Å·±¦ÓéÀÖ

De laatste jaren zijn er heel wat nieuwe uitgaven verschenen - vaak in nieuwe of up-to-date vertalingen en in mooi ontworpen boeken - van de werken van Albert Camus. Zo waren er recent heruitgaven van Bruiloft, De zomer en Algerijnse kronieken, minder bekend werk van de hand van de Franse schrijver, maar eerder kenden ook 'La Peste' en 'L'Étranger' een revival, o.a. door de manga's van de Japanner Ryota Kurumado, maar ook door het uitbreken van de pandemie. 'Lettres à un ami allemand' (de pocketuitgave met het gele hakenkruis op de cover) had ik eerder in het Frans gelezen, maar daar herinnerde ik me bijzonder weinig van, wellicht tijdens de studies nog te jong om het korte werk volledig te begrijpen en naar waarde te schatten. Deze uitgave was een aangename hernieuwde kennismaking.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog schreef Camus vier brieven aan een fictieve Duitse vriend, waarin hij zich uitsprak tegen het nazisme en zijn geloof in rechtvaardigheid en menselijkheid benadrukte. Deze brieven, oorspronkelijk gepubliceerd net na de oorlog, zijn nu opnieuw uitgegeven en voorzien van een verhelderend essay door Bas Heijne. Het helpt om deze korte tekst te lezen voor de lectuur van de brieven - hetgeen ik gedaan heb - en het een tweede keer te lezen erna. Het feit dat hij Camus� denken in een hedendaagse context plaatst, waarin nationalisme en politieke polarisatie het nieuws beheersen, maakt dit essay brandend actueel en direct toepasbaar op het huidige wereldtoneel. De interpretatie van Heijne benadrukt dat Camus� oproep tot menselijkheid en rechtvaardigheid nog steeds van grote waarde is en kan zijn.

De liefde die hij voor Frankrijk uit, is kritisch en verbonden met het bredere ideaal van een vrij Europa. "Ik houd te veel van mijn land om nationalist te zijn", schrijft hij. Zijn strijd is niet gericht tegen Duitsland als natie, maar tegen het nazisme en de vernietiging van fundamentele menselijke waarden. En zoals hij aangeeft met de keuze van het citaat van Pascal net bij het begin van deze brieven ("Grootheid toont men niet door voor één uiteinde te kiezen, maar door beide in zich te verenigen"), pleit hij ervoor om afstand te nemen van polariserende standpunten, tegelijk te streven naar verbinding en nuancering, twee belangrijke zaken die vandaag in debatten maar al te vaak naar de achtergrond verdwijnen, ten voordele van populistische en goedkope oneliners.

Tommy Wieringa beschrijft dit kleinood van amper 78 pagina's treffend als volgt: "Wat een rechtvaardig vaderland is, en hoe van je land te houden zonder in eng nationalisme te vervallen, leren deze geestrijke brieven van Camus." Zo is het maar net.