ŷ������

پنح اثر اول باقیمانده از آریستوفانس هر کدام با فاصله یک سال به روی صحنه رفته اند و میشود تحول اندیشه و تفکر او را در این پنج سال ردیابی کرد. در دو نمایشنامه اول باقیمانده از او، آخارنیایی ها و شوالیه ها که طنز در حد هجویات و هزلیات مستقیم (در حد "هله کیدی غلام ناقابل" و "این غر غرچه جغد دمن است") و شوخی های فالیک متعدد و ست پیس های گسسته و بی ربط در متن وجود داشت. سبکی که از نمایشنامه ای نویسی در پایان دهه دوم زندگی خیلی دور از ذهن نیست، هر چند روشنگری و تفکر سیاسی او از همان آثار اول تحسین برانگیز بودند.
اما پرندگان فاصله زیادی (هفت سال) با آثار دیگر او دارد و تغییر سبک و طرز تفکر تا حد زیادی آشکار است. اگر آثار قبلی حملاتی سنگین و مستقیم علیه بنیادهای سیاسی یونان معاصر بودند، این اثر در حکم روایتی است اسوپی (یا کلیله و دمنه ای) و نمادین در مذمت اخلاقیات انسان معاصر که امید به آینده ای بهتر به همراه مبنای فکری قویتر را با خود همراه دارد. در پرندگان از هزل خبری نیست و شوخی های جنسی و فالیک در کمترین حد خود در اثر گنجانده اشده اند و هجو مستقیم اشخاص هم در مقایسه با آثار دیگر آریستوفانس به حد قابل توجهی کم شده است (هر چند کلیستنس و کلئونیموس بخت برگشته همیشه و در هر فرصت بی ربط و با ربطی، هدف شوخی های بی رحمانه آریستوفانس قرار گرفته اند. کلیستنس به دلیل امردی و کلئونیموس به دلیل بزدلی و چاقی)
پرندگان روایت دو شهروند آتنی است به اسم های فیستوتایروس و اولیپیدس که به دنبال سرزمینی بدون جنگ با پای پیاده از آتن به راه میفتند و به قلمروی ترئوس (شاه تراس که به دلیل تجاوز به همسر خواهرش به شکل شانه به سر در می آید و پادشاه پرنده ها می شود) می رسند. آنها به ترئوس پیشنهاد تشکیل کشوری را می دهند که بین زمین و آسمان بنا نهاده می شود. و درآمد آن از مالیات عوارض قربانی ها و افشانش تامین می شود. فیستوتایروس و اولیپیدس که خود به پرنده تبدیل شده اند و پادشاهان جدید این سرزمین هستند، پیشهاد برانداختن پادشاهی خدایان را به آنها میدهند و از روایات اساطیری کمک میگیرند تا اثبات کنند که پرندگان پیش از زئوس بوجود آمده اند.
مذهب جدید پرندگان، در مدت خیلی کوتاهی (کمتر از چند خط!) توجه مردم یونان خسته ازخدایان قدیم را به خود جلب می کند. شاعران، تاریخ نویسان، منجمان و پیش گویان به خدمت پادشاه پرندگان در میابند و تاریخ ادبیات اساطیری با تاریخ ادبیات پرندگان جایگزین می شود. انسان ها پرندگان را عبادت می کنند و اسم های پرنده ها را روی خود می گذارند و عادات زندگی پرندگان را تقلید می کنند.
در این میان، پرومتئوس، شورشی ابدی، به قلمروی پرندگان می آید و هراسناک از مجازاتی دیگر، راز دزدیدن تاج و تخت پادشاهی از زئوس را به پرندگان می گوید و پرندگان درفصل شاهکار پایانی و اندکی کفرآمیز، در مباحثه ای از حماقت خدایان استفاده می کنند و خدایان جدید تمامی عالم می شوند.
تم اصلی پرندگان یعنی ایجاد تفکری جدید، نابودی تفکر قدیمی و امید برای پیشرفت بر مبنای این تفکر جدید از محافظه کاری مثل آریستوفانس بعید به نظر می رسد. آریستوفانسی که در نمایشنامه "ابرها" از فلسفه سقراط و پیروان او (مثل دیاگوراس) انتقاد می کند (مسخره می کند) و تفکرات جدید را مبنای فروپایشی اخلاقیات جامعه می داند. طرز تفکری که در نمایشنامه ابرها بلاهت و ساده اندیشی آریستوفانس محافظه کار را نشان می دهد در پرندگان به باد انتقاد گرفته می شود و رسیدن به بینشی جدید پایه بنای ایجاد جامعه ای عاری از تفرقه و جنگ می شود.