ŷ������

انذار
این کتاب برخلاف اسمِ زرد و طراحی جلد مزخرفِ انتشارات مرواید، به هیچ وجه کتابِ زردی نیست و برخلاف تصور اولیه، دستورالعملی برای عاشق شدن و نحوه¬ی عشق¬ورزی، نیست. پس برای کسی که دنبال چند دستورِ ساده و عملی جهت عشق¬ورزی (مخ¬زنی) می¬گردد، ناامیدکننده خواهد بود.
روحِ کتاب
تنها ده سال پس از پایان جنگ جهانی دوم، یعنی بعد از فروریختن تمام آرمان¬ها و امیدها به نیک¬اندیشی و نیک¬کرداریِ بشر، یک روانکاوِ چپ¬گرا، کتابی با موضوع عشق می¬نویسد که در آن با امید و مثبت-اندیشی، بشر را به عشق¬ورزیدن نسبت به تمام ابناء بشر فرا می¬خواند.
این کار، عمقِ نگاه انسانی (اومانیستی) و آرمانیِ اریک فروم را بازمی¬تابد. فروم هنوز به ارزش¬های کلاسیکی چون خودشناسی، نوع¬دوستی، ایثار و پرورش استعدادهای درونی اعتقاد دارد و به طرزی کاملن انسانی و دلنشین هنوز خوش¬بین است که انسان روزی به مفهومِ حقیقیِ عشق، عاشق باشد و عشق بورزد. خوش¬بینی¬ای که با پشتوانه¬ی شناخت علمی و دقیق او از سرشت بشر و انتقادهای تند و سازش-ناپذیرش با نظام سرمایه¬داری همراه است. آیا فروم اشتباه می¬کرد؟ آیا او صرفن یک انقلابی¬ی کله¬شقِ آرمان¬گراست؟
فرانکفورتی¬های خشن
اندیشمندان مکتب فرانکفورت (از جمله والتر بنیامین، هورکهایمر و تئودور آدورنو) همواره دشمن خونیِ نظام سرمایه-داری بودند. مصرف¬گرایی، مدگرایی و هدایت شدن سلیقه¬ها توسط شرکت¬های چندملیتی، نظام مبادله¬ای کالا، کالایی شدن و حاکمیت عرضه و تقاضا در تمام شئون زندگی بشر چیزی بود که هرگز تو کَتشان نمی¬رفت. اریک فروم نیز در این کتاب از کالایی و قراردادی شدن مفهوم عشق و در نتیجه انحطاط و سطحی شدن آن در جامعه¬ی غرب انتقاد می¬کند. انحطاطی که از آغاز قرن بیستم، با اشائه¬ی نظریه¬ی روانکاوی فروید توسط نظام سرمایه¬داری آغاز شده ( تقلیل مفهوم عشق به رابطه¬ی جنسی) و توسط همکاران روانشناسِ وی تقویت می¬شود، تا جایی که به ارائه¬ی الگوها و باید و نبایدها برای زندگی زناشویی پیش می¬رود. یعنی چارچوب گذاشتن برای رفتار بشر، یعنی پیش¬بینی پذیر کردنِ او، همان خواست نظام سرمایه¬داری که بتواند به راحتی برای مصرفِ هرچه بیشترِ محصولات خود به راحتی برنامه بریزد. زن و شوهری که عاشق همدیگر نیستند مجبورند با رعایتِ قوانین و رسوماتی که برای آنها تعریف شده، زندگیِ خود را تحمل¬پذیر سازند.
عشق¬ ورزیدن هنر است؟
فروم تصورِ عمومی نسبت به عشق، که آن را امری «غیرارادی» و ناگهانی و قدرتمند می¬داند که آدمی را «درگیر» خود می¬کند و او را به «انفعال» می¬کشاند، نمی¬پذیرد و معتقد است عشق یک امر کاملن «آگاهانه»، «ارادی» و «با تصمیم» است که برای حصول به آن و رسیدن به معشوق نیاز به «تلاش»، «تمرین» و «استعداد عشق¬ورزی» دارد. از نظر او کسی که می¬خواهد عشق بورزد باید آمادگی و قدرت این را داشته باشد که همه¬ی وجود خود را با رضایت و شادمانی، در اختیارِ طرف مقابلِ خود، بگذارد و طرف مقابلش نیز همین‌طو�� کار را کند.
انسان باید خود را دوست داشته باشد تا بتواند همه¬ی جهان و معشوق خود را نیز دوست داشته باشد. او باید استعداد و توانایی عشق ورزی را همانند تمام هنرهای دیگر بیاموزد و در خود پرورش دهد. تنها انسانی که به بلوغِ کامل رسیده است و دیدی انسان¬دوستانه دارد و از خودخواهی¬ها و احساس نیازمندیِ خود رها شده باشد، می¬تواند عشق بورزد.
انواع عشق
از قسمت¬های جذاب کتاب که روانکاوانه¬تر است و عشق را به انواع مختلف تقسیم می¬کند: عشق مادرانه، عشق پدرانه، عشق جنسی، عشق به خود و عشق به خدا.
(view spoiler)[کودک در مراحل رشد خود دو نوع عشق را تجربه می¬کند: عشق مادرانه که بی قید و شرط است و تحت هر شرایطی به کودک ابراز می¬شود و کودک می¬فهمد ذاتن، بدون اینکه کاری انجام داده باشد مستوجب دریافت عشق است، چون هست. این عشق «منفعلانه» است. در مراحل بعدی عشق پدرانه را تجربه می¬کند که مشروط است و کودک باید برای دریافت آن تلاش کند و کار مورد پسندِ پدر را انجام دهد. این عشق «فعالانه» است و مشارکتِ فرزند را طلب می¬کند. اگر هر دو نوع عشق به طور کامل به کودک ابراز شود، فرزند در بزرگسالی، خود پدر و مادری در درون خود خواهد داشت و همزمان عشقی پدرانه و مادرانه به همنوعِ خود و به خود خواهد داشت، یعنی برادرانه همه را دوست خواهد داشت (عشق برادرانه) و شادمانه نیز عاشقِ خود خواهد بود ( عشق به خود). از نظر فروم یک عشقِ حقیقی مجموعه¬ی تمام این عشق¬هاست و این عشق است که منجر به بروزِ هرچه بیشتر استعدادهای انسان و در نهایت آزادیِ کاملِ اوست.
اگر هرکدام از این عشق¬ها بر دیگری غلبه کند عشقی ناکامل و نوروز (عصبی) خواهیم داشت. مثلن اگر مردی در کودکی بیش از حد عشق مادرانه دریافت کرده باشد، در بزرگسالی نیز، قدرت عمل و مشارکت فعالانه در عشق را نخواهد داشت و همواره تمایل دارد دریافت کننده¬ی عشق باشد و بیشتر به دنبال مادر میگردد تا معشوق. (hide spoiler)]
نصیحت
این کتابو بخونید. خیلی راحت مفاهیم رو بیان کرده و بسیار روونه. جامعه¬ی ما خیلی از ایده¬آل¬ها و ارزش¬هاش رو داره از دست می¬ده و عشق¬های حالا هرچیزی هستند به جز عشق. همیشه هم سنتها و ارزش¬های قدیمی بد نیستند و این کتاب یه جورایی پاسدارِ ارزش¬هایی یه که ممکنه قدیمی به نظر برسن اما آرامش¬بخشن و ضروری برای جامعه¬ی سرعت¬زده، مضطرب، سطحی و مصرف¬گرای ما. با وجودِ فاصله¬ی پنجاه ساله¬ی فروم با ما، انگار این کتاب برای ما نوشته شده که داریم تو مناسبات سرمایه¬داری خفه میشیم.