ŷ������

آموزه‌�� احترام به عقاید و نظرات دیگران دقیقا از کجا ریشه گرفته؟ میشه گفت که در طول تاریخ مراجع و نهاد هایی وجود داشت که ارزش گذاری ها رو انجام می دادند. این مراجع و نهاد ها به ما می‌گفتن�� که به چه چیز باید اعتقاد داشت و به چیزی نباید. چه چیزی درست است و چه چیزی غلط. در گذشته احتمالا برای پدر و مادری قابل تحمل نبود که فرزندشان بخواهد خودش برای خودش تصمیم بگیرد و عقایدش را خودش انتخاب کند. به مرور زمان این وضعیت تغییر پیدا کرد. به دلایلی، این تکلیف بر عهده‌�� افراد گذاشته شد تا خودشان درستی و نادرستی عقاید و ارزش هایی که پیش رویشان توسط نهاد ها و مراجع مختلف گذاشته میشد جستجو کنند. خب با این شرایط طبیعی ست که افراد مختلف به عقاید مختلفی باور پیدا خواهند کرد. اما این موضوع برخلاف گذشته دیگر نامطلوب نبود.

جان استوارت میل در این کتاب توضیح�� می دهد چرا اتفاقا این کثرت و تفاوت در عقاید امری مطلوب است. به نظر میل، " اگر همه افراد بشر_منهای یک نفر_ عقیده ای واحدی داشتند و تنها یک نفر عقیده اش با آن باقی بشریت مخالف بود، عمل اینان که آن یک نفر را به زور خاموش کنند به همان اندازه ناروا می بود که عمل خود وی، اگر فرضا این قدرت را می داشت که نوع بشر را به زور خاموش کند"
اما استدلال میل برای اثبات�� مدعایش چیست؟

فرض کنید افرادی شریف و درستکار وجود دارند که از انتشار عقیده ای مضر، بنا بر تشخیص خودشان، جلوگیری می کنند. خب حالا سه حالت بیشتر وجود ندارد. آن عقیده که خاموش شده:
صحیح است
اشتباه است
نیمه صحیح و نیمه اشتباه است.

اگر شق اول درست باشد که این افراد درستکار با خاموش کردن آن عقیده، بشریت را از کشف حقیقت محروم کرده اند.
اگر شق دوم�� درست باشد، باز هم جلوگیری از انتشار ان عقیده صلاح نیست. چرا که در نتیجه اصطحکاک حق و باطل، حقیقت زنده تر و روشن تر از گذشته دیده می شود.
اگر شق سوم درست باشد، در اثر خفه کردن عقیده‌�� مخالف، این فرصت را از دست داده ایم�� که بخش های نادرست انچه که به آن باور داریم را اصلاح کنیم.

نتیجتا در نظر استوارت�� میل، هیچ کس نباید هیچ عقیده ای را بی دلیل بپذیرد و هیچ مرجعی، چه مقامات مذهبی، چه رهبران دولتی، چه سنت، این حق را ندارند که عقیده ای را به اشخاص تحمیل کنند. هر انسانی این آزادی را دارد تا برای هر چه بیشتر فرد شدن خود کوشش کند و استعداد های خود را بنابر صلاح دید خودش پرورش دهد تا شخصیتی منحصر به فرد به دست خودش بسازد. البته مشروط بر اینکه آزادی هر کسی لطمه ای به آزادی دیگران نزند و هر کس باید از قوانینی که ضامن حق ازادی هر انسان است دفاع کند.

چیزی�� که کاملا مشخص است این است که برای استوارت میل هر عقیده ای ذاتا نمی تواند مورد احترام باشد. برای او این عبارت که هر کس نظری دارد و نظرش محترم است خالی از اشکال نیست. چیزی�� که اساسا برای او موضوع احترام است، آزادی هر فرد در جست�� جویی است که برای اعتقاد به عقیده ای انجام میدهد.

اما ماجرا به همین جا ختم نمی شود. من تصور می کنم�� اگر استوارت میل در آتن، هم‌دور�� با سقراط، زندگی می کرد و احیانا هنگامی که مشغول قدم زدن بود، سقراط جلویش را می‌گرف�� و از او درباره ماهیت دین داری، فضیلت، عدالت، شجاعت، دوستی و عشق و هر چیز دیگری پرس و جو می کرد، جان استوارت میل با کمال مِیل وارد گفت و گو می شد. چرا که او هم به اندازه سقراط دل بسته حقیقت بود. دفاع جان استوارت میل از کثرت عقاید، و آزادی افراد در جستجوی باورهایشان، بر این پایه استوار بود که حقیقت تنها در اثر تزاحم بین آرا مختلف و متفاوت است که کشف می شود.

اما جان استوارت میل شاید تصور نمی‌کر�� که روزی برسد که خود این آزادی سلایق، امکان هر گفت و گویی را از بین ببرد. در هوای مسمومی که ما تنفس می کنیم، سقراط امکان زنده ماندن ندارد. احتمالا اگر او امروز زندگی می کرد، نه در اثر حکم دادگاه، که به دست خودش، کارش یکسره میشد. او در خیابان های شهر قدم می زد و جوانی را میدید�� و از او درباره چیستی عدالت و و زیبایی و ... می پرسید. اما این بار گفتگو برخلاف دو هزار و پانصد سال پیش ان چنان به درازا نمی کشید. جوانک می‌گف�� من درباره هر چیزی نظر خودم را دارم. از سقراط خداحافظی می کرد و راهش را می کشید و می رفت.

در زمانی که ما زندگی می‌کنی�� همه چیز به ذائقه فروکاسته می شود. آزادی فردی هیچ�� گاه به‌انداز�� امروز به افراط و ابتذال کشیده نشده. کسی فکرش را نمی کرد که روزی برسد که در آن روز حقیقت به پای آزادی قربانی شود. در روزگار ما هیچ کس نباید دیگری را قضاوت کند. همه چیز خصوصی شده و خنثی و محترم(!). هیچ عقیده ای هم انقدر جدی نیست که بخاطر مخالفت با آن خود را عذاب دهیم و اذیت کنیم. اصلا هیچ چیز جدی ای وجود ندارد. بگذاریم هر کس با نظرات و عقایدش خوش باشد. ما با یکدیگر در صلحیم اما نه به این دلیل که در نهایت حقیقت را پیدا کردیم، بلکه متوجه شدیم که حقیقت آن چنان هم اهمیت ندارد. همه چیز علی السویه است. جنگ و دعوا ها را کنار بگذارید و خود را سرگرم کنید. این پیام�� عصر ما برای تمام فرزندات خویش است.