ŷ������

بیشتر وقایعی که در زندگی انسان رخ می دهند به اندازه ای کوچک وساده هستند که تغییری در ماهیت انسان نمی دهند ، آدمی به آسانی آنها را جذب کرده و متناسب با آن واکنش نشان می دهد اما رویدادهایی هستند که زندگی انسان را مانند زلزله تکان داده و از او انسانی جدید می سازد . انسانی کامل متفاوت و در تضاد با گذشته خویش . یکی از این تغییرات شگرف را می توان در اسکار شیندلر معروف دید .او می توانست همان کاسب و فروشنده قابلمه و ماهیتابه باشد اما دیدن رنج یهودیان او را به فردی تبدیل کرد که جان بیش از هزار نفر را نجات داد . آنچه ایندرو مونتانللی در کتاب کم حجم ژنرال دلاروره به آن پرداخته هم از همین جنس تغییر بوده .
نویسنده با داستانی که ریشه در واقعیت داشته با بیانی ساده به انتخاب سخت برتونی پرداخته ، انتخاب او اگرچه برای خود برتونی مرگبار بوده اما جان افرادی را نجات داده و به کسان دیگر دست کم شجاعت مواجه شدن با واقعیت بخشیده . اما برتونی را به سادگی و همانند اسکار شیندلر نمی توان قضاوت کرد . دست آورد شیندلر اندازه ای بوده که بازماندگان آن فاجعه وحشتناک به رسم قدردانی و بزرگداشت او گرد مزار او جمع شوند اما آرامگاه برتونی نگون بخت همواره خالی ایست اگر چه که او به وقت انتخاب در سمت درست تاریخ ایستاده .
نویسنده او را داوری نکرده ، مونتانللی او را با همه صفات نیک و بد ( وجه غالب شر) به تصویر کشیده است .