Å·±¦ÓéÀÖ

“Czerwie to maÅ‚e, przypominajÄ…ce robaki larwy, które wylÄ™gajÄ… siÄ™ z jaj zÅ‚ożonych na ciele przez muchy â€� zwykle, choć nie zawsze, przez poÅ‚yskujÄ…ce, zielonkawe owady zwane muchami plujkami. Tuż po wykluciu czerwie sÄ… mniejsze od ziaren °ù²âżu; gdy osiÄ…gnÄ… dojrzaÅ‚ość, sÄ… równie dÅ‚ugie i grube jak rurki makaronu. Szybko nauczyÅ‚em siÄ™, że w Tennessee należy otwierać worki z ciaÅ‚ami na zewnÄ…trz i na ziemi, by muchy i czerwie nie rozeszÅ‚y siÄ™ po caÅ‚ej kostnicy.”
― Bill Bass, Jon Jefferson

“W ciÄ…gu dziesiÄ™ciu lat, które upÅ‚ynęły od chwili, gdy zaczÄ™liÅ›my badać °ù´Ç³ú°ìÅ‚²¹»å ludzkiego ciaÅ‚a w naszym oÅ›rodku, wykonywaliÅ›my dziesiÄ…tki analiz i eksperymentów dotyczÄ…cych w wiÄ™kszoÅ›ci różnych zmiennych, które wpÅ‚ywajÄ… na tempo °ù´Ç³ú°ìÅ‚²¹»åu. WidzieliÅ›my ciaÅ‚a, które trwaÅ‚y w niemal nienaruszonym stanie przez caÅ‚Ä… zimÄ™ i znacznÄ… część wiosny, a wraz z nadejÅ›ciem gorÄ…cego lata w ciÄ…gu dwóch tygodni zamieniaÅ‚y siÄ™ w szkielety. PorównywaliÅ›my ciaÅ‚a uÅ‚ożone w cieniu z tymi, które leżaÅ‚y na sÅ‚oÅ„cu, i przekonaliÅ›my siÄ™, że te ostatnie ulegajÄ… zwykle mumifikacji, ich ²õ°ìó°ù²¹ staje siÄ™ twarda jak Å‚yko i stanowi nieprzebytÄ… zaporÄ™ dla czerwi. PorównywaliÅ›my ciaÅ‚a leżące na powierzchni ziemi z tymi, które zostaÅ‚y zakopane w grobach, zarówno pÅ‚ytkich, jak i gÅ‚Ä™bokich; ciaÅ‚a pogrzebane gÅ‚Ä™boko °ù´Ç³ú°ìÅ‚²¹»åaÅ‚y siÄ™ nawet osiem razy dÅ‚użej niż ciaÅ‚a uÅ‚ożone na powierzchni. PorównywaliÅ›my ciaÅ‚a grube z chudymi â€� grube zamieniaÅ‚y siÄ™ w szkielety znacznie szybciej, bo ich tkanka stanowiÅ‚a pożywienie dla olbrzymich armii robactwa. Podczas jednego z ostatnich eksperymentów badaliÅ›my codziennie utratÄ™ wagi różnych ciaÅ‚ i w przypadku jednego z nich, wyjÄ…tkowo grubego, zanotowaliÅ›my ubytek aż osiemnastu kilogramów w ciÄ…gu doby â€� jestem pewien, że żadna z modnych teraz diet nawet nie zbliży siÄ™ do tego rekordu.”
― Bill Bass, Jon Jefferson

“WiÄ™kszość lekarzy sÄ…dowych to patolodzy sÄ…dowi â€� lekarze specjalizujÄ…cy siÄ™ w chorobach lub urazach tkanki. JeÅ›li majÄ… okazjÄ™ przeprowadzić sekcjÄ™ zwÅ‚ok w ciÄ…gu kilku godzin lub nawet dni od Å›mierci danej osoby, potrafiÄ… zwykle z zadziwiajÄ…cÄ… dokÅ‚adnoÅ›ciÄ… okreÅ›lić czas i przyczynÄ™ zgonu. Kiedy jednak ³¦¾±²¹Å‚´Ç znajduje siÄ™ w stanie zaawansowanego °ù´Ç³ú°ìÅ‚²¹»åu, przeprowadzenie autopsji może być trudne lub nawet niemożliwe. Tkanka miÄ™kka przechodzi w stan ciekÅ‚y za sprawÄ… oddziaÅ‚ywania bakterii, zmian chemicznych na poziomie komórek (proces rozpadu komórek zwany autolizÄ…) oraz żerowania czerwi. Wraz z tkankÄ… miÄ™kkÄ… znikajÄ… fizyczne Å›±ô²¹»åy, których szuka patolog, takie jak rany zadane nożem. JeÅ›li jednak Å›±ô²¹»åy ostrza lub innych urazów widoczne sÄ… na koÅ›ciach, wykwalifikowany antropolog sÄ…dowy może odczytać ze szkieletu zdumiewajÄ…cÄ… ilość informacji dÅ‚ugo po tym, gdy przeprowadzenie sekcji staje siÄ™ niemożliwe.”
― Bill Bass, Jon Jefferson

“Kiedy wsuwaliÅ›my ³ú·ÉÅ‚´Ç°ì¾± do worka, widzieliÅ›my niewiele larw â€� ledwie garstkÄ™. Teraz byÅ‚o ich tam caÅ‚e mrowie, dosÅ‚ownie dziesiÄ…tki tysiÄ™cy. Jeden ze studentów zapytaÅ‚, skÄ…d siÄ™ tam wzięły. Czy w ciÄ…gu czterdziestopiÄ™ciominutowej podróży powrotnej na uniwersytet mogÅ‚o dojść do jakiegoÅ› masowego wylÄ™gu? WyjaÅ›niÅ‚em, że czerwie byÅ‚y tam od poczÄ…tku, a w tym przypadku chodziÅ‚o tylko o bÅ‚Ä™dnÄ… ocenÄ™ pory dnia. Czerwie nie lubiÄ… sÅ‚oÅ„ca, wiÄ™c jeÅ›li ³¦¾±²¹Å‚´Ç leży na otwartej przestrzeni, w ciÄ…gu dnia chowajÄ… siÄ™ pod skórÄ…. Gdy zamknÄ™liÅ›my ³¦¾±²¹Å‚´Ç w nieprzejrzystym czarnym worku, larwy uznaÅ‚y, że zapadÅ‚a już noc, wiÄ™c wyszÅ‚y ż±ð°ù´Ç·É²¹Ä‡ na zewnÄ…trz.”
― Bill Bass, Jon Jefferson