Sign in with Facebook
Ali Karimnejad's Reviews > بوستان سعدی
بوستان سعدی
by
by
3.5
خوندن کتاب بوستان، مهمی بود که به لطف صدای آقای ساعد باقری ممکن شد. در اینجا قصد دارم نه راجع به ابیات و ادبیات کتاب که بیشتر راجع به محتوی اون چند کلمه‌ا� بنویسم. باشد تا شاید در آشنایی با محتوی کتاب بوستان مفید واقع بشه.
کتاب بوستان، پر از حکایت‌ه� و پندهایی هستش که در 10 باب تنظیم شده (طبقه‌بند� موضوعی) و اگر بخوام در یک کلام سخنان سعدی رو توصیف کنم، می‌تون� بگم سعدی یک رویکرد بسیار محافظه‌کاران� رو در قبال بسیاری از مسائل توصیه می‌کن�. لازمه البته تصریح کنم که محافظه‌کا� بودن لزوما معنای بدی نداره. اما دلالت بر ریشه‌ها� تاریخی و جغرافیایی ما داره که بزودی بهشون اشاره خواهم کرد.
حکمت‌ها� سعدی رو در مواردی که راجع به رفتار آدم در قبال انسان‌ها� دیگه توصیه کرده بود، بیش از همه پسندیدم. رفتار در مقابل فرد حسود، در مقابل فرد نادان، در مقابل فرد قدرتمندتر از خودت، در مقابل فرد ضعیف‌ت� از خودت، در مقابل دشمن خودت و.... عموما و به طور خلاصه میشه کل حرف سعدی در باب رفتار با دیگران رو در تاکید بر "محبت کردن و مهر ورزیدن"، "تواضع"، "طنازی" و "کوچک شمردن نفس در مقابل دیگران" خلاصه کرد. اینها رو همه از منظر بهترین سیاست رفتاری توصیه می‌کن�. نه صرفا از روی درستی و غلطی.
اما از مدح و ستایش حاکم زمانه منطقه فارس (اتابک مظفرالدین پسر سعد بن زنگی- که کتاب بوستان به او تقدیم شده) که بگذریم، ابیات زیادی هم در مدح خدا و اهمیت به جا آوردن شکر نعمت‌ها� خدا وجود داره که عمدتا در باب‌ها� "رضا"، "قناعت" و "شکر" آورده شده بودن. اونچه که از ابیات سعدی در این باب‌ه� برمیاد- یا لااقل به نظر من اومد- تسلیم کامل بر خواست و اراده خداوند هستش. به این معنی که هر گونه تلاش در جهت تغییر وضعیت آدمی، تلاشی بیهوده و در خلاف خواست و اراده خداوند هستش و از نظر سعدی بی‌فاید� و حتی مذمومه. البته در نظر سعدی کار و تلاش برای کسب روزی بسیار پسندیده است و توصیه شده اما نیت ترقی داشتن و تلاش برای اون، نه.
به جز اینها ولی ابیاتی هم وجود داشتند غیر قابل دفاع. مثلا در باب "تربیت" سعدی ابیاتی داره در خصوص رفتار با زن بدخلق و نافرمان که میگه:
چو زن راه بازار گیرد بزن
وگرنه تو در خانه بنشین چو زن
یا درادامه که می‌گ�:
ز بیگانگان چشم زن کور باد
چو بیرون شد از خانه در گور باد
و چندین بیت مشابه دیگه که بیشتر روح سنت زمانه در اون متجلی می‌ش� و چندان بویی از حکمت نبرده. یا در همین خصوص، در خیلی موارد در سرتاسر کتاب مشاهده می‌ش� که از تمثیل زن به عنوان موجود کم‌عق� و بی‌مای� استفاده شده که خوب قابل دفاع نیست.
همه اینه� بیشتر از منظر تاریخی جالب توجه هستند. این سنت‌گرای� و محافظه‌کار� رو بیش از هر چیز باید ناشی از بی‌ثبات� ایران در طی تاریخ، ظلم و خودکامگی حکام خرد و کلان اون، فقر و بیچارگی گسترده و نبودن فضای کار و خلاقیت دونست. سعدی به شما توصیه نمی‌کن� عمر کوتاهه پس به پیشه و کسوتی که دوست داری بپرداز. میگه روزیت رو بخور و خدا رو شکر کن، دیگه هم از کم و زیادش نپرس که خواست خدا همین بوده. اینها در واقع بیشتر مرهمی بر رنج‌های� بوده که دوایی در اون ایام برای اون وجود نداشته. در فضایی که هر آن ممکن بوده زیر تیغ راهزن یا حاکم، هست و نیست آدم بر باد بره، نباید تعجب کرد که چرا سعدی توصیه به محافظه‌کار� می‌کرد�. و از همین جهت بوده که سعدی تلاش برای تغییر رو مذموم می‌دید�. اینها دیگه حکمت نیست. اینها تاریخه.
اما نکته‌ا� که در این رابطه به نظرم رسید این بود که چطور این کتاب‌ه� در طی تاریخ منجر به وزین شدن کفه ترازوی سنت شدند و اینکه این دست کتاب‌ه� که تا همین اواخر در مکتبخونه‌ها� ما به عنوان حکمت به بچه‌ه� درس داده می‌شد� چطور تغییر دادن وضعیت فردی و جمعی رو در کشور ما به چالش کشیدند و نهایتا در نبرد سنت در مقابل مدرنیته، به ضرر ما تموم شدند؛ چنانکه هنوز هم سایه اون کج‌پنداری‌ها� بواسط عقبه قوی‌ا� که در ادبیات و دین ما دارن، از روی جامعه ما محو نشده و حتی دستاویزی برای سوء استفاده ایدئولوژیکی قرار می‌گیر�.
خوندن کتاب بوستان، مهمی بود که به لطف صدای آقای ساعد باقری ممکن شد. در اینجا قصد دارم نه راجع به ابیات و ادبیات کتاب که بیشتر راجع به محتوی اون چند کلمه‌ا� بنویسم. باشد تا شاید در آشنایی با محتوی کتاب بوستان مفید واقع بشه.
کتاب بوستان، پر از حکایت‌ه� و پندهایی هستش که در 10 باب تنظیم شده (طبقه‌بند� موضوعی) و اگر بخوام در یک کلام سخنان سعدی رو توصیف کنم، می‌تون� بگم سعدی یک رویکرد بسیار محافظه‌کاران� رو در قبال بسیاری از مسائل توصیه می‌کن�. لازمه البته تصریح کنم که محافظه‌کا� بودن لزوما معنای بدی نداره. اما دلالت بر ریشه‌ها� تاریخی و جغرافیایی ما داره که بزودی بهشون اشاره خواهم کرد.
حکمت‌ها� سعدی رو در مواردی که راجع به رفتار آدم در قبال انسان‌ها� دیگه توصیه کرده بود، بیش از همه پسندیدم. رفتار در مقابل فرد حسود، در مقابل فرد نادان، در مقابل فرد قدرتمندتر از خودت، در مقابل فرد ضعیف‌ت� از خودت، در مقابل دشمن خودت و.... عموما و به طور خلاصه میشه کل حرف سعدی در باب رفتار با دیگران رو در تاکید بر "محبت کردن و مهر ورزیدن"، "تواضع"، "طنازی" و "کوچک شمردن نفس در مقابل دیگران" خلاصه کرد. اینها رو همه از منظر بهترین سیاست رفتاری توصیه می‌کن�. نه صرفا از روی درستی و غلطی.
اما از مدح و ستایش حاکم زمانه منطقه فارس (اتابک مظفرالدین پسر سعد بن زنگی- که کتاب بوستان به او تقدیم شده) که بگذریم، ابیات زیادی هم در مدح خدا و اهمیت به جا آوردن شکر نعمت‌ها� خدا وجود داره که عمدتا در باب‌ها� "رضا"، "قناعت" و "شکر" آورده شده بودن. اونچه که از ابیات سعدی در این باب‌ه� برمیاد- یا لااقل به نظر من اومد- تسلیم کامل بر خواست و اراده خداوند هستش. به این معنی که هر گونه تلاش در جهت تغییر وضعیت آدمی، تلاشی بیهوده و در خلاف خواست و اراده خداوند هستش و از نظر سعدی بی‌فاید� و حتی مذمومه. البته در نظر سعدی کار و تلاش برای کسب روزی بسیار پسندیده است و توصیه شده اما نیت ترقی داشتن و تلاش برای اون، نه.
به جز اینها ولی ابیاتی هم وجود داشتند غیر قابل دفاع. مثلا در باب "تربیت" سعدی ابیاتی داره در خصوص رفتار با زن بدخلق و نافرمان که میگه:
چو زن راه بازار گیرد بزن
وگرنه تو در خانه بنشین چو زن
یا درادامه که می‌گ�:
ز بیگانگان چشم زن کور باد
چو بیرون شد از خانه در گور باد
و چندین بیت مشابه دیگه که بیشتر روح سنت زمانه در اون متجلی می‌ش� و چندان بویی از حکمت نبرده. یا در همین خصوص، در خیلی موارد در سرتاسر کتاب مشاهده می‌ش� که از تمثیل زن به عنوان موجود کم‌عق� و بی‌مای� استفاده شده که خوب قابل دفاع نیست.
همه اینه� بیشتر از منظر تاریخی جالب توجه هستند. این سنت‌گرای� و محافظه‌کار� رو بیش از هر چیز باید ناشی از بی‌ثبات� ایران در طی تاریخ، ظلم و خودکامگی حکام خرد و کلان اون، فقر و بیچارگی گسترده و نبودن فضای کار و خلاقیت دونست. سعدی به شما توصیه نمی‌کن� عمر کوتاهه پس به پیشه و کسوتی که دوست داری بپرداز. میگه روزیت رو بخور و خدا رو شکر کن، دیگه هم از کم و زیادش نپرس که خواست خدا همین بوده. اینها در واقع بیشتر مرهمی بر رنج‌های� بوده که دوایی در اون ایام برای اون وجود نداشته. در فضایی که هر آن ممکن بوده زیر تیغ راهزن یا حاکم، هست و نیست آدم بر باد بره، نباید تعجب کرد که چرا سعدی توصیه به محافظه‌کار� می‌کرد�. و از همین جهت بوده که سعدی تلاش برای تغییر رو مذموم می‌دید�. اینها دیگه حکمت نیست. اینها تاریخه.
اما نکته‌ا� که در این رابطه به نظرم رسید این بود که چطور این کتاب‌ه� در طی تاریخ منجر به وزین شدن کفه ترازوی سنت شدند و اینکه این دست کتاب‌ه� که تا همین اواخر در مکتبخونه‌ها� ما به عنوان حکمت به بچه‌ه� درس داده می‌شد� چطور تغییر دادن وضعیت فردی و جمعی رو در کشور ما به چالش کشیدند و نهایتا در نبرد سنت در مقابل مدرنیته، به ضرر ما تموم شدند؛ چنانکه هنوز هم سایه اون کج‌پنداری‌ها� بواسط عقبه قوی‌ا� که در ادبیات و دین ما دارن، از روی جامعه ما محو نشده و حتی دستاویزی برای سوء استفاده ایدئولوژیکی قرار می‌گیر�.
Sign into ŷ to see if any of your friends have read
بوستان سعدی.
Sign In »
Reading Progress
March 15, 2021
–
Started Reading
April 3, 2021
– Shelved
April 3, 2021
–
0%
"بدی را بدی سهل باشد جزا
اگر مردی احسن الی من اسا
عجب چیز باحالیه این سعدی! نسخه صوتیش رو دارم گوش میدم واقعا کارش درسته خواننده. خودش هر جا تلمیح داره یا نکته خاصی داره توضیح خارج از متن میده. عالی 👌 حتما حتما امتحان کنید. قیافه من در تمام مدتی که گوش میدم شبیه این ایموجیه 😅 میشه. یک ترکیبی از شرمندگی و درماندگی از حد شیرین زبانی و نکته سنجی و یک حالت قفا خوردگی-طور 😅ا"
page
32
اگر مردی احسن الی من اسا
عجب چیز باحالیه این سعدی! نسخه صوتیش رو دارم گوش میدم واقعا کارش درسته خواننده. خودش هر جا تلمیح داره یا نکته خاصی داره توضیح خارج از متن میده. عالی 👌 حتما حتما امتحان کنید. قیافه من در تمام مدتی که گوش میدم شبیه این ایموجیه 😅 میشه. یک ترکیبی از شرمندگی و درماندگی از حد شیرین زبانی و نکته سنجی و یک حالت قفا خوردگی-طور 😅ا"
April 3, 2021
–
0%
"بدی را بدی سهل باشد جزا
اگر مردی احسن الی من اسا
عجب چیز باحالیه این سعدی! نسخه صوتیش رو دارم گوش میدم واقعا کارش درسته خواننده. خودش هر جا تلمیح داره یا نکته خاصی داره توضیح خارج از متن میده. عالی 👌 حتما حتما امتحان کنید. قیافه من در تمام مدتی که گوش میدم شبیه این ایموجیه 😅 میشه. یک ترکیبی از شرمندگی و درماندگی از حد شیرین زبانی و نکته سنجی و یک حالت قفا خوردگی-طور 😅ا"
اگر مردی احسن الی من اسا
عجب چیز باحالیه این سعدی! نسخه صوتیش رو دارم گوش میدم واقعا کارش درسته خواننده. خودش هر جا تلمیح داره یا نکته خاصی داره توضیح خارج از متن میده. عالی 👌 حتما حتما امتحان کنید. قیافه من در تمام مدتی که گوش میدم شبیه این ایموجیه 😅 میشه. یک ترکیبی از شرمندگی و درماندگی از حد شیرین زبانی و نکته سنجی و یک حالت قفا خوردگی-طور 😅ا"
April 6, 2021
–
0%
"بکَن خرقه نام و ناموس و زَرق
که عاجز بود مرد با جامه غرق
تعلق حجاب است و بی حاصلی
چو پیوندها بگسلی واصلی"
که عاجز بود مرد با جامه غرق
تعلق حجاب است و بی حاصلی
چو پیوندها بگسلی واصلی"
April 19, 2021
–
Finished Reading
Comments Showing 1-15 of 15 (15 new)
date
newest »
newest »
توی توییتر یه اکانت هست( اسب شاخدار ویراستار) خیلی جالبه همین دیروز یه رشته توییت گذاشته بود درباره سعدی . بسیار جذاب بود و از این جنبه که دیدگاه یک ادبیات خونده بود، قابل توجه تره. میخواستم ازش نقل قول کنم ولی بهتر دیدم اگر دوست داری خودت یه نگاه کنی بهش
@soheil Khorsand ترسی وجود نداشته. اینا با اختیار خودشون اینکارو میکردن. چون اولا که بابت تقدیم کتاب پول میگرفتن. کار که نمیکردن، صبح تا شب فقط مینوشتن و تنها کسیم که بابت نوشته‌ها� دیگران حاضره پول بده حاکمان هستن. مثل الان نبوده مشتری بره تو کتابخونه کتاب بخره و هزینه� زندگی نویسنده دربیاد دو اینکه برای اینکه کتاب شناخته بشه و بقیه بخوننش باید به حاکم تقدیم شه، تبلیغه درواقع. وگرنه شاید آدمای زیادی هم بودن که یه گوشه واسه خودشون شعر مینوشتن ولی هیچ چیزی از آثارشون برای آیندگان به جا نمونده چون تبلیغ نشده به اون صورت.
شاید از کتاب چهار سخنگوی� وجدان� ايران� خوشت بیاد. تکه‌هایی� رو خوندم و دوست داشتمروون و صمیمانه در مورد فردوسی، سعدی، حافط و مولانا توصیحاتی داده. گویا متن پیاده‌شد� از سخنرانیه
ارادت
Melpomene wrote: "@soheil Khorsand ترسی وجود نداشته. اینا با اختیار خودشون اینکارو میکردن. چون اولا که بابت تقدیم کتاب پول میگرفتن. کار که نمیکردن، صبح تا شب فقط مینوشتن و تنها کسیم که بابت نوشته‌ها� دیگران حاضره پو..."ممنون بابتِ پاسختون
Soheil wrote: "ممنون بابت اینکه وقت گذاشتی و این ریویوی قشنگ رو با ما به اشتراک گذاشتی. چند تا مورد نظرم رو جلب کرد:اول اینکه نوشتی سعدی کلی از سلطان زمان ستایش کرده و نهایتا کتابش رو بهش تقدیم کرده و این مورد ر..."
قربونت سهیل جان! چشماتون قشنگ میخونه! 😅ا بابت بخش اول صحبت هات که ملپومن عزیز جواب داد و نظر من هم به نظرش نزدیکه. البته این اتابک مظفرالدین پسر سعد بن زنگی(!) آدم با تدبیری بوده و ظاهرا آدم بدی هم نبوده. اما چیزی که هست اینه که اصلا بخاطر نوع پراکندگی جمعیتی ایران (که اون هم عمدتا ناشی از نوع پراکندگی آب و زمین کشاورزی بوده) مردم بیشتر یوغ حاکمشون بودن و حاکم قدرت بیشتری بر مردم داشته. این موضوع رو در مورد دانشمندها و ادیبان و هنرمندان وقتی لحاظ کنیم، سرزمینهای اروپایی که در هر وجبش یک لرد و بارون داشته برای خودش، و به تبع اون برجک و بارویی و، امکان زیست این هنرمندان و علما در زیر سایه رحمت این حکما بیشتر بوده و خلاصه فضا براشون بیشتر بوده تا در سرزمینهای خاورمیانه که یک نفر بر پهنه نسبتا وسیعی حکومت میکرده که بیشترش هم خالی از سکنه بوده. اینه که مدح و ستایش هم اینجا بیشتر لازم میشده بنظرم
دوم اینکه، آره. این بوستان و گلستان جزو کتابهای مکتبخونه ای بوده
سوم اینکه مخلصیم 🙏🙏🙋♂️�
Dream.M wrote: "توی توییتر یه اکانت هست( اسب شاخدار ویراستار) خیلی جالبه همین دیروز یه رشته توییت گذاشته بود درباره سعدی . بسیار جذاب بود و از این جنبه که دیدگاه یک ادبیات خونده بود، قابل توجه تره. میخواستم ازش نق..."رویا جان توییتر و اینستا ندارم حقیقتش 😅😅 اگر همینجا بذاری که ما هم استفاده ای ببریم. دم شما هم پیشاپیش گرم 🙏🙏ا
Melpomene wrote: "@soheil Khorsand ترسی وجود نداشته. اینا با اختیار خودشون اینکارو میکردن. چون اولا که بابت تقدیم کتاب پول میگرفتن. کار که نمیکردن، صبح تا شب فقط مینوشتن و تنها کسیم که بابت نوشته‌ها� دیگران حاضره پو..."👌👌
Kianoush wrote: "شاید از کتاب چهار سخنگوی� وجدان� ايران� خوشت بیاد. تکه‌هایی� رو خوندم و دوست داشتمروون و صمیمانه در مورد فردوسی، سعدی، حافط و مولانا توصیحاتی داده. گویا متن پیاده‌شد� از سخنرانیه
ا..."
من این همه نیستم! 😅😅 یعنی به خودم حالا حالاها نمی بینم این کتاب رو بخونم. ولی خداییش تو بخون بیا برامون تعریف کن. باشه؟! 😉😉👍ا
E8RaH!M wrote: "بوستان رو به آتش کشیدی :)"
Ali wrote: "Kianoush wrote: "شاید از کتاب چهار سخنگوی� وجدان� ايران� خوشت بیاد. تکه‌هایی� رو خوندم و دوست داشتمروون و صمیمانه در مورد فردوسی، سعدی، حافط و مولانا توصیحاتی داده. گویا متن پیاده�..."
اتفاقاً خیلی ساده است. نمی‌خوا� بخونی بگو نمی‌خوا�. چرا بهونه میاری؟ بخون ازش سوال میاد تو امتحان
تازه، من منظورم این بود که تو بخونی واسه ما تعریف کنی
می‌خوا� بگه روح یک ایرانی رو تو این چند شاعر می‌ش� دید، مثلاً تو مولانا میل آدم ایرانی به عرفان و اینها، تو فردوسی روح حماسی آدم ایرانی رو، تو سعدی نمی‌دون� چی رو
Kianoush wrote: "Ali wrote: "Kianoush wrote: "شاید از کتاب چهار سخنگوی� وجدان� ايران� خوشت بیاد. تکه‌هایی� رو خوندم و دوست داشتمروون و صمیمانه در مورد فردوسی، سعدی، حافط و مولانا توصیحاتی داده. گوی..."
:))))
🙏
سعدی؛ شهرت مولانا بلخی به گوشش می رسه؛ به قونیه میره که ببینه چه خبره و این مولانا چه کسی هستش که این همه سر و صدا به پا کرده؛ این کنجکاوی او رو راهی سفر میکنه؛ وقتی به دیدن مولانا میره؛ مولانا زیاد ازش استقبال نمیکنه چون فهمیده بوده که سعدی از سر کنجکاوی به دیدن او رفته؛ هرچند پس از بازگشت؛ سعدی بسیار مدح مولانا رو میگه اما...روایت از کتاب" پله پله تا ملاقات خدا"
Sepideh wrote: "سعدی؛ شهرت مولانا بلخی به گوشش می رسه؛ به قونیه میره که ببینه چه خبره و این مولانا چه کسی هستش که این همه سر و صدا به پا کرده؛ این کنجکاوی او رو راهی سفر میکنه؛ وقتی به دیدن مولانا میره؛ مولانا زیا..."🤔🤔🤔
تصدیق میکنم که خیلی جالب بود و کنجکاو شدم. ممنون 😊🙏ا
اول اینکه نوشتی سعدی کلی از سلطان زمان ستایش کرده و نهایتا کتابش رو بهش تقدیم کرده و این مورد رو من در شاهنامه هم خیلی پررنگ دارم می‌بین� که فردوسی خودش و با هزار بیتِ دقیقی نه تنها از سلطان محمود کلی تعریف و تمجید کردند و ستایشش کردند بلکه در نهایت شاهنامه رو تقدیمش کردند که این مورد بعد خواندنِ ریویوی شما برام تبدیل به سوال شده که آیا واقعا این سلاطین سلاطینی بودند که شایسته� حمد و ستایش بودند یا این دو بزرگوار از روی فشار یا هرگونه ترسی این طوری ازشون یاد کرده‌ان�!!!
دوم اینکه من نمی‌دونست� بوستان سعدی حکمت و پند در بابِ زندگی ما انسان‌هاس� و صرفا فکر می‌کرد� یکسری مجموعه� شعر هست و الان با فهمیدنش تازه فهمیدم که چرا در گذشته وقتی مدرسه وجود نداشت در مکتب خانه‌ه� بوستان سعدی تدریس میکردن� و من همیشه به خودم می‌گفت� خب که چی برای اینکه به طرف سواد یاد بدن بهش شعر خوندن یاد میدادن که چی بشه!!!
و سوم و آخر اینکه قبلا مشتاقم کرده بودی و الان خیلی جدی ترغیبم کردی که بعد شاهنامه حتما برم سراغش 😍