ŷ

Jump to ratings and reviews
Rate this book
Rate this book
بخش اول از پیرایش جدیدکتاب شانام اثر سترگ استاد ابوالقاسم فردوسی توسط جناب دکتر خالطق مطلق است که چندسالی پس از انتشار تصحیح انتقادی ایشان در هشت جلد توسط ایشان آماده انتشار شد. گفتنی ست این کتاب حاصل بیش از پنجاه سال تلاش ارزشمد جناب دکتر بر روی شانام بود و بر اساس تصحیح انتقادی بر پایه آخرین نسخه های یافته شده شانام مانند نسخه فلورانس و نسخه بیروت تهیه شده است. بنا به گفته جناب دکتر خالقی تا پیدا شدن نسخه قدیمی تری از نسخ موجود می تواند معتبرترین نسخه شانام شناخته شود. یادداشت های شانام که در سه جلد همراه با دوره هشت جلدی انشتار یافته بود برای این نسخه نیز کاربرد داشته و در چاپ های آینده آن دوره، بییت های این پیرایش کنونی اضافه خواهد شد. همچنین برای اولین بار دکتر خاطقی اقدام به نشانه و حرکت گذاری بر روی بسیار از کلمات کرده که خوانش کتاب را بسیار آسانتر نموده است. گفتنی ست انتخاب ایشان نزدیکترین خوانش به خوانش زمان فردوسی در منطقه خراسان می باشد.

995 pages, Hardcover

First published January 1, 1010

1,334 people are currently reading
15.4k people want to read

About the author

Abolqasem Ferdowsi

370books327followers
Abolqasem Ferdowsi (Persian: ابوالقاسم فردوسی), the son of a wealthy land owner, was born in 935 in a small village named Paj near Tus in Khorasan which is situated in today's Razavi Khorasan province in Iran.
He devoted more than 35 years to his great epic, the Shāhnāmeh. It was originally composed for presentation to the Samanid princes of Khorasan, who were the chief instigators of the revival of Iranian cultural traditions after the Arab conquest of the seventh century. Ferdowsi started his composition of the Shahnameh in the Samanid era in 977 A.D. During Ferdowsi's lifetime the Samanid dynasty was conquered by the Ghaznavid Empire. After 30 years of hard work, he finished the book and two or three years after that, Ferdowsi went to Ghazni, the Ghaznavid capital, to present it to the king, Sultan Mahmud.

Ferdowsi is said to have died around 1020 in poverty at the age of 85, embittered by royal neglect, though fully confident of his work's ultimate success and fame, as he says in the verse:
" ... I suffered during these thirty years, but I have revived the Iranians (Ajam) with the Persian language; I shall not die since I am alive again, as I have spread the seeds of this language ..."

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
3,712 (68%)
4 stars
1,063 (19%)
3 stars
472 (8%)
2 stars
120 (2%)
1 star
67 (1%)
Displaying 1 - 30 of 490 reviews
Profile Image for Ahmad Sharabiani.
9,563 reviews724 followers
February 19, 2022
Shahnameh: The Persian Book of Kings In Nine Volume, Abolqasem Ferdowsi

The first modern critical edition of the Shahnameh was prepared by a Russian team led by E. E. Bertels, using the oldest known manuscripts at the time, dating from the 13th and 14th centuries, with heavy reliance on the 1276 manuscript from the British Museum and the 1333 Leningrad manuscript, the latter of which has now been considered a secondary manuscript.

In addition, two other manuscripts used in this edition have been so demoted. It was published in Moscow by the Institute of Oriental Studies of the Academy of Sciences of the USSR in nine volumes between 1960 and 1971.

تاریخ نخستین خوانش: سال1970میلادی

شانام فردوسی در نه جلد؛ مسکو، انستیتو ملل آسیا، سال1966میلادی

تاریخ بهنگام رسانی 07/03/1400هجری خورشیدی؛ 29/11/1400هجری خورشیدی؛ ا. شربیانی
Profile Image for Ahmad Sharabiani.
9,563 reviews724 followers
April 19, 2022
شانام فردوسی (شش جلد)؛ = Shahnameh: The Persian Book of Kings, Abolqasem Ferdowsi

I have struggled much these thirty years
in order to keep Persian.
Ferdowsi.

Firdowsi Tusi (c. 940�1020), or Ferdowsi was a Persian poet and the author of Shahnameh (Book of Kings), which is the world's longest epic poem created by a single poet, and the national epic of Greater Iran.

Ferdowsi is celebrated as the most influential figure in Persian literature and one of the greatest in the history of literature. Among the great works of world literature, perhaps one of the least familiar to English readers is the Shahnameh: The Persian Book of Kings, the national epic of Persia.

This prodigious narrative, composed by the poet Ferdowsi between the years 980 and 1010, tells the story of preislamic Iran, beginning in the mythic time of Creation and continuing forward to the Arab invasion in the seventh century.

As a window on the world, Shahnameh belongs in the company of such literary masterpieces as Dante's Divine Comedy, the plays of Shakespeare, the epics of Homer� classics whose reach and range bring whole cultures into view. In its pages are unforgettable moments of national triumph and failure, human courage and cruelty, blissful love and bitter grief.

In tracing the roots of Iran, Shahnameh initially draws on the depths of legend and then carries its story into historical times, when ancient Persia was swept into an expanding Islamic empire.

تاریخ خوانش ای نسخه: روز دهم ماه ژوئن سال2009میلادی

عنوان: شانام فردوسی؛ شاعر: ابوالقاسم فردوسی؛ ویرایش: فریدون جنیدی؛ تهران، بنیاد نیشابور، نشر بلخ؛ سال1387؛ در شش جلد؛ شابک دوره9789646337442؛ موضوع: شعر شاعران ایران - سده چهارم هجری - سده11میلادی

شانام اثر حکیم «ابوالقاسم فردوسی طوسی»، حماسه ‌ا� منظوم، دربرگیرنده نزدیک به پنجاه هزار بیت تا نزدیک به شصت و یک هزار بیت است و یکی از بزرگ‌تری� و برجسته� ترین سروده� های حماسیِ جهان است، که سرایش آن دست‌آورد� دست‌ک� سی سال کارِ پیوسته ی این سخن‌سرا� نامدار ایرانی است؛ موضوع این شاهکار ادبی، افسانه� ها و تاریخ ایران از آغاز تا حمله ی عرب‌ه� به ایران در سده ی هفتم میلادی است (شانام از سه بخش اسطوره، پهلوانی و تاریخی شکل گرفته است) که در چهار دودمان پادشاهیِ «پیشدادیان»، «کیانیان»، «اشکانیان» و «ساسانیان» گنجانده می‌شو�

فردوسی سرایش خود و منبع آن را چندین بار «نامه»، «نامه ی باستان»، «نامه ی خسروان»، «نامه ی شهریار» و از این دست نامیده، اما در هیچ‌جای� آن را «شانام» یا در تنگنای وزن، «شهنامه» نام نداده ‌است� تنها در یک بیت از هجونامه «شهنامه» آمده ‌است� اما همه ی آثار منظوم و منثور در آن روزگار را � که دربردارنده ی پادشاهی ایران، از کیومرث تا یزدگرد بود، بیشتر «شانام» خوانده� اند، و نام منبع فردوسی هم «شانام ی ابومنصوری» بوده است؛ گذشته از این‌ها� منابع پس از فردوسی، اثر او را «شانام» نامیده� اند، و در همه ی دست‌نویس‌ها� آن و برگردان عربی نیز، نام آن «شانام» آمده� است؛ با نگرش به این نشانه� ها و اینکه «شانام» برگردان پارسی «خدای ‌نامگ� در پهلوی بوده، گمانی برجای نمی‌مان� که نام این کتاب «شانام» بوده ‌اس�

تاریخ بهنگام رسانی 09/04/1399هجری خورشیدی؛ 29/01/1401هجری خورشیدی؛ ا. شربیانی
Profile Image for M&A Ed.
365 reviews59 followers
August 21, 2024
بی نظیر و تمام!
Profile Image for BookHunter M  ُH  َM  َD.
1,654 reviews4,344 followers
September 12, 2022

تخيل تقرأ تاريخ 4000 سنه فى ساعتين منقول عن الفارسيه و محولا من شعر الى سجع بلغة القرن الحادى عشر بكل ما فيه من اساطير و نخع و صدف و حكايا مكرره و مزوره و اسماء صعبة النطق و اعداد لا تحصى من الملوك و المؤامرات و الملاحم الكبرى
لا املك الا ان اقول
سمعنى سلام
سلامتك يا دماغى
!!!!! :-)
Profile Image for J.G. Keely.
546 reviews12k followers
February 28, 2017
The history of the world is a history of jerks. Starting with Gilgamesh, our earliest epic hero, who makes everyone wrestle him until they are exhausted then goes off to sleep with their wives while they pray to the gods to deliver them, to Achilles sulking in his tent, the Athenians sentencing Socrates to die because he talks too much, or Tacitus writing of how Caligula, Claudius, and Nero ruled through assassination and manipulation.

Sure, there are always a few level-headed, intelligent fellows, like Caesar, Odysseus, the Sire de Coucy--and in the Shahnameh, Rostam--but even they can't escape the machinations of the headstrong, foolish jerks that surround them. As far as Epics go, the Shahnameh is one of the darkest I've read, with a jerk quotient that's off the charts. The whole thing progresses as a series of blood feuds, deadly (and tragic) misunderstandings, endless duels over minor points of honor, fathers against sons, sons against mothers, uncles against everyone, mistrust and malicious rumor, and greed-driven betrayals.

Sure, there are a few genuinely reasonable guys throughout, but you can always bet that, in the end, some unstable noble with a chip on his shoulder is going to mess everything up. However, that isn't to say that the jerks are nonsensical or comically evil--pretty much every one has a good side, a sense of honor, a family--it's just that most of them seem to have the emotional self-control of a toddler.

It reminded me of the nobles in who would spend all of their crusading gold on matching green silk doublets and then show up to the battle without armor or supplies. Certainly, I never found the characters' actions unlikely, though I would have appreciated a bit more explanation from Ferdowsi on precisely why certain individuals kept making the same stupid errors. Much of the depth and sympathy in the Iliad stems from the fact that Homer uses the power of rhetoric to make it easy to understand the motivations behind all the pointless conflicts.

Ferdowsi is a masterful writer, however, and his prose is full of a vital energy, a poetry of odd and evocative metaphors that made the scenes something more than simply real--made them mythical. The image of an elephant's legs being so stained with man's blood that they seem to be 'pillars of coral', or Rustam's statement that, though he serves the Shah, he is still king of the world, his horse a throne, his sword a seal, his helm a crown, or this description of the coming of a Great Prophet (though I am unsure which one) to Persia:
He reared throughout the realm a tree of godly foliage, and men rested beneath its branches. And whosoever ate of the leaves thereof was learned in all that regardeth the life to come, but whosoever who ate of the branches was perfect in wisdom and faith.

Unfortunately, this translation is incomplete, ending before the coming of Eskandar (Alexander the Great), the full poem being longer than the Iliad and Odyssey combined, so it seems the rest shall have to wait.

Also delightful, particularly for the devoted fantasist, is the depiction of remarkable and wondrous magics of many sorts, from guardian spirits and races of magical beings, both fair and wicked, to great wizard-kings who transform into poison-spitting serpents and watch the world through crystal globes. It is always inspiring to witness depictions of magic that truly surprise and mystify the reader, capable of suggesting a marvelous world somewhere beyond our own.

Of course, to any student of the tradition of the cultural epic, the great work which captures the spirit of a people and an age, and sets the precedent for all works to follow, few works are equal in scope, artistry, and influence--perhaps only that of Homer and Virgil, the Ramayana and Mahabharata of India, the Four Great Novels of China, and the Bible.
Profile Image for Samaneh Khanlari.
145 reviews71 followers
May 14, 2012
با دبیر ادبیات مان کل انداختم یک بار... او می گفت برترین سوگنامه ادب پارسی سوگ تهمینه در مرگ سهراب است... من میگفتم نوحه ی مجنون در مرگ لیلی ست...الان که فکر میکنم برای او که مادر بود قطعا سوگ تهمینه سوزناک تر است...برای من که عاشق بودم به زعم خود نوحه مجنون در مرگ لیلی...
Profile Image for Vincent Asaro.
Author9 books11 followers
June 19, 2013
This is perhaps the greatest collection of stories I have ever read! It is a true "dream book"; if you love wonder stories, myths and heroic epics this is the kind of saga you dream about. Every story is better than the one preceding it and it keeps mounting until it reaches heights of imagination and storytelling that are all but untouchable. As in Persian poetry the language is rich, layered and achingly beautiful. It is basically a long family saga but it never gets too complicated to follow.

A perfect book: humanizing, imagination-expanding and a towering work of literature.
Profile Image for فؤاد.
1,092 reviews2,202 followers
March 31, 2021
سرایش شانام
قصه ی سرایش شانام معروف است. فردوسی برای تظلّم به غزنه (پایتخت محمود غزنوی) می رود. در قصر شاه، سه شاعر نامدار دربار را می بیند. می پرسند "کیستی؟" می گوید "شاعرم."
شاعران دربار، برای دست انداختن دهقان زاده ی دهاتی، می گویند "ما هر یک فی البداهه یک مصرع می گوییم، تو مصرع چهارم را بگوی تا قدرت شاعری هر یک معلوم شود."
می سرایند:
چون عارض تو ماه نباشد روشن
همرنگ رخت گل نبوَد در گلشن
مژگانت همی گذر کند از جوشن
و فردوسی می سراید:
مانند سنان گیو در جنگ پشن

سه شاعر دیگر مبهوت می مانند و می پرسند "گیو و پشن کیستند؟" و فردوسی شرح داستان باستان را باز می گوید. پس او را به سلطان غزنه معرفی می کنند و سلطان پیشنهاد سرایش شانام را می دهد.

منبع اصلی فردوسی در سرایش شانام، ظاهراً شانام ی ابومنصوری است. کتابی منثور که توسط چهار دانشور زرتشتی (ماخ و شاهوی و یزدانداد و شادان) روایت شده است و اکنون، جز مقدمه ی آن، باقی نمانده است.

بخشی که من خواندم

description
اسکندر و درخت سخنگو

بخش اسکندر، مرز بین افسانه و تاریخه. از طر��ی، بعضی از قسمت هاش واقعیه، مثل مردن اسکندر در بابل در سنین جوانی، یا شاگرد ارسطو بودنش، یا شکست دارا (داریوش سوم) و کشته شدن دارا به دست افراد خودش و...
از طرفی بیشتر قسمت هاش افسانه است. مثل جستجو در ظلمات به دنبال آب حیات، یا دیدن اسرافیل، یا دیدن درخت سخنگو که خبر مردنش رو بهش میده.

شیوه ی داستان پردازی فردوسی، از یه جهت خیلی جالبه و اون پرداختن به بعضی جزئیاته که شاید ما اطلاعی ازش نداشته باشیم. مثل این که نامه های پر ارزش رو روی پارچه ی حریر می نوشتن، یا این که چطور فرستاده ها به درگاه شاهان می رفتن یا چیزهای مشابه.

اما از طرف دیگه، روایتش بیشتر جاها خیلی خسته کننده و تکراری میشه. پر از حرف های و پندهای تکراری، یا توصیف های مشابه و مکرره. مثلاً نامه های پادشاهان (بخش اسکندر پر از این نامه نگاری ها بود) همیشه مشتمل بر حداقل بیست بیت هستش و مضموناً همه عین همدیگه هستن. همین طور شرح جنگ ها یا تاجگذاری شاه ها، یا ورود شاه ها به شهرها، یا توصیف هدایایی که شاه ها برای هم میفرستن.
اگه این حدیث های مکرر، حذف میشدن، شانام شاید نصف میشد، مخصوصاً حدس میزنم که بخش تاریخی شانام پر از این نوع حدیث های مکرر باشه.
Profile Image for Z. Aroosha Dehghan.
346 reviews80 followers
February 8, 2025
《پایا� جلد یکم از قرار شبانه‌� نیم ساعت با فردوسی�
***
برای من، شانام کلا جایگاه ویژه‌ا� داره. هر چقدر هم در اون ریز بشم نه می‌تون� و نه دانشش رو دارم که ایرادی بگیرم پس طبیعیه که امتیاز کامل رو بهش میدم.
اما درباره‌� تصحیح چهار جلدی استاد خالقی مطلق؛
این جلد و جلد دوم رو بیشتر از بقیه دوست دارم چون پر از تاریخ اساطیری و یادمان‌ها� خداینامه و داستان‌هایی� که فقط از طریق اوستا و شانام به ما رسیده و اگر فردوسی نبود، شاید امروز نشانی از این تاریخ اساطیری نداشتیم.
گذشته از این، دلچسب‌تری� داستان‌ها� شانام برای من، داستان‌ها� سیاوش و فَروده که هر دو در همین جلد هستند پس باز هم امتیاز کامل.

**
از روزی که تصمیم گرفتم شانام رو پیوسته و پشت سر هم بخوانم کم‌وبی� سه ماه می‌گذر� و خوشحالم که امشب تونستم به یک چهارم هدفم برسم. با قدرت میرم که جلد بعدی رو آغاز کنم.
**
درباره‌� شانام‌خوان�:
شانام رو میشه به دو شیوه خواند
یک) از آغاز تا پایان پشت سر هم و پیوسته
دو) داستانی و جدا جدا (یک داستان رو انتخاب کنید و بخوانید)
من هر دو روش رو امتحان کردم. هر کدوم لذت‌ه� و ویژگی‌ها� خاص خودشون رو دارند اما اگر بار اول هست که سراغ این شاهکار میرید، روش دوم رو پیشنهاد می‌کن�. اگر سخت با شعر ارتباط می‌گیری� از داستان‌های� آغاز کنید که پیش از خواندن شانام هم ازشون آگاهید. کنار این کتاب، می‌تونی� از واژه‌نامه‌� شانام نوشته‌� استاد خالقی مطلق هم استفاده کنید.
و در نهایت؛ پادکست شانام‌خوان� هم گزینه‌� خوبی برای آغاز راهه اما فقط برای آغاز چون بعضی جاها لحن گوینده خوب نیست و اصلا اون حس حماسی و جنگاوری صحنه‌ها� نبرد رو منتقل نمی‌کن�.
Profile Image for Ahmad Sharabiani.
9,563 reviews724 followers
February 5, 2018
Shahnameh: The Persian Book of Kings, Abolqasem Ferdowsi, Dick Davis (Translator), Azar Nafisi (Foreword)
Among the great works of world literature, perhaps one of the least familiar to English readers is the "Shahnameh: The Persian Book of Kings," the national epic of Persia. This prodigious narrative, composed by the poet Ferdowsi between the years 980 and 1010, tells the story of pre- Islamic Iran, beginning in the mythic time of Creation and continuing forward to the Arab invasion in the seventh century.
تاریخ نخستین خوانش: ماه دسامبر سال 2007 میلادی
ا. شربیانی
Profile Image for Peiman E iran.
1,437 reviews984 followers
January 25, 2019
‎دوستان� گرانقدر، باید بدانید که، کسی «میهن پرست» و انسان دوست میباشد که مردمِ سرزمینش را نسبت به راستی و درستی ها آگاه میکند
‎بهتری� مثال برای این موضوع، شاهنامۀ استاد گرانقدر و میهن پرست بزرگی به نامِ «فردوسی» میتواند باشد
‎پی� از هرچیز، با تمامِ احترامی که برای جناب خالقی، قائل میباشم.. باید بگویم که ایشان هرچه اشتباه بوده را واردِ شانام کرده و تصور نموده است که درست نوشته و واژگان را درست فهم نموده است... تا جایی که میتوانید، برایِ تهیهٔ شانام و خواندنِ آن، از نسخهٔ آقای خالقی استفاده نکنید
‎د� ریویویی کامل، سعی میکنم اشتباهات نسخهٔ خالقی را برایتان بنویسم
---------------------------------------------
‎عزیزانم� در زمانِ فردوسی شاعرانِ زیادی بودند که چه در دربار و چه در بیرون از دربار، در تمجید و ستایش از سلطان "محمود غزنوی" شعر میسرودند و پاداش هایِ بسیار زیادی نیز دریافت مینمودند
‎ول� فردوسی در انزوا سالها نشست و بر خلافِ گفتۀ عده ای بیسواد و عرب پرست، فردوسی به سفارشِ هیچ پادشاه و حاکمی، بلکه با نظرِ خویش، سراییدنِ شانام را در زمان سامانیان آغاز نمود و در موردِ بزرگانِ ایران و تاریخِ شکوهمند این مرز و بوم و بزرگواری های ایرانیان و البته غم و دردهای آنها نوشت
‎شای� اگر زنده یاد فردوسی و شانام اش نبود، ما در حال حاضر با این همه تحریفِ مورخانِ دروغگو و ایرانی ستیز، هیچ وقت با عظمتِ شاه های ایرانی و سرزمین ایران باستان و تاریخِ کیانیان یا پیشدادیان آشنا نمیشدیم
‎بدو� اغراق میتوان گفت، کتاب فردوسی در دنیا و تاریخِ انسان، در نوع خویش بینظیر است
‎ب� انصافی است اگر بخواهیم کسی همچون «هومر» یا «ویکتور هوگو» را با فردوسی مقایسه کنیم
‎فردوس� در توس بدونِ کوچکترین شعار و شمشیر کشی و جنگ و بدون خواستهٔ مالی، به تنهایی کتابی نوشت که از 100 ها لشگرِ سرتا پا مصلح، اثرگذارتر و مفیدتر بود
‎خیل� ها مانندِ طوطی سخن دیگران را تکرار میکنند و آموخته اند که بگویند: سعدی و مولانا به ایرانیان درس اخلاق میداده اند، و سعدی بزرگترین آموزگارِ اخلاق است... البته کسی منکرِ این موضوع نیست که سعدی بسیار اخلاق گرا و مبادیِ آداب بوده است، ولی اگر با دقت شانام را بخوانیم متوجه میشویم که فردوسی بزرگترین استادِ اخلاق و آداب ایرانی بوده و میباشد
‎حافظ� گرامی و سعدی بزرگوار، در ستایشِ فردوسی بارها شعر سروده و فردوسی را استادِ خویش دانسته اند
‎سعد� میگوید
‎چ� خوش گفت فردوسی پاکزاد
‎ک� رحمت بر آن تربت پاک باد
****
‎اگ� بخواهم مثالی برای اخلاقِ نیکِ فردوسی بیاورم، باید از شعرِ فردوسی در موردِ "دقیقی" یاد کنم، که بر دقیقی خرده گرفته است که چنانچه در موردِ ایرانِ و بزرگانِ ایران مینویسی و میسرایی باید به بهترین شکلِ ممکن باشد، به غیر از این، بی احترامی به این سرزمینِ پاک نموده ای
‎فردوس� خردمند مینویسد

‎چ� از دفتر این داستانها بسی
‎هم� خواند خواننده بر هر کسی
‎جها� دل نهاده برین داستان
‎هما� بخردان نیز و هم راستان
‎جوان� بیامد گشاده زبان
‎سخ� گفتنی خوب و طبع روان
‎ب� شعر آرم این نامه را گفت من
‎از� شادمان شد دلِ انجمن
‎جوانی� را خوی بد یار بود
‎هم� ساله با بد به پیکار بود
‎بدا� خویِ بد جان شیرین بداد
‎نبو� از جهان دلش یک روز شاد
‎بر� تاختن کرد ناگاه مرگ
‎نهاد� به سر بر یکی تیره ترگ
‎یکای� ازو بخت برگشته شد
‎ب� دست یکی بنده بر کشته شد
‎برف� او و این نامه ناگفته ماند
‎چنا� بخت بیدار او خفته ماند
‎ب� نقل اندرون سست گشتش سخن
‎� زو نو نشد روزگار کهن
‎نگ� کردم این نظم و سست آمدم
‎بس� بیت ناتندرست آمدم
‎چ� طبعی نداری چو آب روان
‎مب� دست زی نامه ی خسروان
‎چ� بند روان بینی و رنج تن
‎ب� کانی که گوهر نیابی مکن

‎بای� یادآوری کنم که "دقیقی" پیش از "فردوسی" شروع به سرودنِ شانام کرده بود و چیزی حدود 1000 بیت در مورد "زرتشت" سروده بود، ولی متأسفانه به رفتارِ بدی دست میزد که آن عمل در آن زمان به نامِ "غلام بارگی" خوانده میشد و همان مفهومِ "بچه بازی" و لواط با پسرِ کم سن و سال را میدهد... ولی فردوسی بزرگ حاضر نیست نامی از این عملِ زشت در شانام بیاورد و فقط میگوید جوانیَش را خوی بد یار بود... و قلمش را آلوده به نوشتنِ این کار زشت نکرده است تا در شانام نامی از این کارِ سخیف برای ایرانیان برده نشده باشد
***
‎ب� حمله مغول های وحشی، بسیاری از آثارِ ارزندۀ هنرمندان ما نابود شد آثاری همچون، اشعار و آثار رودکی، عنصری و حتی بخش هایی از تاریخِ بیهقی، ولی میبینیم که شاید در این چند سال در اشعارِ حکیمِ بزرگ فردوسی، تحریف ایجاد شده، امّا شانام نابود نشد و یا عرب پرستان نتوانستند آن را نابود کنند، چراکه شانامٔ فردوسی در دل و جان مردم این سرزمین نفوذ کرده بود... مردم دهان به دهان و دست به دست نسخه هایی از شانام را در سراسر ایران بخش نمودند، امّا متأسفانه شانام ای که مربوط به 50 تا 200 سال پس از فردوسی باشد در دست نمیباشد.. تا پیش از حملهٔ مغول ها مردمِ ایران زمین به قدری وابستهٔ شانام شده بودند و شانام در بین خانواده ها وارد شده بود که حاکمان اسلامی و حتی شاعران و نویسندگانِ مسلمان همچون "مولانا" با این کتاب مشکل داشتند، چراکه ایرانیان قرآن، کتاب تازیان را فراموش کرده بودند و قرآن را مسخره و بی ارزش میدانستند... مولانا و شمس بارها میگفتند: <شانام> و <کلیله دمنه> را از خانه هایتان بیرون بیاندازید و قرآن را بخوانید... شاید به همین دلیل است که مولانا در بینِ عرب پرستان از محبوبیتِ خاصی برخوردار است و او را بزرگتر از آنچه بوده، جلوه میدهند
‎اعرا� و شاعران عرب میگفتند: با اینکه عرب در سرودن شعر سابقه ای دیرینه ای دارد، ولی هیچ شاعری نتوانسته همچون فردوسی منظومه ای این چنینِ زیبا و دلنشین بسراید. و میگفتند: شانام نزد ایرانی ها دقیقاً همچون قرآن در نزد جامعهٔ تازیان است که البته این مقایسه احمقانه است، شانامٔ هنرمندانه و زیبایِ فردوسی کجا و قرآنِ بی محتوا و بی سر و ته و سرشار از تناقضات و اشتباهاتِ فراوان، کجا!! ... امّا به مرور زمان هرچه به زمان حال نزدیک شدیم، غیرت ایرانی و فرهنگ و اخلاقِ ایرانی از یاد مردم این سرزمین رفت و عرب پرستی و خویِ کثیفِ تازیان و دینشان در بینِ مردمِ این سرزمین همچون ویروس و انگلی خطرناک نفوذ کرد
‎حا� میبینیم که سخنِ فردوسی ثابت میشود که گفت: اگر عرب هایِ متعفن و حرامی به این سرزمین وارد شوند شادی و سرور از ایران بیرون میرود... اکنون این را شاهد هستیم که مردم مشکلات روانی دارند، عصبی و پرخاشگر شده اند، خنده ها و شادی ها مصنوعی و زودگذر شده است، ادب و احترام دیده نمیشود، فحاشی و ناسزا گویی کاری عادی شده و مسخره کردنِ قومیت ها به تفریح تبدیل شده است و دروغ در زندگی این مردم جایش را محکم کرده است. دیگر خبری از آن ایران و ایرانی نیست که در تاریخ در موردش خواندیم و دنیا در حسرتِ زندگیِ آنها بوده است
*
‎امیدوار� روزی برسد که هر ایرانی، یک جلد از شاهنامۀ فردوسی، این بزرگمردِ میهن پرست را در خانۀ خود داشته باشد و به جایِ کتابِ بی محتوایِ اعرابِ تازی، شانام در سفرهٔ سالِ نو و هرجای دیگر دیده شود و فرزندانِ این سرزمین اخلاق و آدابِ بزرگواران و میهن پرستانی چون، <<فردوسی>> و "بهرامِ گور" و "انوشیروان" و "رضاخان" و "ی��قوب لیث صفاری" را سر لوحۀ کار خویش قرار داده و آنها را الگویی در زندگیِ خود بشمار آورند
�<پیروز باشید و ایرانی>
------------------------------------------------
‎چ� بسیار از این داستان بگذرد
‎کس� سویِ آزادگان ننگرد
‎هم� دل پُر از خون شود، روی زرد
‎دها� خشک و لبها پُر از بادِ سرد
‎چنی� بی وفا گشت گردان سپهر
‎دژ� گشت و زِما بُبرید مِهر
‎هما� زشت شد خوب و شد خوب زشت
‎بش� راهِ دوزخ پدید از بهشت
Profile Image for Ahmad Sharabiani.
9,563 reviews724 followers
August 20, 2017
Shahnameh: The Persian Book of Kings (#2), Abolqasem Ferdowsi
تاریخ نخستین خوانش: دوم ماه آگوست سال 1992 میلادی
عنوان: شانام حکیم ابوالقاسم فردوسی: مجلّدِ دوّم؛ شاعر: حکیم ابوالقاسم فردوسی؛ به کوشش: محمّد دبیرسیاقی؛ تهران، شرکتِ انتشاراتِ علمی و فرهنگی، 1370، در 518 ص؛ موضوع: شانام فردوسی - قرن 11 م
پنج مجلد است: مجلد اول: از آغاز تا پایان داستان رستم و سهراب؛ مجلدِ دوم: از آغازِ داستانِ سیاوش تا پایانِ داستانِ بیژن و منیژه؛ مجلد سوم: از داستان دوازده رخ تا پادشاهی اسکندر‬� مجلد چهارم: از پادشاهی بهمن تا پادشاهی قباد؛ مجلد پنجم: از پادشاهی انوشیروان تا پادشاهی یزدگرد شهریار؛ همراه� با مقدمه و شرحِ واژگان و تعبیرات به� کوششِ محمد دبیرسیاقی
ا. شربیانی
Profile Image for Peiman E iran.
1,437 reviews984 followers
December 17, 2016
‎دوستان� گرانقدر، باید بدانید که، کسی «میهن پرست» و انسان دوست میباشد که مردمِ سرزمینش را نسبت به راستی و درستی ها آگاه میکند
‎بهتری� مثال برای این موضوع، شاهنامۀ استاد گرانقدر و میهن پرست بزرگی به نامِ «فردوسی» میتواند باشد
‎د� زمان فردوسی شاعران زیادی بودند که چه در دربار و چه در خارج از دربار در تعریف و تمجید و ستایش از سلطان "محمود غزنوی" شعر میسرودند و پاداش های بسیار زیادی نیز دریافت مینمودند
‎ول� فردوسی در انزوا سالها نشست و بر خلافِ گفتۀ عده ای بیسواد و عرب پرست، فردوسی به سفارشِ هیچ پادشاه و حاکمی، بلکه با نظرِ خویش، سراییدنِ شانام را در زمان سامانیان آغاز نمود و در موردِ بزرگانِ ایران و تاریخِ شکوهمند این مرز و بوم و بزرگواری های ایرانیان و البته غم و دردهای آنها نوشت
‎شای� اگر زنده یاد فردوسی و شانام اش نبود ما در حال حاضر با این همه تحریفِ مورخانِ دروغگو و ایرانی ستیز، هیچ وقت با عظمتِ شاه های ایرانی و سرزمین ایران باستان و تاریخِ کیانیان یا پیشدادیان آشنا نمیشدیم
‎بدو� اغراق میتوان گفت، کتاب فردوسی در دنیا و تاریخِ انسان، در نوع خویش بینظیر است
‎ب� انصافی است اگر بخواهیم کسی همچون «هومر» یا «ویکتور هوگو» را با فردوسی مقایسه کنیم
‎فردوس� در توس بدونِ کوچکترین شعار و شمشیر کشی و جنگ و بدون خواستهٔ مالی، به تنهایی کتابی نوشت که از 100 ها لشگرِ سرتا پا مصلح، اثرگذارتر و مفیدتر بود
‎خیل� ها مانندِ طوطی سخن دیگران را تکرار میکنند و آموخته اند که بگویند: سعدی و مولانا به ایرانیان درس اخلاق میداده اند، و سعدی بزرگترین آموزگارِ اخلاق است... البته کسی منکرِ این موضوع نیست که سعدی بسیار اخلاق گرا و مبادیِ آداب بوده است، ولی اگر با دقت شانام را بخوانیم متوجه میشویم که فردوسی بزرگترین استادِ اخلاق و آداب ایرانی بوده و میباشد
‎حافظ� گرامی و سعدی بزرگوار، در ستایشِ فردوسی بارها شعر سروده و فردوسی را استادِ خویش دانسته اند
‎سعد� میگوید
‎چ� خوش گفت فردوسی پاکزاد
‎ک� رحمت بر آن تربت پاک باد
****
‎اگ� بخواهم مثالی برای اخلاقِ نیکِ فردوسی بیاورم، باید از شعرِ فردوسی در موردِ "دقیقی" یاد کنم، که بر دقیقی خرده گرفته است که چنانچه در موردِ ایرانِ و بزرگانِ ایران مینویسی و میسرایی باید به بهترین شکلِ ممکن باشد، به غیر از این، بی احترامی به این سرزمینِ پاک نموده ای
‎فردوس� خردمند مینویسد

‎چ� از دفتر این داستانها بسی
‎هم� خواند خواننده بر هر کسی
‎جها� دل نهاده برین داستان
‎هما� بخردان نیز و هم راستان
‎جوان� بیامد گشاده زبان
‎سخ� گفتنی خوب و طبع روان
‎ب� شعر آرم این نامه را گفت من
‎از� شادمان شد دلِ انجمن
‎جوانی� را خوی بد یار بود
‎هم� ساله با بد به پیکار بود
‎بدا� خویِ بد جان شیرین بداد
‎نبو� از جهان دلش یک روز شاد
‎بر� تاختن کرد ناگاه مرگ
‎نهاد� به سر بر یکی تیره ترگ
‎یکای� ازو بخت برگشته شد
‎ب� دست یکی بنده بر کشته شد
‎برف� او و این نامه ناگفته ماند
‎چنا� بخت بیدار او خفته ماند
‎ب� نقل اندرون سست گشتش سخن
‎� زو نو نشد روزگار کهن
‎نگ� کردم این نظم و سست آمدم
‎بس� بیت ناتندرست آمدم
‎چ� طبعی نداری چو آب روان
‎مب� دست زی نامه ی خسروان
‎چ� بند روان بینی و رنج تن
‎ب� کانی که گوهر نیابی مکن

‎بای� یادآوری کنم که "دقیقی" پیش از "فردوسی" شروع به سرودنِ شانام کرده بود و چیزی حدود 1000 بیت در مورد "زرتشت" سروده بود، ولی متأسفانه به رفتارِ بدی دست میزد که آن عمل در آن زمان به نامِ "غلام بارگی" خوانده میشد و همان مفهومِ "بچه بازی" و لواط با پسرِ کم سن و سال را میدهد... ولی فردوسی بزرگ حاضر نیست نامی از این عملِ زشت در شانام بیاورد و فقط میگوید جوانیَش را خوی بد یار بود... و قلمش را آلوده به نوشتنِ این کار زشت نکرده است تا در شانام نامی از این کارِ سخیف برای ایرانیان برده نشده باشد
***
‎ب� حمله مغول های وحشی، بسیاری از آثارِ ارزندۀ هنرمندان ما نابود شد آثاری همچون، اشعار و آثار رودکی، عنصری و حتی بخش هایی از تاریخِ بیهقی، ولی میبینیم که شاید در این چند سال در اشعارِ حکیمِ بزرگ فردوسی، تحریف ایجاد شده، امّا شانام نابود نشد و یا عرب پرستان نتوانستند آن را نابود کنند، چراکه شانامٔ فردوسی در دل و جان مردم این سرزمین نفوذ کرده بود... مردم دهان به دهان و دست به دست نسخه هایی از شانام را در سراسر ایران بخش نمودند، امّا متأسفانه شانام ای که مربوط به 50 تا 200 سال پس از فردوسی باشد در دست نمیباشد.. تا پیش از حملهٔ مغول ها مردمِ ایران زمین به قدری وابستهٔ شانام شده بودند و شانام در بین خانواده ها وارد شده بود که حاکمان اسلامی و حتی شاعران و نویسندگانِ مسلمان همچون "مولانا" با این کتاب مشکل داشتند، چراکه ایرانیان قرآن، کتاب تازیان را فراموش کرده بودند و قرآن را مسخره و بی ارزش میدانستند... مولانا و شمس بارها میگفتند: <شانام> و <کلیله دمنه> را از خانه هایتان بیرون بیاندازید و قرآن را بخوانید... شاید به همین دلیل است که مولانا در بینِ عرب پرستان از محبوبیتِ خاصی برخوردار است و او را بزرگتر از آنچه بوده، جلوه میدهند
‎اعرا� و شاعران عرب میگفتند: با اینکه عرب در سرودن شعر سابقه ای دیرینه ای دارد، ولی هیچ شاعری نتوانسته همچون فردوسی منظومه ای این چنینِ زیبا و دلنشین بسراید. و میگفتند: شانام نزد ایرانی ها دقیقاً همچون قرآن در نزد جامعهٔ تازیان است که البته این مقایسه احمقانه است، شانامٔ هنرمندانه و زیبایِ فردوسی کجا و قرآنِ بی محتوا و بی سر و ته و سرشار از تناقضات و اشتباهاتِ فراوان، کجا!! ... امّا به مرور زمان هرچه به زمان حال نزدیک شدیم، غیرت ایرانی و فرهنگ و اخلاقِ ایرانی از یاد مردم این سرزمین رفت و عرب پرستی و خویِ کثیفِ تازیان و دینشان در بینِ مردمِ این سرزمین همچون ویروس و انگلی خطرناک نفوذ کرد
‎حا� میبینیم که سخنِ فردوسی ثابت میشود که گفت: اگر عرب هایِ متعفن و حرامی به این سرزمین وارد شوند شادی و سرور از ایران بیرون میرود... اکنون این را شاهد هستیم که مردم مشکلات روانی دارند، عصبی و پرخاشگر شده اند، خنده ها و شادی ها مصنوعی و زودگذر شده است، ادب و احترام دیده نمیشود، فحاشی و ناسزا گویی کاری عادی شده و مسخره کردنِ قومیت ها به تفریح تبدیل شده است و دروغ در زندگی این مردم جایش را محکم کرده است. دیگر خبری از آن ایران و ایرانی نیست که در تاریخ در موردش خواندیم و دنیا در حسرتِ زندگیِ آنها بوده است
*
‎امیدوار� روزی برسد که هر ایرانی، یک جلد از شاهنامۀ فردوسی، این بزرگمردِ میهن پرست را در خانۀ خود داشته باشد و به جایِ کتابِ بی محتوایِ اعرابِ تازی، شانام در سفرهٔ سالِ نو و هرجای دیگر دیده شود و فرزندانِ این سرزمین اخلاق و آدابِ بزرگواران و میهن پرستانی چون، <<فردوسی>> و "بهرامِ گور" و "انوشیروان" و "رضاخان" و "یعقوب لیث صفاری" را سر لوحۀ کار خویش قرار داده و آنها را الگویی در زندگیِ خود بشمار آورند
�<پیروز باشید و ایرانی>
------------------------------------------------
‎چ� بسیار از این داستان بگذرد
‎کس� سویِ آزادگان ننگرد
‎هم� دل پُر از خون شود، روی زرد
‎دها� خشک و لبها پُر از بادِ سرد
‎چنی� بی وفا گشت گردان سپهر
‎دژ� گشت و زِما بُبرید مِهر
‎هما� زشت شد خوب و شد خوب زشت
‎بش� راهِ دوزخ پدید از بهشت
Profile Image for Tahoura.
100 reviews21 followers
August 12, 2021
تمام شد!
فکرنمیکنم نیاز به نقد و تحلیلی باشه، شانام‌س� دیگه :)..
ممنون از امیرخادم و پادکست فردوسی‌خوان� که باعث شد بالاخره من تصمیم خوندن شانام رو عملی کنم.
Profile Image for Quo.
328 reviews
May 28, 2020
Shahnameh: The Epic of Persian Kings is a formidable book & most translations do not include the entire manuscript. Having read parts of the translation by Dick Davis, I was informed that a new translation was in the works, just as I prepared for a visit to Iran during the summer of 2012 & quite conveniently taking a mini-course on the book, taught by Prof. Ahmad Sadri, who just happened to be the person doing the new translation. The new translation in an oversized format within a slipcase, with wonderful illustrations by Hamid Rahmanian, appeared in 2013.



The Shahnameh comes with a considerable preamble because it is perhaps the most important book within Iran, a mix of mythology, history & epic poetry, detailing 4 love stories & 4 tragedies, 60,000 lines in all and the source of performance art in Iranian cafes & elsewhere in the country.

It is said to be twice the size of Homer's Odyssey & Iliad combined, expressed in an active voice (unlike Homer), with some of the tales going back to the 5th century B.C.E. and ending at about the time of the time of the Arab conquest of Iran in 651 C.E. The conquest caused the displacement of the Zoroastrian religion by Islam, though Zoroastrian New Year is still proudly celebrated in Iran in March.

Reading the new translation is akin to reading a graphic novel, with beautiful computer-generated illustrations by Rahmanian on every page, making it far more visually dynamic than other translations. The author of the Shahnameh, Ferdowsi (which means paradise in Farsi or Persian) speaks directly to the reader & often inserts what might be called guidelines for ethical action.

Among the things the book accomplished was to preserve the language of Iran when the conquering Arabs had demanded that it be replaced by Arabic. Thus, the Shahnameh is not just an epic book of stories but a source of Iranian pride that incorporates science, art, philosophy & especially Persian culture & language, all in ferment after the Arab conquest.



The stories of folk heroes such as the knight Rostam (a sort of Persian superman figure who lived 800 years) match Persia (today's Iran) against the forces of the mythical empire of Turan, or "the East", an area that today includes Turkmenistan, the old Silk Road area of China & similar regions and Rostam seems the invincible force called on periodically to rescue those kings who have made decisions that imperil them. Rostam is also a sort of "Oedipus in reverse", killing his own unrecognized son.

As a word of warning, there are countless bloody battles & beheadings, including some of the more heroic folks within the epic. Alas, even valiant & always resourceful Rostam & his incredible horse Rakhsh are ultimately betrayed by a family member and perish.



While the Persian kings are portrayed with halos, they are quite fallible & often need to be rescued and their various misdirections of authority are explained by authorial cautions in italics. Ferdowi calls the specific chapters "tales" but cautions that they are allegorical--rendered myths or "truths revealed in disguise". There is a magical quality about the book, in part because of the exceedingly colorful illustrations by Rahmanian but also because of the inserted bits of wisdom offered by Ferdowsi:
There is no parity between joy & grief in this den of strife; One thing remains after we're gone: a good name; And that's the lesson of Kay Khosrow's life.

Life is full of mysteries to ponder; None can unravel this riddle of existence: So don't squander your labors on the surface of the stories; Look instead at the truths behind the signs; Where faith & reason are at peace.

The fickle world, capriciously grants favors & ever inflicts unjust pain. Fortunate is the one who supplants worries for serenity of the heart, calms his covetous nature & shares his wealth, without fears & petty qualms.
Out of context, this may seem like fortune cookie wisdom but appearing after battles lost, children slain, willful alliances that fail, family disloyalty & untold mistakes of judgement, Ferdowsi's commentary is uplifting. The author believes in divine forces, inescapable fates and reminds the reader that life in impermanent, thus cautioning to avoid greed & attempt to be happy because all else is illusory.



It seems appropriate to have at long last read The "Persian Book of Kings" because the epic book by Absolqasen Ferdowsi was finally completed after 30+ years in 1010 & so by doubling that date, we have 2020. At book's end, the author comments:
Magnificent buildings decay by the dint of time; And exposure to the elements wrecks even a house of flint; For 3 decades have I suffered to restore; This Persian tongue & now my work is done.
*There is a helpful genealogy of the main characters + an excellent introduction to the illustrations by Hamid Rahmanian, a creative effort that took 10,000 hours to achieve. **Included within my review are photo images of the translator, my friend Ahmad Sadri; the image of the author, Ferdowsi + two examples of the wonderful illustrations by Hamid Rahmanian in this new version of the Shahnameh, an epic book I very much enjoyed.
Profile Image for Pejman.
50 reviews26 followers
April 26, 2022
در جنگ مشهور دوازده رخ، از جنگهای کین سیاوش
کیخسرو لشکر ایران را به چهار بخش تقسیم می کند و
سالاری آن را به رستم، لهراسب، اَشکَش و گودرز می سپارد و
به رعایت داد و مدارا و صلح ، سفارش می کند
بگودرز فرمود پس شهریار
چو رفتی کمر بستهٔ کارزار

نگر تا نیازی به بیداد دست
نگردانی ایوان آباد پست

کسی کو بجنگت نبندد میان
چنان ساز کش از تو ناید زیان

که نپسندد از ما بدی دادگر
سپنجست گیتی و ما برگذر

بپند فراوانش بگشای گوش
برو چادر مهربانی بپوش

بهر کار با هر کسی دادکن
ز یزدان نیکی دهش یاد کن
...
هفدهم خرداد نودونه
.
.
.
در جنگ هماون ،از جنگهای کین سیاوش
ایرانیان به سختی شکست می خورند و
.از خاندان پُر اولاد گودرز کِشواد، سی و هشت پهلوان نامی کشته می شوند
،این مویه و سوگ و جامه دران گودرز سپهبد کهنسال ست بر پیکر فرزندان از دست شده
از زبان فردوسی در شانام

وزین روی لشکر همه مستمند
پدر بر پسر سوگوار و نژند

همه دشت پر کشته و خسته بود
بخون بزرگان زمین شسته بود

چپ و راست آوردگه دست و پای
نهادن ندانست کس پا بجای

همه شب همی خسته برداشتند
چو بیگانه بد خوار بگذاشتند

بر خسته آتش همی سوختند
گسسته ببستند و بردوختند

فراوان ز گودرزیان خسته بود
بسی کشته بود و بسی بسته بود

چو بشنید گودرز برزد خروش
زمین آمد از بانگ اسپان بجوش

همه مهتران جامه کردند چاک
به سربر پراگند گودرز خاک

همی گفت کاندر جهان کس ندید
به پیرانِ سر این بد که بر من رسید

چرا بایدم زنده با پیر سر
بخاک اندر افگنده چندین پسر

ازان روزگاری کجا زاده‌ا�
ز خفتان میان هیچ نگشاده‌ا�

بفرجام چندین پسر ز انجمن
ببینم چنین کشته در پیش من
...
:گودرز جامه چاک می کند و خاک می ریزد ...می گوید
(کسی در گیتی رنج به اندازه من ندید، از روزی که زاده شدم لباس رزم از تن بر نگرفته ام وحالا پاداشم دیدن کشته ی بیشمار پسرانم ست مقابل دیدگانم)
یک خرداد نود و نه
.
.
.
بدون فردوسی چه از ایران مانده بود؟
بی تردید هیچ
فردوسی به یقین مهمترین و ماناترین فرد تاریخ ایران زمین است
آنچه از زبان و فرهنگ و تاریخ و تمدن سرزمین اهورایی مانده
وامدار رنج و تلاش و هنر بی همتای اوست
.
ستایش بر حکیم ابوالقاسم فردوسی که عمر بر سر آفرینش این کتاب گذاشت و
،جز رنج و سختی و هتک و پلشتی ندید
.که ماندگاران آفرینندگانند
.
چند بخش شانام را که کمتر از آن یاد شده و
من بیشتر دوست دارم
اینجا به یادگار می گذارم
.
شاید تنها قسمتی از شانام ست که فردوسی از همه ی امشاسپندان در کنار هم نام می برد
مربوط است به فراخواندن کیخسرو رستم را، برای نجات بیژن از چاه افراسیاب و
آمدن رستم...به پیشواز رفتن دگر پهلوانان ...و ستایش و احترام جهان پهلوان به کیخسرو

ز اسب اندر آمد جهان پهلوان
کجا پهلوانان بپیشش نوان

بپرسید مر هریکی را ز شاه
ز گردنده خورشید و تابنده ماه

نشستند گردان و رستم بر اسب
بکردار رخشنده آذرگشسب

چو آمد بر شاه کهترنواز
نوان پیش او رفت و بردش نماز

ستایش کنان پیش خسرو دوید
که مهر و ستایش مر او را سزید

برآورد سر آفرین کرد و گفت
مبادت جز از بخت پیروز جفت

چو هرمزد بادت بدین پایگاه
چو بهمن نگهبان فرخ کلاه

همه ساله اردیبهشت هژیر
نگهبان تو با هش و رای پیر

چو شهریورت باد پیروزگر
بنام بزرگی و فر و هنر

سپندارمذ پاسبان تو باد
خرد جان روشن روان تو باد

چو خردادت از یاوران بر دهاد
ز مرداد باش از بر و بوم شاد

دی و اورمزدت خجسته بواد
در هر بدی بر تو بسته بواد

دِیت آذر افروز و فرخنده روز
تو شادان و تاج تو گیتی فروز

چو این آفرین کرد رستم بپای
بپرسید و کردش بر خویش جای

بدو گفت خسرو درست آمدی
که از جان تو دور بادا بدی
...
اردیبهشت نود و نه
Profile Image for Sara.
1,641 reviews498 followers
October 28, 2024
ریویو ادیت شد:
شانام در خانواده همیشه جایگاه خاصی داشته و از اولین متونی بوده که همیشه میخواستم بخونمش. اولین تجربه‌ها� خوندن خودم با کتاب کودک‌ها� مصوری از شانام بود که یه سری داستان‌ها� جذاب شانام رو با تصویرگری و با داستان متنی ساده شده بیان کرده بودند. بعدش یه سری نوجوان وجود داشت که در این‌ه� ترکیب متن ساده شده داستانی و خود شعرها بود و یکم به متن اصلی نزدیک‌ت� می‌شد�. دوران راهنمایی بودم که وارد جو خوندن شعر‌ها� کلاسیک ایرانی شدم و جرات کردم خود متن اصلی شعرها رو کامل بخونم و فهمیدم به ترسناکی‌ا� که فکر میکردم نیستند و با پرس‌و‌ج� و ممارست میشه فهمید چی میگن و لذت برد ازشون. شانام‌خوان� از روی خود متن اصلی شانام (چاپ مسکو)رو همراه یکی از هم‌کلاسی‌ها� سال دوم راهنمایی شروع کردیم و یه سالی طول کشید.

از همون اول هم، بخش اساطیری و پهلوانی شانام برام جذاب‌تری� قسمت‌ه� بودنپ. با اینکه اون زمان به تاریخ باستان هم علاقه داشتم، اما با بخش تاریخی شانام اونطور که باید ارتباط نگرفتم. شاید چون رنگ و بوی پهلوانی و اسطوره‌ا� بخش‌ها� قبلی رو نداشت. ولی بخش اساطیری برام یه جرقه بود که برم سراغ اسطوره‌ه� و دنیای اون‌ه� رو بیشتر بشناسم.
برای همین هم بعدها شعر‌ها� قسمت داستانی شانام رو بازخوانی کردم اما دیگه سراغ کلش نرفتم.

راجع به متن بخوام از چیزایی که یادمه بگم که اولاش خوندن شعرهاش سخت بود اما بعد که عادت می‌کن� یه سری عبارت و لغات و مدل توصیفی خاصی داره که تکرار میشه و اتفاقا به شیوه‌ا� گفته که خیلی قابل درکه اگه تو بطن خود داستان پیش ببریش.

از چیزایی که توی شعرهای شانام خیلی لذت‌بخشه� واج‌آرایی‌ه� و ریتمیه که فردوسی به کار برده؛ جوری که انگار وسط میدون جنگی و صدای شمشیرها و هیاهو رو حس می‌کن�. این ترکیب صدا و کلمات هم به عمق حماسی شانام اضافه می‌کن� و هم باعث می‌ش� راحت‌ت� با داستان‌ها� ارتباط بگیری


یکمم چیزای مفیدی که مرتبط با شانام و کاراکتراش قبلا نوشته بودم بیارم ریویو یکم مفید بشه.
با توجه به چیزی که تو طومار نقالی هفت لشکر آوردم بذار به کیومرث (گئومرت) اشاره کنیم: در زبان اوستایی از دو جز گَیو (به معنی زندگانی) و مَرَتَن (به معنی میرنده یا فناپذیر) تشکیل یافته‌اس�.

* طبق بندهش:
کیومرث، نخستین بشر را، اهورامزدا آفرید.
کیومرث به مدت سی سال تنها در کوهساران بسر برد. در هنگام مرگ از او نطفه‌ا� خارج شد و به وسیله اشعه خورشید تصفیه شد و در خاک محفوظ بماند. پس از چهل سال از آن نطفه، گیاهی بشکل دو ساقه ریباس بهم پیچیده در مهرماه و مهر روز (جشن مهرگان) از زمین بروییدند.
پس از آن از شکل گیاهی به صورت انسانی تبدیل شدند که در قامت و چهره شبیه هم بودند(مشی و مشیانه) یکی نر موسوم به مشی و دیگری ماده موسوم به مشییانه. پس از پنجاه سال آن دو با هم ازدواج کردند و بعد از نه ماه از آن‌ه� یک جفت نر و ماده پدید آمد از این یک جفت هفت جفت پسر و دختر متولد شد.
یکی از ان هفت جفت موسوم بود به سیامک و زنش نساک از سیامک و نساک یک جفت متولد شدند به نام‌ها� فرواک و زنش فراواکیین از آنان پانزده جفت پدید آمد که کلیه نژادهای همه کشورها از پشت آنان است که یکی از ان پانزده جفت هوشنگ و زنش گوزنگ نام داشتند ایرانیان از پشت آنان می‌باشن�.
تو اسطوره های ایران مَشی و مَشیانه (مهله و مهلانه) نخستین جفت انسان محسوب میشن.

* طبق داستان های اوستا؛ میگن که وقتی اهریمن بر جهان چیره گشت و همه جا تیره شد به کیومرث گفت تورا از کجا شروع به خوردن ��نم؟
کیومرث گفت از پاهایم تا مدتی طول بکشد و از تماشای دنیا لذتی ببرم اما اهریمن خلاف کرد و از سر وی شروع به خوردن کرد تا اینکه اهرمن به بیضه‌های� رسید و در آن هنگام نطفه ای ازش خارج شد، پس از چهل سال گیاه ریواسی رویید این گیاه دارای یک ساقه پانزده برگ بود و از آن دو تن هویدا شد ابتدا چنان به هم پیوند خورده بودند که معلوم نبود کدام ماده و کدام نر است.

پس اورمزد به آنان گفت: من شما را از نظر اندیشه بهترین آفریدم پس پندار نیک، گفتار نیک، و رفتار نیک داشته باشید و دیوان را ستایش نکنید.
آنان با با راهنمایی فرشتگان کشاورزی و آتش آموختند پس گوسفندی و بزی یافتند از بز را دوشیدند و شیرش را خوردند و گوسفند را با آتشی که از چوب شمشاد بود تقدیم ایزدان کردند،
سپس برگ‌ه� و پوستین را رها و از پشم برای خود جامه بافتند و کلبه ای برای امان بودن از خورشید ساختند و آهن را یافتند و با سنگ آن را کوبیدند و تیغی فراهم ساختند.

آنان پنجاه سال آمیزش نکردند.
اما پس از پنجاه سال میل جنسی در آنان بیدار شد و پس از نه ما دو فرزند نر و ماده به دنیا می‌آورند� اما آنان را می‌بلعن� !
اما اورمزد میل فرزند خواری را از آنان گرفته و آنان را می‌بخش�.
سپس آنان دارای هفت جفت فرزند نر و ماده می‌شون� که جفت هفتم سیامک و نشاگ اند که حاصل این دو فرواگ و فرواگین و حاصل این دو نیز هوشنگ و گوزک اند، ( ایرانیا از نژاد سیامک و فرواگ اند. بقیه میشن هندی ها و اعراب و...).


*تو شانام اولش بعد از آغاز کتاب و مقدمه‌ش� وقتی شروع می‌کن� داستان شاه‌ه� رو بگه با کیومرث بدین صورت شروع می‌کن�:
پژوهنده ی نامه ی باستان
که از پهلوانان زند داستان
چنین گفت کآیین تخت و کلاه
کیومرث آورد و او بود شاه
چو آمد به برج حمل آفتاب
جهان گشت با فر و آیین و آب
بتابید ازآن سان ز برج بره
که گیتی جوان گشت ازآن یکسره
کیومرث شد بر جهان کدخدای
نخستین به کوه اندرون ساخت جای
سر بخت و تختش برآمد به کوه
پلنگینه پوشید خود با گروه
ازو اندر آمد همی پرورش
که پوشیدنی نو بد و نو خورش
به گیتی درون سال سی شاه بود
به خوبی چو خورشید بر گاه بود...
فردوسی, شانام, کیومرث, بخش اول

که میاد میگه کیومرث اولین شاه دنیا بوده و شیوه زندگی و دامپروری رو اون یاد آدم ها داده.
از طرفی دیگه آیین احترام به پادشاه و نماز هم کیومرث یاد داده.

پس همینطور که مشخصه شانام کیومرث رو اولین بشر نمیدونه؛ اولین شاه می‌دون�.
راجع به ادامه نسلش هم سیامک رو� پسرش می‌دون� ولی داستان و‌سرونوشت� همون مبارزه با بچه اهریمن و تلف شدنشه.

*مهرداد بهار دیدگاه متفاوتی داره برا اولین بشر داره. میگه طبق مطالعات تاریخی و اسطوره شناختی، اسطوره کیومرث بعد از کشف و استفاده آهن باید درست شده باشه. تو اسطوره های قدیمی تر اولین بشر جم بوده.

*یکی از کتاب های تاریخی قدیمی کتاب تاریخ مسعودیه به اسم مروج الذهب که تو اون میگه آداب خوردن هم کیومرث یاد بشر داده:
گیومرث نخستین کسی بود که فرمود تا هنگام غذا خاموشی گزینند تا طبیعت سهم خود را بگیرد و تن را با غذای که بدان می‌رس� اصلاح کند و جان آرام گیرد و هریک از اعضاء در کار دریافت صافی غذا تدبیری برای تندرستی تن کند و آنچه به کبد و دیگر اعضاء گیرندهٔ غذا می‌رس� مناسب و شایستهٔ اصلاح آن باشد.


از چیزای معروف شانام رو مخ بودن کاووس‌شاه�.:)) یه جایی تو رزم کاووس با شاه هاماوران، گودر میاد کاووس رو این مدلی توصیف می‌کن�:

خرد نیست او را نه دانش نه رای
نه هوشش بجایست و نه دل بجای
(میگه عقل و دانش و نظر درست حسابی نداره، هوش و حواسش هم سر جاش نیست)
یک اندیشه او همی نغز نیست
تو گویی به سرش اندرون مغز نیست
(میگه انقدر فکراش داغونن انگار مغز نداره تو جمجمه‌ا� � این‌یک� بیت تو چاپ مسکو نیست، تو چاپ امیرکبیر هست انگار)

از کارای دیگه کاووس به نقشش تو داستان رستم و سهراب هم اشاره کنیم که رستم بعد از اینکه سهراب رو میزنه و سهراب داره می‌میر� دیگه و این داستانا؛ گودرز رو می‌فرست� بره پیش کاووس که شاه اون زمان بوده و فر داشته و فلان که نوش‌دار� بگیره بدن سهراب بخوره نمیره.
بعد گودرز سریع می‌ر� سراغ کاووس و نوشدارو می‌خوا� برا پسر رستم.
کاووس که هم دیده بود و هم شنیده بوده سهراب چطوریه و چقدر خفن بوده، میگه اگه این پسره زنده بمونه دیگه کسی حریف این پدر و پسر نمیشه که. نوشدارو رو نمی‌د� و سهراب می‌میر� و فوقع ما وقع.


یکی از معانی اژدها تو متون قدیمی ایرانی، شجاع و دلیر بودنه.
بعد زال برا رستم میاد افراسیاب رو اینطور توصیف می‌کن�:
(افراسیاب با اسفندیار قاطی نشه، افراسیاب رو بعدا کیخسرو به کین سیاوش می‌کش� ولی قبلش با رستم میجنگه، بعد اصلا افراسیاب جلو رستم کم میاره خودش اعتراف می‌کن� که خب ربطی به این بحث نداره.)

بدو گفت زال ای پسر گوش‌دا�
یک امروز با خویشتن هوش‌دا�
که آن ترک در جنگ نر اژدهاست
در آهنگ و در کینه ابر بلاست
درفشش سیاهست و خفتان سیاه
ز آهنش ساعد ز آهن کلاه
همه روی آهن گرفته به زر
نشانی سیه بسته بر خود بر
ازو خویشتن را نگه‌دا� سخت
که مردی دلیرست و پیروز بخت
#فردوسی, شانام, کیقباد

یه سری میگفتن این اژدها گفتن به افراسیاب بخاطر قدرت جادوگری ایه که داره، اما لزوما این نیست چون تو شانام اشخاص متفاوتی نر اژدها خطاب شده‌ن� مهراب و سام و ...

اما جادوگری افراسیاب داستانش چیه؟
میگن یه سری جادو بلد بوده (کنار جاودانگیش و ...) که انجام می‌داد�.
به عنوان مثال:
در اساطیر اوستایی یه خشکسالی ای رخ میده که دلیلش رو اسطورهه می‌ذار� برا جادوگری افراسیاب.
ولی تو شانام یه جورایی میگه جادوگری نیست و اتفاقیه که برا دو طرف ایران و توران رخ میده و اصلا میکشدتشون به صلح.
ولی همین بحث جادوی خشک‌سال� رو تو همه نمونه‌ها� متون پهلوی، اوستایی و ..� راجع بهش میگن و یه جورایی ربط میدن بهش. اصلا جشن آبانگان رو میگن روز پیروزی زو بر افراسیابه یه سری جاها.
زَوْ کیه؟ یکی از شاه های ایران، پسر تهماسب.
تو شانام میاد میگه بخاطر خشک‌سال� اینا باهم صلح میکنن و بارون میاد.

یکم از افراسیاب اسطوره بگیم:
افراسیاب تو اوستا فْرنگْرَسیَن Frangrāsyāk عه، یعنی هراس‌آو�.
این شاه توران تو اسطوره ها از نیروهای خفن اهریمن رو زمین بوده.
تو اسطوره ها تو یه زیرزمین طوری یه قصری داشته که ستاره و خورشید برا خودش درست کرده بوده و چهار تا رود میومده توش: اب، شیر، شراب و یادم نیست چی.
افراسیاب دنبال به دست آوردن فر تلاش های زیادی میکنه، یه جا کلی چیز میز قربونی می‌کن� برا آناهیتا تا فرّ رو ازش بگیره.
یه تایمی نیم‌چ� دستش بهش میرسه البته.
اونم وقتی بوده که یه زنگیاو نامی میاد به دروغ میشه شاه ایران، بعد ایرانیا میرن پیش افراسیاب ازش کمک می‌خوا� که اینو سرنگون کنند.
ولی خب به دست نمیاره فرّ رو
بعد داستان مرگش تو اوستا هم همون مدلیه که کیخسرو وقتی به خون‌خواه� سیاوش پاشده بوده رفته بوده سراغش؛ زار و خفیف کنار رود خونه پیداش می‌کن� که داشته در میرفته؛ بعد با شمشیر نصفش می‌کن�.
بعدش حالا زاری و ... می‌کن� و میگه مراسم تدفین بگیریم براش.
ولی خب میکشتش.

یه چیز دیگه، طبق مینوی خرد، اهریمن افراسیاب رو جاودان کرده بوده ولی خدا عوض می‌کن� اینو (همون‌طو� که برا اسکندر و ضحاک رخ داده.)
از اون طرف البته خدا هم جمشید، کی‌کاوو� و فریدون رو جاودان می‌کن� ولی اهریمن عوض میکنه.
تو اسطوره ها و اعتقاد باستانی ایرانیان اهورامزدا و اهریمن تقریبا قدرتی برابر دارن یه سری جاها.
Profile Image for Peiman E iran.
1,437 reviews984 followers
January 18, 2016
دوستانِ بزرگوار و خردگرا، «میهن پرست» و انسان دوست کسی است که مردمِ سرزمینش رو آگاه کنه، زیرا تنها با آگاه بودن و هوشیار بودنِ مردم و دوری از خرافات و تعصباتِ دینی و مذهبی، میتوان ایرانی ساخت که با اقتدار و متمدن مانندِ زمانِ قبل از حملۀ عرب هایِ نجس، باشه
بهترین مثال برای این موضوع، شاهنامۀ استاد گرانقدر و میهن پرست بزرگی به نامِ « فردوسی» میتونه باشه
در زمان فردوسی شاعران زیادی بودن که چه در دربار و چه در خارج از دربار در ستایش کردن سلطان محمود غزنوی شعر میسرودن و پول ها و پاداش های زیادی میگرفتن
ولی فردوسی در انزوا سالها نشست و بر خلافِ گفتۀ عده ای بیسواد و عرب پرست، فردوسی به سفارشِ هیچ پادشاه و حاکمی، بلکه با نظرِ خود، سرایش شانام را در زمان سامانیان آغاز كرد و در موردِ بزرگانِ ایران و تاریخِ شکوهمند این مرز و بوم و بزرگواری های ایرانیان و البته غم و دردهای آنها نوشت
شاید اگر فردوسی نبود ما الان با این همه تحریفِ مورخانِ دروغگو و ایرانی ستیز، هیچ وقت با عظمتِ شاه های ایرانی و سرزمین ایران باستان آشنا نمیشدیم
بدون اغراق میتوان گفت کتاب فردوسی در دنیا و تاریخِ انسان، در نوع خودش بینظیر هستش
واقعا بی انصافی هستش که بخواهیم کسی مثل «هومر » یا « ویکتور هوگو» رو با فردوسی مقایسه کنیم
فردوسی در توس بدون کوچکترین شعار و شمشیر کشی و جنگ و بدون خواسته مالی، به تنهایی کتابی نوشت که از 100 ها لشگرِ سرتا پا مصلح، اثرگذارتر و مفیدتر بود
خیلی ها مانندِ طوطی سخن دیگران رو تکرار میکنن و یاد گرفتن که بگن، سعدی و مولانا به ایرانیان درس اخلاق میدادن، البته کسی منکرِ این موضوع نیست که سعدی بسیار اخلاق گرا و مبادیِ آداب بوده ولی اگر با دقت شانام رو بخوانیم متوجه میشیم که فردوسی بزرگترین استادِ اخلاق و آداب ایرانی بوده و هست
حافظ گرامی و سعدی بزرگوار، در ستایشِ فردوسی بارها شعر سرودن و فردوسی رو استادِ خویش میدونستن، سعدی میگه:

چه خوش گفت فردوسی پاکزاد که رحمت بر آن تربت پاک باد

اگر بخواهم مثالی برای اخلاقِ نیکِ فردوسی بیاورم، باید از شعرِ فردوسی در موردِ دقیقی یاد کنم، که البته بر دقیقی خرده گرفته که اگر در موردِ ایرانِ و بزرگانِ ایران مینویسی و میسرایی باید به بهترین شکلِ ممکن باشه، به غیر از این، بی احترامی به این سرزمینِ پاک کرده ای... متاسفانه نمیدونم منظورِ فردوسی کدام یک از اشعارِ دقیقی بوده
فردوسی خردمند میگه
چو از دفتر این داستانها بسی همی خواند خواننده بر هر کسی
جهان دل نهاده برین داستان همان بخردان نیز و هم راستان
جوانی بیامد گشاده زبان سخن گفتنی خوب و طبع روان
به شعر آرم این نامه را گفت من ازو شادمان شد دل انجمن
جوانیش را خوی بد یار بود همه ساله با بد به پیکار بود
بدان خوی بد جان شیرین بداد نبود از جهان دلش یک روز شاد
برو تاختن کرد ناگاه مرگ نهادش به سر بر یکی تیره ترگ
یکایک ازو بخت برگشته شد به دست یکی بنده بر کشته شد
برفت او و این نامه ناگفته ماند چنان بخت بیدار او خفته ماند
به نقل اندرون سست گشتش سخن و زو نو نشد روزگار کهن
نگه کردم این نظم و سست آمدم بسی بیت ناتندرست آمدم
چو طبعی نداری چو آب روان مبر دست زی نامه ی خسروان
چو بند روان بینی و رنج تن به کانی که گوهر نیابی مکن

باید یادآوری کنم که دقیقی قبل از فردوسی شروع به سرودنِ شانام کرده بود و چیزی حدود 1000 بیت در مورد زرتشت گفته بود، ولی متاسفانه به رفتارِ بدی دست میزد که اون عمل در اون زمان به اسم غلام بارگی ازش یاد میشد که همون مفهومِ بچه بازی و لواط با پسرِ کم سن و سال است... ولی فردوسی بزرگ حاضر نیست اسمی از این عملِ زشت بیاره و فقط میگه جوانیَش را خوی بد یار بود... و قلمش رو آلوده به نوشتنِ این کار زشت نکرده تا در شانام اسمی از این کارِ سخیف برای ایرانیان برده نشه

با حمله مغول های کثیف بسیاری از آثار ارزندۀ هنرمندان ما نابود شد مثلِ، اشعار و آثار رودکی، عنصری و حتی بخش هایی از تاریخِ بیهقی، ولی میبینیم که شاید در این چند سال در اشعارِ حکیمِ بزرگ فردوسی، تحریف ایجاد شده، ولی اشعار و شانام اون نابود نشد و یا نتونستن نابودش کنن، چراکه شانام فردوسی در دل و جان مردم این سرزمین نفوذ کرده بود... مردم دهان به دهان و دست به دست نسخه هایی از شانام رو در سراسر ایران بخش کردن، ولی متاسفانه شانام ای که مربوط به 50 تا 200 سال بعد از فردوسی باشه در دست نیست.. تا قبل از حمله مغول ها مردم ایران زمین به قدری وابسته شانام شده بودن و شانام در بین خانواده ها وارد شده بود که حاکمان اسلامی و حتی شاعران و نویسندگان مسلمان مثل مولانا با این کتاب مشکل داشتن، چون مردم قرآن رو فراموش کرده بودن.. مولانا میگه شانام و کلیله دمنه را بیرون بیاندازید و قرآن بخوانید!! ... شاید به همین دلیل است که مولانا در بینِ عرب پرستان از محبوبیتِ خاصی برخوردار است و او را بزرگتر از آنچه بوده، جلوه میدهند
اعراب و شاعران عرب میگفتن با اینکه عرب در سرودن شعر سابقه دیرینه ای داره، ولی هیچ شاعری نتوانسته مثل فردوسی منظومه ای این چنینِ زیبا و دلنشین بسراید. و میگفتن شانام نزد ایرانی ها دقیقا مثل قرآن در نزد جامعه عرب هستش... ولی به مرور زمان هرچه به زمان حال نزدیک شدیم، غیرت ایرانی و ایرانی بودن از یاد مردم این سرزمین رفت
حالا میبینیم که حرف فردوسی ثابت میشه که گفت اگر عرب هایِ متعفن و حرامی به این سرزمین وارد بشن شادی و سرور از ایران بیرون میره... الان دقیقا همین موضوع رو شاهدیم که مردم مشکلات روانی دارن، عصبی و پرخاشگر شدن، خنده ها و شادی ها مصنوعی و زودگذر شده و دیگه خبری از اون ایران و ایرانی نیست که در تاریخ در موردش خواندیم و دنیا در حسرتِ زندگیِ اونها بودن

امیدوارم روزی برسه که هر ایرانی، یک جلد از شاهنامۀ فردوسی، این بزرگمردِ میهن پرست رو در خانۀ خود داشته باشه و فرزندانِ این سرزمین اخلاق و آدابِ بزرگواران و میهن پرستانی چون، فردوسی و بهرامِ گور و انوشیروان و رضاخان و یعقوب لیث صفاری رو سر لوحۀ کار خویش قرار داده و آنها رو الگویی در زندگی خود بدونن
پیروز باشید و ایرانی
Profile Image for Robert Khorsand.
356 reviews331 followers
December 25, 2021
هر آنچه که باید نوشت را در ریویوهای جداگانه برای هر هشت جلد، پیش‌ت� نوشته‌ا�.
فقط برخی موارد را که لازم است از آن ریویوها کپی و در اینجا قرار می‌ده�:

مجددا از جناب آقای دکتر جلال خالقی مطلق بابت سال‌ه� تلاش جهت تصحیح و تشریح شانام‌� فردوسی٬ جناب آقای دکتر امیر خادم به جهت راه‌اندازی� پادکستِ شانام‌خوان� که آنقدر شیوا٬ روان و دوست‌داشتن� هر هفته به طور مرتب اپیزودِ جدید را بارگذاری می‌کنن� که عاشقِ شانام می‌شوی� و در نهایت از دوستانِ عزیزم که در این وب‌سای� پس از اینکه ناراحتیِ خود را در عدمِ توانِ خواندن٬ درک و فهمِ� این اثرِ با ارزش به اشتراک گذاشتم به یاری من شتافتند و من را با پادکستِ جناب دکتر امیر خادم و تصحیحِ ۸جلدیِ شانام به قلمِ دکتر جلال خالقی مطلق آشنا نمو‌دن� تا من نیز از لذتِ خواندنِ داستان‌ها� زیبا و خواندنیِ� شانام بی‌بهر� نمانم٬ صمیمانه تشکر می‌کن�.

دوستانی که همانند من به خواندن شانام علاقه دارند و سطح ادبیاتِ فارسیِ آنان آنقدر نیست که به تنهایی قادر به فهم و درک متون آن باشند می‌توانن� از طریق کانال تلگرام زیر:
@readingferdowsi
و یا جستجوی نامِ «شانام خوانی» به فارسی٬ یا جستجوی نامِ
«𲹻徱ԲǷɲ»
به انگلیسی در اپلیکیشن‌ها� پادکست چه در سیستم عامل آی-او-اس چه در سیستم عامل اندروید به پادکستِ جناب دکتر امیر خادم دسترسی داشته باشند و ضمنا بنده‌� حقیر سوای اینکه زیر هر پست فایل پی‌دی‌ا� کتاب را قرار می‌ده� کل فایل‌ها� ۸جلدِ تصحیح شانام‌� آقای دکتر جلال خالقی مطلق را یکجا در گوگل درایو برای‌� شما بارگذاری نموده‌ا� و از طریق لینک زیر می‌توانی� به کل آن دسترسی داشته باشید.


تاریخ شروع مطالعه: نهم اسفندماه یک‌هزا� و سیصد و نود و نه
تاریخ پایان مطالعه: یکم مردادماه یک‌هزا� و چهارصد
Profile Image for Ali Frz.
149 reviews43 followers
Shelved as 'ناتمام'
October 21, 2017
درسته که سیر داستانی شانام یک سیر خطیه ولی به نظرم شروع خوانش شانام از اول کتاب کار بسیار اشتباهیه
یعنی باید هر چند وقت یکبار موضوعات متفاوتی را از شانام مطالعه کرد و یا سرگذشت یکی از شاهان یا پهلوانان شانام را خواند
وگرنه این اثر ارزشمند و کهن، تبدیل به کتابی خسته کننده می شود
Profile Image for Caroline.
887 reviews281 followers
September 26, 2014
The olden kings gave us the gift of a peaceful holiday.
Calling for wine and musicians at the onset of spring
They forgave, they forgot, and drank their worries away.


This is a review of the edition of Shanameh published by the Quantuck Lane Press. It is an adaptation, as labeled on the first page; it is certainly shorter than the full text as listed for the Penguin etc. editions. But it is accompanied by beautifully ornate, full illustrations on every page, original to the edition, and the text certainly seems adequate to get a good sense of the full work. This is a large scale (about 14 inches tall and 10 wide) deluxe production. The one I have from the library is covered in bright green cloth with a gold and maroon emblem on the front. The illustrations are stunning, and repay close attention. You can see several two-page spreads using the ‘more� button below the large picture of the cover at:



There is a long tradition of illustrations for the Shanameh, both for Iranian patrons and for export to the Ottoman Empire and India. The introduction doesn’t discuss how this fits into Islamic prohibitions of figurative art. There was a major exhibition of Shanameh art at the Metropolitan Museum of Art several years ago, and it would be interesting to compare these contemporary, but traditional, illustrations with the ones in the catalog:

/book/show/1...

Wikipedia says Ferdowsi wrote this between 977 and 1010. It portrays Iran from earliest time until the Islamic conquest in the seventh century. The only religion mentioned in it is Zoroastrianism.

The translation/adaptation is a mix of prose and poetry, although my extracts here only quote the infrequent poetic pieces. Ferdowsi’s original consists of 50,000 couplets. As in the Bible, some people live for hundreds of years, while others age and die around them. There are fairies and demons, although in this adaptation humans are by far the main characters.

I’m not going to try to summarize the Wikipedia commentary of the Shanameh’s importance in Persian history, language and literature here; but learning about the role of the poem would be well worth while. The lack of any useful forward or notes in this book is a drawback but it is clearly not meant as a scholarly or complete version--this edition is about the story and the art.

At first the names and genealogy go by at dizzying speed, but the story settles in to a tale of three of four generations of two main familes in Persia and a handful in Turan, to the northeast of modern Iran (Turkmenestan). A surface reaction is that nothing changes from Herodotus to today’s New York Times: the lead story is endless rounds of vengeance and beheadings. Massive armies and endless battles. For generations and generations. This is the national epic of Iran, the stories all children presumably hear from infancy. They also hear beautiful prose and poetry, and they hear about heros who try to cauterize the last emotional wounds and stop the cycle of revenge.

False confidence leads a foolish man to slaughter.
He stomps on solid ground but it turns out to be
A layer of straw floating on a puddle of water.


At a deeper level, there is an epic story of dynasties and political negotiations about what kind of government will prevail. Ferdowsi is also an incredible psychologist. His kings and warriors are always in flux between their impetuous impulses and reflective wisdom.

The world is full of mysteries as it makes and breaks.
Love and wisdom forsook them both, nor did
One of them pause to correct his mistakes.

Fish, onager, and beasts of burden in their mangers
Know their own, but greed so blinded father and son
That they faced each other as strangers.


He portrays many of the early kings of Persia and weak or disastrous rulers, who embroiled their countries in unnecessary wars and were vindictive or unappreciative of the brave defenders. Other rulers, however, were upright and wise, and fostered art, science and justice. There is a touching story of one king at only sixty years old, worn down by his duties, climbing a mountain in winter to die, disappearing, and the heroes who accompanied him against his counsel dying in the blizzard as well. One gets a sense of the different cultural background of simultaneous political and military leaders and dynasties that I read as a very old tradition that may be a source of the later approach to the very different scopes of political and religious rule, when compared to the modern West. Just a guess.

Women are not omitted. There is a story that is very close to the Greek Phaedre, with disastrous results. Other women are mothers with wise advice, beautiful daughters and brides, and brave widows committing mass suicide to avoid capture as war booty. Horses are just about as important as lovers. As the supreme hero Rostam is finally returned in state to his city after a gruesome death by treachery at the end of the work, his faithful horse is treated to the same honored trip via a bejeweled platform on an elephant.

Magnificent buildings decay by the dint of time
And exposure to the elements wrecks even a house of flint
But the poetic edifice I have erected in rhyme

Shall endure the contagion of the rain and the sun.
For three decades have I thus suffered to restore
This Persian tongue and now my work is done.
Profile Image for Peiman E iran.
1,437 reviews984 followers
January 18, 2016
دوستانِ بزرگوار و خردگرا، «میهن پرست» و انسان دوست کسی است که مردمِ سرزمینش رو آگاه کنه، زیرا تنها با آگاه بودن و هوشیار بودنِ مردم و دوری از خرافات و تعصباتِ دینی و مذهبی، میتوان ایرانی ساخت که با اقتدار و متمدن مانندِ زمانِ قبل از حملۀ عرب هایِ نجس، باشه
بهترین مثال برای این موضوع، شاهنامۀ استاد گرانقدر و میهن پرست بزرگی به نامِ « فردوسی» میتونه باشه
در زمان فردوسی شاعران زیادی بودن که چه در دربار و چه در خارج از دربار در ستایش کردن سلطان محمود غزنوی شعر میسرودن و پول ها و پاداش های زیادی میگرفتن
ولی فردوسی در انزوا سالها نشست و بر خلافِ گفتۀ عده ای بیسواد و عرب پرست، فردوسی به سفارشِ هیچ پادشاه و حاکمی، بلکه با نظرِ خود، سرایش شانام را در زمان سامانیان آغاز ��رد و در موردِ بزرگانِ ایران و تاریخِ شکوهمند این مرز و بوم و بزرگواری های ایرانیان و البته غم و دردهای آنها نوشت
شاید اگر فردوسی نبود ما الان با این همه تحریفِ مورخانِ دروغگو و ایرانی ستیز، هیچ وقت با عظمتِ شاه های ایرانی و سرزمین ایران باستان آشنا نمیشدیم
بدون اغراق میتوان گفت کتاب فردوسی در دنیا و تاریخِ انسان، در نوع خودش بینظیر هستش
واقعا بی انصافی هستش که بخواهیم کسی مثل «هومر » یا « ویکتور هوگو» رو با فردوسی مقایسه کنیم
فردوسی در توس بدون کوچکترین شعار و شمشیر کشی و جنگ و بدون خواسته مالی، به تنهایی کتابی نوشت که از 100 ها لشگرِ سرتا پا مصلح، اثرگذارتر و مفیدتر بود
خیلی ها مانندِ طوطی سخن دیگران رو تکرار میکنن و یاد گرفتن که بگن، سعدی و مولانا به ایرانیان درس اخلاق میدادن، البته کسی منکرِ این موضوع نیست که سعدی بسیار اخلاق گرا و مبادیِ آداب بوده ولی اگر با دقت شانام رو بخوانیم متوجه میشیم که فردوسی بزرگترین استادِ اخلاق و آداب ایرانی بوده و هست
حافظ گرامی و سعدی بزرگوار، در ستایشِ فردوسی بارها شعر سرودن و فردوسی رو استادِ خویش میدونستن، سعدی میگه:

چه خوش گفت فردوسی پاکزاد که رحمت بر آن تربت پاک باد

اگر بخواهم مثالی برای اخلاقِ نیکِ فردوسی بیاورم، باید از شعرِ فردوسی در موردِ دقیقی یاد کنم، که البته بر دقیقی خرده گرفته که اگر در موردِ ایرانِ و بزرگانِ ایران مینویسی و میسرایی باید به بهترین شکلِ ممکن باشه، به غیر از این، بی احترامی به این سرزمینِ پاک کرده ای... متاسفانه نمیدونم منظورِ فردوسی کدام یک از اشعارِ دقیقی بوده
فردوسی خردمند میگه
چو از دفتر این داستانها بسی همی خواند خواننده بر هر کسی
جهان دل نهاده برین داستان همان بخردان نیز و هم راستان
جوانی بیامد گشاده زبان سخن گفتنی خوب و طبع روان
به شعر آرم این نامه را گفت من ازو شادمان شد دل انجمن
جوانیش را خوی بد یار بود همه ساله با بد به پیکار بود
بدان خوی بد جان شیرین بداد نبود از جهان دلش یک روز شاد
برو تاختن کرد ناگاه مرگ نهادش به سر بر یکی تیره ترگ
یکایک ازو بخت برگشته شد به دست یکی بنده بر کشته شد
برفت او و این نامه ناگفته ماند چنان بخت بیدار او خفته ماند
به نقل اندرون سست گشتش سخن و زو نو نشد روزگار کهن
نگه کردم این نظم و سست آمدم بسی بیت ناتندرست آمدم
چو طبعی نداری چو آب روان مبر دست زی نامه ی خسروان
چو بند روان بینی و رنج تن به کانی که گوهر نیابی مکن

باید یادآوری کنم که دقیقی قبل از فردوسی شروع به سرودنِ شانام کرده بود و چیزی حدود 1000 بیت در مورد زرتشت گفته بود، ولی متاسفانه به رفتارِ بدی دست میزد که اون عمل در اون زمان به اسم غلام بارگی ازش یاد میشد که همون مفهومِ بچه بازی و لواط با پسرِ کم سن و سال است... ولی فردوسی بزرگ حاضر نیست اسمی از این عملِ زشت بیاره و فقط میگه جوانیَش را خوی بد یار بود... و قلمش رو آلوده به نوشتنِ این کار زشت نکرده تا در شانام اسمی از این کارِ سخیف برای ایرانیان برده نشه

با حمله مغول های کثیف بسیاری از آثار ارزندۀ هنرمندان ما نابود شد مثلِ، اشعار و آثار رودکی، عنصری و حتی بخش هایی از تاریخِ بیهقی، ولی میبینیم که شاید در این چند سال در اشعارِ حکیمِ بزرگ فردوسی، تحریف ایجاد شده، ولی اشعار و شانام اون نابود نشد و یا نتونستن نابودش کنن، چراکه شانام فردوسی در دل و جان مردم این سرزمین نفوذ کرده بود... مردم دهان به دهان و دست به دست نسخه هایی از شانام رو در سراسر ایران بخش کردن، ولی متاسفانه شانام ای که مربوط به 50 تا 200 سال بعد از فردوسی باشه در دست نیست.. تا قبل از حمله مغول ها مردم ایران زمین به قدری وابسته شانام شده بودن و شانام در بین خانواده ها وارد شده بود که حاکمان اسلامی و حتی شاعران و نویسندگان مسلمان مثل مولانا با این کتاب مشکل داشتن، چون مردم قرآن رو فراموش کرده بودن.. مولانا میگه شانام و کلیله دمنه را بیرون بیاندازید و قرآن بخوانید!! ... شاید به همین دلیل است که مولانا در بینِ عرب پرستان از محبوبیتِ خاصی برخوردار است و او را بزرگتر از آنچه بوده، جلوه میدهند
اعراب و شاعران عرب میگفتن با اینکه عرب در سرودن شعر سابقه دیرینه ای داره، ولی هیچ شاعری نتوانسته مثل فردوسی منظومه ای این چنینِ زیبا و دلنشین بسراید. و میگفتن شانام نزد ایرانی ها دقیقا مثل قرآن در نزد جامعه عرب هستش... ولی به مرور زمان هرچه به زمان حال نزدیک شدیم، غیرت ایرانی و ایرانی بودن از یاد مردم این سرزمین رفت
حالا میبینیم که حرف فردوسی ثابت میشه که گفت اگر عرب هایِ متعفن و حرامی به این سرزمین وارد بشن شادی و سرور از ایران بیرون میره... الان دقیقا همین موضوع رو شاهدیم که مردم مشکلات روانی دارن، عصبی و پرخاشگر شدن، خنده ها و شادی ها مصنوعی و زودگذر شده و دیگه خبری از اون ایران و ایرانی نیست که در تاریخ در موردش خواندیم و دنیا در حسرتِ زندگیِ اونها بودن

امیدوارم روزی برسه که هر ایرانی، یک جلد از شاهنامۀ فردوسی، این بزرگمردِ میهن پرست رو در خانۀ خود داشته باشه و فرزندانِ این سرزمین اخلاق و آدابِ بزرگواران و میهن پرستانی چون، فردوسی و بهرامِ گور و انوشیروان و رضاخان و یعقوب لیث صفاری رو سر لوحۀ کار خویش قرار داده و آنها رو الگویی در زندگی خود بدونن
پیروز باشید و ایرانی
Profile Image for Biblio Curious.
233 reviews8,259 followers
December 22, 2018
Time is beneficial when reading this one.

I originally started this July 2017 and am now finished December 2018. That would be a year and a half spent with this book. And it's so incredibly appropriate because this book is a chronicle of Persia's history told through the lineage of its kings.

This book begins with the Persian creation story with all of its absolute wild, unpredictable magical elements. The early stories contain magic & mythological creatures. I'm sure if you grew up with classic Western Fairy tales, there's one that will shock you: 'Western writers stole that idea from here!' Trust me, once you read it, it's unmistakable which one I'm referring to.

The bulk of this amazing book are travelling, letters, battles, marital allegiances, powerful women & the men who fail to take the solid advice of their ladies. Some of the battles are pretty exciting to read when the dust rises up & we lose sight of who's winning. Other battles & shifts of kingly power are difficult to follow because anytime you condense 1000's of years of history into 900 pages, there's going to be A LOT of names mentioned with how they all relate to each other. Don't fret though, just read on.

Dick Davis' language sings all through Persia's history. His approach to task is fantastic. He condenses each of the original books. The original length is a collection of encyclopedias of course. So he's vey systematic about what he includes and how he showcases some of the more poetic scenes. In his introduction, he admits to leaving out some offending passages that newcomers to Persian literature could be turned off by. Instead, he evens out the coverage of many kings which is a slight change from the original author, Ferdowsi's approach. He does this to give a more comprehensive coverage of the original book within a limited number of pages. Some kings still receive a whole lot more attention & this reflects the original.

What I appreciate most of all with Davis' translation is he renders this epic poem into a highly readable edition for those completely unfamiliar with Persian Literature or even the culture of this entire world & its history. It doesn't read like a beginner's book, there's still plenty of complexity to keep the most avid reader busy looking up references for a few years at least.

For those poetic scenes, often they are key moments in the story that I'm sure Persian folks know well & love. Davis kept them in poetic language with meter & rhyme. These are some of the most beautiful parts of the book & makes me want to read a poetic translation of The Shahnameh. Not only because they are emotionally driven scenes but also because Davis writes like a poet.

Here's an example from near the beginning. This brief poem describes the birth of Rostam, the greatest hero in this book. And one of the coolest characters I've read during my epics project so far.

"He'll master all the beasts of earth and air,
He'll terrify the dragon in its lair;
When such a voice rings out, the leopard gnaws
In anguished terror its unyielding claws;
Wild on the battlefield that voice will make
The hardened hearts of iron warriors quake;
Of cypress stature and of mammoth might,
Two miles will barley show his javelin's flight."

(Rostam, The Son of Zal-Dastan,
The Birth of Rostam,
Page 104-105)

The one shortcoming is I wish this edition contains a map for the various locations everyone traveled to. There are quite a few and a map would improve my understanding of the text immensely. I'm sure many of these place names have been renamed over time so google maps is no help whatsoever. I've tried searching for maps of The Shahnameh online, but with no English success so far.

If you're interested in getting into Persian Literature, of course the well known poems of Rumi and other mystics are a great starting point. As an introduction, I highly recommend The Conference of the Birds, also translated by Dick Davis.

This could be a great book if you enjoy epic long tomes filled with adventure, complex who's who, some mythological elements, history & some references to writing as it's developing throughout history with plenty of battle scenes & some romance mixed in.

Keep in mind, it's 900 pages with almost constant warfares, so it's certainly not for everyone. The shifts in power & keeping track of who's who & why they have a grievence was the most grinding aspect of this read. The battles certainly were not grinding to read for some reason.

A brief video review:
Profile Image for Haniye safarpour.
125 reviews25 followers
April 30, 2022
چو این نامور نامه آمد به بن/ ز من روی کشور شود پر سخن
ازان پس نمیرم که من زنده‌ا�/ که تخم سخن من پراگنده‌ا�
هران کس که دارد هش و رای و دین/ پس از مرگ بر من کند آفرین

تموم شد و من نمی‌دون� خوشحال باشم یا ناراحت!
فکر کنم حدود دو سال با این کتاب دم‌خو� بودم و لذت بردم و الان احساس می‌کن� با تموم شدنش یک خلائی تو زندگیم بوجود اومد
🥺

با تشکر از کرونا و قرنطینه، من سراغ این کتاب رفتم که یکی از بهترین تصمیماتم تو این دوره بود ❤️
Profile Image for Parsa.
4 reviews5 followers
May 24, 2010
شانام کتاب مقدس فرهنگ ایران زمین است ما ایرانیان به چه کسی بیشتر از فردوسی مدیونیم ؟
کتابی که با خواندش مغرور و مفتخر از ایرانی بودنمان میشویم .
شاید که هرچه که بر سر ما میرود از بی توجهیمان به شانام این شاه بیت زبان پارسی است.
Profile Image for Chadi Raheb.
489 reviews418 followers
June 23, 2024
حدودا سه سال پیش بود که فردوسی‌خوان� رو با پادکست "امیر خادم" شروع کردم. کتابی که همین الان می‌تون� پنج از پنج بدم بهش و فکر کنم بازم کمه. کتاب/پادکستی که در طی یک سال بعدش، کمک کرد در تاریک‌تری� و تنهاترین شب‌ها� زندگیم دوام بیارم. هدفونم رو میذاشتم توی گوشم و از این دنیا کنده میشدم و می‌رفت� توی زیباترین و از لحاظ زبانی تمیزترین دنیای حماسی‌ا� که میشه رفت.
بعدش به خاطر ماجراهای عجیب و احمقانه تز، بین این خوندن/شنیدن‌ه� خیلی فاصله افتاد، هرچند به خاطر خوانش و روایت کم‌نظی� "امیر خادم"، هنوز خیلی از داستان‌ه� یادمه.
اما حالا به خاطر داشتن زمان کمی بیشتر و ذهن� کمی آرام‌تر� میخوام دوباره از اول شروعش کنم، گره‌ا� بزنم به یه عادت جدید با این ‌امی� که بتونم هر دو رو مداوم ادامه بدم. نه که زندگی هنوز به تاریکی اون شب‌ه� باشه اما هنوز سیاهی هست و رنج هست و دیو هست و این هنرمندانه‌تری� اثر، تاثیر مسکن شگفت‌انگیزش� خیلی وقته نشون داده.
امروز این کتاب، دیگه -متاسفانه- تنها چیزیه که هنوز می‌تون� به خاطرش به ایرانی بودنم و زبان فارسی افتخار کنم؛ تنها کتابی که تمام عمرم برای تسکین بهش برمی‌گرد�.
Profile Image for رزی - Woman, Life, Liberty.
303 reviews120 followers
Want to read
February 24, 2021
خـــیـــلی خب! پروژه‌� بزرگی شروع شد
هیچ‌وق� از شعر خوشم نمی‌اومد� و شانام هم با حجم هیولاییش کتاب ترسناکی بوده. برای همین در حد بازنویسی‌های� که ازش شده خوندم. داستان‌ها� «سوگ سیاوش» و «رستم و سهراب» و «رستم و شغاد» با اختلاف موردعلاقه‌ترین‌ه� بودن. اولین باری که واسه یه کتاب بغض کردم برای سیاوش بود. :( و همچنین جلسات شانام‌خوان� که می‌بردن�... خانواده زیادی به فردوسی ارادت دارند! خلاصه دیگه الزامی که برای یادگیری بهتر زبانم با خوندن شعر اصلی می‌بین� و همچنین دوستی گامبال‌نا� که خوندنش رو شروع کرده و می‌خوا� با هم بخونیم بهونه شدن که... پیش به سوی شانام!

پ.ن: دوران ابتدایی تصمیم جدی گرفتم بخونمش، کتاب رو که تقریبا هم‌ق� خودم بود باز کردم و به نثر روونی که بفهمم چی به چیه بازنویسیش کردم. یادش بخیر فقط دو صفحه دووم آوردم :)))
Profile Image for فهد الفهد.
Author1 book5,513 followers
September 15, 2012
الشانامة

الملحمة الفارسية الشهيرة التي وإن كتبت في وقت متأخر نسبياً � ألف ميلادية، وهو وقت مبكر مقارنة بالمهابهاراتا والألياذة والأوديسة -، إلا أنها تعتمد على أصول وأساطير فارسية قديمة، وكعادة هذه الملاحم تكتظ الشانامة بالرجال الخارقين، وبالأحداث الغريبة، وتروي التاريخ الفارسي منذ أقدم عصوره حتى سقوط الإمبراطورية الفارسية على أيدي المسلمين.

جزء هائل من روعة الملاحم يفقد في الترجمة، حيث تفقد الأبيات الشعرية ترددها، وتتحول إلى سطور قصة خرافية طويلة، ولكن لازالت الملاحم تقرأ رغم ذلك، وتبهرنا بمضامينها وأحداثها.
Profile Image for Mahsa  fanaei.
198 reviews23 followers
December 21, 2018
شانام از سه بخش : اساطیری از کیومرث تا فریدون، پهلوانی از کاوه تا رستم و تاریخی...من بخش اساطیری و پهلوانی رو بیشتر دوست داشتم و این دو بخش رو با علاقه بیشتری خوندم

از آن پس نمیرم که من زنده ام
که تخم سخن من پراگنده ام

من داستان فریدون و ضحاک، رستم و سهراب، و داستان های مربوط به پادشاهی اسکندر و کشور گشایی ها وجهانگردی هاش و داستان سیاوش رو بیشتر از بقیه قسمت ها پسندیدم.
یه همت عظیمی میخواست کل شانام رو خوندن که من بالاخره موفق شدم
Displaying 1 - 30 of 490 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.