يعد الحكيم مولى أمير المؤمنين الطبري من أبرز الأعلام في الرد على النصارى وله في هذا رسالتان، هذه إحداها والأخرى باسم "الرد على أصناف النصارى"، يميّزه عن غيره أنه كان من أساطين الفلسفة وعلماء النصارى فأسلم وهو في السبعين من عمره فكتب هاتين الرسالتين رداً على عقيدته السابقة ودعوةً لأهله من النصارى في النظر إلى دعوة الإسلام. فكان لرسالتيه الأثر البالغ لمن بعده في الاعتماد على الرد على تلك العقيدة المحرّفة والذب عن المطاعن في دين الله السوي المستقيم.
رابط تحميل الكتاب : https://archive.org/details/addinwadd...
علی بن ربّن یه مسیحی اهل طبرستان بود که به دربار متوکل عباسی رفت و مسلمان شد. در سامرا، احتمالاً به سفارش حکومت عباسی، کتاب الدین و الدولة رو نوشت و از اسلام دفاع کرد.
کتاب در فصلها� مختلف سعی میکن� با رویکردهای مختلف از اسلام دفاع کنه. در بعضی فصله� از همون رویکرد سنتی اسلام استفاده میکنه� یعنی استناد به معجزات و فضائل اخلاقی پیامبر اسلام برای اثبات حقانیت نبوتش. اما اون بخشهای� که کتاب رو متمایز و ارزشمند میکنه� فصلهایی� که سعی میکن� با اطلاعاتش از کتاب مقدس، از اسلام دفاع کنه. از جمله با مقایسهٔ آرمانها� اسلامی با آرمانها� کتاب مقدس نشون مید� که اسلام به یهودیت و مسیحیت برتری داره. همچنین پیشگوییها� کتاب مقدس رو بر پیامبر اسلام انطباق مید�. این حجیمتری� بخش کتابه و جالبتری� بخشش هم هست.
خیلی از نبوتهای� که این جا علی بن ربّن بر پیامبر اسلام تطبیق میده� بعداً به کتابها� باقی مسلمانه� هم راه پیدا میکن� و تبدیل میش� به راه سنتی اثبات حقانیت پیامبر. از جمله «فارقلیط» که اینجا علی بن ربّن (برای اولین بار؟) بر پیامبر اسلام تطبیق مید�. همچنین این وعدهٔ خدا به ابراهیم که پسرش اسماعیل نسل پربرکتی خواهد داشت. همچنین این پیشگویی موسی که خدا «پیامبری همچون من از میان برادران شما» بر شما برخواهد انگیخت، و «برادران» بنیاسرائی� میش� بنیاسماعی�.
اما بعضی از استدلالهای� که استفاده میکن� کم کم منسوخ شدن و این هم قصهٔ جالبیه. مهمترین� این که توی ترجمهٔ عربی کتاب مقدس که در اختیار داشته گشته و هر جا صفت «محمّد» یا «محمود» (یعنی پسندیده و ستوده) برای چیزی به کار رفته، اون رو ذکر نام پیامبر اسلام دونسته. به نظرم از همین کتابه که مسلمانه� معتقد شدن که اسم پیامبر بارها در کتاب مقدس اومده. ولی وقتی به اصل عبری و سریانی کتاب مقدّس مراجعه کنیم، میبینی� که اون جا صفتی که به کار رفته مثلاً «مِهولّال» یا «مِشَبِّح»ـه، یعنی ستوده. مترجم عربی مسیحی وقتی میخواست� این صفات رو به عربی ترجمه کنه، اومده از لفظ معادل عربی استفاده کرده، یعنی «محمّد» و «محمود». این «محمّد» و «محمود» صرفاً در ترجمهٔ عربی اومدن و در زبان سریانی یا عبری وجود ندارن.
به نظر میاد که با این کتاب مسلمانه� شروع به استناد به کتاب مقدس کردن و گفتن اسم پیامبر در اون ذکر شده. مسیحیه� و یهودیها� عربزبا� برای اجتناب از سوءتفاهم، ترجمهها� عربی رو ویرایش کردن و این صفت رو با صفت هممعن� دیگه جایگزین کردن، مثل «مطبوع» و «ممدوح» و «حسن» و... چه بسا از همین جا مسلمانه� اهل کتاب رو متهم کردن که در کتاب مقدس دست بردن و اسم پیامبر رو ازش حذف کردن. از یه جهت این اتهام درستیه، واقعاً چنین اتفاقی افتاده و لفظ «محمّد» از ترجمهها� عربی حذف شده. از طرف دیگه این «محمّد»ها اسم پیامبر نبودن، بلکه صرفاً صفت و به معنی «پسندیده و ستوده» بودن، و چون موجب سوءتفاهم میشدن� با صفات دیگه جایگزین شدن.