ŷ������

کتاب را چند سالِ پیش یکی از دوستان - که هرگز او را ندیدم و تنها نامی از او در خاطرم به‌ج�� مانده - معرّفی کرد. امروز که کتاب را تمام کردم؛ حسرت خوردم که چرا زودتر از این‌ه�� کتاب را نخوانده بودم. بسیار بعید می‌دانست�� که نتوانم چنین کتابی را با مضامینِ گاه پیچیده و سنگینش زمین بگذارم؛ ولی شد.

به گمانم زبده‌ت�� از این کتاب نمی‌توا�� دیدِ جامع و درعینِ‌حا�� مختصری از مهم‌تری�� مکاتبِ نقدِ ادبیِ معاصر ارائه داد. اسلوبِ مناسبِ کتاب در معرّفیِ مکاتبِ نقد با تبویبِ مناسبِ ابواب و یک‌سان‌سازی�� سرفصل‌ه�� برایِ هرچه بهتر درک کردنِ هر مکتب به‌وسیلۀ مقایسه با مکاتبِ دیگر باعث می‌شو�� که خواننده علاوه‌ب�� لذّت بردن از مفادِ کتاب، احساسِ خستگیِ کمتری کرده و استفادۀ حدّاکثری را ببرد.

کتاب در فصلِ اوّل به تعریف و بیانِ ضرورتِ نقد و ادبیّات و جای‌گاه�� آن‌ه�� پرداخته و در فصلِ دوّم سیرِ تکوینیِ مکاتب و دیدگاه‌ها�� نقدِ ادبی را از دورۀ افلاطون تا قرنِ نوزدهم بررسی می‌نمای��. این دورنمایِ ارائه شده در فصلِ دوّم به‌خوب�� می‌توان�� یک دیدِ کلّی درموردِ چگونگیِ قرائتِ متون در طولِ تاریخ و برخوردِ هر طیفِ خواننده و منتقد با آن به مخاطب ارائه دهد. فصل‌های�� سوّم تا دهمِ کتاب هر کدام به‌طور�� مفصّل یکی از مکاتبِ نقدِ معاصر (پیداشده در قرن‌های�� نوزدهم و بیستم) را به‌ترتیب�� زمانی بررسی می‌کنن�� که در هر فصل پس از بیانِ مقدّمه‌ا�� کوتاه ابتدا تکوینِ تاریخیِ مکتبِ یادشده موردِ بررسی قرار می‌گیرد�� سپس مفروضاتِ کلّی ِ حاکم بر مکتب بیان شده و در نهایت روش‌شناسی�� مکتبِ مزبور ارائه می‌گرد��.

از نکاتِ قوّتِ کتاب می‌توا�� به چند مورد اشاره کرد: یکی معرّفیِ منابعِ اضافیِ بسیار مناسب در پایانِ هر فصل برایِ مطالعۀ بیشتر در حوزۀ مکتبِ موردِ بحث در آن فصل و دیگری نمونۀ نقدِ دانشجویی در پایانِ هرفصل. موردِ دوّم را از این لحاظ می‌توا�� درخشان به حساب آورد که علاوه‌ب�� این‌ک�� یک نمونۀ عملی از اعمالِ نقد و شیوۀ قرائتِ متن طبقِ مکتبِ موردِ بحث در هر بخش را ارائه می‌دهد�� نمونۀ ارئه‌شد�� از قلمِ یک دانشجو - که اکثریّتِ طیفِ مخاطبِ کتاب را تشکیل می‌دهن�� - تراوش شده است و در ضمنِ سادگی ممکن است نقاطِ ضعف‌های�� نیز داشته باشد که مخاطب می‌توان�� حولِ آن به استنتاج و استدلال پرداخته و با اعمالِ نظرِ خود به آن‌ه�� خود نیز (احتمالاً) اوّلین گامِ خود را در حوزۀ نقدِ عملی بردارد.

کتابِ درآمدی بر نظریّه‌ه�� و روش‌های�� نقدِ ادبی نوشتۀ چارلز ای برسلر با ترجمۀ خوبِ مصطفی عابدینی‌ف�� بدونِ شک می‌توان�� شروعِ خوب و جامعی برایِ دوست‌داران�� ادبیّات و نقدِ ادبی باشد.