ŷ������

Την κριτική μπορείτε να τη διαβάσετε και στο

Το έχουμε πει πολλές φορές και θα το λέμε συνέχεια: το ίντερνετ είναι ένα μαγικό μέρος και ειδικά σε ό,τι αφορά το βιβλίο μπορεί να ωφελήσει εξαιρετικά τον αναγνώστη. Χάρη στο ίντερνετ και συγκεκριμένα σε πολλούς ανθρώπους που έχουν μοιραστεί τη γνώμη τους ανακάλυψα νέα βιβλία, είδη λογοτεχνίας που δεν είχα φανταστεί ότι θα μου αρέσουν, πήρα ιδέες και απέφυγα “κακοτοπιές��.

Περιπλανώμενη στον κόσμο του YouTube, ένα μέρος στο οποίο ελάχιστοι Έλληνες μιλάνε για το διάβασμα (αλλά αυτό θα το αναλύσουμε σε ένα άλλο άρθρο), πήρε το μάτι μου έναν πιασάρικο τίτλο από γνωστή Ελληνίδα μπιούτι μπλόγκερ (μάλλον, δεν είμαι και σίγουρη πώς αυτοπροσδιορίζεται) από τον οποίο κατάλαβα ότι θα μιλήσει για τα αγαπημένα της βιβλία. Πάτησα το link, με φόβο ότι θα πέσω σε ένα χορηγούμενο βίντεο όπου κάποιος εκδοτικός θα έχει στείλει μια ντουζίνα βιβλία για να τα διαφημίσει ως αγαπημένα της. Με χαρά διαπίστωσα ότι έκανα λάθος. Η κοπέλα μιλούσε πράγματι για τα βιβλία που αγαπάει. Ανάμεσα σε αυτά ήταν και η Κόλαση του Henri Barbusse. Παραθέτω από το οπισθόφυλλο:

“�� “Κόλαση�� του Ανρί Μπαρμπίς θεωρείται ως ένα από τα έργα που άνοιξαν τον δρόμο για την εμφάνιση της σύγχρονης μυθιστορηματικής γραφής. Συγκαταλέγεται στα πιο πολυσυζητημένα βιβλία σε παγκόσμιο επίπεδο. Η υπόθεση εξελίσσεται σχεδόν ολοκληρωτικά μέσα σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου, όπου από μια τρύπα στον τοίχο ο αφηγητής παρακολουθεί και σχολιάζει τη ζωή των ενοίκων που εναλλάσσονται διαρκώς στο διπλανό δωμάτιο. Σε αντίθεση με έναν κοινό ηδονοβλεψία, δεν το κάνει για προσωπική ευχαρίστηση. Ψάχνει να βρει την αλήθεια στον κόσμο που τον περιβάλλει, καθώς ό,τι συμβαίνει γύρω του κινητοποιεί τον ψυχικό του κόσμο. Έτσι, κοιτάζοντας τις ζωές των άλλων, θέτει κυρίαρχα φιλοσοφικά ερωτήματα και δίνει απαντήσεις για το νόημα του έρωτα, της γέννησης, της ζωής, του θανάτου. (��)��

Promising, right?

Not so fast.

Ας ξεκινήσουμε από τα πρώτα πράγματα που παρατηρεί ένας αναγνώστης: τον τρόπο γραφής και έκφρασης. Άργησα να μπω στο κλίμα, γιατί η γραφή μου φάνηκε εντελώς ξένη και ο αφηγητής απόμακρος, κλεισμένος σε έναν δικό του κόσμο, χαμένος σε ατελείωτες φιλοσοφίες που θυμίζουν έφηβο που ανακαλύπτει τον κόσμο και επιχειρεί να τον κατανοήσει. Στην αρχή θεώρησα πως αυτό έχει να κάνει με την εποχή που γράφτηκε, μα έχει τύχει να διαβάσω κι άλλα μυθιστορήματα της εποχής στα οποία “βούτηξα�� με μεγάλη ευχαρίστηση. Οι διάλογοι θυμίζουν υπερβολικό μελόδραμα, οι πρωταγωνιστές συμπεριφέρονται θεατρινίστικα για χάρη του κρυφού τους παρατηρητή και οι εσωτερικές σκέψεις του συγγραφέα κινούνται στο ίδιο μοτίβο, δίνοντας την εντύπωση μιας υπερβολικής μεν αλλά επίπεδης αφήγησης. Έκανα υπομονή αρκετές σελίδες και προσπάθησα, πραγματικά προσπάθησα, αλλά δεν κατάφερα να μπω στο κλίμα του βιβλίου και για να είμαι ειλικρινής δεν πιστεύω ότι αυτό είναι δικό μου λάθος. Ήθελα πάρα πολύ να μου αρέσει το συγκεκριμένο βιβλίο και ήμουν έτοιμη όταν το έπιασα στα χέρια μου.

Ο πρωταγωνιστής λοιπόν βιώνει εμμονικά μια εθιστική ηδονή -όχι απαραίτητα ερωτική- κατασκοπεύοντας μέσα από την τρύπα στον τοίχο τους γείτονές του. Μέσα από αυτήν την ηδονή προσπαθεί να εξερευνήσει τη φύση του ανθρώπινου πνεύματος, διατυπώνοντας συνεχώς τις φιλοσοφικές του σκέψεις, οι οποίες, όπως ανέφερα και πιο πάνω, παραπέμπουν σε έφηβο που βγήκε από το καβούκι του και ανακαλύπτει τον κόσμο. Τίποτα καινούριο. Δεν ξέρω εάν για την εποχή του ήταν κάτι το πρωτότυπο ή εάν έγινε ντόρος για το τίποτα τελικά.

Το βιβλίο αδιαμφισβήτητα έχει μια πάρα πολύ καλή κεντρική ιδέα, η οποία θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα πολύ δυνατό φιλοσοφικό μυθιστόρημα, αλλά δυστυχώς δε νομίζω ότι το κατάφερε. Σίγουρα κάποιος ειδικός επάνω στη γαλλική λογοτεχνία μπορεί να ισχυριστεί το αντίθετο και να μου πει ότι “γι�� κάποιο λόγο το θεωρούμε κλασικό��, αλλά για μένα, το κλασικό δεν είναι εγγύηση, όπως ισχυρίζονται πολλοί. Ορισμένα κλασικά είναι σημαντικά, όχι επειδή ο κόσμος ξενύχτησε μαζί τους ή τα αγάπησε λόγω υπόθεσης και νοημάτων, αλλά λόγω της γενικότερης συμβολής τους στην εγχώρια ή παγκόσμια λογοτεχνία. Ωστόσο, στον μέσο αναγνώστη, ο οποίος διαβάζει για ευχαρίστηση (και ενίοτε για να στοχαστεί) και όχι για να μελετήσει διεξοδικά το κείμενο, κάνοντας αναλύσεις μεγατόνων, η Κόλαση ίσως να φανεί επιεικώς αδιάφορη. Με λίγα λόγια, αναρωτιέμαι: εάν αυτό το βιβλίο δεν το είχε γράψει ο Μπαρμπύς και δε γνωρίζαμε τίποτα γι�� αυτό και το πλαίσιό του, θα το εκθείαζαν όλοι τόσο πολύ; Ίσως να φταίει η εποχή. Μπορεί αυτά τα φιλοσοφικά ερωτήματα να ήταν legit στις αρχές του 20ου αιώνα, αλλά πλέον ένα μεγάλο μέρος του στοχασμού του αφηγητή πάνω στην ανθρώπινη φύση έχει απαντηθεί επαρκώς και με αποδείξεις από την επιστήμη, οπότε�� ναι. Δεν ξέρω σε ποιον θα το πρότεινα. Ίσως σε κάποιον που θέλει να πιστεύει ότι η φύση του ανθρώπου είναι κάτι παντελώς άγνωστο και αόριστο και είναι διατεθειμένος να αμφισβητήσει ακόμη και τα αυτονόητα.

Βαθμολογία: ★☆☆☆�� (1/5)