"Ήρθε κι ο καιρός να διαβάσω το δεύτερο βιβλίο της τριλογίας. Η αλήθεια είναι πως καθώς δεν ακολούθησα τη συνήθεια μου να διαβάζω τις τριλογίες μονοκοπανιάς, άργησα λίγο να μπω ξανά στον κόσμο της Πρέσπας αλλά σημασία έχει πως μπήκα.
Σε αυτό το βιβλίο, μεταφερόμαστε στην άλλη όχθη της Πρέσπας που ανήκει στα Σκόπια, ναι ξέρω πως το political correct είναι να λέμε Βόρεια Μακεδονία αλλά εγώ είμαι μίας άλλης εποχής, τα Σκόπια είναι Σκόπια, point final, έτσι κι αλλιώς εγώ δεν κάνω πολιτική, την πολιτική την αφήνω για τους φερέλπιδες δεινόσαυρους.
Σε αυτή την πλευρά της λίμνης, υπάρχει μια έρημος με ψιλή ψιλή άμμο, έχει να βρέξει χρόνια και οι ερευνητές στήνουν προκυμαίες και γέφυρες στην άμμο, χωρίζουν τη γη σε παράλληλους και μεσημβρινούς, προσπαθώντας να μελετήσουν τον δράκο και να καταλάβουν τους γείτονες.
Μέσα στο συλλογικό ερευνητικό έργο, αναπτύσσεται η προσωπική ιστορία του Σαμουήλ, του ιδρυτή της ερευνητικής κοινότητας.
Η Μπουραζοπούλου για μια ακόμα φορά χειρίζεται με τρόπο αριστοτεχνικό τη γλώσσα, χάνεσαι στον φαντασιακό �� ρεαλιστικό κόσμο που φτιάχνει κι είναι υπέροχο το εύρημα των τριών διαφορετικών οπτικών του Δράκου. Όπως και στο πρώτο βιβλίο, θίγει αριστοτεχνικά ζητήματα πολιτικά, κοινωνικά, ψυχολογικά και καλής γειτνίασης θα έλεγα εγώ, καθώς όσοι έχουν περάσει από τα σύνορα, ξέρουν πως οι γείτονες είναι οι καλύτεροι φίλοι και οι καλύτεροι εχθροί.
Στα μείον οι πρώτες εκατό σελίδες που οι πολλές λεπτομέρειες για το πως είναι στημένες όλες αυτές οι προβλήτες, πως δουλεύουν όλοι αυτοί οι γερανοί, τα ράουλα, τα γρανάζια και δεν ξέρω εγώ τι άλλο�� όχι καρδιά μου δεν πάω για ντοκτορά στο Πολυτεχνείο��
"

"Δεν την είχα ακουστά την Ντιτλέουσεν και προφανώς και δεν θα την άκουγα ποτέ εάν δεν μου έφερναν το βιβλιαράκι της δώρο τα Χριστούγεννα. Μ’έν�� γρήγορο google search, η συγγραφέας είναι Δανή και αρκετά διάσημη τουλάχιστον στους κουλτουριάρικους κύκλους και με μπόλικα «μπες �� βγες» σε ψυχιατρικές κλινικές. «Τα πρόσωπα»» είναι ένα μικρό σε μέγεθος μυθιστόρημα, με σαφώς βιωματικές σκηνές, ενδεχομένως και αυτοβιογραφικά στοιχεία, καθώς η ηρωίδα είναι επίσης συγγραφέας (παιδικών βέβαια βιβλίων), σύζυγος και μητέρα τριών παιδιών, η οποία κατατρέχεται από διάφοαρα σύνδρομα, ένα από αυτά είναι το σύνδρομο καταδιώξεως, αλλά το πιο δύσκολο από όλα είναι οι έντονες παραισθήσεις της, ακουστικές και οπτικές, με αποτέλεσμα να έρχεται σε συνεχή «επαφή» με πολλά και διάφορα φανταστικά πρόσωπα (εξού και ο τίτλος). Καθώς τα χάπια πλέον δεν επαρκούν, κλείνεται στο ψυχιατρείο όπου εκεί παρακολουθούμε διάφορες φάσεις τις ασθένειας της, τις αλληλεπιδράσεις της με άλλους συνασθενείς ή με το νοσηλευτικό προσωπικό, τις αγωνίες της, τα συναισθήματά της, την ελευθερία που πολλές φορές προκαλεί η αρρώστια (σωματική και ψυχική).
Η γραφή είναι πρωτοπρόσωπη, άρα θα βγάλω το αυθαίρετο συμπέρασμα πως η Ντιτλέουσεν περιγράφει σε μεγάλο βαθμό τον εαυτό της. Από τη μία, μπορεί να ήταν απελευθερωτικό και από την άλλη δεσμευτικό, όπως ακριβώς συμβαίνει και στη Λίζε, την ηρωίδα της.
Όμως όλο αυτό το «χαοτικό» που υπήρχε στο μυαλό της και πιθανόν στην ψυχή της, υπάρχει και στο γράψιμο. Πολύ συχνά αδυνατούσα να αντιληφθώ ποια πρόσωπα ήταν οι παραισθήσεις και ποια πρόσωπα ήταν τα πραγματικά. Και όλο αυτό μου έφερνε μία απίστευτη ζαλούρα στο κεφάλι κι ένα συναίσθημα πως «δεν θέλω άλλο». Μετά από δύο �� τρεις σελίδες, αδυνατούσα να την παρακολουθήσω.
Μπορεί ένας κριτικός λογοτεχνίας, να πει πως όλα αυτά είναι καλώς καμωμένα και πως με το ύφος της γραφής απέδωσε επάξια την εσωτερική σύγκρουση και το μυαλό ενός ψυχικά ασθενούς, αλλά για εμένα με το IQ ραδικιού ήταν too too much. Δεν νομίζω να διαβάσω άλλο δικό της κι εδώ που τα λέμε ελπίζω να μην μου κάνουν δώρο άλλο δικό της..."

"To autofiction είναι ένα σχετικά νέο φρούτο�� δεν είναι αυτοβιογραφία, δεν είναι μυθιστόρημα�� είναι κάτι ενδιάμεσο με πολλά βιογραφικά στοιχεία κι άλλα τόσα μυθοπλαστικά, που εσύ άμοιρε αναγνώστη πρέπει να αποφασίσεις τι θα δεχθείς ως αλήθεια και τι όχι. Προσωπικά, αυτό το autofiction, θεωρώ πως είναι το υπέρμετρο εγώ του συγγραφέα που μας πουλάει ό,τι θέλω και όπως το θέλει, ανυψώνει τον εαυτό του και θάβει και τους άλλους κι αν πάει κάποιος και του κουνηθεί ή του πει πως τα παραλέει, αρχίζει τα: «όχι φιλαράκι, δεν είναι βιογραφία, να μυθοπλασία ήταν το γεγονός πως ήσουν κόπανος», αλλά μια χαρά εννοούσε πως ήσουν κόπανος κι έμεινε και γραπτώς στην ιστορία�� Αυτά περί autofiction��
To «ας πούμε πως είμαι εγώ» της Ιταλίδας Βερόνικα Ράιμο είναι όπως καταλάβατε ένα αυτοχαρακτηριζόμενο autofiction, όπου η ηρωίδα Βερνίκα όπως την φωνάζει η μητέρα της, σε πλήρη πρωτοπρόσωπη γραφή μας διηγείται διάφορα κομμάτια της ζωής της, που πραγματικά δεν ξέρω για ποιον λόγο θα πρέπει να με ενδιαφέρουν, καθώς δεν έχουν και κάτι ιδιαίτερο πέρα από κάτι συνηθισμένες οικογενειακές νευρώσεις, όπου η κλασσική μεσογειακή μάνα δεν αφήνει σε χλωρό κλαδί τα βλαστάρια της, ο σοβαρός και μετρημένος πατέρας διατηρεί μια επίσης σοβαρή και μετρημένη εξωσυζυγική σχέση και η γιαγιά επισκέπτεται με θρησκευτική ευλάβεια τον τάφο του εκλιπόντος συζύγου της και παππού της συγγραφέως κι ας μην ήθελε όσο ήταν εν ζωή να τον δει��
Ειλικρινά δεν μπορώ να καταλάβω γιατί όλα αυτά τα γεγονότα πρέπει να γίνουν βιβλίο αλλά μετά διάβασα μια συνέντευξη της Ραϊμο που έλεγε πως αυτά προορίζονταν για έναν θεατρικό κωμικό μονόλογο (ένα standup comedy όπως λέμε και στο χωριό μας) αλλά μετά ήρθε ο covid και το γύρισε σε βιβλίο κι έτσι εξηγούνται πολλά�� και μέχρι εδώ όλα καλά αλλά συνεχίζω να μην καταλαβαίνω γιατί πήρε το βραβείο Strega και γιατί ήταν υποψήφιο για Booker��
Το βιβλίο είναι ελαφρύ και χιουμοριστικό, έχει κομμάτια που σε κάνουν να χαμογελάσεις κυρίως γιατί σου φέρνουν στο νου τις νευρωτικές καταστάσεις που έχεις ζήσει κι εσύ, μικρά κεφάλαια που μπορείς να τα καταναλώσεις σαν σφηνάκια μες στο μετρό. Το συστήνω για όσους είναι σε mood read block ή για όσους θέλουν να ξεφύγουν από το ξεστράτισμα στα social αλλά το μυαλό τoyς βρίσκεται σε κατάσταση brain rot��
"