ŷ������

ماجرا اینه که انسان چه ازدواج کند و چه نکند ، چه بچه دار شود یا نشود ، چه عمری کار کند یا عمری عاطل باشد ، چه فقیر باشد و چه ثروتمند و بسیاری دیگر از این دو راهی های سرنوشت ساز زندگی ، آخر سر به این نتیجه می رسد که چه زندگی تکراری و بیهوده ای داشته . در حقیقت ترس بسیاری از آدمیان از زندگی و سرانجام آن همین ترس از بیهوده زیستن بوده و در بسیاری از فیلم ها و کتاب ها نیز تکرار شده . مثلا نجات سرباز رایان ، جایی که کاپیتان میلردر آخرین ساعات عمر خود به سرباز رایان که جان های بسیاری برای نجات او ریخته شده می گوید : لیاقتش (زندگی ) را داشته باش و حال سرباز رایان بر سر مزار کاپیتان میلر آخرین حرف کاپیتان را به یاد میارد و از همسر خود می پرسد که آیا لیاقت (زندگی و جان هایی که به خاطر او از دست رفته ) را داشته ؟
شاید هم رایان مثله ایوان ایلیچ مرحوم با خود فکر می کرده که در زندگی چه کار خاصی کرده ؟ یک عمر کار ، یک ازدواج و بچه داشتن ، کمی تفریح و البته غم و اندوه به مقدار فراوان . همانند میلیاردها انسان قبلی زندگی کرده و حالا هم مثله همه آن انسانهای معمولی زندگی را ترک می کند . یا مثلا فیلم پاپیون ، که با این که پاپیون زندگی بسیار جالبی داشته و در هر ثانیه از عمر خود به آزادی و رسیدن به آن فکر می کرده هنگامی که خود را در برابر آن دادگاه خیالی و اتهام تباه کردن عمر خود ( بزرگترین جرمی که انسان میتواند مرتکب شود ) می بیند بدون هیچ گونه شک و تردیدی اتهام خود را می پذیرد : گناهکار، گناهکار ، گناهکار
به همین ترتیب است که ایوان ایلیچ هم هنگامی که گام به گام به مرگ نزدیک می شود و زندگی از جلوی چشمش می گذرد و او را به فکر میبرد و زندگی
به نظراو پوچ و بیهوده می آید و در پایان همان می آید که از او گریزی نیست :

چو آهنگ رفتن کند جان پاک

چه بر تخت مردن چه بر روی خاک

****
تولستوی در این کتاب بسیار کوتاه با استادی و مهارت به تشویش و دل واپسی های اساسی انسان پرداخته ، که بدون شک اولین و مهمترین آنها مرگ یا یاد مرگ بوده ، آنچه رنج ایوان ایلیچ نگون بخت را بیشتر کرده این است که او از یاد مرگ غافل بوده ، مانند دوستانش و یا بیشتر انسانها او مرگ را فقط برای دیگران می دیده و نه برای خود ، فراموش کردن مرگ برای ایوان ایلیچ سبب میل او به جاودانگی ( مانند داشتن فرزند) و تلاش برای کسب ثروت بیشتر �� که البته نویسنده هیچ کدام را نفی نکرده است شده .
مفهوم دیگر که نویسنده بیان کرده همان معنای زندگی و شاید هم ترس از فراموش شدن بوده ، این حقیقت که ایوان ایلیچ فراموش شده و از یاد خانواده و دوستان خواهد رفت او را آزار می دهد ، او هم در نهایت مانند انسان های قبل و بعد خود از یاد و خاطره ها چنان خواهد رفت که گویی هیچ زمان وجود نداشته ، ایوان ایلیچ یا به دلیل اجبارزندگی یا به خاطر آنچه خود انتخاب کرده بود به گونه ای خالی و تهی از هرگونه معنایی زیسته ، او راهی خالی از هرگونه معنی و مفهوم را پیموده و سرنوشتش هم فراموش شدن است .
دیگر دلهره اساسی ایوان ایلیچ تنهایی و یا ترس از تنهایی ایست ، او با وجود داشتن خانواده در راهی که به سوی مرگ می پیماید کاملا تنهاست ، در بیشتر داستان او در اتاق خود تنهاست ، او باید این مسیر را تنها طی کند و این تنهایی حتی از مرگ که در تمامی دقایق در خاطر او حضور دارد ترسناکتر است .
تولستوی در این کتاب کوتاه اما عمیق ، با خواننده بسیار صادق و رُک بوده ، او رنج جان دادن را با تمامی جزئیات با استادی ترسیم کرده ، او از لحظاتی سخن گفته که بیشتر نادیده گرفته شده و شاید از این روست که بیشتر ترسناک و جانکاه هستند ، تولستوی خواننده را به اندیشیدن به مرگ فرا خوانده ، که شاید این یاد مرگ از درد و رنج آن بکاهد .