Å·±¦ÓéÀÖ

Ja ontroerend, gedachteprovocerend, aangrijpend, confronterend, empathisch, hoopstemmend, wereldverbredend. Volgens mij zijn zo’n beetje alle adjectieven al langsgekomen in andere recensies. Volledig terecht overigens. Marsmans bezoek bij Zomergasten van een paar jaar terug is wat mij betreft een van de hoogtepunten uit de Nederlandse televisiegeschiedenis. De kans om al die gedachten in boekvorm nog wat gedetailleerder binnen te krijgen � zonder dat mijn mond elke vijf seconden openvalt van alle verrassingen � is heel welkom. Want inderdaad heb ik, nu ik nog wat meer over nadenk, niet echt een antwoord op alle alien-observaties buiten “het leven is makkelijker als je daar niet te veel over nadenkt�.

Het enige waar ik nog niet helemaal uit ben is of de nieuwe, hoopvolle levensvisie van Marsman niet alsnog wel heel evidente blinde vlekken heeft. Marsman heeft � terecht � veel kritiek op het Westerse rendementsdenken, het onvermogen om met de dood om te gaan, en de tunnelvisie van de positivistische wetenschap. Maar uiteindelijk blijft haar hele referentiekader onwijs Eurocentrisch. Vrijwel alle filosofen, schrijvers en wetenschappers die ze aanhaalt komen uit het (veelal Engelstalige) Westen. En wanneer ze schrijft over ‘religie� schrijft, is dat in de praktijk altijd een synoniem voor het Christendom. Dat die grotere waarheid net zo goed gevonden zou kunnen worden in de Koran of het Tibetaanse Boek van de Doden lijkt ondanks al haar scepticisme nog steeds niet vanzelfsprekend te zijn.

Aan de andere kant is zo’n levensvisie die zich heel duidelijk situeert binnen zo'n Westers kader misschien ook wel verfrissend. Want naar het Boeddhisme of een Afrikaanse natuurgodsdienst (met vaak de vervelende implicatie dat “Afrikaans� één monocultuur zou zijn) grijpen tijdens grote levensgebeurtenissen is al vrij cliché in spiritualistische kringen, not to mention vaak nogal gebaseerd op de troop van de Nobele Wilde.

Bovendien zijn die inconsistenties misschien juist wat Marsmans relaas zo fascinerend maken. Net zoals het feit dat veel dagboekfragmenten overduidelijk niet authentiek zijn, want waarom zou je daarin moeten uitleggen wat je “geliefde� voor werk doet? Uiteindelijk is het precies dat compromisloze � hoe je gedwongen wordt om mee te gaan in Marsmans gedachtekronkels zonder het gevoel dat ze iemand moet pleasen � wat dit zo eindeloos fascinerend maakt.


(in één dag heel voorzichtig uitgelezen nadat ik het had gekocht als cadeau voor mijn zusjes verjaardag; maar misschien moet ik ook maar een exemplaar voor mezelf kopen, want dit ga ik nog regelmatig willen openslaan)