ŷ������

کتاب درمانی
به کسایی که به تحلیل سیاسی علاقه دارن.
و خصوصاً به کسایی که آرمانگرا هستن یا تصور ساده ای از عرصه ی سیاست دارن و از پیچیدگی ها و غموضش بی اطلاعن.

ماکیاولی
نیکولو ماکیاولی (١٤٦٩-١٥٢٧)، از بزرگ ترین اندیشمندان سیاسی اواخر قرون وسطا و اوایل رنسانس، به خاطر سه نظریه ش معروفه:
نخست، معیار مشروعیت حکومت، قدرت است.

"عقل نمی پذیرد که شخص مسلّح با میل و رضای خود از شخص غیر مسلّح اطاعت کند."

دوم، هدف وسیله را توجیه می کند.

"ش��ریار عاقل نباید از اتصاف به ظلم بترسد، وقتی که به وسیله ی آن می تواند ناامنی و هرج و مرج را آرام کند."

سوم، بهتر است مردم از حاکم بترسند تا دوستش داشته باشند.

با همین سه مقدمه، میشه حدس زد که با چه کتاب هیجان انگیزی رو به رو هستیم. کتاب ش��ریار، مهم ترین کتاب این نویسنده است که توی اون دستورهای لازم برای رسیدن به حکومت و اداره ی اون رو تعلیم میده.

(view spoiler)[جغرافی دان سیاسی
این بخش ربطی به ریویو نداره، ولی چون تشبیه جالبی بود، دیدم حیفه بازگو نکنمش.
در مقدمه ی کتاب، ماکیاولی به ش��ریاری که کتاب رو بهش تقدیم کرده خطاب می کنه که:

"جغرافی دان ها چون بخواهند بلندی کوه ها را درست اندازه بگیرند، ناچارند در دشت های پست بایستند تا مقیاس صحیح ارتفاعات را به دست آورند؛ و اگر بخواهند دشت های پست را خوب به نظر بیاورند، باید به کوه ها صعود کنند.
همین طور، برای شناختن توده ی مردم باید به جای ش��ریاران بود و برای شناختن احوال ش��ریاران باید جزء توده ی مردم بود."

این کتاب، نوشته ی یه دشت نشینه، که کوه ها رو بهتر از کوه نشین ها می شناسه. (hide spoiler)]

کتاب
کتاب از دو دسته دستورات و تعالیم تشکیل شده:

دستورات اخلاقی
ملاک نیکی و بدی چیه؟ آیا همه جا باید به آن چه از نظر مردم خوبه عمل کرد؟
چند فصل از نیمه ی دوم کتاب به این سؤال ها و سؤال های مشابه اخلاقی اختصاص داره.
(view spoiler)[ماکیاولی با صداقت تمام میگ��:

"من ترس دارم از این که نظریات خود را باز بگویم؛ زیرا نظریات من به کلی مغایر با نظریات کسانی است که تا کنون در این زمینه نوشته اند. اما از آن جایی مقصود من نوشتن مطالب سودمند است، اگر عین حقیقت را بیان کنم بهتر است تا این که پیرامون نظریه های خیالی و آرمانی بگردم."

و نظریه ی مشهور سیاسی خودش رو ضمن چند خط بیان می کنه، نه، مثل تازیانه بر سر خواننده فرود میاره، تازیانه ای که اگه مثل من مازوخیست باشید، براتون بی اندازه هیجان انگیز و لذت ناکه:

"هر کسی که بخواهد با مقیاس کامل نیکی در هر کاری اقدام کند، لاجرم بین خیل کثیر شریران نابود خواهد شد. پس برای ش��ریار ضروری است که بداند برای حفظ تخت و قدرت خود، عمل به نیکی بهتر است یا ترک آن."

(hide spoiler)]
و در نهایت، با لحنی طنزآلود حکم قطعی رو صادر میکنه:

"اگر ش��ریاری واجد تمام صفات نیک باشد، بی تردید شایسته ی ستایش تمام ابنای بشر است؛ اما تنها یک ش��ریار عاقل می داند که در موقع مقتضی باید بی دغدغه ی خاطر به اقدامات خشن و تند مبادرت کند، زیرا بدون این اقدامات نمی توان قدرت را حفظ نمود."

دستورات عملی
در این بخش، بحث این نیست که چی خوبه و چی بده، بحثه اینه که چطور باید شهر رو در محاصره حفظ کرد، چطور باید در مناسبات سیاسی رفتار کرد، چطور باید قشون را اداره کرد، چطور باید احساسات مردم را مدیریت کرد، یعنی بحث دستورالعمل های حکومت داری.
در این بخش جزئیات و ظرافت هایی رو در امر حکومت تبیین می کنه که میشه حدس زد که رعایت شون یک ش��ریار حقیقی رو به جنون می کشه.
(view spoiler)[میگ��:از اعیانی که سعی می کنن خودشون رو با خوش خدمتی به ش��ریار نزدیک کنن، باید نهایت استفاده رو کرد، و در عین حال این ها دشمنان درجه یک ش��ریار هستن. چون اعیانی که سعی نمی کنن خودشون رو در دربار جا کنن، از زمره ی عاقلان هستن که نه موقع قدرت مشکلی ایجاد می کنن و نه موقع ضعف خیانت می کنن.
اما کسایی که سعی می کنن به هر طریق نزد ش��ریار اعتباری کسب کنن، از زمره ی جاه طلب هایی هستن که منافع خودشون رو بر منافع ش��ریار مقدم می دونن، پس باید ازشون ترسید.

میگ��: حکومت هایی که تحت حکومت استبدادی هستن، بسیار سخت فتح میشن، چون همه ی کشور به فرمان ش��ریار واحدی هستن؛ اما بعد از فتح، خیلی راحت اداره میشن، چون تنها دشمن، ش��ریار مستبد بوده که نابود شده.
اما حکومت هایی که از ایالت های متعدد تشکیل شدن که هر یک حکومت مستقلی دارن، به راحتی فتح میشن، چون میشه بین ایالت ها تفرقه انداخت و ایالت های نارضی رو به سمت خود جلب کرد؛ اما بعد از فتح، خیلی سخت اداره میشن، چون تک تک ایالت ها رو باید راضی نگه داشت وگرنه هر کدوم می تونن سر به طغیان بذارن.

و بسیاری تحلیل های پیچیده و ریزبینانه و جذاب دیگه که همین ها من رو این قدر شیفته ی کتاب کرد. (hide spoiler)]

مثلث ماکیاولیستی
موقع خوندن کتاب، به تناوب یاد دو کتاب بزرگ دیگه می افتادم که با همین دید ماکیاولیستی واقع بینانه و عمل گرایانه به مسائلی مشابه می پرداختن و همین قدر برام لذت بخش بود خوندنشون.
یکی کتاب هنر رزم از سون تزو فرمانده چینی که شرح اداره ی لشگره.
دیگری قابوس���ام�� از کیکاوس بن اسکندر، پادشاه زیاری که شرح امور مختلف زندگی از جمله اداره ی حکومته.
یکی از این سه کتاب (هنر رزم) رو دارم و دو تای دیگه رو حتماً باید بخرم و علی الدوام بهشون رجوع کنم.