Strich's Updates

"تا حالا شده با آدم‌های�� برخورد داشته باشید که در ظاهر خیلی محترمند و به نظر خیلی مظلوم میان ولی از اون طرف به طور مداوم و ریزی اذیتتون کنند؟ بعد برای اینکه اذیت میشید بهتون حس بدی بدن و با القای «من که نمی‌خواستم�� و «هدفم این نبود» و این حرف‌ه�� بیشتر اذیت کنند؟
مثل اینکه آدم های این مدلی خیلی زیادند.

نویسنده این کتاب یه روانپزشکه که به صورت نسبتا تخصصی ای در زمینه آدم‌ها�� منیپولیتیو(دستکاری روانی کننده) یا پرسونالیتی دیسوردرها(مثل نارسیسیستیک پرسونالیتی و...) کار میکنه و اومده اینجا به بررسی برخی رفتار های منیپولیتیو آدم ها پرداخته و اینکه چرا بعضی ها قربانی این رفتار ها میشن، مگه نمیبینن؟ که خب نه!
میگه آدم‌ه�� طبق ذاتشون و حالا تربیت و اخلاقیاتی که دارن غالبا فکر میکنن «اخی این آدمه داره عذاب می‌کشه�� یا دلشون میسوزه چون فکر میکنن «حتما قبلش خیلی سختی کشیده که الان اینطور میکنه» و بعد تر حتی به سمت «نکنه بخاطر من عذاب میکشه» پیش میرن و به اونا این فرصت رو میده که همین قسمت رو هدف بگیرن و همون کورت‌اگرش�� (تخاصم پنهان) رو ادامه بدن��.

میگه غالبا هم آدم‌های�� که همدل یا مسئولیت‌پذیر�� بیشتر در معرض این مدل منیپولیشن ها قرار می‌گیر�� چون به طور پیش‌فر�� باور دارن که دیگران هم نیت خوبی دارن و نمیخوان کسی رو قضاوت کنن.

ابتدای کتاب یه سری توضیحات راجع به شخصیت ها میده. بعدش نمونه مثال هایی از کیس های خود می‌زن��. به نظرم مفیدترین چپتر کتاب چپتر نهمه که اونجا نویسنده به‌طو�� مفصل درباره‌�� تکنیک‌های�� که افراد متخاصم پنهان (covert-aggressive) برای کنترل دیگران به کار می‌برن�� توضیح میده.
این تکنیک‌ه�� به شکلی طراحی شدن که قربانی رو سردرگم، گناهکار یا ضعیف کنن، بدون این که متوجه بشه داره دستکاری میشه. این افراد در ظاهر منطقی، مظلوم یا بی‌گنا�� به نظر میان، اما در واقع از روش‌ها�� حساب‌شده‌ا�� برای به دست گرفتن کنترل استفاده می‌کن��.

۱. مظلوم‌نمای�� یا بازی کردن نقش قربانی (Playing the Victim)
این روش یکی از مؤثرترین ابزارهای دستکاریه. فرد منیپولیتیو (که حالا بیشتر کوورت اگرسیو/متخاصم پنهان رو میگه)، خودش رو قربانی نشون میده تا در شما حس ترحم و گناه ایجاد کنه. برای مثال:
"بعد از این همه کاری که برات کردم، اینجوری باهام رفتار می‌کنی��"
"اگه منو دوست داشتی، این کارو نمی‌کرد��!"
یا هر روش دیگه ای که قربانی بودن شخص رو بولد کنه و باعث بشه شما احساس بدی پیدا کنین و تسلیم خواسته‌ها�� اون بشین.

۲. تحقیر و تخریب عزت‌نف�� (Undermining and Demeaning)
این افراد به شکلی مخفیانه، عزت‌نف�� شما رو کاهش میدن تا به خودشون وابسته نگهتون دارن. مثلا:
حرف‌ها�� تمسخرآمیز یا نیش و کنایه‌های�� که طوری گفته میشه که اگه اعتراض کنین، بگن "شوخی کردم!"
مقایسه‌�� مداوم شما با دیگران برای ایجاد حس ناکافی بودن.
زیر سؤال بردن دستاوردها و تصمیمات شما، طوری که به خودتون شک کنین.

۳. پروجکشن یا به عبارتی فرافکنی (Projection)
شخص منیپولیتیو مشکلات و خطاهای خودش رو به شما نسبت میده. مثلا اگه خودش دروغ بگه، شما رو به دروغگویی متهم می‌کن��. هدفش اینه که شما رو در موضع دفاعی قرار بده و حواس�� رو از رفتار خودش پرت کنه.

۴. ایجاد ابهام و گیج کردن (Evasion and Confusion)
این افراد عمداً از پاسخ‌ها�� مبهم و ضدونقیض استفاده می‌کن�� تا شما رو گیج کنن. مثلا
وقتی درباره‌�� یه مسئله مهم ازشون توضیح بخواین، بحث رو منحرف می‌کن��.
وقتی حرفی که زدن رو به یادشون میارین، میگن "من هیچ‌وق�� همچین چیزی نگفتم!" (گس‌لای�� Gaslighting)
از اطلاعات بیش از حد پیچیده یا مغلطه‌ها�� منطقی استفاده می‌کن�� تا ذهن شما رو خسته کنن.

۵. گس‌لایتین�� (Gaslighting) شاید بشه گفت ایجاد تردید در واقعیت
این روش یکی از خطرناک‌تری�� تکنیک‌ها�� دستکاریه. فرد متخاصم کاری می‌کن�� که قربانی به عقل، حافظه و درک خودش شک کنه. مثلاً:
"تو خیلی حساسی، من که همچین چیزی نگفتم!"
"داری خیالاتی میشی، مشکل از توئه!"
و غالبا گس‌لایت�� ها مکتوبات و مستندات رو هم حذف میکنند(نامه ها/ نوشته ها/پیام‌ه��) تا راحت‌ت�� بتونن دستکاری کنند تا قربانفرد مقابل به جای مقابله با فرد منیپولیتیو به خودش شک کنه و احساس کنه مشکل از خودشه.

۶. تغییر موضوع و فرار از مسئولیت (Diversion and Deflection)
وقتی ازشون بخواین درباره‌�� رفتارشون توضیح بدن، بحث رو عوض می‌کن��.
اگه احساس کنن دارین به حقیقت نزدیک می‌شین�� یه موضوع جنجالی مطرح می‌کن�� تا تمرکز شما رو از مسئله‌�� اصلی بردارن.
شما رو به بحث‌ها�� بی‌پایا�� می‌کشون�� تا خسته بشین و تسلیم بشین.

۷. مقصر جلوه دادن قربانی(Blaming the Victim)
میاد اشتباهات و مشکلات خودش رو گردن قربانی میندازه. مثلا:
"اگه انقدر سخت‌گی�� نبودی، من مجبور نمی‌شد�� دروغ بگم!"
"تو باعث شدی عصبانی بشم، خودت مقصری!"
این کار باعث میشه که قربانی به جای این که مسئولیت فرد منیپولیتیو رو به گردنش بذاره، خودش رو سرزنش کنه.

۸. گیلت‌تری�� یا القای احساس گناه (Guilt-Tripping)
این روش خیلی شبیه مظلوم‌نماییه�� ولی تمرکز اصلیش روی ایجاد حس گناه و وظیفه‌محوری��. مثلا:
"چرا همیشه من باید ازت خواهش کنم؟"
"آخه دلت میاد این روز مهم این کار رو کنی؟"
"بعد از این همه زحمتایی که برات کشیدم، اینجوری باهام رفتار می‌کنی��"
"اگه واقعاً دوستم داشتی، این کارو می‌کرد��!"
این جملات باعث میشن که قربانی احساس کنه داره به فرد دستکاری‌گ�� ظلم می‌کن�� و مجبور بشه طبق خواسته‌�� اون عمل کنه.
گاهی هم بهتون احساس گناه برا چیزایی میدن که اصلا دست شما نیست و به شما ربطی ندارند ولی مدلی می‌پیچون�� و ربط میدن و بقول کتاب دکمه ای رو فشار میدن که حس گناه به شما القا بشه و برا اینکه آدم بده نباشید کاری که می‌خوا�� رو براشون بکنید.

۹. وعده‌ها�� توخالی (Empty Promises)
فرد منیپولیتیو برای این که شما رو توی یه رابطه یا شرایط نامطلوب نگه داره قول‌های�� میده که هیچ وقت عملی نمی‌کن��. مثلاً:
"قول میدم دیگه تکرار نشه!" (ولی دوباره همون کار رو انجام میده)
"من به نظرت احترام میذارم ولی این یه کار هم بکن."
"فقط یه بار دیگه اینو تحمل کنی بعدش همه چیز درست میشه!"
هدفش اینه که شما رو در حالت انتظار نگه داره و از تصمیم‌گیر�� قاطع منصرف کنه.

۱۰. تهاجم پنهان (Covert Intimidation)
این افراد ممکنه تهدیدهای غیرمستقیم کنن، طوری که شما احساس خطر کنین ولی نتونین بهشون گیر بدین. مثلا:
"اگه این کارو نکنی، معلوم نیست چه اتفاقی بیفته!"
"من اگه عصبانی بشم، خودم هم نمی‌دون�� چیکار می‌کن��!"
این روش باعث میشه که شما از ترس عواقب، تسلیم خواسته‌ها�� اون بشین.

نویسنده اون اول میگه که خیلی از قربانی‌ه�� وقتی می‌خوا�� در برابر این افراد بایستن، احساس گناه می‌کن�� و فکر می‌کن�� دارن پرخاشگری می‌کنن�� در حالی که قاطعیت یعنی دفاع از حقوق و احساسات خود بدون آسیب زدن. برعکس، افراد کوورت‌اگرس��(متخاصم پنهان) سعی می‌کن�� مرزهای آدم‌ه�� رو نادیده بگیرن و با مظلوم‌نمای�� یا گیلت‌تری�� یا سایر تکنیک ها اون‌ه�� رو به عقب‌نشین�� وادار کنن. بعد میاد یه سری راهکار مقابله پیشنهاد میده که بعدا میام کامل میکنم این ریویو رو باهاشون، اما فعلا این چندتا باشند:

•مرزگذار��: وقتی که طرف مقابل تلاش می‌کن�� شما رو وادار کنه که از خواسته‌ه�� و نیازهای خودتون بگذرین، قاطعانه "نه" بگین��

•احسا�� گناه رو کنار گذاشتن: افراد منیپولیتیو روی احساس گناه آدم‌ه�� حساب باز می‌کن�� و باعث میشن این حس بهتون القا بشه که مراقبت از خودتون هم خودخواهی باشه.
ماندگاری روی تصمیم: آدمای منیپولیتیو دنبال راه‌های�� می‌گرد�� که شخص مقابل رو به سازش وادار کنن و به طور مداوم و ریزی پیشنهاد های جدید در امتداد خواسته اولیه میدن.

•ا�� بحث‌ها�� بی‌فاید�� دوری کردن: کلا وقتی میبینی طرف مقابل فقط می‌خوا�� به خواسته اش برسه و اصلا انگار به چیزی گوش نمی‌د�� در نتیجه بحث منطقی نیست و بهتره از ادامه‌�� مکالمه خودداری کنی.

فروردین ۱۴۰۴"