Å·±¦ÓéÀÖ

"Soms overvallen ons ideeën die op het eerste gezicht zo onschuldig lijken, zo vluchtig en licht dat het niet meteen duidelijk is welke verraderlijke verleiding ze behelzen." (p. 363-364)

Of het die ideeën zijn die Safae el Khanoussi tot 'Oroppa' hebben gebracht, laten we in het midden, maar dat zij ze op een verleidelijke manier tot de lezer brengt, staat buiten kijf. Wat een bezwerende en bedwelmende lectuur was dit en wat kan deze dame schrijven. Het verhaal, dat onmogelijk samen te vatten valt, laat staan dat je in een paar zinnen kan vertellen waar het nu precies over gaat, speelt zich af op verschillende plaatsen en is geconcentreerd rond een aantal personages. De Joods-Marokkaanse Salomé Abergel verdwijnt spoorloos en laat een hoop schilderijen achter in de kelder van een pand in Amsterdam. Hind, een van de andere hoofdpersonages, trekt in dat huis dat Salomé achterliet en wordt al snel meegesleurd in een wereld van hallucinaties, herinneringen en onverwachte ontmoetingen.

In Parijs ontmoeten we Irad Abergel, zoon van, die een bar uitbaat in het 21ste arrondissement. "Waarom Hind niet op het afgesproken moment was komen opdagen had te maken met de verlokkingen van een mysterieuze wereld die ook wel bekendstond als het eenentwintigste: een immer herschikkend stelsel aan kelders, parken, zolderkamers, tunnels, bruggen, parkeergarages, bars, straathoeken, souterrains en achterafsteegjes waarin de gelukkige zoeker terechtkwam om, al was het nog zo kortstondig, te ontsnappen aan de voorspelbare, noodlottige loop van het voorspelbare leven." (pp. 25-26) Daarnaast krijgen we nog een aantal nevenpersonages gepresenteerd, waaronder een beul die als een spook uit het verleden de wereld van de Marokkaanse Jaren van Lood binnenloodst in het verhaal.

De kracht van de roman schuilt in de manier waarop El Khannoussi haar verhalen met elkaar verweeft. Ze speelt met tijd en perspectief, waardoor het soms voelt alsof je als lezer door een doolhof van fragmenten dwaalt. Dit fragmentarische karakter maakt het boek niet altijd even toegankelijk, maar draagt juist bij aan de thematiek van vervreemding en desoriëntatie. De personages buitelen over elkaar heen, veranderen van naam, verdwijnen en keren later in het verhaal terug, sterven en herrijzen. Niets lijkt definitief en de grens tussen leven en dood, herinnering en realiteit, blijft vloeibaar: "Tussen het verleden en de hallucinatie is maar één verschil en dat is dat het eerste op één of andere manier zijn sporen nalaat - en over die sporen valt dan weer te zeggen dat het een kunst is om ze te achterhalen maar eveneens om ze uit te wissen." (p. 390)

Zonder twijfel het mooiste verhaal - of liever 'de mooiste verhalen' - dat ik het voorbije jaar heb gelezen, dat sporen nalaat, of je het nu wil of niet. Een verhaal dat ik sowieso herlees.

(Fijne podcast over het boek, bij de uitreiking van de Boon prijzen 2025: - Bedankt voor de tip, Annelies!)