ŷ������

مدار صفر درجه به بیان حال و روز مردم اهواز در گیر و دار انقلاب می پردازد. سبک نوشتاری این کتاب آن را از کارهای دیگر احمد محمود متمایز می کند. داستان به صورت گفتگو محور نوشته شده است و توصیفات و تشبیهات در این کتاب کمتر است. همین موضوع باعث شده تا حجم بسیار زیاد کتاب به چشم نیاید و خواننده به سرعت پیش برود و در میان مکالمات اشخاص از زیر و بم ماجراهای کتاب آگاهی یابد. هنر احمد محمود در روایت حال و روز و وضع اجتماعی مردمان زمان خودش، ستودنی است. او با وسواس بسیار، سعی می کند تا راوی احوالات تک تک افرادی باشد که در بحبوحه انقلاب زیسته اند و عقاید و افکار و فرهنگ عامیانه ساکنین جنوب در دهه پنجاه شمسی با ظرافت خاصی به سمع و نظر خواننده می رسد. عده ای از مردم از ظلم و بی عدالتی و فقر به تنگ آمده اند:

اومدن تو شهر ما، تو شرکت نفت، تو آب و برق، ادارات و شرکتها، بهترین حقوق،بهترین زندگی، دوری از مرکز، بدی آب و هوا و هزارتا دزدی و مداخل دیگه. ئووقت ما نان نداریم بخوریم. رو نفت هم هستیم. تنها نوکری و کلفتی و باغبانی و آبداری و شوفری ش سی ما مانده. سیل دستام کن - سیل کن ببین چطور پینه بسته - پدرم در اومد سی چندر قاز بس که نیشکر ببرم - مثل یک عمله تو آفتاب شصت درجه، با دوازده سال درس...


عده ای که نفع خود را می برند، اعتراضات مردم را از روی شکم سیری می دانند:

- میگم روز شانزده آذر، جندی شاپور چه خبر بود؟
- کی به تو گفت که دانشگاه...
- دنیا خبر داره... زده زیر دلشان
- زده زیر دل کی اوس یارولی؟
- نهار یک تِمِن - اونم چلوکباب - تختخواب و اتاق مجانی، درس مجانی! خو بشین سر جات بچه درس تِ بخوان آدم شو
- همین؟ درس و شکم؟
- په بفرما خانم هم براشان بیارن، با دوشک پر قو


و عده ای هنوز زخم کودتای سال سی و دو را با خود حمل می کنند:

- مو بودم یه شعار هم می نوشتم که مهندس دلاور را که اراضی پادادشهر را در قمار برده است و عکس اشرف را پانصد هزار تومان خریده است از اهواز بیرون کنید
- دل خوش داری سی خودت، عمو نوذر
- تو که نمی‏دون�� شکست سال سی و دو چه دردی به نسل مو داده! تو نمی فهمی مو چقد خوشحالم که داره تکان میخوره


در این میان عده بسیار کمی هستند که بیم آینده را دارند و می ترسند که پس از انقلاب نیز وضع مردم نه تنها بهتر نشود، بلکه گرفتاری هایشان افزایش پیدا کند. کاراکتر مهراب در مدار صفر درجه جزو این اقلیت است و همواره از طرف دوستان انقلابی خود مورد طعن و تمسخر قرار می گیرد. به نظر می آید احمد محمود از طریق مهراب حرف ها و انتقادات خود را مطرح می کند:

مهراب گفت: وحشت دارم
مبارک گفت: از چی؟
مهراب گفت: از چماق، از حکومت
مبارک گفت: بدتر از شاه؟
عطار گفت: اسلام دین رحمت و ...
مهراب گفت: این سیاسته
مبارک گفت: خودت م نمیدونی چی میخوای


از طرفی خواندن طعنه های گاه و بیگاه احمد محمود در این کتاب، لذتی مضاعف دارد:

اشکبوس سر پیش آورد: حاج آقا روح الله گفته با آزادی زن مخالف نیست
نوذر گفت: هه هه! به مو میگی؟ تا ته گوش دادم - ئو رژیم شاه بود که به اسم آزادی، زنانِ بی عفت می کرد
و دستش را تکان داد: اسلام به زن شرافت میده


خود او در مصاحبه ای در پاسخ به این سوال که چرا نام مدار صفر درجه را برای رمانش انتخاب کرده چنین می گوید : "وقتی می‌گویی�� مدار صفر درجه مراد قطب شمال باشد یا جنوب و نتیجتاً نقطه ای باشد که مدام دور خودش می گردد و سرد است و تار و یخ زده..." و شاید همین مدار صفر درجه بهترین توصیف باشد از ایران ما و تاریخش در مبارزه با ظلم و بی عدالتی، که از دوران مشروطه تا به امروز در طلب یک عدالت خانه، خون ها ریخته می شود و هر بار به خانه اول بر می گردیم .