان بودی، روح‌القد�� به تو خواهد رسید، وگرنه نه.» شاگردان عیسی نیز شاهد صعود عیسی به آسمان بودند و پس از آن روح‌القد�� را دریافت کردند."

"مهارت زیادی می‌خواه�� که بتوانی یک مجموعه داستان درباره «مرگ» بنویسی بی‌آن‌ک�� خواننده دلزده بشود یا فکر کند چقدر مرگ دلهره‌آو�� و عظیم است. اصلاً همین که موضوع مرگ مثل یک اتفاق معمولی توی داستان‌ه�� پیش می‌آی�� و شخصیت‌ه�� به‌سادگ�� با آن کنار می‌آیند�� بین برزخ و زندگی رفت‌وآم�� می‌کنن�� و خودشان را اسیر چنگال‌ها�� مرگ نمی‌بینند�� نشان می‌ده�� این کتاب، خواندنی‌س��.
"

"از بعضی جهات داستان خیلی خوبی است. مثلاً اینکه شخصیت اصلی داستان که شاعر هم هست، وضعیت خودش و هم‌بندی‌ا�� را ربط می‌ده�� به داستان هفت پیکر نظامی و شاه سیاه‌پو��. از طرفی اینکه نظامی هم خودش شاعر قصه‌گوی�� است و شاعر توی این کتاب هم دارد قصه خودش و بازجویی‌های�� را روایت می‌کن�� شباهت فرعی دیگری‌س�� که کتاب را جذاب می‌کن��. ولی برای من روایت، جاهای خالی هم داشت. از بعضی جاها با شتاب عبور کرده و حتی فرصت نداده شخصیتی توی روایت بنشیند و شکل بگیرد. مثل شخصیت سرمد که اتفاقاً شخصیت مهمی هم هست ولی حضورش در داستان، کوتاه و فشرده‌شد�� است."