ŷ������

Ay resmen nefes alamıyorum, epeydir bu kadar klostrofobik bir metin okumamıştım. 15 yıl evvel Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği’ni okurken hissettiğim “biri şu an boğazımı sıkıyor�� duygusunu yaşadım resmen yeniden. Ancak o zaman edebi bir haz almıştım, bu defa aldım mı emin değilim.

Jenny Erpenbeck’i çok seviyorum ve yaşayan Alman yazarlar arasında en heyecan verici olanların başında geldiğini düşünüyorum. Bu fikrim bâki ama bu kitabı sahiden pek acayip ve bugüne dek okuduğum hiçbir eserine benzemiyor. Benzeyen yanları var elbette; her eserinde olduğu gibi bunda da arkaya devasa bir toplumsal panorama yerleştirmiş olması mesela. 1986’da başlıyor öykü ve Berlin duvarının yakılması ve iki Almanya’nın birleşmesine giden süreci takip ediyoruz arkada.

Peki önde ne oluyor? İşte acayip olan o. 19 yaşındaki Katharina’nın 53 yaşındaki Hans ile yaşadığı ilişkiyi izliyoruz. Adam evli, kadın genç ve meraklı. Üzerinde gençliğin getirdiği o müdanasızlık ve cesaret var, ne kadar canının acıyabileceğini kestirmeden dalıyor ilişkiye ve yıllar süren, olağanüstü toksik ve manipülatif bir işin içinde buluyor kendini. Hans kötü biri mi, bence değil, zayıflığını gizlemek için korkunç güç gösterileri yapmaya hazır sıradan biri. Canı acıdıkça acımasızlaşan, aşkı bir tür tahakküm biçimi gibi gören o adamlardan biri ve bence bu adamlardan sandığımızdan çok daha fazla var etrafımızda.

Katharina’nın Hans’a duyduğu tekinsiz, gözü kapalı bağlılığı yazarın öyküyü koyduğu fonla beraber okumalı şüphesiz. İnsanların devletlerine, liderlerine duyduğu o körlemesine aşka dair bir alegori gibi aslında bu ilişki. Şiddeti meşrulaştırma, denetimi güvenlik sanma, prangayı aidiyetle karıştırma - hem ”büyük aşk”larda, hem idealize edilmiş vatanseverlik iddialarında karşımıza çıkan tuzaklar bunlar. Zaten yazarın ikilinin ilişkisini sürekli Alman tarihi ve kültüründen motiflerle anlatması da tesadüf değil şüphesiz.

Neyse, ezcümle, pek tuhaf, pek rahatsız edici bir roman Kairos. Erpenbeck’in dili de bir farklı bu metinde, kesik kesik yazışı insanı iyice huzursuz ediyor. Yakın zamanda Talât Sait Halman Çeviri Ödülü’nü kazanan Regaip Minareci çevirisi ise sahiden kusursuz. 

Beni mahvetti ama bence okuyun!