ŷ������

"Το μόνο που χρειάζεται για να επικρατήσουν οι κακοί, είναι οι καλοί να μην κάνουν τίποτα"

Έντμουντ Μπερκ

Δεν μπορεί παρά να συγκλονιστεί κανείς διαβάζοντας τα βάσανα που υπέστη ο Λοχαγός Ντρέιφους, αλλά και ο Ζολά και όσοι μαζί με τον Ζολά τον υπερασπίστηκαν. Σαν ανάγνωσμα παρόλα αυτά, το βιβλιαράκι είναι μάλλον βαρετό.
Το πρώτο μισό είναι μια εκτενής ανάλυση της Υπόθεσης Ντρέιφους. Ακολουθούν το περίφημο άρθρο του Ζολά "Κατηγο��ώ" στη Γαλλική Αυγή, το κείμενο της πύρινης απολογίας του στη δίκη που τον υπέβαλε η "στρατιωτική γραφειοκρατία" και τέλος, άρθρα, κείμενα, επιστολές υποστήριξης πρωταγωνιστών της υπόθεσης, όπως ο Κλεμανσώ, που εξαργύρωσε απ' ό,τι φαίνεται τη δημοφιλία του αργότερα, αλλά και πνευματικών ανθρώπων από όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανόμενου του δικού μας Γιάννη Ψυχάρη.

Αξίζει κανείς να το διαβάσει, αν μη τι άλλο για ακαδημαϊκούς λόγους. Για να έχει υπόψη του, πόσο μακριά μπορεί να φτάσει ένα καθεστώς για να διατηρήσει τα κεκτημένα του και πόσο σημαντικό είναι σε μια δημοκρατία να υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας και ισχυροί θεσμοί.

"Υπήρχαν άνθρωποι που αντιστάθηκαν στους ισχυρότερους βασιλιάδες. Ελάχιστοι όμως είναι εκείνοι που μπόρεσαν να αντισταθούν στα πλήθη, που όρθωσαν το ανάστημά τους, ολομόναχοι μπροστά στις παραμελημένες και συχνότατα εξαγριωμένες μάζες, που αντιμετώπισαν, άοπλοι, τις βρισιές και την οργή και που τόλμησαν να φωνάξουν 'όχι!' τη στιγμή που τα πλήθη ζητούσαν απ' αυτούς να πουν το 'ναι'.
Ένας απ' αυτούς ήταν και ο Ζολά!"

Ζωρζ Κλεμανσώ