Å·±¦ÓéÀÖ

"Artık savaşlar hepimizin oturma odalarında sükunet içinde seyredilip dinlenen görüntü ve seslere dönüşmüş durumdadır."

Susan Sontag'ın, ünlü Fotoğraf Üzerine kitabından yaklaşık 20 sene sonra yazdığı ve bir anlamda onun tamamlayıcısı gibi görülebilecek olan "Başkalarının Acısına Bakmak" kitabına elim istemsizce gitti bu dönemde. Filistin'de yaşanmakta olanlardan ötürü başkalarının acısıyla kuşatılmış olduğumuz ve ne yapacağımızı bilemediğimiz bir zamandan geçerken belki biraz anlamlandırmamı sağlar diye umdum.

Virginia Woolf'un benim de çok sevdiğim ve zamanının çok ötesinde bir kitap olduğunu düşündüğüm Üç Gine'si ile başlıyor Sontag anlatısına ve Baudrillard'ın içinde yaşadığımız dünyayı anlamamız için elzem olduğunu düşündüğüm Simülakrlar ve Simülasyon teorisine uzanan bir çerçevede şiddete ve acıya bakma, onunla ilişkilenme biçimlerimizi çözümlüyor ve nitekim mesele şuraya geliyor: ""Modernitenin kocaman midesi gerçekliği çiğneyip yutmuş ve sonra da bütün yediğini görüntüler şeklinde geri tükürmüştür. Oldukça etkili bulunan bir analize göre, hepimiz bir 'gösteri toplumu'nda yaşıyoruz. Gerçeklik, tahtından feragat etmiştir. Ortada artık sadece 'temsiller' -yani medya- vardır."

Yukarıdaki paragraf yanıltıcı olmasın, akademik bir kitap değil bu; her ne kadar bazı teorilerden destek alsa da derdini vicdan ve hatta şefkat ekseninde anlatan çok güçlü bir metin. Şu cümleyi unutmamalı mesela: "Vurgulayarak hatırlatmak isterim ki, resimlerin uyandırdığı acıma ve iğrenme duyguları, sizi hangi resimlerin, hangi zulümlerin, hangi ölümlerin, gösterilmediği sorusunu sormaktan da alıkoymamalıdır" - bir propaganda savaşının da içinden geçmekte olduğumuzu unutmamak ve yaşanan şiddetin maruz kaldığımız kısmının seçilmiş parçalardan oluştuğunu hatırlamak lazım.

Şiddete bakmak, onunla duygudaşlık kurmak bir insani görev midir, yoksa bizi duyarsızlaştıran bir etkisi mi vardır? Şiddete ve acıya bakmanın ardındaki itkinin ne kadarı bu duygudaşlıktan / görev bilincinden; ne kadarı bir tür dikizleme / teşhir merakından kaynaklanır? Bu soruları tam da şu sıra kendimize sormamız gerektiğine inanıyorum. Sontag da bunlara yanıt arıyor işte. Okuyunuz derim.