ŷ������

انسان طاغی حکایت انسانی ست از بدو تاریخ، که از دوران هلنیستی و جهان یونانی و رومی گذر کرده و سنت کلاسیک را تا رنسانس و انقلاب کبیر فرانسه پیش برده است. با ورود به جهان مدرن بسیاری از سنت های او توسط آلبر کامو نقد و بررسی می شود. انسانی که راهی جز طغیان در پیش روی خود نمی بیند، زیرا جهان را هرگونه تنظیم کند، باز عصیان و مخالفت در کمین اوست. زیبایی و طبیعت توسط تمدن ها تهدید می شوند. سوسیالیسم و جامعۀ مدنی به اسم برقراری آزادی، آزادی را از هر کسی سلب می کند، مارکسیسم و جنبش کارگری، نتیجه ای جز تولد هزاران توده با نقشۀ راهی کاملاً نامعلوم ندارد. بدین ترتیب انسان فلسفی تر می اندیشد. آلبر کامو به مفهوم قدرت، تنهایی، مرگ، زندگی و جهان، تحلیلی فسلفی تزریق کرده و اثبات می کند حتی فلسفه نیز خیانتی بزرگ، در این قرن است!

ما در عصر جنایت های کامل و با نیت های قبلی به سر می بریم. جنایتکاران این عصر دیگر آن کودکان بی پناهی نیستند که عشق را بهانه می کردند. برعکس افراد بالغ اند و بهانۀ کاملی هم دارند: فلسفه. و فلسفه می تواند به هر منظوری به کار بسته شود، حتی برای تبدیل آدمکشان به قاضیان.

ص 7
در عصر مدرن، بنیان های اخلاقی هم غیر قابل اعتماد و هم رادیکال می شود. نمی توان نه متکی به اصل اخلاقی شد و نه بدان استناد کرد. زیرا مردم در عین مظلومیت و فقر آرزوی تجربه کردن دیکتاتوری و ظالم بودن را دارند.

اگر حق بی شرافت بودن به مردم عرضه شود، می توان اطمینان داشت که بر سر دست خواهندش برد!

ص 80

با بررسی های جامعه شناختی، کامو وارد مهمترین جنبۀ طغیان می شود: طغیان در هنر. هنر فعالیتی که در سرشت خود هم انکار می کند و هم می ستاید. برای آفرینش هنری، هنرمند باید هم واقعیت را رد کند و هم آن را بستاید. هنر با واقعیت به مناقشه بر می خیزد، اما خود را از آن پنهان نمی کند.
واقع گرایی، نبوغ و زیبایی از دیگر مولفه های مورد بررسی قرار گرفته در این کتاب است. آخرین گفتارهای کامو بطرز عجیب و غیرمستقیم، خواهشی از سرشت انسان امروزی ست تا از دیکتاتوری و جزم گرایی دوری کند.

حق با افلاطون است، نه موسی و نیچه: گفتگو در سطح انسانی بهای کمتری می برد تا انجیلی که از سوی رژیم های توتالیتر در هیأت تک گویی آمرانه از فراز قلۀ کوهی تنها، بر انسان فرو خوانده می شود. در زندگی واقعی هم، به مانند صحنۀ تئاتر، تک گویی مقدمۀ مرگ است.

ص 307

1397/06/31