ŷ������

نثر
اولین چیزی که راجع به این رمان باید بگم، نثر بی نظیرشه، که هر چی ازش بگم کم گفتم. استاد داستان نویسی مون بهمون توصیه کرد داستان های گلشیری رو بذاریم جلومون و از روی هر جمله ش چند بار مشق کنیم تا با نثرش اخت بشیم. من این کارو با بعضی جملات کتاب کردم، البته نه خیلی.

داستان
اما از نثر سریع می گذرم، چون راجع بهش زیاد گفته شده. و می رسم به این نقطه ضعف بزرگ که کتاب تقریباً داستانی نداره. حجم بسیار زیادی از کتاب به ماجراهای پراکنده و بی ارتباطی می گذره که هیچ تأثیری در داستان ندارن، و همین بی تأثیر بودن باعث می شه داستان کند و خسته کننده بشه. عاملی نیست که آدم رو جذب کنه داستان رو دنبال کنه. نخ تسبیحی نیست که خُرده‌وقای�� پراکنده رو به هم پیوند بده. تا میانه های کتاب اصلاً معلوم نیست داستان راجع به چیه. داستان دوران کودکی راوی، داستان کمونیست شدن برادرش، داستان زندانی شدن خودش، داستان جوانی مادرش، و داستان های بی ارتباط دیگه ای که میان و میرن و فراموش میشن.

حتی وقتی در دو سه فصل آخر داستان کم کم هدفی پیدا می کنه (ساکن نگه داشتن کرهٔ زمین و دوباره برقرار کردن زمین‌مرکزی�� که در لایهٔ نمادین تلاش راویه برای تن زدن از جریان سریع و رو به جلوی مدرنیته) این هدف اون قدر برای مخاطب اهمیت پیدا نمی کنه. یعنی نویسنده طوری وقایع رو نچیده، طوری ذهنیات راوی رو روایت نکرده، تا در خواننده ایجاد همدلی کنه. تا خواننده ضرورت رسیدن به این هدف رو درک کنه. در داستان هیچ اتفاقی نمی افته که معلوم کنه چرا این فکر در سر راوی افتاده که جهان رو ساکن نگه داره. کدوم ناکامی؟ کدوم اضطرار؟ کدوم ترس؟ کدوم حس باعث شده این تصمیم رو بگیره؟ انگار نویسنده در وسط داستان ناگهان تصمیم گرفته راویش باید حرکتی به سمت هدفی داشته باشه و بی مقدمه این حرکت و هدف رو به داستان اضافه کرده.

این نقیصه رو شاگردای گلشیری، مثل ابوتراب خسروی و دیگران، تا حدودی برطرف کردن، و از این جهت آثارشون یک قدم رو به جلو بوده.