欧宝娱乐

鈥淜endinizi ger莽ekten bilebilir misiniz? Kadim filozoflar bilebilece臒inize inan谋rd谋. Peki, ya yan谋l谋yorlarsa? Ya zihninizin, i莽ine giremeyesiniz diye kap谋lar谋 s眉rekli kilitli tutulan odalar gibi,
asla do臒rudan eri艧emeyece臒iniz baz谋 k谋s谋mlar谋 varsa?
G枚r眉n眉艧ler yan谋lt谋c谋 olabilir. Sabah谋n erken saatlerinde g眉ne艧i izledi臒inizde, ufkun 枚tesinden y眉kseliyor gibi g枚r眉n眉r. G眉n boyunca g枚ky眉z眉n眉 boydan boya kat eder ve sonunda batar. Bu, bizi, g眉ne艧in d眉nyan谋n etraf谋nda d枚nd眉臒眉n眉 d眉艧眉nmeye iter. Y眉zy谋llar boyunca insanlar bunun b枚yle oldu臒una inand谋. Ama 枚yle de臒ildi. On alt谋nc谋 y眉zy谋lda g枚kbilimci Nicolaus Copernicus, di臒er g枚kbilimcilerin daha 枚nce bu konuda 艧眉pheleri olmu艧 olsa da bunu fark eden ilk ki艧iydi. Kopernik Devrimi, yani d眉nyan谋n g眉ne艧 sisteminin merkezinde olmad谋臒谋 fikri 艧ok etkisi yaratt谋.
On dokuzuncu y眉zy谋l谋n ortalar谋nda, daha 枚nce g枚rd眉臒眉m眉z 眉zere (25. B枚l眉m) , bir s眉rprizle daha kar艧谋la艧t谋k. O zamana kadar insanlar, hayvanlardan tamamen farkl谋 ve 罢补苍谤谋 迟补谤补蹿谋苍诲补苍 tasarlanm谋艧 gibi g枚r眉n眉yordu. Fakat Charles Darwin'in do臒al se莽ilim yoluyla evrim
teorisi, insanlar谋n 艧empanzelerle ortak atalara sahip oldu臒unu ve 罢补苍谤谋 迟补谤补蹿谋苍诲补苍 tasarland谋臒谋m谋z谋 varsaymaya gerek olmad谋臒谋n谋 g枚sterdi. Bu tasar谋m谋n sorumlusu gayri艧ahsi bir s眉re莽ti. Darwin'in teorisi, nas谋l maymunumsu yarat谋klardan geldi臒imizi ve onlara ne kadar yak谋n oldu臒umuzu ortaya koyuyordu. Darwinci devrimin etkileri g眉n眉m眉zde hala hissedilir. Sigmund Freud'a g枚re (1856- 1 939) , insan d眉艧眉ncesindeki 眉莽眉nc眉 b眉y眉k devrim, kendi ke艧fiyle bilin莽d谋艧谋 ger莽ekle艧mi艧ti. Yapt谋臒谋m谋z pek 莽ok 艧eyin i莽imizde sakl谋 arzular 迟补谤补蹿谋苍诲补苍 y枚nlendirildi臒ini fark etti. Onlara do臒rudan eri艧emeyiz, ama bu onlar谋n yapt谋klar谋m谋z谋 etkilemesini engellemez. Yapmak istedi臒imiz, fakat yapmak istedi臒imizin fark谋nda olmad谋臒-谋m谋z 艧eyler vard谋r. Bu bilin莽d谋艧谋 arzular, ya艧amlar谋m谋z ve toplumu d眉zenleme bi莽imimiz 眉zderin bir etkiye sahiptir. Bunlar, insan uygarl谋臒谋n谋n en iyi ve en k枚t眉 yanlar谋n谋n kayna臒谋d谋r. Benzer bir d眉艧眉nce Friedrich Nietzsche'nin eserlerinde bulunur ancak bu ke艧fin sahibi Freud'dur. 鈥�(261-262)

鈥淔elsefe tarihindeki t眉m 艧眉pheciler Pyrrhon kadar u莽 noktada de臒ildi. Her zaman her 艧ey ku艧ku alt谋ndaym谋艧 gibi ya艧amak yerine, varsay谋mlar谋 sorgulayan ve inand谋臒谋m谋z 艧eylere dair kan谋tlara yak谋ndan bakan muazzam bir 谋l谋ml谋 艧眉phecilik gelene臒i de vard谋r. Bu 莽e艧it bir 艧眉pheci sorgulama, felsefenin 枚z眉nde yatar. Asl谋nda bu anlamda t眉m b眉y眉k filozoflar 艧眉phecidir. Bu dogmatikli臒in kar艧谋t谋d谋r. Dogmatik olan biri ger莽e臒i bildi臒inden 莽ok emindir. Filozoflar dogmaya meydan okurlar. 陌苍蝉补苍濒补谤谋苍 yapt谋klar谋 艧eye neden inand谋klar谋n谋, sonu莽lar谋n谋 desteklemek i莽in ellerinde ne gibi kan谋tlar oldu臒unu sorarlar. Sokrates ve Aristoteles'in yapt谋klar谋 buydu, g眉n眉m眉z filozoflar谋 da ayn谋 艧eyi yapar. Ama bunu sadece huzursuz etmek ad谋na yapmazlar. Il谋ml谋 felsefi 艧眉phecili臒in amac谋 ger莽e臒e yakla艧mak, en az谋ndan ne kadar az bildi臒imizi ya da bilebildi臒imizi g枚stermektir. Bu t眉r bir 艧眉pheci oldu臒unuz i莽in u莽urumun kenar谋ndan d眉艧me tehlikesine girmeniz gerekmez. Ancak farkl谋 sorular sormaya haz谋rl谋kl谋 olman谋z ve insanlar谋n verece臒i cevaplar hakk谋nda ele艧tirel d眉艧眉nmeniz gerekir. 鈥�(38-39)

Bir g眉n y眉r眉y眉艧 i莽in d谋艧ar谋 莽谋kt谋n谋z ve kontrolden 莽谋kan bir trenin be艧 i艧莽iye do臒ru s眉ratle ilerledi臒ini g枚rd眉n眉z. Makinist, muhtemelen kalp krizinden dolay谋, bilincini yitirmi艧 durumda. E臒er bir 艧ey yap谋lmazsa, i艧莽ilerin hepsi 枚lecek. Tren t眉m i艧莽ileri ezip ge莽ecek. Tren o kadar h谋zl谋 geliyor ki, ka莽mak i莽in zamanlar谋 yok. Ama bir umut var. Tren be艧 ki艧iye gelmeden 枚nce raylar 莽atallan谋yor ve di臒er ray 眉zerinde yaln谋zca bir i艧莽i bulunuyor. Trenin makas de臒i艧tirip be艧 i艧莽inin bulundu臒u y枚nden sapmas谋n谋 ve di臒er raydaki tek i艧莽iyi 枚ld眉rmesini sa臒layacak kola yeterince yak谋ns谋n谋z. Bu masum adam谋 枚ld眉rmek sizce do臒ru olan谋 yapmak m谋d谋r? Say谋lar g枚z 枚n眉nde bulundurulursa do臒rudur: Bir ki艧iyi 枚ld眉rerek be艧 ki艧inin hayat谋n谋 kurtarm谋艧 olurdunuz. Bu da mutlulu臒u en b眉y眉k seviyeye 莽谋karmal谋d谋r. Bir莽ok insana bu yap谋lmas谋 do臒ru olan 艧ey gibi gelir.
Ger莽ek hayatta treni di臒er raya ge莽irmek ve bunun sonucu olarak bir ki艧inin 枚l眉m眉n眉 izlemek olduk莽a zordur. Ne var ki, teredd眉t edip be艧 ki艧inin 枚l眉m眉n眉 izlemek bundan 莽ok daha k枚t眉 olacakt谋r.(322)

D眉艧眉nce deneyi, belirli bir konudaki hislerimizi ya da filozoflar谋n dedi臒i gibi, "sezgilerimizi" ortaya 莽谋karmak i莽in tasarlanan hayali bir durumdur. Filozoflar bunu 莽ok kullan谋r. D眉艧眉nce deneyleri, bize, s枚z konusu edilene daha yak谋ndan odaklanmam谋za izin verir. Buradaki felsefi soru 艧udur: "Daha fazla ki艧iyi kurtarmak i莽in bir ki艧inin feda edilmesi ne zaman kabul edilebilir?" Kontrolden 莽谋kan tren hikayesi, bu soru hakk谋nda d眉艧眉nmemize olanak sa臒lar. D眉艧眉nce deneyi, temel unsurlar谋 yal谋t谋r ve bize, b枚yle bir eylemin yanl谋艧 oldu臒unu hissedip hissetmedi臒imizi g枚sterir. (324)

Bununla ili艧kili bir 枚rnek hayal edelim. Amerikal谋 filozof Judith Jarvis Thomson, orijinal problemin bir ba艧ka versiyonunu tasarlam谋艧t谋r. Kontrolden 莽谋kan tren bu sefer d眉z bir hat 眉zerinde, e臒er bir 艧ey yapmazsan谋z kesinlikle 枚lecek olan talihsiz be艧 i艧莽iye do臒ru ilerlemektedir. Bir k枚pr眉n眉n 眉zerindesiniz ve yan谋n谋zda 莽ok iri bir adam var. Yeterince a臒谋r olan bu adam谋 k枚pr眉den a艧a臒谋 atarsan谋z, be艧 i艧莽iye 莽arpmadan 枚nce treni yava艧latacak ve durduracakt谋r. Diyelim ki bu adam谋 trenin 枚n眉ne itecek kadar g眉莽l眉s眉n眉z, bunu yapmal谋 m谋s谋n谋z? (324-325)