ŷ������

EDIT: Ό,τι θυμάμαι χαίρομαι, αλλά τελικά θα αλλάξω τη βαθμολογία σε 2 αστεράκια. Όσο το σκέφτομαι, δεν μπορώ να αφήσω τα 3 με βάση όσα έχω γράψει.

Υποθέτω ότι θα μπω σε κάμποσες μαύρες λίστες με αυτό που θα γράψω αλλά θα το γράψω γιατί αλλιώς θα σκάσω: δεν μου άρεσε ο Ζορμπάς. Ο Καζαντζάκης μου είχε αρέσει και στον τελευταίο πειρασμό και στον καπεταν-Μιχαλη, αλλά εδώ μάλλον θα τα χαλάσουμε. Δεν είναι κακό, συμβαίνει και στις καλύτερες οικογένειες.

Καταρχάς, με εκνεύρισε το ύφος του βιβλίου. Πάρα πολλή "φιλοσοφία" και διδακτισμός, ένιωσα ότι μου τα ταΐζει με το ζόρι σε τόσο μεγάλες δόσεις μέχρι να αναφωνήσω "όχι άλλο, σε παρακαλώ, το κατάλαβα". Από τα μισά του βιβλίου και μετά δυσφορουσα έντονα κάθε φορά που έβλεπα τον Ζορμπά να το πηγαίνει προς το φιλοσοφικό, γιατί αναγνώριζα τι περίπου θα πει και πού θα το πάει. Συνήθως το πήγαινε σε ένα από τα δύο θέματα: 1. Ποιο ειμαι, πού πάω, γιατί ο Θεός μας έκανε έτσι ή 2. Πόσο σκρόφες ή/και αδύναμα εγωκεντρικά πλάσματα είναι οι γυναίκες που το μόνο που τις ενδιαφέρει είναι αν "περνάει η μπογιά τους". Συνέχεια όμως, επί τριακόσιες σελίδες, απλά με άλλες λέξεις κάθε φορά.

Κι έπειτα, είναι μόνο δική μου ιδέα ή οι φιλοσοφικές ρήσεις του Ζορμπά είναι πλέον πολύ κλισέ; Θα μου πείτε, και τι φταίει ο Καζαντζάκης; Όταν τα έγραφε εκείνος καθόλου κλισέ δεν ήταν, μια χαρά πρωτότυπα, όλα καλά. Ναι, αλλά μήπως και αυτό ακόμα κάτι δείχνει, κάτι λέει; Θέλω να πω, έχει ακούσει κανείς κλισέ αποσπάσματα από Ντοστογιέφσκι; Δε νομίζω. Εδώ όμως η κλισεδιά πήγε και ήλθε, μιλαμε για πράγματα που αν τα πει κάποιος σήμερα χωρίς το ιδίωμα του Καζαντζάκη θα ξινίσουμε τα μουτρα μας και θα του πούμε "σιγά ρε μάστορα, μόνος σου το σκέφτηκες όλο αυτό;" Θα είχε ενδιαφέρον να απομονωνε κάποιος μερικές από αυτές τις προτάσεις, να τις μετεγραφε στην απλή δημοτική (χωρίς το κρητικό ιδίωμα) και να ρωτούσε τυχαίους αναγνώστες: αυτό το έγραψε ο Καζαντζάκης ή ο Κοέλιο; Δεν είμαι σίγουρη πόσοι θα τα ξεχώριζαν.

Κι αν το παραπάνӬ φαίνεται κάπως υπερβολικό, να πω επίσης ότι δεν μου άρεσε ούτε ο ίδιος ο Ζορμπάς, ο οποίος όμως μας παρουσιάζεται ως πρότυπο στάσης απέναντι στη ζωή. Υπερβολικός χαρακτήρας στα όρια (ή μήπως όχι και τόσο στα όρια;) του γραφικού, του φολκλόρ, του "λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και τ' αγόρι μου" με διαλείμματα απλοϊκης (εσκεμμένα βέβαια, ειναι σαφές) φιλοσοφικής σκέψης γύρω από το "ποιος δημιούργησε τα κυματάκια της θάλασσας και γιατί;" και άλλα αντίστοιχα ερωτήματα. Ψυχανεμίζομαι ότι ο συγγραφέας είχε στο μυαλό του το πρότυπο του νιτσεϊκού υπερανθρώπου (;) για το χαρακτήρα του Ζορμπά, αλλά δεν είμαι ειδικός και δεν μπορώ να εκφέρω άποψη για το θέμα. Αν ισχύει πάντως κάτι τέτοιο, εμένα δεν με έπεισε.

Για πλοκή φυσικά δε θα μιλήσω, αφενος γιατί δεν υπάρχει και αφετέρου γιατί δεν περιμένεις από τέτοια βιβλία να σε κρατήσουν με τις καταιγιστικές εξελίξεις της ιστορίας. Αλλά κι αυτό το πράγμα να πρέπει να έχεις διαβάσει ήδη τα δύο τρίτα για να γίνει το παραμικρό γεγονός κάποιας σημασίας δεν είναι και ό,τι καλύτερο, ειδικά όταν δεν σε τραβάει το χτίσιμο των χαρακτήρων όπως γίνεται.

Εν ολίγοις και για να είμαι ειλικρινής, βαρέθηκα και πολλές φορές ήμουν στα πρόθυρα να το αφήσω. Δεν το έκανα γιατί υπολόγιζα ότι στο τέλος θα αποζημιωθώ με κάτι πολύ καλό από τον Καζαντζάκη. Ενα ωραίο συμπέρασμα, μια διατύπωση που θα μου έμενε από την όλη διαδικασία της ανάγνωσης. Μπα.

2,5/5 λοιπόν, στρογγυλοποιημενο προς τα πάνӬ κάτӬ γιατί όπως και να το κάνουμε δε μου πάει και να του βάλω δύο. Παρότι, θα επαναλάβω, δεν μου άρεσε.

Τέλος, άντε και να δούμε αν σε αυτήν την τετράδα θα διαβάσω τίποτα ενδιαφέρον: B.R.A.CE. 2018 4 βιβλία με όνομα στον τίτλο, Νο. 2