Sign in with Facebook
آبتین گلکار's Reviews > شیاطین
شیاطین
by
by
داستایِفسکی در این رمان هم پرسشی ابدی را مطرح کرده که هنوز دغدغه� انگیز است و به شکل‌ها� مختلف در زندگی شخصی و اجتماعی ما رخ می� نمایاند. پرسش این است: آیا به نام هدفی متعالی می� توان دست به جنایت زد؟ یا به بیانی کلیشه� ای و نازل� تر: آیا هدف وسیله را توجیه می� کند؟
داستایِفسکی این رمان را در واکنش به رخدادی واقعی نوشت که در تاریخ روسیه به «قتل دانشجو ایوانوف» مشهور شد: سِرگِی نچایِف، رهبر گروه انقلابی ـ تروریستی «انتقام مردمی»، به دنبال اختلاف� نظرهایی با ایوان ایوانوف 23ساله، از اعضای گروه خود، تصمیم به قتل او گرفت و نقشة خود را عملی کرد تا هم یگانگی گروه را تحکیم بخشد و هم بر وجهه و اقتدار خود بیفزاید. ولی ظاهراً در این ماجرا آنچه بیش از همه توجه داستایفسکی را به خود جلب کرده بود، این نکته بود که چگونه شخصی که داعیة اصلاح و بهتر کردن جهان را در سر دارد (هدف هر انقلابی)، ممکن است خود آفرینندة شر باشد و دست به ویرانگری و کشتار بزند. روحیة تروریسم انقلابی، اخلاق و ارزش‌ها� نیهیلیستی، و این اندیشه که برای ساختن جهانی نو باید نخست جهان قدیم را از بیخ و بن نابود کرد، در آن زمان در میان جوانان روسیه هوادار فراوان داشت و بسیاری از روشنفکران و نویسندگان و منتقدان پیشرو نیز بر این آتش می� دمیدند.
نام رمان برگرفته از باب هشتم انجیل لوقا و حکایت دیوهایی است که در وجود شخصی حلول کرده بودند و به ارادة حضرت عیسی از وجود آن شخص به درون گله‌ا� خوک حلول کردند و در دریاچه غرق شدند. در رمان داستایِفسکی نیز شاهد آن هستیم که ایده و اندیشه� ای که بدون آمادگی روانی و اخلاقیِ لازم بر افراد چیره شود، می� تواند آنان را به جن� زدگانی تبدیل کند که در راه هدفی که درست می� پندارند، بدون تعقل دست به هرکاری بزنند. وقتی همة ارزش‌ه� و اصول اخلاقی پیشین یکسره نفی شوند، فانوس راهنمایی جز همان ایدة نیازموده باقی نمی� ماند و هرعملی، و لو شیطانی، و لو قتل و ویرانگری، در راه رسیدن به هدف موجه به نظر می� رسد.
خواندن رمان داستایِفسکی از این نظر بسیار آموزنده است. خوانندة امروزی کتاب ممکن است آن را قدری خسته� کننده و شرح و توصیف‌ها� آن را بیش از حد مفصل و طولانی بیابد، ولی محتوای فکری ـ عقیدتی آن قاعدتاً باید بر این عیب (اگر واقعاً این را عیب بدانیم) بچربد و خواننده را جذب داستان کند.
داستایِفسکی این رمان را در واکنش به رخدادی واقعی نوشت که در تاریخ روسیه به «قتل دانشجو ایوانوف» مشهور شد: سِرگِی نچایِف، رهبر گروه انقلابی ـ تروریستی «انتقام مردمی»، به دنبال اختلاف� نظرهایی با ایوان ایوانوف 23ساله، از اعضای گروه خود، تصمیم به قتل او گرفت و نقشة خود را عملی کرد تا هم یگانگی گروه را تحکیم بخشد و هم بر وجهه و اقتدار خود بیفزاید. ولی ظاهراً در این ماجرا آنچه بیش از همه توجه داستایفسکی را به خود جلب کرده بود، این نکته بود که چگونه شخصی که داعیة اصلاح و بهتر کردن جهان را در سر دارد (هدف هر انقلابی)، ممکن است خود آفرینندة شر باشد و دست به ویرانگری و کشتار بزند. روحیة تروریسم انقلابی، اخلاق و ارزش‌ها� نیهیلیستی، و این اندیشه که برای ساختن جهانی نو باید نخست جهان قدیم را از بیخ و بن نابود کرد، در آن زمان در میان جوانان روسیه هوادار فراوان داشت و بسیاری از روشنفکران و نویسندگان و منتقدان پیشرو نیز بر این آتش می� دمیدند.
نام رمان برگرفته از باب هشتم انجیل لوقا و حکایت دیوهایی است که در وجود شخصی حلول کرده بودند و به ارادة حضرت عیسی از وجود آن شخص به درون گله‌ا� خوک حلول کردند و در دریاچه غرق شدند. در رمان داستایِفسکی نیز شاهد آن هستیم که ایده و اندیشه� ای که بدون آمادگی روانی و اخلاقیِ لازم بر افراد چیره شود، می� تواند آنان را به جن� زدگانی تبدیل کند که در راه هدفی که درست می� پندارند، بدون تعقل دست به هرکاری بزنند. وقتی همة ارزش‌ه� و اصول اخلاقی پیشین یکسره نفی شوند، فانوس راهنمایی جز همان ایدة نیازموده باقی نمی� ماند و هرعملی، و لو شیطانی، و لو قتل و ویرانگری، در راه رسیدن به هدف موجه به نظر می� رسد.
خواندن رمان داستایِفسکی از این نظر بسیار آموزنده است. خوانندة امروزی کتاب ممکن است آن را قدری خسته� کننده و شرح و توصیف‌ها� آن را بیش از حد مفصل و طولانی بیابد، ولی محتوای فکری ـ عقیدتی آن قاعدتاً باید بر این عیب (اگر واقعاً این را عیب بدانیم) بچربد و خواننده را جذب داستان کند.
Sign into ŷ to see if any of your friends have read
شیاطین.
Sign In »
Reading Progress
Finished Reading
March 30, 2017
– Shelved
Comments Showing 1-4 of 4 (4 new)
date
newest »
newest »
message 1:
by
باقر
(new)
-
rated it 5 stars
Aug 17, 2018 09:31PM
جالبه که داستایفسکی شش سال قبل از انتشار این کتاب، جنایت و مکافات رو منتشر کرده و «ایده� مجاز شمردن همه چیز» رو در اون مطرح کرده. شاید با دیدن ماجرای قتل ایوانوف و پیاده شدن ایده� مجاز شمردن همه چیز-در عمل، پی به نتایج ویرانگر دیدگاهش برده و این چنین تغییر موضع داده.
reply
|
flag
البته در جنایت ومکافات هم ایده� مجاز شمردن همه چیز رو تأیید نکرده و چه بسا تقبیح هم کرده باشه
«آن نظریه� اخلاقی، که در شکل فردی‌ا� منجر به آدمکشی راسکولنیکوف شد، در شکل اجتماعی‌ا� منجر به انقلاب می‌شو�.»-از کتاب: داستایفسکی جدال شکّ و ایمان
این اولین کتاب داستان یفسکی بود ک من خوندم خیلی برام سخت بود چون کلا با اسماشون مشکل داشتم و این بدترم میشد وقتی میدیدم هر کدوم دو تا اسم دارم و هر دفعه یکیش استفاده میشد و توصیفاتم که همونطور که گفتین بنظرم زیادی بود و باعث میشد یجاهایی رو روزنامه خونی کنم ولی با خوندنش حس کردم تا الان خودمو از نعمت بزرگی دریغ کرده بودم و شروع کردم به خوندن بقیه آثار ایشون ،البته به خودم قول دادم یه بار دیگه با دقت بیشتر این کتابو بخونم اون‌جور� که لیاقتشو داره .
