ŷ������

.

استاوروگینِ جن‌زدگا�� احتمالاً عجيب‌تري�� و مضطرب‌تری�� و شايد ترسناك‌تري�� و قطعاً پیش‌بینی‌ناپذیرتری�� صورتی است كه داستايفسكي از انسان نمایانده است. او به حیات نیهیلیستی عادت کرده است و از انسانيت، فقط ظاهرش را به ارث برده است. استاوروگینِ تسخیرشده، یک گام جلوتر هم رفته؛ او نه فقط عادت کرده، که از آن عبور کرده و روحش با شیاطین گره خورده است. عادت کردن، انسان را به ورطه‌�� روزمرگی و ملالت می‌انداز�� و اینجاست که همه چیز برای انسان، شمرده می‌شود�� انسان، ساعت‌ه�� و هفته‌ه�� و روزها و سال‌ه�� و آدم‌ه�� و کارها و همه‌چی�� دیگر را فقط می‌شمارد�� به امید روزی که همه چیز تمام شود. اما این شمارش تمامی ندارد. چنین انسانی اسیر توهم و گرفتار وهمیات نفسانی می‌گرد��. سرنوشت محتوم چنین انسانی افتادن در دام نیهیلیسم و خودکشی است. استاورگین، در محضر تیخون مدام می‌گوی��: «همه‌�� اینها، پوچ و احمقانه است» و این، آن چیزی است که داستایفسکی در پس جهان جدید، رؤیت کرده است. او دیده که نیهیلیسم، حریقی است که مغزها را می‌سوزان�� و نه خانه‌ه�� را.


تقدیر و قضای وضعیت استاوروگین‌زده�� حریق نیهیلیسم است و در جهانی که اراده‌�� خدا حاکم نباشد، اراده‌�� منِ انسان حاکم می‌شو�� و هر چیزی، صورت مباح پیدا می‌کند�� گویی خدا مرده است و انسان وامانده و نیست‌انگار�� راهی جز خودکشی ندارد. جهانی که از آن، خدا، حذف شود، همه چیز در آن مجاز و مباح می‌شو��.