Å·±¦ÓéÀÖ

Ik heb ‘Dius� ademloos en tegelijk haast in één adem uitgelezen deze week (met dank aan een paar ziektedagen wegens virale infectie). Van bij het begin greep en sprak de roman mij aan, als een plek om in te blijven wonen en te vertoeven. Zo'n uitgelezen plek, zeg maar, zoals er een aantal beschreven worden in deze nieuwe roman van Stefan Hertmans. Kortom: het was zo’n boek waar ik omwille van de verwantschap en de herkenbaarheid, op heel wat vlakken en in vele lagen, extra ontvankelijk voor bleek.

‘Dius� mag dan de titel zijn, deze tot de verbeelding sprekende figuur is niet het hoofdpersonage. Wel is hij de spil, zowel van de roman als van Anton, het hoofd- en ik-personage dat het verhaal van hun verstrengelde levens beschrijft. De manier waarop Stefan Hertmans dat doet, deed me aanvankelijk aan W.G. Sebald denken, meer bepaald aan zijn onvergetelijke 'Austerlitz'. Ik wachtte al lezende zelfs tot ik de eerste afbeelding of foto zou aantreffen (iets wat Hertmans reeds in eerdere boeken naar analogie met Sebald deed), want er passeren heel wat namen en werken uit de kunstgeschiedenis, met de klemtoon op de renaissance.

Maar deze keer geen afbeeldingen en al snel ook niet langer dat Sebald-gevoel. ‘Dius� is immers veel minder onderzoekende fictie dan voorgangers als 'Oorlog en terpentijn' of 'De bekeerlinge'. Het is opnieuw puurdere fictie, hoewel Stefan Hertmans ongetwijfeld dicht bij zichzelf is gebleven en zijn schrijven een hernieuwde openheid en vrijheid doet vermoeden. Dat blijkt ook voor een deel uit zijn dankwoord en impliceert dat de hele roman doordrongen is van zijn liefde voor en kennis van onze westerse cultuurgeschiedenis, muziek, literatuur en filosofie. Daarnaast zorgt de auteur opvallend vaak voor ademruimte, door prachtig beschreven natuur- en seizoenpassages in te lassen en tenslotte met dat doorleefd, diepmenselijk relaas over een bepalende vriendschap, een onontkoombare liefde, een pur sang-kunstenaarschap en uiteraard ook over de dood.

Daarmee is ‘Dius� voor mij een complete roman die je, zoals gezegd, in één adem meesleept, niettegenstaande hij ook uitnodigt om onderweg stil te staan bij een filosofische overpeinzing, een schilderij dat je even moet googelen of een passage die je doet stilstaan bij je eigen leven, je eigen overtuigingen, je vriendschappen en liefdes en de universaliteit van onze condition humaine. Dat gaat hier gepaard met veel schoonheid en melancholie. En in mijn geval dus ook met straffe verwantschap en herkenbaarheid (zelfs in kleinere details). Daardoor kan ik niet anders dan vijf sterren te geven en dit boek te blijven koesteren en herlezen.